در حال حاضر، روسیه تلاش می‌کند روابط خود را با پاکستان تقویت کند، این در حالی‌است که آمریکا فروش سلاح به هند را آغاز کرده است. این روال امور بسیار غیرمنتظره است، چراکه در سال‌های اخیر، اسلام آباد در شمار بهترین متحدان واشنگتن بوده است و دهلی نیز تلاش می‌کرد خود را به مسکو نزدیکتر کند. نمی توان زود قضاوت کرد و باید این نوع همگرایی را در بلند مدت بررسی کنیم. پر واضح است که در روابط روسیه و پاکستان تغییراتی معینی صورت گرفته، اما این بدین معنی نیست که روابط دو کشور از آغاز، در سطح پایینی بوده است.

از سال 1950 پاکستان بر خلاف هند، به همکاری با کشورهای غربی روی آورد. پس از آن در زمان حمله ارتش شوروی، از افغانستان حمایت کرد. اما هند برعکس پاکستان، در سال 1971 با روسیه قرارداد دوستی امضاء کرده است و این وخامت روابط مسکو و پاکستان را نشان می‌دهد. اما با این حال از دو سال پیش روابط دو کشور بهتر شده و قرارداد انتقال هلیکوپترهای نظامی روسیه به پاکستان نقطه عطفی در روابط دو کشور شده است. البته در این زمینه محدودیت‌های زیادی نیز وجود دارد. سفر ولادیمیر پوتین به هند در 11 دسامبر سال 2014 یادآورر این نکته بود که مناسبات روسیه و هند همچنان محکم و استوار است و تا عمیق شدن روابط روسیه و پاکستان.

هنوز فاصله زیادی تا پایان راه مانده است؛ آیا تغییرات مذکور می‌تواند روابط خوب آمریکا با پاکستان و روسیه با هند را که هنوز تا حد زیادی ساختار ژئوپلیتیکی منطقه را تشکیل می‌دهند، تحت شعاع خود قرار دهد؟ چنین امکانی وجود دارد، اما ما امروزه در دنیای مذاکره و گفتگو زندگی می‌کنیم. روابط مسکو و دهلی به تازگی تقویت شده؛ از طرف دیگر، اگرچه عرضه تسلیحات روسیه به پاکستان اخیرا آغاز شده است، اما این اقدام را باید در جریان برنامه دهلی مبنی بر ساخت 4 هزار هلیکوپتر نظامی بر پایه تکنولوژی روسی بررسی کرد. نزدیکی روسیه و پاکستان عمدتا با خروج نظامیان ناتو از افغانستان، تحکیم روابط هند و آمریکا و همچنین پیامدهای بحران اوکراین که روابط روسیه با آسیا را تغییر می دهد، مرتبط می‌باشد.

با توجه به اینکه روسیه در حال حاضر در وضعیت اقتصادی دشواری قرار گرفته است، آیا روسیه با بازیگران نو ظهور در دوران تحریم، تمایل به همکاری دارد و آیا می‌تواند به کمک آنها نقطه اتکایی برای خود پیدا کند؟ بسیاری از کارشناسان معتقدند که تجهیزات هوایی و تسلیحاتی که نیروهای امنیتی افغانستان در مقابله با طالبان استفاده می‌کنند، از روسیه وارد می‌شوند و فروش این تجهیزات مدت‌هاست که شروع شده است. علاوه براین، بحران اوکراین، تحریم‌ها و کاهش چشمگیر ارزش روبل، مسکو را وادار می‌کند تا به دنبال راه ورود به بازارهای جدید باشد. روسیه عرضه هلیکوپترهای نظامی خود به پاکستان را اینگونه برای هند توجیه می‌کند که این تجهیزات برای مبارزه با طالبان در مناطق جنگی استفاده خواهند شد. قدرت آمریکا در حوزه دیپلماتیک در بسیاری از موارد به پتانسیل تسلیحاتی آن متکی می‌باشد، چرا که بسیاری از کشورها به‌منظور تامین امنیت خود از این تسلیحات استفاده می‌کنند. از این رو، چه تغییراتی ممکن است در حوزه دیپلماسی تجارت اسلحه به‌ وجود آید؟در حال حاضر، استراتژی آمریکا، برگشت به سمت آسیا و ایجاد توازن نیروی‌های خود در منطقه می‌باشد، چرا که چین در تلاش است جای پای خود را در دریاهای اطراف خود محکم کند. در این میان قدرت دفاعی آمریکا در کشورهایی همچون ژاپن، کره‌جنوبی و همچنین در آسیای جنوب شرقی، سوال برانگیز شده است.

از این رو، آمریکا نیاز به تقویت قدرت دفاعی خود در منطقه دارد، اما این موضوع، قبل از بحران اوکراین و ظهور داعش بوده است و در حال حاضر تلاش می‌کند متحدان خود را با فروش اسلحه آرام کند. هند از سال 2009 تا 2010 بزرگترین کشور وارد کننده اسلحه در جهان بوده است. آیا عمیق شدن روابط هند و پاکستان با شرکای تجاری مشترک خود، چیزی را در مناقشات سنتی آنها تغییر می‌دهد؟ بعید است که چنین اتفاقی صورت گیرد. روابط  دوجانبه دو کشور به دلیل انجام عملیات تروریستی در کشمیر همچنان وخیم می‌باشد و تا زمانیکه مسئله کشمیر حل و فص نشود، هیچ چیزی در روابط دو کشور تغییر نخواهد کرد. علاوه بر این، از آنجایی که ارتش در پاکستان نقش کلیدی دارد و حرف اول را می زند، به هیچ وجه قادر نیست مسئله را بصورت مسالمت آمیز حل‌وفصل کند.

انتهای پیام/