به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از لرستان ؛ با توجه به اینکه صنایع دستی از تنوع رنگ و شکل برخوردار است و تمامی مواد اولیه و ابزار کار آن در داخل کشور و استان به وفور موجود است،لذا از لحاظ اقتصادی، اشتغال و فرهنگی نقش به سزایی را در جامعه ایفا می کند که بیش از هر فعالیت اقتصادی دیگری زمینه توسعه و پیشرفت دراین صنعت وجود دارد.
در حقیقت صنایع دستی هم نقش هویت ملی دارد
و هم نقش اقتصادی که با ارزش افزوده بالایی برخوردار است که بعضی از رشته‌های این صنعت
در لرستان همچون جاجیم بافی(ماشته بافی) در زندگی عشایر ملموس بوده است.
ماشته نوعی پارچه
است و در دسته بندی رشته‌های صنایع دستی ،در دسته نساجی سنتی محسوب می شود، ماده اولیه
آن پشم ریسیده است که در حال حاضر از نخ‌های پلی استر و آکریلیکی موجود در بازار استفاده
می‌کنند.
ابزار بافت در ماشته
بافی شامل دار ماشته بافی چهار وردی که ورد ابزار تقسیم بندی تارهای چله در هنگام ماسوره
است . چرخ چله پیچی ،چرخ ماسوره پیچی و ماکو و ماسوره؛ در واقع قسمت اصلی دار شامل
4 ورد است که وظیفه تقسیم تارهای چله را به عهده دارد این وردها توسط 4 پدال به پایه
دار وصل می شوند که به هنگام بافت با جابجائی هماهنگ آنها توسط پاهای بافنده عمل بافت
صورت می گیرد.
برای بافت ابتدا
ماکو را با نخ پودی به دور ماسوله می پیچد و در درون ماکو قرار می گیرد تا از دهانه
کار عبور کند، بافنده پاهای خود را بر روی تسمه پدال ها فشار داده تا با جابجائی وردها
به دو دسته زیر و رو تقسیم و به اصطلاح دهانه کار باز شود.
با باز شدن دهانه
کار ماکو را از آن عبور داده و پود را با زدن شانه بر لبه پارچه کوبیده و به همین ترتیب
در هر رج با کشیدن 2عدد از پدال‌ها طبق نقشه بافت جابجا شده و مراحل بافت صورت می گیرد،نوار
بافته شده به طور تقریبی 9 متر طول و 45 تا50 سانتیمتر عرض دارد که هر 4 قطعه آن را
به هم دوخته تابافته ای به ابعاد 2در 2مترمربع به دست آید.
کاربرد ماشته در
گذشته بصورت رختخواب پیچ بوده ولی امروزه کاربردهای دیگری نظیر رومیزی،رویه مبلمان،
پشتی و تکه دوزی رویه کیف وکفش زنانه مورد استفاده قرار می گیرد.
می توان با تغییر
در طرح و رنگ و تکنیک بافت کاربردهای جدیدتری برای آن تعریف کرد.این دست بافته در اکثر
مناطق استان و در شهرهای خرم آباد ، بروجرد ،نورآباد ،الیگودرز بافته می شود.
در ايران در اكثر مناطقي كه بافت آن رواج دارد به
نام جاجيم خوانده مي شود.فقط در خرم آباد و كرمانشاه ماشته يا موج ناميده مي شود كه
از قديمي ترينپارچه هاي دست بافته اين منطقه ميباشد.
در مورد وجه تسميه
ماشته در هيچ كتابي ذكري به ميان نيامده،اما مي شود معاني واژه جاجيم را در مورد ماشته
هم پذيرفت.
مهمترين ماده اوليه
مصرفي در توليد ماشته نخ پشمي "الوان" است. رايج ترين نقوش ماشته هاي لرستان
عبارتند از:گل پتويي،چهارخانه آو و دار (آب و درخت) راه راه ، هشت خانه،خانه پنجزاري
كاربرد عمده ماشته رختخواب پيچ مي باشد، ولي در زندگي عشاير و روستايي كاربردهاي ديگري
مانند زير انداز،روانداز و روي كرسي دارد.
اما امروزه از توليد
ماشته جهت روفرشي،رومبلي؛انواع پشتي،كيف زنانه،ساك،روكش،روي
صندلي اتومبيل،و تزئين منزل استفاده مي شود.بافت جاجيم به جز لرستان در كرمانشاه
و كردستان،آذربايجان و ايلام رواج دارد.
انتهای پیام/م
