به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران، مسوولان در ورزات انرژی و آب افغانستان می‌گویند با ایجاد بند سلما یا بند دوستی افغان- هند بر روی هریرود، تنها نزدیک به ۱۴ درصد از آب حوزه دریایی هریرود و از لحاظ جغرافیایی ۳۰ درصد از حق‌آبه جغرافیایی کشور از این رودخانه، توسط افغانستان مدیریت شده و متباقی آب و علاوه بر آن آب‌هایی که در مسیر راه به رودخانه می‌پیوندند، هنوز به کشورهای ایران و ترکمنستان سرازیر می‌شوند.

این آب، وارد بند دوستی در مرز ایران و ترکمنستان شده و نیازمندی‌های آب در شرق ایران و جنوب‌غرب ترکمنستان را برطرف می‌سازد.

این در حالی ‌است که برخی از رسانه‌های ایرانی در روزهای اخیر و در پی افتتاح سد سلما، از خشک‌شدن سد دوستی در مرز ایران و ترکمنستان ابراز نگرانی کردند.

سد دوستی در مرز ایران و ترکمنستان در شمال‌شرق ولایت خراسان رضوی احداث شده ‌است که مخزن آن، دارای ظرفیت گنجایش ۱۲۵۰ میلیون مترمکعب آب می‌باشد. این سد ۶۷ درصد آب آشامیدنی شهر مشهد ایران را از آب هریرود تامین می‌کند و هم‌اکنون سالانه بیشتر آب‌ حوزه هریرود، وارد همین سد می‌شود.

به این ترتیب افغانستان هنوز نتوانسته از ۷۰ درصد دیگر سهم بلامانع خود از رودخانه خروشان هریرود، بهره ببرد. اما به‌تازگی دولت افغانستان علاوه بر سدهای سلما و پاشدان نوید ساخت دو سد دیگر بر روی هریرود را داده تا بتواند بخش‌های دیگر آب‌های هریرود را مدیریت کند.

سد یا بندهای تیرپل و گفگان در ولسوالی‌های کهسان و پشتون‌زرغون هرات که کارهای مطالعاتی آن آغاز شده و مسوولان وزارت انرژی افغانستان می‌گویند که طی کم‌تر از یک دهه آینده این سدها نیز بر روی هریرود ساخته می‌شوند.

در این میان، بند پاشدان که قرار بود ۲ سال پیش افتتاح شود، به‌دلیل کم‌کاری شرکت قرارداد‌کننده، روند ساخت آن نا تکمیل مانده است. بند پاشدان علاوه بر آبیاری چندین هزار هکتار زمین، دست‌کم ۹ میگاوات برق نیز تولید خواهد کرد.

عبدالبصیر عظیمی، سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان به روزنامه ۸صبح می‌گوید که هم‌اکنون منابع زیادی برای اعمار این بندها در دسترس نیست اما حکومت تلاش می‌کند که با جذب کمک‌های خارجی و هم‌چنان استفاده از منابع داخلی، کار ساخت ۳ بند دیگر بر روی هریرود آغاز شود تا استفاده بیشتری از منابع آبی غرب افغانستان به‌ویژه رودخانه هریرود، صورت گیرد.

آقای عظیمی تایید می‌کند که افغانستان هنوز نتوانسته از پنجاه‌وهفت هزار میلیارد متر مکعب آب‌های سطحی کل کشور، به خوبی استفاده کند و دو سوم کل آب‌های افغانستان هم‌چنان به بیرون از مرزها سرازیر می‌شوند.

یک منبع در وزارت انرژی و آب افغانستان نیز خبر داده است که بخش زیادی از آب‌های هریرود به بیرون از افغانستان و به سد دوستی می‌ریزند. او گفته است حتا در صورت ساخت بندهای پاشدان، کفگان و تیرپل، افغانستان باز هم تنها می‌تواند ۳۰ درصد از آب‌های حوزه‌ای دریای هریرود را مدیریت کند و متباقی آن وارد سد دوستی خواهد شد.

به‌گفته وی این سه بند هر کدام بالای ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره می‌کنند که در تناسب با میزان آب جاری در هریرود و سدهای بزرگی که در منطقه ایجاد می‌شود، سدهایی کوچک به شمار می‌روند.

در پی ساخت بند سلما، هم اکنون این بند توانایی آبیاری ۴۰ هزار هکتار زمین را به‌دست آورده است. علاوه بر آن، آب هریرود که به‌صورت فصلی و عمدتا در بهار به دهقانان می‎رسید، هم‌اکنون در چهار فصل سال وارد کانال‌های سنتی می‌شود. تا کنون وزرات‌های انکشاف دهات و زراعت، کار ساخت کانال در اطراف هریرود را آغاز نکرده‌اند.

رودخانه هریرود از کوه‌های مرکزی افغانستان (هندوکش) سرچشمه می‌گیرد و با گذر از ولایت‌های غور و هرات از مرز مشترک افغانستان و ایران می‌گذرد و وارد ریگ‌زارهای کشور ترکمنستان می‌شود.

معاونان اولی هریرود عبارت‌اند از رودخانه لعل و سرجنگل که هردوی آن در مناطقی از ولسوالی دولت‌یار غور با هم یکجا شده به استقامت غرب حرکت می‌کنند.

این آب‌ها، پس از گذر از قلب شهر فیروزکوه، مرکز ولایت غور و از شمال منار تاریخی جام وارد هرات می‌شوند.

فاصله سر چشمه هریرود تا ولسوالی اوبه هرات ۳۰۰ کیلومتر است در طول این مصافت، معاونان هریرود به‌صورت دریاچه‌های کوچک به ‌آن وصل می‌شوند. این رودخانه پس از عبور از ولسوالی‌های اوبه و چشت هرات، وارد ولسوالی پشتون زرغون شده و از آن‌جا به ولسوالی کرخ وارد می‌شود و یک معاون دیگر نیز از آب‌های بند سبزک به آن می‌پیوندد.

هشت صبح نوشت: این آب، سپس وارد ولسوالی‌های گذره و انجیل در نزدیک هرات شده و با عبور از زنده‌جان، غوریان و کهسان در منطقه دهنه ذوالفقار، افغانستان را ترک و سپس وارد بند دوستی می‌شود.

هر‌چند در مسیر راه، به‌شکل سنتی دهقانان زیادی از این آب بهره می‌گیرند، اما نهایتا بخش عمده این آب، نصیب همسایه‌هایی می‌شود که سال‌هاست بی‌هیچ حرف و حدیثی از میلیاردها متر‌مکعب آب‌های خروشان هریرود، استفاده می‌کنند.

انتهای پیامم/