به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛این منطقه تجاری- صنعتی در بین دو منطقه حفاظت‌شده کیامکی و ارسباران قرار گرفته‌است. منطقه آزاد ارس در ۱۳۷ کیلومتری تبریز  واقع شده‌است. محدوده این منطقه به 51000 هکتار بخش‌هایی از ۲ شهرستان جلفا و کلیبر را شامل می‌شود.

این منطقه، در ناحیه نیمه‌خشک و نیمه‌سرد شمال غرب ایران قرار دارد. بارش سالیانه در آن‌جا در حدود ۲۲۵ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر در سال بوده و دمای میانگین آن تقریبا ۱۵ درجه سلسیوس است. در جلفا، حدود ۵۰ روز از سال به عنوان روز سرد در نظرگرفته شده‌است. این ناحیه صنعتی-تجاری در محدوده کوه‌های بلندی که اقلیم نسبتا سردی دارند، واقع شده‌است.

اهالی شهر جلفا آذری بوده و به زبان ترکی آذربایجانی و با لهجه‌ی محلی خود سخن می‌گویند. شغل اکثر ساکنین این شهر کشاورزی و دامداری است. البته به‌دلیل مرکزیت و اداری بودن جلفا و وجود ادارات مختلف دولتی و خصوصی در آن، عده‌ای نیز به‌کار در این‌گونه مراکز مشغول شده‌اند. و عده ای از مردم این شهر نیز به کار تجارت با آنسوی مرز مشغولند.

شهرستان جلفا به دلیل داشتن آثار تاریخی و دیدنی فراوان یکی از شهرستان‌های دیدنی استان آذربایجان‌شرقی محسوب می‌شود. از مهم‌ترین آثار تاریخی و دیدنی این شهرستان آرامگاه سید ابوالقاسم نباتی، برج دوزال، حمام کردشت، کلیسای سنت استپانوس، کلیسای ننه مریم، کاروانسرای خواجه‌نظر، حمام چوپان، آسیاب خرابه، روستای اشتبین، کلیسای مریم مقدس، امامزاده سید محمد جلفا، زیارتگاه بابا یعقوب، قلعه علی بیگ، حمام تاریخی جلفا، امامزاده سید ابراهیم و قلعه کردشت هستند.

منطقه آزاد ارس دارای امکاناتی از قبیل راه‌آهن و جاده، شبکه برق، آبیاری و شبکه توزیع آب، شبکه توزیع گاز، شبکه مخابراتی، فیبر نوری، اینترنت بی‌سیم، شعبات و دفاتر بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ بیمه، پایانه‌های مرزی، انبارهای گمرکی، فرودگاه (تبریز)، دفاتر دولتی و اداری، هتل، متل، هتل آپارتمان و رستوران است.

برای نخستین بار در ایران، تاکسی هوایی بین تبریز و منطقه آزاد ارس راه‌اندازی شده‌است. این امکان برای تردد سرمایه‌گذاران و گردشگران به این منطقه در زمان ۴۰ دقیقه به وجود آمده که بر این اساس در باند تازه تأسیس منطقه آزد ارس در جوار دشت گلفرج، دو فروند هلیکوپتر فراهم شده‌است.

کلیسای سن استپانوس

 کلیسای سن استپانوس،یا کلیسای استفانوس مقدس دومین کلیسای مهم ارامنه ایران است که از نظر اهمیت بعد از قره‌کلیسا قرار می‌گیرد. این بنا در استان آذربایجان شرقی در ۱۷ کیلومتری غرب شهر جلفا و در فاصله ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رودخانه ارس در محلی به نام قزل وانک (صومعه سرخ) واقع شده‌است. این کلیسا در سده نهم میلادی ساخته شده‌است ولی به علت زلزله دچار آسیب‌های جدی شده بود که در دوران صفویه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. این اثر در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۴۱ با شمارهٔ ثبت ۴۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

کلیه محوطه کلیسا در قلب کوه‌ها و در میان طبیعت سبز منطقه مرزی جلفا و جمهوری آذربایجان قرار گرفته‌است.

این کلیسا مورد احترام تمام مسیحیان و تقریباً تمامی ادیان است اما در واقع به شاخه مسیحیان گریگوری (پیروان گریگور روشنگر) که ساکن ارمنستان هستند تعلق دارد. در یک روز از سال هزاران نفر از ارمنیان در این نقطه گردهم می‌آیند تا ضمن زیارت، مراسم و مناسک خاص خود را به‌جای آورند.

سنت استپانوس برگرفته شده از نام استپانوس ( یا همان استفان در زبان ارمنی) شهید اول راه مسیحیت است و در اغلب کشورهای جهان کلیساهای متعددی با همین نام وجود دارد. همچنین به دلیل متروکه بودن محل، به خارابا کلیسا نیز شهرت دارد.

سنت استپانوس یا سنت استفان اولین شهید راه مسیحیت است که در ۲۶ دسامبر سال ۳۶ میلادی در اورشلیم توسط یهودیان سنگسار شد.

درباره تاریخ بنای کلیسا، اظهارات گوناگونی ابراز شده‌است. عده‌ای آن را از بناهای اوائل مسیحیت، می‌دانند برخی چون تاورنیه بنای آن را به دوره صفویه نسبت می‌دهند. در حالی که شیوه معماری بنا، مصالح ساختمانی و تزئینات مفصل و زیبای آن مؤید این مطلب است که کلیسا همانند و هم زمان با کلیساهائی چون طاطائوس در بین قرن چهارم تا ششم هجری (دهم تا دوازدهم میلادی) ساخته شده‌است و سبک معماری آن تلفیقی از شیوه‌های مختلف معماری اورارتو، اشکانی و رومی است که بعد از به وجود آمدن بناهای شگرف سنتاچمیادیزین، طاطائوس و آختامار و سنت استپانوس به شیوه معماری ارمنی شهرت یافت.

این بنای تاریخی به شماره ۴۲۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده و به خاطر قدمت و سابقه تاریخی و مذهبی و شیوه معماری منحصر به فرد آن در سال ۱۳۸۶ همراه با کلیساهای دیگر در استان آذربایجان، در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور مجموعه سه کلیسای سنت استپانوس، زور زور و قره کلیسا را به عنوان یک پرونده برای ثبت در فهرست میراث جهانی به یونسکو ارائه داد. در سال ۲۰۰۶ میلادی سه کلیسا برای ثبت در یونسکو پیشنهاد گردید که این کلیسا یکی از آنهاست. مراحل تشکیل پرونده این بنای تاریخی در حال انجام است و روند بازسازی و مرمـّت کلیسا به این منظور انجام شد. همچنین تعمیرات اساسی و گسترده‌ای با حفظ سبک شیوه معماری گذشته آن، با همّت سازمان میراث فرهنگی کشور و با همکاری شورای خلیفه‌گری ارامنه صورت گرفته‌است.