به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ، سواد واژه‌ای است که تنها ما را به یاد آن روزهایی می‌اندازد که در مدرسه پای تخته برای یادگرفتن حروف الفبا و جدول‌ضرب صدا می‌زدند و همین الفبا و حساب‌وکتاب را در مقاطع مختلف به‌گونه‌ای دیگر در مسیری مشخص ادامه می‌دادیم .

در دنیایی که تا چندی قبل همه درصدد این بودند که بی‌سوادی را در جامعه‌ شهری و روستایی ریشه‌کن کنند، با اصطلاح «سواد رسانه‌ای» مواجه شده‌ایم سوادی برای دنیای مجازی‌ای که انتهای آن مشخص و معلوم نیست و تنها به دریافت و برداشت اطلاعات ختم نمی‌شود.

در سال‌های قبل به هر منبع اطلاعاتی چون کتاب، پوستر و حتی استادی که در یک کلاس تدریس می کرد و می‌توانست دانش و اطلاعات را به شخصی منتقل کند رسانه گفته می‌شد  تا چندین سال قبل دارندگان مدرک دیپلم، فوق‌دیپلم و بالاتر در رده‌های مختلف باسواد خوانده می‌شدند اما امروز با پیشرفت علم و فناوری دیگر این سواد جوابگوی نیست و انواع گوناگون سواد را چون سواد بصری، فرهنگی، رایانه، مخترعان و هم‌اکنون سواد رسانه‌ای نیز اضافه‌شده است.

اما سواد رسانه‌ای که چند وقتی است صحبت در این این خصوص از گوشه و کنار به گوش می رسد مفهومی قدیمی است که اولین بار «مارشال مکلوهان» در سال ۱۹۶۵به کاربرد. او معتقد بود در دهکده جهانی باید انسان‌ها به سواد جدیدی به نام سواد رسانه‌ای دست یابند.

سواد رسانه‌ای مجموعه‌ای از چشم اندازهاست که ما به‌طور فعالانه برای قرار گرفتن در معرض رسانه از آن‌ها بهره‌برداری می‌کنیم تا معنای پیام‌هایی را که با آن‌ها مواجه می‌شویم، تفسیر کنیم و چشم اندازهای خود را با استفاده از ساختار دانش خود می‌سازیم برای ساختن ساختارهای دانش به ابزار و مواد اولیه آن‌که مهارت‌های ماست نیاز داریم.

این رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی واردشده که به همراه خود اطلاعات مفید دارند اما متأسفانه چالش‌های زیادی چون تولید و ارسال اطلاعات بی معرف آن‌هم به مقدار زیاد، ترویج خشونت از طریق مختلف نظیر بازی‌های رایانه‌ای، کارتون، فیلم و تبلیغات سودجویانه مغایر باارزش‌های اسلامی دارند.

شاید این سؤال از ذهن ما هم عبور کرده است که با این بی‌سوادی چه باید کرد؟ آیا می‌توان با تهدید و زور و اجبار و ممنوع کردن ارتباطات ناشایست آن‌هم به‌وسیله‌ نظارت سنتی در جامعه سواد رسانه‌ای را بالا برد و یا اینکه با پالایه کردن و حذف و ممانعت از انتشار پیام‌های زیان‌بخش این سواد را بالا برد؟

وقتی تمام این جوانب بررسی می‌شود در نهایت می‌دانیم که جای چیزی که خالی است این است که سواد رسانه‌ای خود وارد عمل شده و نسبت به آگاه کردن مخاطبان رسانه‌ها تلاش کند و درصدد باشد با مدیریت یک‌زمان مشخص‌شده این بی‌سوادی را نیز به‌وسیله‌ یک نهضت سواد رسانه ریشه‌کن کند.

سواد رسانه ای دیواری محکم در برابر آسیب ها

امروز افراد باسواد باید بتوانند توانایی رمزگشایی، درک، ارزیابی و کار با اشکال مختلف رسانه را داشته باشند افراد باید بتوانند بخوانند، ارزیابی کنند و متن، تصویر و صدا بیافرینند و یا ترکیبی از این عناصر را داشته باشند و این‌ها یعنی سواد رسانه‌ای که می‌تواند یک دیوار دفاعی محکم در مقابل آسیب‌های رسانه باشد.

سواد رسانه‌ای در ایران سوادی است که مخاطب به مدد آن می‌آموزد که در شرایط انبوه شدن پیام، چگونه پیام‌های موردنیاز را جستجو کند و اهداف پیام را تشخیص دهد و این تشخیص به مجموعه مهارت‌های مخاطب برمی‌گردد تا بتواند یک رژیم مصرفی برای پیام‌های ارتباطی از رسانه‌های گوناگون داشته باشد.

قواعد بازی در دنیای مجازی را یاد بگیریم

معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: به گفته جامعه شناسان انسان‌ها از بدو تولد فرآیند جامعه‌پذیری را تا بزرگ‌سالی و بعضی اعتقاد دارند تا زمان مرگ طی می‌کنند و طی این فرایند تمام قواعد زندگی چون شاگردی، ازدواج، خرید، تدریس، آموزش و تفاوت بین بد و خوب و ... را یاد می‌گیرند.

سرهنگ علیرضا پریور بابیان اینکه در محیطی که زندگی می‌کنیم خواه‌ناخواه خطراتی وجود دارد که طی فرایند جامعه‌پذیری مقابله و رقابت و ...  با آن‌ها را یاد می‌گیریم، گفت: در کنار دنیای طبیعی دنیای دیگری به وجود آمده به نام دنیای مجازی که متأسفانه قواعد بازی  را در آن یاد نداریم و چون قواعد بازی را در این فضا یاد نگرفته‌ایم در این فضا می‌بازیم.

وی با تأکید بر این امر که باید فرآیند جامعه‌پذیری از کوچه، خیابان، پارک و فضای عمومی آغاز شود، گفت: دانش خانواده‌ها در ارتباط با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بسیار پایین است و متأسفانه خانواده‌ها توان جامعه‌پذیر کردن فرزندان را در محیط خانواده ندارند.

سرهنگ پریور عنوان کرد: دوره‌ای که کودکان چهار ساله‌ ما در آن از تبلت و با اینترنت استفاده می‌کنند و وسایل و امکانات آن را بزرگ‌سالان فراهم می‌کنند و کودکان را به فضای این شبکه‌ها دعوت می‌کنند تکلیف را بر سازمان‌های رابط سنگین می‌کنند.

وی تصریح کرد: سازمان‌های رابط چون آموزش‌وپرورش، دانشگاه‌ها، مدارس و ... همه واسطی هستند که باید برای این مشکلات راه‌حلی پیداکرده و در این زمینه تلاش و نقش خوبی را ایفا کنند.

جای خالی سواد رسانه در نظام آموزشی کشور

معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان کرمان بالا بودن سطح سواد رسانه‌ای بزرگ‌ترها در خانواده و معلم‌ها و مسئولان در جامعه را لازم دانست و گفت: دلسوزی‌ها و دقتی که برای خرید تنقلات و پوشاک برای بچه‌ها انجام می‌شود متأسفانه برای خرید فیلم و بازی و  انجام بازی‌های رایانه‌ای و استفاده از اینترنت هیچ حساسیت و دقتی نداشته و این تنها می‌تواند نشأت از کمبود و نبود سواد رسانه‌ای باشد.

وی با اشاره به اینکه بچه‌ها بیشتر از بودن در دنیای طبیعی در دنیای مجازی حضور دارند، گفت: سهل‌انگاری و ساده‌انگاری خانواده‌ها و نداشتن سواد رسانه‌ای می‌تواند یکی از دلایل آسیب کودکان در فضای مجازی باشد چراکه قواعد بازی را نمی‌دانند.

سرهنگ پریور افزود: همکاری سازمان‌های ذی‌ربط برای آموزش سواد رسانه‌ای چون سازمان آموزش‌وپرورش به‌ویژه مدارس و دانشگاه‌ها بسیار لازم است و کاش همان‌قدر که مایحتاج کودکان را با حساسیت و دقت بالایی انتخاب می‌کنیم و سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هم هزینه برای افزایش اطلاعات کنیم تا بچه‌های ما آسیب نبینند.

وی اظهار کرد: نیاز به انجام تحقیقات و مطالعات تطبیقی در راستای معرفی الگوی مطلوب و ممکن در جامعه‌ کنونی بسیار لازم هست.

سرهنگ پریور جای خالی سواد رسانه را در نظام آموزشی کشور خالی دید و گفت: در راستای سواد رسانه تهیه  تنظیم کتب درسی مناسب، به‌کارگیری مشاوران و متخصصان  در امر رسانه برای آموزش، تشکیل نهادهای غیردولتی مبنی بر سواد رسانه‌ای که متشکل از معلمان مدارس، اساتید و دانشجویان و دانش آموزان می‌تواند در امر بالا بردن سواد رسانه مؤثر باشد.

منبع:مهر

انتهای پیام/