به گزارش خبرنگار سایر حوزه‌های گروه ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان افراد زیادی وجود دارند که با وجود علاقه به ورزش کردن به دلیل حالاتی مانند تهوع که اغلب پس از پایان فعالیت ورزشی به وجود می آید، ازانجام ورزش رویگردان می شوند . البته  این عارضه‌ احساس تهوع گاهی با سیاهی چشم ، سرگیجه  و یا استفراغ  همراه است ، امکان دارد  مدت کوتاهی پس از توقف فعالیت ورزشی و یا در حین انجام آن رخ دهد. اما این حالت تهوع در ورزش دلایل گوناگونی دارد که برای حل این مشکل ،این دلایل را مورد بررسی قرار داده ایم.

تهوع ناشی از فعالیت جسمی شدید  
تهوع ناشی از ورزش ممکن است به علت فعالیت جسمی بیش از حد در حین ورزش و یا پس از پایان دادن ناگهانی ورزش باشد. بسیاری از افرادی که به ورزش‌های پرشدت مانند ایروبیک (هوازی) یا دوچرخه‌سواری می‌پردازند،از  تهوع ناشی از ورزش شکایت کرده‌اند.

به گفته پژوهشگران، ورزش با شدت زیاد باعث می‌شود جریان خون از معده به طرف عضلات منحرف شود و به این علت تهوع به وجود آید. همچنین دانشمندان به تازگی دریافته اند، افرادی که در هنگام ورزش کردن دچار حالاتی مانند تهوع می شوند به دلیل اختلال در میزان قند و نمک خون آنها است.

تهوع ناشی از تغذیه قبل  از ورزش
یک بررسی روی بیست داوطلب در دانشگاه ناگویای ژاپن نشان داد میزان تهوع ناشی از ورزش پس از غذا خوردن بیشتر اتفاق می‌افتد.

دکتر اسکندر رحیمی مسئول کمیته تغذیه و بهداشت هیأت پزشکی ورزشی استان فارس معتقد است : درست است که ورزش تاثیر بسزایی در بالا بردن کیفیت زندگی انسان دارد، ولی باید آن را به درستی انجام دهیم تا نتیجه مطلوب حاصل شود. یکی از عواملی که می‌تواند در ورزش نقش مهمی داشته باشد،‌ تغذیه صحیح قبل و پس از ورزش است.

تصورات اشتباهی درباره تغذیه ورزشکاران وجود دارد که تعدادی از آنها به تغذیه پیش از ورزش مربوط می‌شود. برخی می‌پندارند غذا خوردن پیش از انجام حرکات ورزشی باعث ایجاد حالت تهوع و انقباضات شکمی در ورزشکار می‌شود. برخی فکر می‌کنند اگر با شکم خالی ورزش کنند، چربی بیشتری می‌سوزانند.

پر بودن شکم و خوردن غذای سنگین پیش از ورزش باعث ناراحتی معده، حالت تهوع و انقباضات شکمی می‌گردد و این حالت به این دلیل ایجاد می‌شود که تمام انرژی بدن صرف گوارش و هضم غذای خورده شده می‌گردد و جریان خون بیشتر به سمت سیستم گوارشی رفته و کمتر به سمت عضلات و ماهیچه‌ها می رود.

دکتر رحیمی در خصوص احساس ضعف در هنگام ورزش نیز گفت:کاهش قند خون ، احساس ضعف و افت انرژی بدن در هنگام ورزش  به دلیل خالی بودن معده ورزشکار را باعث می گردد، بنابراین شما باید مقداری غذای سبک پیش از ورزش مصرف کنید تا انرژی لازم برای ورزش و نیز چربی‌سوزی را افزایش دهد.

مسئول کمیته تغذیه هیأت پزشکی ورزشی استان فارس در خصوص مصرف مواد غذایی در قبل از تمرینهای ورزشی  بیان داشت:در صورت خوردن غذای سنگین شامل پروتئین، فیبر و چربی زیاد، باید سه تا چهار ساعت از انجام فعالیت‌های ورزشی خودداری کنید تا غذای شما هضم شود. ولی در صورت استفاده از غذایی سبک، دو ساعت بعد می‌توانید ورزش کنید. پس بهتر است یک تا دو ساعت پیش از ورزش غذای سبکی میل کنید. بدن در چنین شرایطی ترجیح می‌دهد از کربوهیدرات‌ها به عنوان سوخت استفاده کند، پس بهتر است موادی مانند نان، ماکارونی، میوه و سبزیجات را قبل از ورزش بخورید. اما اگر در زمان ورزش احساس گرسنگی کردید، می‌توانید وعده کوچکی شامل کمی میوه، نوشیدنی ورزشی یا مقداری آب میوه مصرف کنید.

تهوع ناشی از تغذیه در حین ورزش :
تغذیه در هنگام ورزش می تواند شامل آب میوه ، میوه (کم) ، آب و یا نوشیدنی ورزشی شود.توجه کنید که در هنگام تمرین به هیچ وجه از نوشابه های گازداراستفاده نکنید زیرا علاوه بر مضرات مانع تنفس درست خواهد شد.

مشاهده می شود بیشتر ورزشکاران در هنگام کاهش میزان قند خون یا تشنگی از آبمیوه های کارخانه ای استفاده میکنند ، گفتنی است این آبمیوه ها نه تنها آب میوه نیستند بلکه دیر هضم تر نیز هستند پس در هنگام تشنگی مصرف آب عقلانی تر و اصولی تر است و بهترین حالت داشتن بطری آب و مصرف جرعه به جرعه در هنگام تمرین است. در هنگام گرسنگی نیز می توانید از میوه و یا شکلات کاکائو بصورت محدود استفاده کنید و از مصرف ویفرها ، کیک ها و بیسکویت های اسانس دار بپرهیزید که ممکن است موجب رفلاکس معده و گاهی حالت تهوع شود.

پرهیز از زیاده روری در مصرف کاکائو و یا کافئین :
با وجودیکه مصرف کاکائو و یا کافئین سبب سوخت چربی ها می شود و به حفظ گلیکوژن در ماهیچه ها کمک می کند ولی مصرف بیش از حد آن موجب افزایش ادرار و کم شدن آب بدن میشود که درنتیجه باعث کاهش توانایی میگردد. سردرد،سرگیجه ، تهوع و لرزش از عوارض دیگر کاکائو و کافئین هستند.

استفاده از ماده های دوپینگی (کافئینی) که امروزه با نام چربی سوز به فروش می رسند نیز باید به صورت برنامه ریزی شده و زیر نظر پزشک باشد و میتواند خطرات جبران ناپذیری داشته باشند.

کم آبی و پرآبی بدن
کم‌آبی بدن حین ورزش یک علت شناخته‌شده تهوع ناشی از ورزش است.  همچنین یک علت احتمالی دیگر تهوع ناشی از ورزش، پرآبی بدن است. نوشیدن مقدار زیاد آب در حین فعالیت ورزشی شدید (مثلا دوی ماراتون) نیز می‌تواند به تهوع، اسهال، گیجی و لرزش عضلانی بینجامد.نوشیدن زیاد باعث رقیق شدن الکترولیت‌های خون نیز می‌شود و به افت میزان سدیم خون (هیپوناترمی) می‌انجامد که می‌تواند منجر به تهوع ورزشی شود. 

بهترین نوشیدنی هنگام ورزش برای جلوگیری از تهوع  
بررسی ها نشان می دهد، برای غلبه بر تهوع ناشی از ورزش افراد می توانند با طعم دار کردن آب مصرفی خود در هنگام ورزش کمک بگیرند تا دچار تهوع  نشوند .عرقیجات سنتی همانند نعنا، گلاب و دارچین که عوارض خاصی ندارد یکی از گزینه های مناسب برای طعم دار کردن آب مصرفی ورزشکار در حین تمرین است.همچنین افراد می توانند پس از مشورت با پزشک معالج در صورت نداشتن حساسیت، از نعنا و زنجبیل در هنگام ورزش کمک بگیرند. عصاره و عطر نعنا سبب باز شدن ریه ها می شود و اکسیژن بیشتری را به بدن می رساند. همچنین خوردن آن سبب آرامش بیشتر معده می گردد و فعالیت اسید معده را آرام تر می کند. زنجبیل نیز گیاهی است که برای درمان تهوع به کار می رود.

ترکیب آب لیموی تازه و کمی عسل با آب مصرفی در حین ورزش بسیار مفید است.زیرا علاوه بر طعم دار شدن آب ،لیموترش بدلیل خاصیت آنتی اکسیدانی خستگی عضلات را کم می کند و عسل درون آب بهترین قند برای جلوگیری از کاهش قند خون است.نوشیدنی های طبیعی و سنتی را امتحان کنید تا به جای تهوع در هنگام ورزش حس خوبی را از این نوشیدنی های طبیعی تجربه کنید.
 
در صورت رعایت نکات ذکرشده ،اگر بازهم تهوع شما در هنگام ورزش کاهش پیدا نکرد،  توصیه می شود حتما به پزشک مراجعه کرده و از او راهنمایی بخواهید، زیرا ممکن است علت تهوع ورزشی  شما در اثر بیماری باشد.

(طیبه خزاعلی)