به گزارش خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، برنامه‌ریزی، برای پیش بینی و مدیریت چالش‌های آینده صورت می‌گیرد و درواقع یک آرمان، در چارچوب ظرفیت نظام و دولت است، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان، پنج برنامه توسعه به صورت 5 ساله در کشور تنظیم شد. بعد از به پایان رسیدن دوره 5 ساله برنامه پنجم توسعه، دولت یازدهم روز یکشنبه (27 دیماه) لایحه برنامه ششم توسعه را به همراه لایحه بودجه سال 95 به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد، با ارائه این دو لایحه به مجلس، برخی از نمایندگان آن را تایید و برخی به نقد آن پرداختند.

 
این درحالی است که طبق نظر برخی کارشناسان، تنها برنامه سوم توسعه تا حدی موفقیت‌آمیز بوده است. عدم مطابقت برنامه‌ریزی با واقعیت‌های موجود، آرمانگرایی مجازی و سوء مدیریت از جمله موانع، در تحقق برنامه‌های توسعه پیشین شمرده شده است. بنابراین بایستی دولت با بررسی دلایل عدم موفقیت برنامه‌های توسعه، نقاط ضعف و قوت را شناسایی و اهداف مورد نظر را ساماندهی کند.

*برنامه ششم تسلیم آرمان یا واقعیت!

برنامه ششم توسعه به عنوان سومین برنامه از سند چشم انداز 20 ساله، مسئولیت بزرگی را برای حرکت در جهت اهداف این سند به عهده دارد چراکه بخشی از عقب ماندگی‌های برنامه‌های قبلی در آن متجلی است، در برنامه ششم، باید احکام قابل اجرا را با اجتناب از رویکرد خوش‌بینانه، تصویب، و با نگاهی واقع‌بینانه به ترسیم افق‌های روشن پرداخت.

همانطور که مقام معظم رهبری در این باره معتقدند: "باید با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود در صحنه داخلی و خارجی، برنامه ششم تنظیم و کاملا دست یافتنی باشد، لذا باید با توجه به امکانات داخلی و زیرساخت‌های موجود در کشور اهداف این برنامه تنظیم شود."(نامه رهبری به رئیس جمهور 4 تیرماه 94) 

 

برخی معتقدند، اهداف این برنامه، چندان واقع‌بینانه نیست زیرا عدم توجه به زیرساخت‌ها و هدف‌گذاری‌های کلان از جمله نواقص آن است. همچنین بر طرح کوچک سازی بدنه دولت، چرخه توسعه و سازمانهای اداری نیز اشکالاتی وارد شده است.

آنچه در نظر نخست توجه منتقدین را به خود جلب می‌کند عدم تطابق زمان اجرای برنامه‌های توسعه با عمر دولت‌هاست. تغییر رؤسای جمهور و دولت‌ها موجب غفلت از برخی‌ اهداف می‌شود و از سوی دیگر اگر همزمان با شروع کار دولت، اجرای برنامه‌های توسعه با عمر 4 ساله آغاز شود، اجرای قانون برنامه امکان پذیر خواهد بود.

برونگرایی از دیگر موانع برنامه ششم از نگاه منتقدین است، بدین معنا که تحقق قانون برنامه وابسته به اتفاقات بیرونی (از جمله مذاکرات هسته‌ای، سرمایه‌گذاری خارجی و...) می‌شود، متغیرهای سیال نیز همواره موجب بی‌ثباتی و فراموشی قانون برنامه‌ها در مسیر اتفاقات بین‌المللی می‌شوند.

همچنین نبود اراده لازم برای تحقق اهداف مورد نظر معضل دیگری است که با قرار گرفتن در کنار مسائلی چون نبود نظارت مؤثر، کارشناسان را به آینده برنامه ششم توسعه نگران کرده است.

حسین راغفر، کارشناس اقتصاد در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه مهمترین مؤلفه در تدوین برنامه ششم توسعه تغییر نگاه است، اظهار داشت: باید در تدوین برنامه ششم نگاهمان را تغییر دهیم. نگاهی که بر سیاست‌ها حاکم است اصلی‌ترین علت بروز مشکلات کشور است. 

 

 

وی درباره اینکه سرمایه انسانی موجب استقلال کشور می‌شود، بیان داشت: اگر انسان در محور برنامه‌های توسعه قرار گیرد سرمایه و ظرفیت‌های انسانی رشد می‌کند در این صورت است که دیگر شاهد فرار سرمایه نخواهیم بود، اتفاقی که در 10 سال گذشته در فرار سرمایه‌های انسانی رخداده در کشور بی‌سابقه است و این فاجعه‌ای بزرگتر از اتلاف منابع طبیعی است. 

 

راغفر در این باره تأکید کرد: تراکم سرمایه انسانی می‌تواند زمینه‌های رشد و انتقال دانش فنی را از نسلی به نسل دیگر فراهم کند. زمانی که انسان محور برنامه توسعه قرار نگیرد و به تناسب آن برنامه‌ها تنظیم نشود بسیاری اهداف محقق نمی‌شود به همین دلیل شاهد رشد فقر، نابرابری و فساد بخصوص در دوران پس از جنگ هستیم. 

 

این اقتصاددان در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه آیا زمان 5 ساله برای تحقق اهداف برنامه‌های توسعه دولت کافی است، اذعان داشت: مسئله زمانی اهمیتی ندارد؛ ساختار نهادی و اجرایی برنامه‌ریزی حائز اهمیت است که متأسفانه این یکی از مشکلات موجود کشور است. 

 

وی با اشاره به اینکه تغییر دولت‌ها نباید باعث تغییر برنامه‌ها شود، گفت: در برخی کشورها نهاد برنامه‌ریزی مستقل از کارکرد دولت است و با تغییر دولتها، برنامه‌ها تغییری نمی‌کند.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان داشت: باید نهادی مستقل از دولت، نوسانات و مداخلات سیاسی- حزبی، شکل بگیرد و با قدرت کامل به اجرا و تدوین برنامه‌های توسعه کشور بپردازند.

 

راغفر در پایان خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی از افراد در تدوین برنامه‌ها سلیقه‌ای عمل می‌کنند اما باید کار کارشناسانه دقیق صورت بگیرد و جامعه به هر نتیجه‌ای که می‌رسد پایبند باشد صرف نظر از اینکه چه دولتی روی کار است.

آگاهی از این نکته ضروری است که منابع ما محدود است و برای دستیابی به هر یک از اهداف برنامه‌های توسعه می‌بایست عقب افتادگی‌ها را جبران کرد لذا با داشتن رویکردی واقع‌بینانه می‌توان اهداف مورد نظر را محقق کرد در غیر این صورت با تکیه بر آرمانگرایی غیرواقعی تمامی تلاشها نتیجه‌ای نخواهد داشت و در عین حال اطمینان مردم هم نسبت به برنامه‌های دولت از دست خواهد رفت، لذا دولت‌ها باید برای محقق شدن اهداف برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، نسبت به شرایط موجود واقع بینانه تر عمل کنند.

انتهای پیام/