نوری مالکی درباره تحولات عراق و در پاسخ به این پرسش که روابط احزاب عراقی را چگونه ارزیابی میکنید، گفت: مشکل اصلی درباره همسویی واقعی میان گروههای موجود در جامعه و گروههای تشکیل دهنده روند سیاسی در چارچوب اصول کشور و قانون اساسی است. این همسویی، وفاق و همراهی سیاسی میان گروهها در روند سیاسی وجود ندارد و هر روز که میگذرد شاهد آن هستیم گروهها و احزاب شیعه، سنی، کرد و مسیحی تلاش میکنند به صورت یک بلوک مذهبی و قومی تبدیل شوند و زمانی که شکل گیری فراکسیونهای پارلمانی بر اساس مسائل مذهبی، دینی و فرقهای باشد به معنای پیچیده شدن مشکل است. ما به در هم شکستن این نوع جناح بندیها نیاز داریم.
وی در پاسخ به این پرسش که عملکرد حیدر عبادی، نخست وزیر، و فواد معصوم، رئیس جمهور عراق، را چگونه ارزیابی میکنید، آیا بحران اداره عراق وجود دارد، گفت: ضعف بزرگ و خطرناکی در اداره کشور وجود دارد، ولی یک فرد نمیتواند مسئول این وضع باشد. اینکه تصور کنیم با تغییر یک مدیر کل و یک وزیر اصلاحات در کشور رخ میدهد یک تصور اشتباه است. زمانی که تلاش میشود یک وزیر تغییر کند هیاهویی به راه میافتد و این وضع را در حمله به پارلمان و بحث و جدلهای شدید در پارلمان و دادگاه فدرال شاهد بودیم و به شدت اوضاع کشور آشفته شد. در حال حاضر مسئله درباره فرد نبوده بلکه درباره شیوه و نظر مشترک در روند سیاسی است. زمانی که این دیدگاه مشترک وجود نداشته باشد نخست وزیر، رئیس جمهور و رئیس پارلمان قادر نیستند به وظایف خود عمل کنند.
نخست وزیر سابق عراق در پاسخ به این پرسش که اگر انسجام ملی در پارلمان شکل بگیرد و یک فراکسیون اکثریت تشکیل شود، آیا با درخواست احتمالی فراکسیون ائتلاف ملی میپذیرید که بار دیگری کرسی نخست وزیری را عهده دار شوید، گفت: من از موضع احساس مسئولیت به این درخواست پاسخ مثبت خواهم داد. اگر شرایط ایجاب کند مسائل تمایل، اجبار و اکراه معنایی ندارد و من از مسئولیت و تلاش در مشارکت با دیگران برای اداره کشور شانه خالی نخواهم کرد. اگر مردم بخواهند که من این پست را پر کنم، من از خواستههای آنان حمایت میکنم و در صورتی که مرا انتخاب کردند و احساس کردم که کشور به من نیاز دارد در برعهده گرفتن این مسئولیت کوتاهی نخواهم کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که ارزیابی شما از تظاهرات گسترده در بغداد از تابستان سال گذشته در اعتراض به بدی اوضاع اقتصادی و اجتماعی چیست، گفت: این گونه اعتراضات نمیتواند جنبشی برای اصلاحات در روند سیاسی باشد. این گونه گروهها هستند که روند سیاسی را تخریب میکنند. این گروهها درباره مشکلات آگاهی واقعی ندارند. تحرکاتی که ادعای اصلاحات در کشور دارد باعث افزایش مشکلات عراق میشود. من این گونه اقدامات را تخریبی و تفرقه افکنانه میدانم.
رئیس ائتلاف دولت قانون عراق در پاسخ به این پرسش که شما گفتید نیروهای عشایری ایده سرنگون کردن موصل و برخی از شهرهای عراقی را مطرح کردند و سپس داعش وارد عراق شد، گفت: من گفتم برخی از نیروهای عشایری از فرقه گرایی و افراط گرایی متاثر شدند. شماری از عشایری عراقی حضور دارند که همچنان به نبرد با داعش ادامه میدهند.
مالکی در پاسخ به این پرسش که شما را به فرقه گرایی و حمایت از تیراندازی ارتش به سوی مردم در شهرهای حویجه و الرمادی متهم میکنند، گفت: اگر نیروهای ارتش به سوی قاتلان در شهر حویجه تیراندازی کردند و با این کار مرا به فرقه گرا بودن متهم کردند پس عنوان حمله نیروهای ارتش به قاتلان در بصره چیست که در آن شیعیان زندگی میکنند. من در بصره در برابر آنان ایستادم.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر داعش در هم شکسته شود و عراق بتواند بر همه اراضی خود سیطره یابد، آیا از ایدههای انحلال بسیج مردمی حمایت میکنید و تعامل شما با این نیروها چگونه خواهد بود به ویژه آنکه برخیها میگویند بسیج مردمی به ارتشی دیگر در عراق تبدیل شده است، گفت: آیا منطقی است در کشوری که چنین نیروهای خالص و آماده فداکاری وجود دارد از آن بخواهیم پس از انجام ماموریت به خانههای خود بروند. همچنان ما در عراق و منطقه با چالشهایی روبرو هستیم. من فکر میکنم ایده منحل کردن بسیج مردمی یک ایده جاهلانه است.
رئیس ائتلاف دولت قانون عراق درباره اوضاع امنیتی بد در عراق، گسترش فساد در نهادهای دولتی، وقوع فتنه فرقهای را در این کشور در سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ و اینکه اگر به سال ۲۰۰۳ باز گردد، با اطلاع داشتن از اینکه پس از اشغال عراق با این وضع در کشور روبرو خواه شد از مداخله نظامی آمریکا در عراق و سرنگون کردن صدام حسین حمایت میکرد، گفت: این صدام حسین بود که با سیاستها و ماجراجوییهای خود و جنگ نیابتی هشت ساله با ایران زمینه را برای ورود نیروهای بین المللی به عراق فراهم کرد. این صدام بود که کویت را اشغال کرد و حملاتی به عربستان سعودی داشت و از سلاح شیمیایی علیه کردها استفاده کرد. این صدام بود که وحدت ملی را از بین برد و فرقه گرایی را در کشور ایجاد کرد. همه نهادهای بین المللی و حقوق بشری تاکید میکردند رژیم صدام به خطری برای ملت عراق و منطقه تبدیل شده است. بنابراین این سیاست صدام حسین بود که زمینه را برای ورود نیروهای خارجی به کشور فراهم و چنین وضعی را در عراق ایجاد کرد.
نوری مالکی در پاسخ به این پرسش که ارزیابی وی از آینده اوضاع عراق پس از آزادسازی مناطقی از دست داعش چیست و اینکه آیا سناریوی تجزیه این کشور به سه منطقه فدرال کرد، سنی و یا شیعه وجود دارد، گفت: عراق تقسیم نخواهد شد. برخی از سیاستمداران سنی در خواب و خیال تجزیه کشور هستند ولی عشایر سنی و اکثریت سنیهای عراق چنین ایدهای را نمیپذیرند و این وضع برای شیعیان عراق نیز صادق است. درست است که در منطقه کردستان تحرکاتی در این زمینه وجود دارد ولی در اقلیم مخالفتهایی نیز مطرح میشود. من فکر میکنم درخواست برخی از کردها برای جدا شدن از عراق به سود آنان نیست و نمیتوانند به استقلال برسند و در صورتی که در این مسیر گام بردارند هدف کشورهای همسایه اقلیم کردستان قرار خواهند گرفت.