به گزارش خبرنگار دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ گوشی های تلفن همراه بر دو دسته اند، گوشی های معمولی و گوشی های اسمارت یا همان هوشمند، اما همانطور که از نام گوشی های اسمارت پیداست این تلفن های همراه دارای هوش مصنوعی هستند، یعنی می توانند از شما سوال بپرسند، جواب بگیرند و یا حتی کاری کنند که دلتان برایش تنگ شود! به بیانی دیگر شما را وابسته خود می کنند.

گوشی های هوشمندی که این روزها همه ما در دست داریم هریک قابلیت های فراوانی دارد که این قابلیت ها معیاری برای طرفداری بیشتر از یک برند و خدمات آن از سوی مردم شده است اما همه آنها دارای سیستمی مشترک به نام هوش مصنوعی طراحی شده توسط سازندگانشان هستند و برنامه هایی از پیش تعیین شده برای آن در نظر گرفته شده است.

موضوعی که این گزارش به آن می پردازد بحثی مهم با نام امنیت است، امنیتی که بسیاری آن را علاوه بر فضای حقیقی زندگی خود با درگیری زندگیشان با تکنولوژی های روز آن را در فضای مجازی نیز جستجو می کنند اما تفاوتی ندارد که استفاده از این فضا با کدام ابزار صورت گیرد؛ موبایل، تبلت، لپ تاپ و با حتی کامپیوترهای قدیمی خانگی.

فرض کنید گوشی هوشمندی خریداری کرده اید، برخی از نرم افزارها به صورت خودکار از سوی طراح بر روی این گوشی ها نصب است و برخی دیگر را خودتان نصب می کنید، هر کدام از این ابزارها که از بستر اینترنت استفاده کنند بحث امنیت را در برمی گیرند.

آنچه به دلیل فراوانی و فراگیری استفاده در بین مردم در بستر اینترنت در این گزارش مد نظر است امنیت اطلاعات و داده ها در استفاده از شبکه های اجتماعی است.

باید گفت که امنیت اطلاعات برای هر کشور و دولتی امری حیاتی به شمار می رود زیرا وابستگی زندگی شخصی و شغلی افراد این امر را حیاتی کرده است، اما فراموش نکنید تا زمانی که اطلاعات منتشر نشده است و محفوظ مانده، ایمن است و زمانی که به هر طریقی در بستر اینترنت و یا هر بستر غیر شخصی قرار گرفت می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد.

پرونده سازی در فضای مجازی همچون فضای حقیقی

به سراغ مثالی ملموس در خصوص امنیت در شبکه های اجتماعی می رویم، وقتی می خواهید عضو شبکه های اجتماعی شوید ابتدا باید نرم افزار آن را بر روی گوشی خود نصب کنید، در این زمان به شما هشدار داده می شود که نرم افزار می تواند به اختیار خود به اطلاعات گوشی شما دسترسی داشته باشد و شما مجوز بدهید که از آن بدون اطلاع شما استفاده کند!

ما می خواهیم شما را نسبت به این هشدارها که بسیار بی تفاوت از کنار آن رد می شویم و فقط در پی نصب نرم افزار برای برقراری ارتباط هستیم، حساس کنیم.

در مرحله بعد از نصب نرم افزار از شما خواسته می شود یک پروفایل درست کنید (پروفایل در زبان انگلیسی به معنی پرونده است) یعنی خودتان همانند دنیای واقعی در دنیای مجازی نیز اطلاعاتتان را در پرونده ای ذخیره کنید، سپس از شما درخواست نام و عکسی برای پروفایلتان می کند، خیلی از افراد در این مرحله ممکن است از اسامی مستعار و عکس هایی غیر از عکس واقعی خودشان استفاده کنند و به اصطلاح این شبکه اجتماعی را برای عدم ارائه اطلاعات واقعی فریب دهد اما نرم افزار در انتها از شما شماره تلفنی برای ثبت و ورود به شبکه می خواهد و شما باید شماره ای واقعی از خودتان برای آن بفرستید.

مرحله نهایی در اصطلاح رجیستر یا همان ثبت نام فارسی نام دارد، پس از ثبت نام شما وارد شبکه اجتماعی مورد نظر شده اید بدون اینکه به هشدارهای این شبکه توجه داشته باشید.

اما این هشدار ها چیست که به دنبال اعتراض مردم اروپا و امریکا پس از سرقت اطلاعاتشان به این شبکه ها اضافه شد و در اصطلاح به آنها بیانیه رفع مسئولیت گفته می شود.

قراردادهایی که نخوانده امضا می شود

افرادی که از گوشی های هوشمند با سیستم عامل اندروید نسخه 4 آن با بعد و سیستم عامل ios استفاده می کنند کافی است به قسمت تنظیمات گوشی های خود بروند و لیست برنامه ها را باز کنند.

یکی از شبکه های اجتماعی که عضو هستید را لمس کنید در انتهای لیست اطلاعات برنامه با گزینه ای به نام (permissions) یا مجوزها مواجه می شوید که زیر آن نوشته است " این برنامه می تواند به موارد زیر در تلفن دسترسی داشته باشد"، همه ما قراردادهایی را به صورت مجازی بدون آنکه بخوانیم امضا کرده ایم.

این موارد شامل خواندن وضعیت و شناسه تلفن، ضبط صدا، گرفتن تصاویر و ویدئو ها، دسترسی به مکان حضور شما، مکان یابی دقیق شما، اصطلاح و مطالعه مخاطبین، محتویات کارت SD و حتی اصلاح و حذف آن!، ایجاد اشتراک ها و تنظیم رمز عبور، دریافت داده ها از اینترنت، دسترسی کامل به شبکه و بسیاری مجوز های دیگر که بهتر است خودتا سری به آن بزنید.

کافی است هریک از این مجوزها این لمس کنید، پیامی بر روی صفحه شما ظاهر می شود که همان هشدار داده شده است و در واقع نرم افزار با این پیام ها هشدار داده است که هرگونه استفاده از اطلاعات شما از سوی این نرم افزار بر عهده خودتان است زیرا شما اجازه نصب این برنامه را بر روی گوشی هوشمندتان داده اید!

در بیانیه های رفع مسئولیت چه نوشته شده است؟

برخی از این پیام های هشداری را مرور می کنیم.

به عنوان مثال گزینه ضبط صدا را لمس کنید، با این پیام مواجه می شوید "به برنامه اجازه می دهید تا با میکروفن صدا ضبط کند. این مجوز به برنامه اجازه می دهد تا در هر زمان بدون تایید شما هم صدا ضبط کند! "


در برخی از شبکه های اجتماعی نیز در مجوز گرفتن تصاویر و ویدئوها، این پیام را می خوانید " به برنامه اجازه می دهید با دوربین عکس و فیلم بگیرد. این مجوز به برنامه اجازه می دهد تا در هر زمان بدون تایید شما هم از دوربین استفاده کند!"  (بهتر است دوربین عقب و جلو گوشی های خود را بپوشانید)


در پیام موقعیت مکان یابی دقیق نیز پیام " به برنامه اجازه می دهید که مکان دقیق شما را با استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی یا منابع مکان یابی شبکه نظیر برج های سلولی و Wi-Fi دریافت کند" را نشان می دهد.


در مطالعه کارت تماس نیز پیامی با محتوای " به برنامه اجازه می دهید اطلاعات نمایه شخصی ذخیره شده دستگاه شما مانند اطلاعات نام و مخاطب را بخواند. این بدین معنی است که برنامه می تواند شما را شناسایی کرده و اطلاعات نمایه شما را برای دیگران ارسال کند!" را می خوانید.


همچین در مورد دیگر از مجوزها برنامه اجازه دارد محتوای کارت حافظه شما را بخواند، اصلاح و یا حذف کند و این کار یعنی نرم افزار به راحتی به عکس ها، فیلم ها، صوت ها و داده های شما دسترسی داشته و با اجازه ای که شما به آن داده اید قادر است از آنها استفاده کرده حتی بدون اطلاع برای دیگران بفرستد.

این پیام ها تنها بخشی از مجوزهایی است که شما به نرم افزارهای نصب شده بر روی گوشی های هوشمندتان می دهید به خصوص شبکه های اجتماعی به این مجوزها بیشتر نیاز دارند!.

Free نرم افزارهای آزاد است نه رایگان!

نکته مهم اینجاست که این نرم افزارها به صورت free در اختیار کاربران قرار می دهد و عده بسیاری نیز تصور می کنند free به معنای رایگان است در حالی که در نظام سرمایه داری غرب مفهومی به نام رایگان معنا ندارد و free  آزاد معنی می شود.

نظام سرمایه داری غرب که خالق و طراحی گوشی های هوشمند است بر اصلی حرکت می کند که همه فعالیت ها باید توجیه اقتصادی داشته باشد، مثلا به عراق حمله می کند و هزاران انسان را می کُشد اما اسلحه هایش به فروش می رسد، پس به راحتی می تواند گفت عرضه نرم افزار رایگان آن هم نرم افزارهایی که برترین طراحان جهان برای آن وقت صرف کرده اند امری ناممکن است.

قانون تجارت اروپا و امریکا می گوید نرم افزار free به شما اجازه می دهد از بخشی از امکانات طراحی شده نرم افزار استفاده کنید و پول ندهید و نرم افزار هم اجازه دسترسی به اطلاعات شما را داشته باشد.

همه اطلاعاتی که در بالا به شما داده شد بخشی از پرونده شما در شبکه های اجتماعی و نرم افزارهایی است که در گوشی هوشمند نصب کرده اید و بعد از آن شما وارد مرحله profiling یا همان پرونده سازی می شوید، شما با ورود به نرم افزار به سوال طراحی شده از سوی ربات داخل نرم افزار و شبکه های اجتماعی بدون اینکه متوجه شوید پاسخ می دهید! حتما سوال پیش می آید که چگونه به سوالات پاسخ می دهیم بدون اینکه بدانیم سوال چیست و برایش پاسخی نفرستاده ایم.

این گوشی ها و نرم افزارهای هوشمند شما را شناسایی می کنند، ارتباطات شما را زیرنظر دارند و بر اساس رفتار و نحوه استفاده شما از شبکه ها به پاسخ سوالات خود می رسند.

در قاعده این شبکه های اجتماعی آمده است که اگر فردی شناسایی نشود به صورت خودکار اکانتش حذف خواهد شد! پس همه ما شناسایی شده ایم!.

بر اساس استانداردها چند واحد امنیت دارید؟

هرچند که امنیت امری نسبی است و هیچ کجای دنیا مطلقا امنیت وچود ندارد اما بر اساس استانداردها  امنیت در فضای مجازی 10 واحد دارد وقتی شما از گوشی های معمولی با سیم کارت استفاده می کنید یک واحد از امنیت تان کم می شود، اگر از گوشی های هوشمند با سیم کارت بهره مند شوید سه واحد دیگر از امنیت را از دست داده اید و گوشی ها اسمارت به علاوه سیم کارت و اینترنت دو واحد دیگر از امنیت شما می کاهد، تا اینجا 6 واحد از 10 واحد امنیت را از دست داده اید!.

استفاده از گوشی های همراه هوشمند با سیم کارت، اینترنت و نصب اپلیکیشن شبکه های اجتماعی سه واحد دیگر از امنیت شما را می گیرد! با این حساب شما 9 واحد از 10 واحد استاندارد امنیت را از دست داده اید.

دغدغه است که با این توضیحات هیچ امنیتی در شبکه های اجتماعی و استفاده از گوشی های هوشمند وجود ندارد و چگونه با سرعت پیشرفت تکنولوژی آن هم تکنولوژی هایی که با زندگی روزمره آمیخته شده است به نسبتی از امنیت دست یابیم؟ بهتر است بگوییم آلودگی و وابستگی هرچه کمتر بهتر و استقلال هرچه بیشتر بهتر.

ضریب امنیت خود را افزایش دهید

راه حل اینجاست که از شبکه های اجتماعی داخلی استفاده کنیم و اطلاعات و داده ها را در کشور خودمان ذخیره کنیم تا امکان سوء استفاده به حداقل برسد، با استفاده از شبکه های اجتماعی داخلی که گاه در قامت و اندازه شبکه های خارجی بروز کرده اند و حتی در تلفیق دو شبکه خارجی در دسترس کاربران قرار دارند اطلاعات تنها در چهار نقطه کشور که به صورت قانونی اجازه ثبت اطلاعات را دارند ذخیره می شود و اگر فردی در این شبکه ها مورد سوء استفاده قرار گیرد به راحتی قابل پیگیری است در حالی که این پیگیری در شبکه های اجتماعی خارجی اتفاق نمی افتد.

شبکه های اجتماعی داخلی نیز به یکسری از اطلاعات کاربرانشان دسترسی دارند و این خاصیت طراحی شبکه های اجتماعی است، به عنوان مثال شبکه های اجتماعی به لیست مخاطبان شما دسترسی دارند تا به شما اطلاع دهند چه عضوی از مخاطبان شما به تازگی به شبکه اجتماعی که شما از آن استفاده می کنید پیوسته است.

با استفاده از شبکه های اجتماعی خارجی اطلاعات شما علاوه بر چند نقطه در کشور در بسیاری از کشورهای واسطه تا رسیدن به سرور اصلی شبکه ذخیره می شود و به صورت طبیعی بخش زیادی از امنیت را تحت الشعاع قرار می دهد در حالی که می توان از بستری امن تر استفاده کرد.

به نظر می رسد دستیابی به امنیت در درجه بالا می توان در بستر شبکه ملی اطلاعات شکل گیرد هرچند که راه اندازی آن 11 سال است در صف انتظار رسیدن به مردم است اما باید گفت راه علاجی بر این ماجراست اما در مرحله اول استفاده از شبکه های داخلی می تواند مُسکنی بر امر امنیت در شبکه های اجتماعی باشد.

نکته اینجاست که عده ای می گویند ما افراد مهمی نیستیم تا اطلاعاتمان مهم شمرده شود، باید گفت بر اساس اصول نظامی که در پاراگراف های بالا از آن یاد شد و بر اساس سیاست های طراحی شبکه های اجتماعی افراد یا خود مهم هستند، یا با افراد مهمی در ارتباط می باشند، یا در آینده مهم می شوند، یا دوستانشان افراد مهمی هستند و یا دوستانشان با افراد مهمی در ارتباط هستند، در مجموع اطلاعات هر شخصی مهم است و روزی به کار خواهد آمد.

و در پایان؛

کمی به امنیت خود در شبکه های اجتماعی بیاندیشید و سَری هم به تنظیمات گوشی های هوشمندتان بزنید.


گزارش از عاطفه بیات

انتهای پیام/