پخش مسابقههای تلویزیونی که گاه ارتباط با شرکتکنندهها از طریق خطوط تلفنی و گاه از طریق حضور خود آنها در برنامه است، اهدافی چون آموزش، سرگرمی و ایجاد شور و هیجان را در قاب رسانه دنبال میکند.
در طول این سالها مسابقههای بسیاری از تلویزیون پخش شده است که میتوان گفت «نامها و نشانهها»، «یک مسابقه سی سؤالی»، «مسابقه هفته» و ... از اولینهای این نوع برنامه تلویزیونی بودند.
مسابقههایی که به دلیل جذابیت، پخش برخی از آنها چندین سال به طول انجامید.
«نامها و نشانها»
«نامها و نشانها» یکی از مسابقههای خاطرهانگیز تلویزیون در دهه 60 بود که در آن دو گروه دو نفره با یکدیگر به رقابت میپرداختند و هر گروه با روشن کردن چراغهایی که روی میزشان تعبیه شده بود، فرصت پاسخگویی به سؤالاتی با مضمون اطلاعات عمومی را داشتند.
«نامها و نشانهها» با اجرای مرحوم رضا معینی از شبکه اول سیما به مدت هشت سال پخش شد که دلیل این تداوم پخش، اجرای خوب رضا معینی و جذابیت مسابقه بود.
«یک مسابقه سی سؤالی»؛ اولین مسابقه شبکه دو
اولین مسابقهای که از شبکه دو سیما پخش شد «یک مسابقه سی سؤالی» نام داشت که شرکتکنندههای این مسابقه در بخشهای مختلفی مثل اطلاعات عمومی، ادبیات، ورزش و ... با یکدیگر رقابت میکردند.
مرحوم حسین باغی اجرای این مسابقه را بر عهده داشت و چند کارشناس نیز او را در اجرای «یک مسابقه، سی سوالی» همراهی میکردند.
هوشیارم و بیدارم
«هوشیارم و بیدارم» مسابقهای بود که در سالهای 63 و 64 از شبکه اول سیما پخش شد.
علیرضا خمسه در نقش «بیدار» و محسن یوسف بیک در نقش «هوشیار» اجرای این مسابقه را بر عهده داشتند. «هوشیار و بیدار» توسط محمد اوزی و صادق عبدالحمی نوشته و کارگردانی شد که یکی از مسابقههای خاطرهانگیز برای کودکان دهه 60 محسوب میشود.
از کی بپرسم؟!
ایده «مسابقه هفته» یا «از کی بپرسم؟» توسط هوشنگ شاه محمدلو و حسین احمدی در سال 1369 به شبکه اول سیما داده شد.
در این مسابقه 14 شرکتکننده در مسابقهای هیجانانگیز با هم رقابت میکردند که در نهایت تنها یک نفر برنده این مسابقه بود.
مرحوم منوچهر نوذری «مسابقه هفته» را اجرا میکرد. یکی از قسمتهای هیجانانگیز این مسابقه حضور «عادل فردوسیپور» به عنوان یکی از آن 14 شرکـتکننده در این برنامه بود که شاید کسی در آن موقع فکرش را نمیکرد، روزی عادل فردوسیپور به یکی از مجریان موفق رسانه تبدیل شد. این قسمت از «مسابقه هفته» تاکنون چندین بار از شبکههای مختلف سیما پخش شده است.
مسابقه «از کی بپرسم؟» با یکسری تغییرات در سال 1388 با اجرای ایرج نوذری و در سال 1391 با اجرای فرهاد جم از شبکه پنج سیما پخش شد.
مسابقهای به وسعت تمام محلههای ایران
مسابقههای بسیاری نیز برای کودکان و نوجوانان تولید و پخش شده است. یکی از این مسابقهها که پخش آن تا به امروز ادامه داشته است، «مسابقه محله» نام دارد. این مسابقه با اجرای «مسعود روشنپژوه» سالهاست که از شبکه دو سیما پخش میشود.
«مسابقه محله» از سال 1373 به قاب شبکه دو آمد که منیر عرب و امیر سماواتی اولین تهیهکننده و کارگردان هنری این مسابقه بودند و بعدها مسعود روشنپژوه خود تهیهکنندگی و اجرای آن را بر عهده گرفت.
«مسابقه محله» سالهاست به محلههای شهرهای مختلف میرود و با جمله «یک و یک و یک» «دو دو دو» «سه و سه و سه» مسابقه محله شرکتکنندهها را به رقابت دعوت میکند.
مسابقههایی روی خطوط تلفنی
مسابقههای تلفنی، نوعی دیگر از مسابقههای تلویزیونی است که در آن اطلاعات عمومی شرکتکنندهها آزموده میشود.
«گوی و میدان» با اجرای حسین عباسی، «مسیر طلایی» با اجرای هومن حاجی عبداللهی و مسابقه «بعد 4» با اجرای امیر کاوه یا نقی، از این نوع مسابقات تلویزیونی است.
حل «جدول» در تلویزیون
پیش از این حل جدول به صفحههای مجلات و یا روزنامهها محدود میشد، اما حال مدتی است که مسابقهای با نام «جدول» از شبکه سه سیما با اجرای فرشید فهیم پخش میشود و علاقهمندان میتوانند به حل ستونهای افقی و عمودی جدول در قاب تلویزیون بپردازند.
این مسابقه تاکنون طرفداران بسیاری را به سوی خود جلب کرده است و افراد بسیاری علاقهمند به شرکت در این مسابقه تلفنی بودهاند.
مسابقههای قرآنی
مسابقههای متنوع و گوناگون نیز برای علاقهمندان و مستعدان علوم قرآنی تهیه و پخش شده است.
یکی از این مسابقههای قرآنی «اسراء» است که توسط گروه مسابقات شبکه قرآن سیما تولید و پخش شد و علاقهمندان بسیاری به حفظ و قرائت قرآن در آن شرکت کردند.
این مسابقه نیز هماکنون از شبکه قرآن سیما پخش میشود.
مسابقههای خوشمزه
در میان مسابقههای متنوع تلویزیونی مسابقههای آشپزی طرفداران خاص خود را دارد و شاید بتوان گفت، خانمهای خانهدار از طرفداران ویژه مسابقات آشپزی هستند. تاکنون مسابقههای بسیاری با موضوع آشپزی از شبکههای مختلف سیما پخش شده است که از این برنامهها میتوان به «آشپزی مهمونی» ، «دستپختهای خودمانی» و «دستپخت» اشاره کرد.
مسابقه «دستپخت» که هماکنون از شبکه اول سیما پخش میشود، طرفداران بسیاری را به سمت و سوی خود جلب کرده است.
کشف استعداد در تلویزیون
اهالی رسانه به علاقهمندان عرصههای مختلف هنری هم توجه داشتهاند و مسابقات متنوعی را برای کشف استعدادهای افراد در زمینههای مختلف فرهنگی تهیه و پخش کردهاند.
در میان این مسابقههای تلویزیونی میتوان به «آقای گزارشگر» ، «ستاره بیست » و «موج شب» اشاره کرد.
آقای گزارشگر
شبکه سه سیما با طرح مسابقه «آقای گزارشگر » فرصتی را برای علاقهمندان عرصه گزارشگری فراهم کرد. در فراخوانی که این برنامه برای نخستین بار اعلام کرد حدود 6000 نفر تمایل به حضور در «آقای گزارشگر» را داشتند که در نهایت 102 نفر از آنها در 17 گروه 6 نفره با یکدیگر به رقابت پرداختند. اجرای این برنامه بر عهده محمدرضا احمدی بود جواد خیابانی و فردک میرزایی از داوران «آقای گزارشگر» بودند.
«ستارههای 20»
«ستاره بیست» عنوان مسابقهای بود که در سال 1393 از شبکه نمایشی پخش شد و به کشف استعدادهای بازیگری میپرداخت.
علاقهمندان بسیاری در «ستاره 20» حضور یافتند.
حسن فتحی رئیس هیئت داوران این مسابقه بود و فریبا کوثری، نسرین مقانلو، پژمان بازغی از داوران «ستاره بیست» بودند.
کشف استعدادهای اجرا در «موج شب»
«موج شب» که هماکنون از شبکه سه سیما پخش میشود، به کشف استعداد در زمینه اجرا میپردازد. بخشی از این برنامه به خاطرهبازی و گفتگو با مجریان تلویزیون میپردازد و بخش دیگری از آن هم فرصتی شده است که علاقهمندان عرصه اجرا خود را در این زمینه محک بزنند و آزموده شوند.
«موج شب» را مهران رسام تهیه و مجید پرکار کارگردانی میکند. اجرای «موج شب» برعهده مسعود فروتن است.
جای «مسابقه هفته» در تلویزیون خالی است
فرشید فهیم که این روزها اجرای مسابقه «جدول» را در شبکه سه سیما بر عهده دارد، در گفتگو با خبرنگار
حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص ویژگیهای یک مسابقه تلویزیونی موفق، اظهار داشت: یک مسابقه خوب باید به اطلاعات عمومی مردم اضافه کند، با هیجان و سرگرمکننده باشد و طیف وسیعی از مخاطبان را از نظر سن، تحصیلات و جنسیت جذب کند، مثلا مسابقه، جدول...
وی با اشاره به اینکه جای مسابقهای مثل «مسابقه هفته» با اجرای عالی زنده یاد منوچهر نوذری در تلویزیون خالی است، بیان کرد: مسابقههایی مثل «نامها و نشانهها»، «مسابقه هفته» و... به دلیل استقبال مخاطبان موفق شدند و برای همیشه در ذهن ماندگار شدند و دلیل دیگر موفقیت این برنامهها اجرای خوب مجریانشان بود و جای چنین مسابقههایی در تلویزیون خالی است.
فهیم در پایان در خصوص ویژگیهای مجری مسابقه تلویزیونی مطرح کرد: مجری این گونه برنامهها باید با سواد و دانش و اهل مطالعه باشد، به موقع شاد و پر انرژی و به جای خود روی سؤالات مسابقه تمرکز کند و صمیمیت در اجرای خود با مخاطب به ویژه شرکتکننده تشویش و اضطراب مخاطب را کم کند. شرکتکننده در مسابقه و بیننده، هر دو باید از اجرای مجری راضی باشند و لذت ببرند.
جذابیت مسابقهها دو چندان میشود اگر...
در طول این سالها مسابقههای متنوعی در تلویزیون تهیه و پخش شده است که در این گزارش تنها به برخی از آنها پرداخته شد. تنوع و تعداد بالای مسابقههای تلویزیونی نشان میدهد که شبکههای سیما توانستهاند در این زمینه به خوبی عمل کنند و مخاطبان علاقهمند به این گونه مسابقهها را راضی نگه دارند.
به طور معمول مسابقههایی که در این سالها از تلویزیون پخش شده است با موضوع اطلاعات عمومی بوده و کمتر به موضوع کشف استعداد در زمینههای مختلف و یا مسابقههایی تخصصی پرداخته شده است؛ اما کیفیتی که در برخی از مسابقههای تخصصی وجود دارد نشان میدهد که تلویزیون برای ساخت این گونه برنامهها نیز زمان بسیاری صرف میکند.
بدون شک اگر تهیه و تولید مسابقههایی تخصصی و مسابقههایی با موضوع کشف استعداد بیشتر شود، جذابیت و هیجان مسابقههای تلویزیونی را دو چندان خواهد کرد.
گزارش از: ساناز احسانی سرشت
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.
انتهای پیام/