آنها در شش استان قندهار، زابل، پکتیا، ننگرهار و هلمنددر اکثریت‌اند و شمار فراوانی از آنان نیز در استان‌های فراه، نیمروز، غزنی، ارزگان، لوگر، لغمان و کابل زندگی می‌کنند. حکومت‌های گذشته آنها را در باقی مراکز استان‌ها اسکان دادند یا در محل زندگی‌شان استان ایجاد کردند. پشتون‌ها، از نظر مذهبی، سنی حنفی می‌باشند، ولی در میان پشتون‌های شمال پاکستان تعداد کثیری شیعه دوازده امامی وجود دارد. این قوم همواره حاکمیت سیاسی را، در افغانستان، در دست داشته و بر سایر اقوام حکومت کرده است. 

آنها به زبان فارسی دری تکلم می‌کنند. بسیاری از آنها در زمان درگیری‌های داخلی به ایران و پاکستان مهاجرت کردند. از نظر سیاسی، هزاره‌ها همواره در انزوا قرار داشته و کم‌ترین سهم را در ساختار قدرت داشته‌اند. در دوران جدید و پس از شکل‌گیری حزب وحدت، هزاره ها تا حدودی توانستند خود را بازسازی نموده و نقشی در ساختار قدرت ایفا نمایند.

در افغانستان بين دو تا سه ميليون چادرنشين و نيمه چادرنشين، يا به تعبير ديگر کوچ نشين، وجود دارد که افغان‌ها آنها را کوچی می‌نامند. اين عده در شمال و جنوب کشور پراکنده‌اند؛ مرتب از ناحيه‌ای به ناحيه ديگر نقل مکان می‌کنند و اغلب جای ثابت و مشخصی ندارند. بيشتر چادرنشينان در چادرها زندگی می‌کنند و از راه دامداری و تجارت روزگار می‌گذرانند. عده زيادی از کوچ‌نشينان از ايل غلجه‌زايی (پشتون) هستند. آنها در فصل پاييز از ارتفاعات جنوبی افغانستان عبور نموده؛ با گذر از مرز پاکستان در استان سرحد اتراق کرده و به فروش کالای خود يا خريد کالای مورد احتياج خود می‌پردازند. کوچی‌ها يا کوچ‌نشينان، از نظر مذهبی، سنی می‌باشند.

آیماق که به ترکی به معنی قبیله است نام یک گروه قومی نیست، بلکه عده‌ای از مردم هستند که زندگی نیمه عشایری دارند. آیماق‌ها از گروه‌های قومی تاجیک، هزاره و بلوچ در قرن‌های شانزده و هفده میلادی تشکیل شده‌اند. آنها در مناطق غربی بادغیس، غور و هرات و سایر مناطق افغانستان زندگی می‌کنند و به گویش‌های مختلف از زبان فارسی که هر کدام مربوط به طایفه خاص می‌شود سخن می‌گویند. جمعیت آنان از 500هزار تن تا حدود 900 هزار نفر تخمین زده می‌شود. گروه‌هایی از آیماق‌ها در حدود ۱۲۰ هزار نفر نیز در شمال خراسان در کشور ایران زندگی می‌کنند.

بلوچ ها در جنوب غربی افغانستان در سه کشور ایران، پاکستان و افغانستان و در سرزمینی نسبتا وسیع و گرم زندگی می کنند. تعدادی از آنها نیز در ترکمنستان به سر می‌برند. سرزمین بلوچ‌ها، بیابانی و عموما کم حاصل است. مجموع قبایل بلوچ از سه تا چهار میلیون تخمین زده می شوند، ولی جمعیت بلوچ‌های افغانستان به اندازه جمعیت بلوچ‌های پاکستان و ایران نیست و بیش تر در ولایت نیمروز و چهار فرمانداری و بخشداری دیگر از استان‌های هلمند، فراه و قندهار زندگی می‌کنند. حکومت‌های گذشته، تعداد آنها را در آمارها خیلی کم جلوه داده و در حدود هفتاد هزار نفر اعلام کرده‌اند. حکومت، به دلیل این که بلوچ‌ها و نورستانی‌ها در همسایگی و اختلاط با پشتون‌ها هستند، اکثریت آنان را به نام پشتون قلمداد می‌کند. زبان بلوچی از زبان آریایی سرچشمه می‌گیرد. بلوچ‌ها از نظر نژادی، از نژاد واحدی تشکیل نیافته‌اند و از نظر مذهبی، بیشترشان، به ویژه بلوچ‌های ساکن در قندهار و کجران، شیعه هستند.

انتهای پیام/

گزارش از حمیدرضا قربانی