ویژگی‌های مسئولین اجرایی سیاست خارجی از دیدگاه امام خمینی(ره)
از ظاهر دیپلمات‌ها و محیط ساده سفارتخانه‌ها تا تبلیغ در سایر کشورها
امام خمینی(ره) وزرای امور خارجه را تشویق به اصلاح سفارتخانه می کنند و آن را یک مسئولیت برای آنها می شمارند.
به گزارش خبرنگاری سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،
از آنجایی که مسئولین سیاست خارجی عهده دار تصمیم گیری در آن قسمت از
سیاست خارجی که متغیر است و در زمان ها و شرایط مختلف، متفاوت می باشد،
هستند سبب می شود تا وظایف سنگین و ویژگی های خاص به عهده داشته باشند؛ پس
در این قسمت به ویژگی ها و وظایف مسئولین اجرایی سیاست خارجی می پردازیم.
اصلاح و تحول وزارتخانه و سفارتخانه
با انقلاب اسلامی، تحول بزرگی در ایران به وجود آمد و دولتی که با نظام شاهنشاهی اداره می شد. و تحت سلطة شرق و غرب بود، به کلی دگرگون شد و به جمهوری اسلامی تبدیل شد و به دست ملت افتاد. پس از این دگرگونی، به طبع سایر نهادها و ادارات زیرنظر آنها هم باید متحول و اصلاح می شد. از جمله نهادی که باید اصلاح می شد، وزارتخانه و سفارتخانه ها بودند که باید تغییر اساسی می یافتند.
حضرت امام خمینی وزرای امور خارجه را تشویق به اصلاح سفارتخانه می کنند و آن را یک مسئولیت برای آنها می شمارند و از آنها می خواهند تا با ایجاد سنت های حسنه، هم وضع سفارتخانه را تغییر دهند و هم در اجرش تا آخر شریک باشند. ایشان می فرمایند:
باید وضع به کلی تغییر کند، تغییر هم کرده است، اما تغییر اساسی باشد که یک سنتی بشود به واسطة شما برای آینده ها، کسی که یک سنت خوبی را بگذارد، در اجرش تا آخر شریک است به حسب روایات ما.
یک وضعی در آنجا درست کنید که کسانی که می آیند و سفارتخانه را می بینند، متوجه بشوند که این سفارتخانه با سایر سفارت خانه ها فرق دارد، حتی با سفارتخانه های دول اسلامی فرق دارد.
این سفارتخانه با سفارت های سابق اصلاً طرف نسبت نیست، یک جور دیگری است. اگر شما موفق بشوید به این معنا که وضع را جوری کنید که به ارث برده بشود برای آتیه، ما مسئول حالا که نیستیم، ما مسئول همیشه هستیم. ما الآن که مجال دست مان آمده است، مسئولیت مان برای دوره های بعد است.1
ایشان در ادامة این بحث ها، از وزرای امور خارجه می خواهند تا تغییر و اصلاحی که در سفارتخانه انجام می دهند، به گونه ای باشد که متصدیان بعدی، به این زودی ها نتوانند آن را تغییر دهند و می فرمایند:
هر جهتی که در آن وقت بوده، عکسش را بکنید، آن وقت من می دانم جهت صحیح نبوده در کار، جهت سالم نبوده یا بست و بندهایی بوده است که سیاسی ها غالباً برای استفاده های شخصی یا استفاده های دیگری غیرمشروع، حالا باید وقتی که می آیند، ببینند که در یک محیطی وارد شده اند که این محیط، اسلام است و نمی توانند در این جا برخلاف کاری بکنند. 2
تبلیغ در سایر کشورها
حضرت امام خمینی با اشاره به حساسیت کار وزارت امور خارجه، تبلیغات را در رأس امور آنان قرار داده و وزرای امور خارجه را امر به گسترش تبلیغات صحیح و سالم می کنند و وظیفة آنان را در معرفی اسلام، بیشتر از آنهایی که در داخل هستند، می دانند و می فرمایند:
صدور اسلام به این است که اخلاق اسلامی، آداب اسلامی و اعمال اسلامی، آنجا طوری باشد که مردم به آن توجه کنند، و از امور مهم، داشتن یک نشریه در هر سفارتخانه است. نشریه، نه مثل نشریه های زمان طاغوت. نشریه، یک نشریة اخلاقی ـ اسلامی و در آن، مسایلی که در ایران گذشته است، درج شود.
ایشان می فرمایند:
باید وزارت خارجه کوشش کند تا سفارتخانه ها، نشریات تبلیغی داشته باشند و چهرة نورانی اسلام را برای جهانیان روشن نمایند که اگر این چهره با آن جمال جمیل که قرآن و سنت در همة ابعاد به آن دعوت کرده، از زیر نقاب مخالفان اسلام و کج فهمی های دوستان، خودنمایی نماید، اسلام جهان گیر خواهد شد و پرچم پرافتخار آن در همه جا به اهتزاز خواهد آمد.
چه مصیبت بار و غم انگیز است که مسلمانان متاعی دارند که از صدر عالم تا نهایت آن نظیر ندارد، نتوانسته اند این گوهر گران بها را که هر انسانی به فطرت آزاد خود طالب آن است، عرضه کنند؛ بلکه خود نیز از آن غافل و به آن جاهلند و گاهی از آن فراریند. 4
حضرت امام از علل دیگر داشتن نشریه در خارج را، تبلیغات همه جانبة غرب و شرق و وابستگان شان علیه جمهوری اسلامی ایران می دانند و می فرمایند:
شما می بینید که الآن در همه جای دنیا، تقریباً ضد جمهوری اسلامی تبلیغات می شود، تبلیغات همه جانبه، چه دستگاههای تبلیغات غرب با همة وابستگان و چه دستگاه تبلیغات شرق با همة وابستگان شان. 5
ایشان ادامه می دهند:
این، برای این است که اینها از جمهوری اسلامی وحشت زده شده اند و منافع شان را در ایران از دست داده اند، علاوه بر آن، خوف این دارند که این مطالب و این نهضت انقلاب، به خارج سرایت کند و آنها هم بعد از فهم این معنا که اسلام باید در آن محل باشد، اسلام وضعش چطور است، این را هم می ترسند که مبادا آن جا هم مثل ایران بشود و آن دستگاه های طاغوتی شان کم کم رو به زوال باشد و ان شاء الله رو به زوال هست. 6
محیط سفارتخانه ها، محیطی اسلامی باشد
به نظر امام خمینی نمایندگان جمهوری اسلامی در خارج از کشور و وضع سفارتخانه و کیفیت اداره و برخوردها در سفارتخانه باید با جمهوری اسلامی، مطابقت داشته باشد.
از آنجایی که وزرای امور خارجه، نمایندگان مردم ایران در خارج هستند و اعمال و رفتار
امام خمینی، وظیفه وزرای خارجه را در معرفی اسلام بیشتر از سایر وزارتخانه ها می دانند
«از امور مهم داشتن یک نشریه در هر سفارتخانه است، ...یک نشریه اخلاقی ـ اسلامی و در آن مسایلی که در ایران گذشته است درج شود»
آنان، گویای اعمال و رفتار داخل ایران است و آبروی کشور ایران به دست سفارتخانه ها است و اگر آنجا بد باشد و بر وفق اسلام نباشد، مردم خارج با دیدن آنها، قیاس به عدم اسلامی بودن داخل می کنند، پس باید وزرای امور خارجه بر طبق موازین اسلامی عمل کنند و محیط سفارتخانه که سالها به شیوة شاهنشاهی اداره می شد و وابسته به غرب و شرق بوده، تبدیل به محیطی اسلامی کنند و وضع سفارت خانه به گونه ای باشد که هر کس وارد آنجا می شود، یک محیط اسلامی ببیند نه وضع آمریکا و فرانسه و سایر کشورها را.
به نظر حضرت امام:
«وزارت خارجه تنها وزارتخانه ای است که با اسلامی شدنش، بیشتر از سایر وزارتخانه ها می تواند موجودیت اسلامی ما را به خارج نشان دهد، و به عکس صدماتی که به این کشور ممکن است وارد آید و در سابق از ناحیة سفارتخانه های خارجی در اینجا و سفارتخانه های ما در خارج، بر کشور وارد شده، بیشتر از دیگران است. چون وزارت خارجه با همة دنیا و با افکار و ایده های مختلف و برنامه های گوناگون رابطه دارد».7
و:
«اگر وضع سفارتخانه و کیفیت اداره و برخوردها در سفارتخانه با جمهوری اسلامی مطابقت نداشته باشد، نبود سفارتخانه، بهتر از بود آن هست».8
تحت تأثیر خارج واقع نشدن
به نظر امام خمینی کسانی که در خارج هستند، باید به گونه ای عمل کنند که دولت و ملت و سفرای خارج را تحت تأثیر قرار دهند نه این که تحت تأثیر قرار گیرند و با دیدن ظاهر پیشرفته آنها خود را ببازند و خود را شبیه یا هم رنگ فرهنگ خارج قرار دهند و با این کار، دولت و کشورمان را بی ارزش جلوه دهند. ایشان می فرمایند:
شما وضع تان را جوری قرار دهید که کسی که وارد این جا می شود، این طور به نظرش بیاید که این وضع بهتر از آن وضع است که آنها دارند. اگر این طور شد، کم کم ان شاءالله نفوذ هم می کنید به آنها و انقلاب تان هم صادر می شود. ما می خواهیم صادر به همین معنا بشود.
ما می خواهیم سفرای مان در آنجا جوری عمل کنند که سفرای آنجا، دولت آنجا تحت تأثیر واقع شود و دولت مان کاری کند که دولت های دیگر تحت تأثیر واقع شوند و ملت مان کاری کند که ملت های دیگر تحت تأثیر واقع شود. 9
ایشان ادامه می دهند:
من امیدوارم که برای خدا کار کنید، این کار به دست شماها واقع شود و به دست شما یک سنتی قرار داده شود که شما شریک باشید در حسنات اشخاصی که بعدها می آیند و این مسئلة مهمی است که ما خودمان زیر خاک باشیم و کسان دیگر کار کنند، حسناتش را پای ما بنویسند. ان شاءالله امیدوارم که همه موفق و مؤید و منصور باشید و به کارهای خودتان ادامه دهید. 10
محیط سفارتخانه ساده باشد
حضرت امام وزرای امور خارجه را دعوت به هرچه ساده تر کردن وضع سفارتخانه ها می کنند و آنان را عقلاً و شرعاً موظف به این امر می کنند و می فرمایند:
شما آقایانی که در سفارتخانه ها هستید، موظفید عقلاً و شرعاً به اینکه سفارتخانه های تان هرچه ساده تر باشد و کیفیت معاشرت تان با آن اشخاصی که کارمند هستند در آنجا و به اصطلاح
شما زیر دست گفته می شوند، برادرانه باشد و در عین حالی که آنها باید از شما بپذیرند مطالبی که می گویید، بلکه باید برادرانه باشد و همین طور وضع مهمانی هایتان، وضع گذران خودتان، وضع کسانی که در آنجا کار می کنند آنها باید متحول شود به یک وضع اسلامی که هر کس می آید در آنجا، اسلام را در آنجا عملاً ببیند. 11
ایشان در جای دیگر آنان را در مهمانی ها، سفارش به برپایی مجالس سادة اسلامی می کنند و آنان را از برپایی مجالس طاغوتی برحذر می دانند و می فرمایند:
آن مهمانی های کذا را نکنید، مهمانی اگر کردید ساده باشد، وقتی ساده باشد، مراسم دینی و جهات سیاسی اش محفوظ می باشد.
حضرت امام می فرمایند:
این خوف را در خودتان قرار ندهید که اگر ساده رفتار کنیم، در نظر غرب و... تحقیر می شویم، بلکه باید با عمل تان آن طور بناها و بنیادهای ظلم و طاغوتی را تحقیر کنید و سفارتخانه را یک مرکز ساده ای قرار دهید که از آنجا علم و دانش و اخلاق صادر شود. 12
ایشان عظمت انسان را به لباس و کلاه و اتومبیل و... نمی دانند، بلکه عظمت انسان را به اخلاق و رفتار و کردار می دانند، انسان را یک حقیقتی می دانند که اگر آن حقیقت بروز کند، سبب شرافتمندی و عظمت او را فراهم می آورد.
امام خمینی بزرگ ترین افراد بشر را انبیاء می دانند که آنها در عین حالی که بزرگ تر از همه بودند و همة آنها را به بزرگی می شناختند، وضع آنها از همه ساده تر بود. پیامبر(ص) هم همین گونه بودند، به گونه ای که وقتی با افراد دیگر در مسجد می نشستند و کسی از خارج می آمد، نمی توانست تشخیص دهد کدام یک از آنها رسول خدا هستند، زیرا نه بالایی بود و نه پایینی، بلکه همه دور هم می نشستند.
انتهای پیام/
اصلاح و تحول وزارتخانه و سفارتخانه
با انقلاب اسلامی، تحول بزرگی در ایران به وجود آمد و دولتی که با نظام شاهنشاهی اداره می شد. و تحت سلطة شرق و غرب بود، به کلی دگرگون شد و به جمهوری اسلامی تبدیل شد و به دست ملت افتاد. پس از این دگرگونی، به طبع سایر نهادها و ادارات زیرنظر آنها هم باید متحول و اصلاح می شد. از جمله نهادی که باید اصلاح می شد، وزارتخانه و سفارتخانه ها بودند که باید تغییر اساسی می یافتند.
حضرت امام خمینی وزرای امور خارجه را تشویق به اصلاح سفارتخانه می کنند و آن را یک مسئولیت برای آنها می شمارند و از آنها می خواهند تا با ایجاد سنت های حسنه، هم وضع سفارتخانه را تغییر دهند و هم در اجرش تا آخر شریک باشند. ایشان می فرمایند:
باید وضع به کلی تغییر کند، تغییر هم کرده است، اما تغییر اساسی باشد که یک سنتی بشود به واسطة شما برای آینده ها، کسی که یک سنت خوبی را بگذارد، در اجرش تا آخر شریک است به حسب روایات ما.
یک وضعی در آنجا درست کنید که کسانی که می آیند و سفارتخانه را می بینند، متوجه بشوند که این سفارتخانه با سایر سفارت خانه ها فرق دارد، حتی با سفارتخانه های دول اسلامی فرق دارد.
این سفارتخانه با سفارت های سابق اصلاً طرف نسبت نیست، یک جور دیگری است. اگر شما موفق بشوید به این معنا که وضع را جوری کنید که به ارث برده بشود برای آتیه، ما مسئول حالا که نیستیم، ما مسئول همیشه هستیم. ما الآن که مجال دست مان آمده است، مسئولیت مان برای دوره های بعد است.1
ایشان در ادامة این بحث ها، از وزرای امور خارجه می خواهند تا تغییر و اصلاحی که در سفارتخانه انجام می دهند، به گونه ای باشد که متصدیان بعدی، به این زودی ها نتوانند آن را تغییر دهند و می فرمایند:
هر جهتی که در آن وقت بوده، عکسش را بکنید، آن وقت من می دانم جهت صحیح نبوده در کار، جهت سالم نبوده یا بست و بندهایی بوده است که سیاسی ها غالباً برای استفاده های شخصی یا استفاده های دیگری غیرمشروع، حالا باید وقتی که می آیند، ببینند که در یک محیطی وارد شده اند که این محیط، اسلام است و نمی توانند در این جا برخلاف کاری بکنند. 2
تبلیغ در سایر کشورها
حضرت امام خمینی با اشاره به حساسیت کار وزارت امور خارجه، تبلیغات را در رأس امور آنان قرار داده و وزرای امور خارجه را امر به گسترش تبلیغات صحیح و سالم می کنند و وظیفة آنان را در معرفی اسلام، بیشتر از آنهایی که در داخل هستند، می دانند و می فرمایند:
صدور اسلام به این است که اخلاق اسلامی، آداب اسلامی و اعمال اسلامی، آنجا طوری باشد که مردم به آن توجه کنند، و از امور مهم، داشتن یک نشریه در هر سفارتخانه است. نشریه، نه مثل نشریه های زمان طاغوت. نشریه، یک نشریة اخلاقی ـ اسلامی و در آن، مسایلی که در ایران گذشته است، درج شود.
ایشان می فرمایند:
باید وزارت خارجه کوشش کند تا سفارتخانه ها، نشریات تبلیغی داشته باشند و چهرة نورانی اسلام را برای جهانیان روشن نمایند که اگر این چهره با آن جمال جمیل که قرآن و سنت در همة ابعاد به آن دعوت کرده، از زیر نقاب مخالفان اسلام و کج فهمی های دوستان، خودنمایی نماید، اسلام جهان گیر خواهد شد و پرچم پرافتخار آن در همه جا به اهتزاز خواهد آمد.
چه مصیبت بار و غم انگیز است که مسلمانان متاعی دارند که از صدر عالم تا نهایت آن نظیر ندارد، نتوانسته اند این گوهر گران بها را که هر انسانی به فطرت آزاد خود طالب آن است، عرضه کنند؛ بلکه خود نیز از آن غافل و به آن جاهلند و گاهی از آن فراریند. 4
حضرت امام از علل دیگر داشتن نشریه در خارج را، تبلیغات همه جانبة غرب و شرق و وابستگان شان علیه جمهوری اسلامی ایران می دانند و می فرمایند:
شما می بینید که الآن در همه جای دنیا، تقریباً ضد جمهوری اسلامی تبلیغات می شود، تبلیغات همه جانبه، چه دستگاههای تبلیغات غرب با همة وابستگان و چه دستگاه تبلیغات شرق با همة وابستگان شان. 5
ایشان ادامه می دهند:
این، برای این است که اینها از جمهوری اسلامی وحشت زده شده اند و منافع شان را در ایران از دست داده اند، علاوه بر آن، خوف این دارند که این مطالب و این نهضت انقلاب، به خارج سرایت کند و آنها هم بعد از فهم این معنا که اسلام باید در آن محل باشد، اسلام وضعش چطور است، این را هم می ترسند که مبادا آن جا هم مثل ایران بشود و آن دستگاه های طاغوتی شان کم کم رو به زوال باشد و ان شاء الله رو به زوال هست. 6
محیط سفارتخانه ها، محیطی اسلامی باشد
به نظر امام خمینی نمایندگان جمهوری اسلامی در خارج از کشور و وضع سفارتخانه و کیفیت اداره و برخوردها در سفارتخانه باید با جمهوری اسلامی، مطابقت داشته باشد.
از آنجایی که وزرای امور خارجه، نمایندگان مردم ایران در خارج هستند و اعمال و رفتار
امام خمینی، وظیفه وزرای خارجه را در معرفی اسلام بیشتر از سایر وزارتخانه ها می دانند
«از امور مهم داشتن یک نشریه در هر سفارتخانه است، ...یک نشریه اخلاقی ـ اسلامی و در آن مسایلی که در ایران گذشته است درج شود»
آنان، گویای اعمال و رفتار داخل ایران است و آبروی کشور ایران به دست سفارتخانه ها است و اگر آنجا بد باشد و بر وفق اسلام نباشد، مردم خارج با دیدن آنها، قیاس به عدم اسلامی بودن داخل می کنند، پس باید وزرای امور خارجه بر طبق موازین اسلامی عمل کنند و محیط سفارتخانه که سالها به شیوة شاهنشاهی اداره می شد و وابسته به غرب و شرق بوده، تبدیل به محیطی اسلامی کنند و وضع سفارت خانه به گونه ای باشد که هر کس وارد آنجا می شود، یک محیط اسلامی ببیند نه وضع آمریکا و فرانسه و سایر کشورها را.
به نظر حضرت امام:
«وزارت خارجه تنها وزارتخانه ای است که با اسلامی شدنش، بیشتر از سایر وزارتخانه ها می تواند موجودیت اسلامی ما را به خارج نشان دهد، و به عکس صدماتی که به این کشور ممکن است وارد آید و در سابق از ناحیة سفارتخانه های خارجی در اینجا و سفارتخانه های ما در خارج، بر کشور وارد شده، بیشتر از دیگران است. چون وزارت خارجه با همة دنیا و با افکار و ایده های مختلف و برنامه های گوناگون رابطه دارد».7
و:
«اگر وضع سفارتخانه و کیفیت اداره و برخوردها در سفارتخانه با جمهوری اسلامی مطابقت نداشته باشد، نبود سفارتخانه، بهتر از بود آن هست».8
تحت تأثیر خارج واقع نشدن
به نظر امام خمینی کسانی که در خارج هستند، باید به گونه ای عمل کنند که دولت و ملت و سفرای خارج را تحت تأثیر قرار دهند نه این که تحت تأثیر قرار گیرند و با دیدن ظاهر پیشرفته آنها خود را ببازند و خود را شبیه یا هم رنگ فرهنگ خارج قرار دهند و با این کار، دولت و کشورمان را بی ارزش جلوه دهند. ایشان می فرمایند:
شما وضع تان را جوری قرار دهید که کسی که وارد این جا می شود، این طور به نظرش بیاید که این وضع بهتر از آن وضع است که آنها دارند. اگر این طور شد، کم کم ان شاءالله نفوذ هم می کنید به آنها و انقلاب تان هم صادر می شود. ما می خواهیم صادر به همین معنا بشود.
ما می خواهیم سفرای مان در آنجا جوری عمل کنند که سفرای آنجا، دولت آنجا تحت تأثیر واقع شود و دولت مان کاری کند که دولت های دیگر تحت تأثیر واقع شوند و ملت مان کاری کند که ملت های دیگر تحت تأثیر واقع شود. 9
ایشان ادامه می دهند:
من امیدوارم که برای خدا کار کنید، این کار به دست شماها واقع شود و به دست شما یک سنتی قرار داده شود که شما شریک باشید در حسنات اشخاصی که بعدها می آیند و این مسئلة مهمی است که ما خودمان زیر خاک باشیم و کسان دیگر کار کنند، حسناتش را پای ما بنویسند. ان شاءالله امیدوارم که همه موفق و مؤید و منصور باشید و به کارهای خودتان ادامه دهید. 10
محیط سفارتخانه ساده باشد
حضرت امام وزرای امور خارجه را دعوت به هرچه ساده تر کردن وضع سفارتخانه ها می کنند و آنان را عقلاً و شرعاً موظف به این امر می کنند و می فرمایند:
شما آقایانی که در سفارتخانه ها هستید، موظفید عقلاً و شرعاً به اینکه سفارتخانه های تان هرچه ساده تر باشد و کیفیت معاشرت تان با آن اشخاصی که کارمند هستند در آنجا و به اصطلاح
شما زیر دست گفته می شوند، برادرانه باشد و در عین حالی که آنها باید از شما بپذیرند مطالبی که می گویید، بلکه باید برادرانه باشد و همین طور وضع مهمانی هایتان، وضع گذران خودتان، وضع کسانی که در آنجا کار می کنند آنها باید متحول شود به یک وضع اسلامی که هر کس می آید در آنجا، اسلام را در آنجا عملاً ببیند. 11
ایشان در جای دیگر آنان را در مهمانی ها، سفارش به برپایی مجالس سادة اسلامی می کنند و آنان را از برپایی مجالس طاغوتی برحذر می دانند و می فرمایند:
آن مهمانی های کذا را نکنید، مهمانی اگر کردید ساده باشد، وقتی ساده باشد، مراسم دینی و جهات سیاسی اش محفوظ می باشد.
حضرت امام می فرمایند:
این خوف را در خودتان قرار ندهید که اگر ساده رفتار کنیم، در نظر غرب و... تحقیر می شویم، بلکه باید با عمل تان آن طور بناها و بنیادهای ظلم و طاغوتی را تحقیر کنید و سفارتخانه را یک مرکز ساده ای قرار دهید که از آنجا علم و دانش و اخلاق صادر شود. 12
ایشان عظمت انسان را به لباس و کلاه و اتومبیل و... نمی دانند، بلکه عظمت انسان را به اخلاق و رفتار و کردار می دانند، انسان را یک حقیقتی می دانند که اگر آن حقیقت بروز کند، سبب شرافتمندی و عظمت او را فراهم می آورد.
امام خمینی بزرگ ترین افراد بشر را انبیاء می دانند که آنها در عین حالی که بزرگ تر از همه بودند و همة آنها را به بزرگی می شناختند، وضع آنها از همه ساده تر بود. پیامبر(ص) هم همین گونه بودند، به گونه ای که وقتی با افراد دیگر در مسجد می نشستند و کسی از خارج می آمد، نمی توانست تشخیص دهد کدام یک از آنها رسول خدا هستند، زیرا نه بالایی بود و نه پایینی، بلکه همه دور هم می نشستند.
انتهای پیام/
