به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران،جشن ویساک، روز مذهبی اهل هنود، از سوی سیک ها و هندوهای افغانستان در ولایت ننگرها تجلیل گردید. این جشن هرساله در ولایت کابل و ننگرهار برگزار می گردید. گفته می شود به دلیل مشکلات امنیتی، هندو و سیک مذهب های دیگر ولایات افغانستان امسال نتوانسته اند در این جشن شرکت کنند. جشن ویساک از جشن های مذهبی دیرینه ای هندوها است، اما سیک ها به آن رونق بیشتری بخشیده اند؛ چون این روز مصادف است با روز ظهور مذهب سیک. در این روز علاوه بر دیگر مراسم های مذهبی، کتاب مقدس سیک ها نیز خوانده می شود. این جشن از روز 23 حمل به مدت سه روز برگزار می گردد.

هندوها و سیک ها در افغانستان عمدتا در ولایت های کابل، قندهار، غزنی، ننگرهار، قندوز، خوست، پکتیا و پروان زندگی می کنند و بنا به آمار غیر رسمی، نفوس آنها بیش از 3000 نفر هستند.

در سایت « کابل ناتهـ» که مربوط به اهل هنود افغانستان است، گفته شده است که واژه «ویساک» دارای ریشه ی سانسکریت و به معنی« زایش طبیعت» است و در زبانهای هندی و پنجابی نیز به همین معنی به کار می رود. این واژه نام ماه اول از دوازده ماه خورشیدی به زبانهای یاد شده است و مژده دهنده فراوانی حاصلات زراعتی است.

همچنان آمده است که:« عید عنعنوی ویساک مانند جشن باستانی نوروز، پیشینه کهنی دارد و همواره در فاصلهء سه هفته یی با نوروز، در سرزمین بزرگ «گندهارا» برگزار گردیده است. بنابر اقلیم جغرافیایی منطقه گندهارا، در ماه ویساک معمولا نخستین فصل سال، آماده ثمردهی و درو می گردد و كاشتكاران با راه انداختن میله ها، به برداشت حاصلات فصل اول کشت شان می پردازند. همچنان مردم هندوی منطقهء «گندهارا» جهت شکر گزاری به درگاه خدواند، درین روز در کنار رودخانه ها و دریا های بزرگ به غسل عنعنوی «Abhishka » می پرداختند. در کشور های دیگر هندو مذهب نیز بزرگداشت این عنعنه پارینه معمول بوده است چنانکه در هندوستان در کنار دریای گنگا و دریاهای دیگر در همین روز آبتنی صورت میگیرد.»

گفته می شود مذهب« سیک» حدود چهار قرن قبل در ایالت پنجاب هندوستان بوجود آمده است و موسس آن« گورونانک دیوی جی» است. این مذهب در ابتدا بنیاد عارفانه داشته است و پیام مهم اش آشتی و همگونی مذاهب مختلف بوده است. سیر تکامل مذهب سیک نیز بین سالهای 1469 تا 1708 میلادی بوده است، اما بعد از این تاریخ تغییراتی در این مذهب بوجود آمده است که تا اکنون نیز موجود است. عمده ترین تغییر، تغییر نام این مذهب به « سیکهـ - پنتهـ» بود و اضافه شدن پسوند« سینکهـ» در آخر نام مردان و پسوند« کور» یا « کاور» به معنی ( بی بی) در آخر نام زنان.

اما هندوها و سیک ها در افغانستان بعنوان یک اقلیت قومی ومذهبی، همواره با مشکل روبرو بوده اند و رنج های تاریخی فراوانی را متحمل شده اند. اولین بار یعقوب لیث هنگام حمله به کابل، درمسراها و نیایشگاههای آنها را ویران کرد. بعد از آن نیز هندوها و سیک ها از آزادی مذهبی کامل برخوردار نشدند و هنوز نمی توانند بسیاری از مراسم های مذهبی و عنعنوی شان را برگزار کنند.
در تاریخ افغانستان نه تنها هندوها و سیک ها، بلکه سایر اقلیت های قومی و مذهبی نیز دچار مشکلات فروانی بوده اند و همواره مسئله ی اکثریت و اقلیت مشکلات زیاد اجتماعی را در افغانستان به بار آورده است. اکثر چالش های کنونی افغانستان نیز ریشه در نزاع بر سر مسئله اکثریت و اقلیت دارد.

با وجود اینکه نظام سیاسی در افغانستان دموکراتیک و مردم سالار است، اما تبعیض علیه اقلیت های قومی، مذهبی و فرهنگی هنوز در فرهنگ کشور ریشه دارد و اقلیت ها با تبعیض های گوناگون سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مواجه هستند. یکی از آشکارترین تبعیض ها علیه اقلیت مذهبی هندو و سیک در افغانستان، به رسیمت نشناختن حق فرستادن یک نماینده از سوی آنها در پارلمان کشور بود. در سال 1392 اعضای پارلمان افغانستان حق انتخاب یک چوکی از 249 کرسی پارلمان را به اهل هنود افغانستان رد کرد و رئیس جمهور حامد کرزی نیز این تصمیم پارلمان را توشیح نمود. بر اساس این تصمیم اقلیت هندو و سیک افغانستان برای همیشه از حق داشتن نماینده در پارلمان کشور محروم گردیدند. آنها استدلال می کردند حق شهروندی آنها ایجاب می کند که یک نماینده در پارلمان داشته باشند تا از حقوق قانونی آنها دفاع کند و رابطه آنها را با سایر ارگانها نیز برقرار کند.

در موارد دیگر نیز شهروندان افغانستان مانع سوزاندن جسدهای اهل هنود شده اند و بسیاری از مکان های مذهبی و ملکیت های آنها نیز غصب گردیده است. این امر نشان می دهد که با وجود دم زدن از دموکراسی و حقوق بشر و حقوق شهروندی، احترام به حقوق اقلیت های مذهبی در افغانستان هنوز نهادینه نشده است و جامعه  ما تا باورمندی به کثرت گرایی دینی، مذهبی و فرهنگی فاصله ی زیادی دارد.
اما در کشوری که اقلیت های قومی و مذهبی زیادی زندگی می کنند، بجز احترام متقابل به حقوق همدیگر و احترام به حق آزادی عقیده و باور، راه دیگری برای حل مشکلات اجتماعی ناشی از تبعیض های قومی و مذهبی وجود دارد؟ چگونه می شود از نظام دموکراتیک صحبت کرد اما به حقوق اقلیت ها باور نداشت و احترام نگذاشت؟

تاریخ افغانستان نشان می دهد که انتخاب تعارض قومی و مذهبی بجای تعامل و همگرایی، منجر به حوادثی شده است که امروز همه از آنها رنج می برد و در عین حال هیچ گروه قومی و مذهبی نتوانست گروه دیگر را حذف کند؛ پس تنها راه ممکن برای حل چالش های اجتماعی و سیاسی و عدم تداوم و تسری آن به آینده،  پذیرش تفاوت های قومی، مذهبی و احترام به حقوق اقلیت های قومی و مذهبی است. تفکر انحصارگرایی نه تنها وضعیت ما را بهبود نخواهد بخشید، بلکه تنش های اجتماعی را افزایش خواهد داد.

تفاوت های قومی و مذهبی در افغانستان را باید به عنوان یک واقعیت اجتماعی پذیریم. مصلحت جامعه ما در این نیست که اقوام ومذاهب مختلف، همواره در تنش زندگی کنند و رابطه شان خصمانه باشند؛ مصحلت اجتماعی ایجاب می کند که ما در عین حالی که گرایش ها فکری و باورهای متفاوتی داریم، باید به باورهای همدیگر احترام بگذاریم و سعی کنیم که همزیستی مسالمت آمیز داشته باشیم. احترام گذاشتن به تفاوت ها و باورمند شدن به کثرت گرایی، می تواند جامعه ی ما را از تعارض های قومی و مذهبی رهایی بخشد و راه را برای حل بسیاری از چالش های اجتماعی هموار بسازد.

باورمندی به تکثرگرایی سیاسی و اجتماعی همچنان باعث می شود که احترام و تحمل متقابل بین شهروندان کشور بوجود بیاید و دیگر هیچ گروهی به حقوق و منافع گروه دیگر تعرض نکند و بجای آن ارزشهای همدیگر را احترام و ارج بگذارند و راه حل مشکلات شان را گفتگو بدانند نه توسل به اسلحه و جنگ و ویرانی.

هندوها و سیک های افغانستان یکی از کوچکترین اقلیت های قومی و مذهبی افغانستان هستند، دادن آزای عقیده و باور و حقوق و امتیازات مساوی شهروندی به آنها، از حقوق مسلم شان است و حکومت افغانستان باید این زمینه را برای آنها فراهم کند. برخورد تبعیض آمیز با اقلیت های قومی و مذهبی در تاریخ افغانستان، چیزی بجز افزایش و تداوم تنش های سیاسی و اجتماعی در پی نداشته است؛ حکومت افغانستان باید از این تجربه های تلخ تاریخی بیاموزد و زمینه کثرتگرایی سیاسی، فرهنگی، دینی و اجتماعی را فراهم سازد.

انتهای پیام/