به گزارش خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ شورای حکام در سال 1997 میلادی در حالی پروتکل الحاقی را به تصویب رساند که هدفش حصول اطمینان از اجرای نظام پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از سوی اعضا بود، اما این اعتماد سازی نیز تاکنون دستخوش سیاست‎های بین‎المللی قدرت‎های بزرگ به صورت یکسویه از سوی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.
اکنون و با فرارسیدن زمان اجرای برجام از سوی دو طرف باز شاهد تصویب سیاست‎های ضد ایرانی هستیم که شاید بتواند مانعی را بر سر راه اجرای صحیح احکام شورای امنیت ایجاد کند. لذا تا زمانی‌که اعتماد مخدوش شده ایران از غرب ترمیم نشود اجرای پروتکل کاری عقلانی نخواهد بود. به همین دلیل مجلس در انتظار لایحه‌ای از سوی دولت است که پروتکل الحاقی را به قانونی تبدیل کند که با چراغ راهنمای وکلای ملت در مسیر اجرا قرار گیرد.

 

 

بالاخره پس از گذشت قریب به 12 سال، مسیر اشتباه "ابعاد نظامی احتمالی فعالیت‌های هسته‌ای ایران" موسوم به PMD به انتها رسید و 24 آذر روزی تاریخی برای بسته شدن پرونده سیاسی و ظالمانه PMD، با اتفاق آرای کشورهای 1+5 در شورای حکام شد. با بسته شدن پرونده PMD اجرای برجام وارد مرحله قانونی‎تری شد که باید با دقت بیشتر بر اساس برنامه‌های از پیش تعیین شد پیش برود. لذا ایران که تاکنون در مرحله اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی بود برای اجرای دائمی آن نیازمند سندی قانونی است که به تصویب دستگاه قانون‌گذاری کشور برسد تا براساس قوانین مصوب مجلس جزئیات آن وارد مرحله دائمی اجرا شود. چرا که سیاست‌های یک‌بام و دو هوای غرب، مانعی جدی بر سر اجرای دائمی پروتکل الحاقی است و تا بی‌اعتمادی ایران به کشورهای غربی برطرف نگردد، نباید آژانس انتظار اجرای سندی مانند پروتکل الحاقی از سوی تهران را داشته باشد.  

  

* الزام کشورها به اجرای پروتکل الحاقی و الزامات این اجرا 

پروتکل الحاقی به بازرسان آژانس دسترسی نامحدود و وسیع‌تری در بازرسی‌های خود خواهد داد. براین اساس، بازرسان آژانس حق دارند در بازدید‌های سرزده، 2 ساعت پیش از زمان بازدید، به کشور مقصد اطلاع دهند. براساس مفاد پروتکل، آن کشور نیز متعهد است مقدمات اداری سفر بازرسان، از جمله صدور روادید و تمدید آن و نیز دسترسی به محل مورد نظر را فراهم کند.

 
تجربه سال‌های متمادی ارتباط  با آژانس نشان داده اين نهاد در حفاظت از اطلاعات کشورها به گونه‌ای عمل کرده است که اين اطلاعات لورفته و حتی در اختیار سازمان‌های جاسوسی کاخ‌سفید و رژیم‌صهیونیستی قرار گرفته است. به‌علاوه برخي تحليل‌گران غربي معتقدند خود بازرسان اين نهاد، اطلاعات را درز می‎دهند. نکته دیگر اين است‌که حتي اگر دسترسي مديريت شده به جاي بازرسي‌ها اتفاق بيفتد بازهم به علت تفسيرپذيري بالاي بندهاي پروتکل، آژانس مي‌تواند هم‌چنان سوالات و درخواست بازرسي هاي سريالي را مطرح کند تا جايي که تاييد کند تلاش کشور اجرا کننده پروتکل "معقول" بوده است. 

لازم به‌ذکراست که تا کنون پروتکل الحاقی به امضای 145 کشور رسیده است و 121 کشور نیز آن را به مرحله اجرا درآوردند. مصر و برزیل از جمله کشورهایی هستند که پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنند. مصر پذیرش پروتکل الحاقی را به پیوستن رژیم‌صهیونیستی به "پادمان‌ جامع" آژانس منوط کرده است. برزیل نیز با الزامی کردن پذیرش پروتکل الحاقی مخالفت کرده است.

 
*پذیرش و اجرای مشروط پروتکل الحاقی کشورهای غربی‌ها 

 آمریکا و تعدادی از کشورهای غربی روش‌های دسترسی بازرسان آژانس در راستای اجرای پروتکل الحاقی را به شیوه‌ای مدیریت شده پذیرفته‌اند؛ بنابراین، راهکار مذکور کاخ‌سفید، لورفتن اطلاعات مهم امنیت ملی آمریکا را به حداقل می‌رساند. در این پذیرش و اجرای مشروط پروتکل از سوی ایالات‌متحده تاکید می‌شود "هرمکانی" که در امنیت ملی دارای اهمیت باشد، از اجرای پروتکل مستثنی است. 



*عراقچی: بعد از روز اجرایی برجام، پروتکل الحاقی اجرایی می شود 

"سید‌عباس عراقچی" معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان بارها با تاکید بر عدم نگرانی از اجرای پروتکل تاکید کرده است: به‌دلیل اطمینان ایران از فعالیت‌های صلح‌آمیز خود و عدم انحراف از این مسیر، نگرانی بابت بازرسی‌های سرزده و نظارت‌های بیشتر بر برنامه هسته‌ای خود نداریم. هم‌چنین چند روز قبل، عراقچی که ریاست ستاد پیگیری اجرای برجام را نیز بر عهده دارد، درخصوص شرایط اجرای پروتکل الحاقی در برجام اظهار داشت: برجام از حدود سه هفته دیگر اجرایی می شود، از آن روز نسبت به اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی نیز اقدام می کنیم. این کار ادامه خواهد داشت تا زمانی که مجلس شورای اسلامی پروتکل را به طور دائمی تصویب کند و برآورد ما این است که ظرف سال های آینده این کار صورت می گیرد. 


*بروجردی: دولت برای اجرای دائمی پروتکل الحاقی لایحه ارائه کند.


رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که برای عبور از اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی باید دولت لایحه ای را به مجلس ارائه دهد.

وی ادامه داد: بر اساس برجام در حال حاضر در مرحله اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی هستیم. از آنجایی که این اقدام خلاف قوانین گذشته بود مجلس در مصوبه ای اجرای موقت را قانونی کرد.

نماینده مردم بروجرد در مجلس نهم شورای اسلامی با بیان اینکه برای تعیین بازه زمانی اجرای موقت باید بررسی ها صورت گیرد، تاکید کرد: اما برای دائمی شدن پروتکل الحاقی باید دولت لایحه ای به مجلس بدهد تا تصمیم گیری شود.

 
*نوذر شفیعی: دائمی شدن پروتکل الحاقی منوط به پایبندی طرف مقابل به برجام است

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بیان داشت: پروتکل الحاقی تا زمانی موقت اجرا می شود و وارد فاز دائمی می شود که ایران از اجرای برجام راضی باشد و تفسیر دو طرف اجرای برجام از اجرای پروتکل الحاقی به هم نزدیک شود. وی تصریح کرد: البته مجلس به لحاظ جایگاه حقوقی هر زمان که بخواهد می تواند مانع اجرای موقت پروتکل الحاقی شود چرا که بر اساس قانون، پروتکل های بین المللی باید به تصویب دستگاه قانون گذاری برسد.


*منصور حقیقت پور: امکان بررسی پروتکل در مجلس به صورت لایحه یا طرح


نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پروتکل الحاقی فعلا باید موقتی اجرا شود تاکید کرد: دولت و مجلس می توانند در قالب لایحه یا طرح پروتکل مدنظر در برجام را برای اجرای قطعی در دستگاه قانون گذاری پیگیری کنند.

نماینده مردم اردبیل در مجلس نهم شورای اسلامی با تاکید بر اینکه اجرای موقت پروتکل تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد یافت، ادامه داد: تعیین زمان موقت برای اجرای پروتکل و دائمی شدن آن بستگی به رفتار آژانس بین المللی انرژی اتمی در قبال فعالیت هسته ای ایران دارد. اگر درست و بر اساس قوانین عمل شود، از مرحله موقت به سمت دائمی پیش خواهیم رفت.

وی تصریح کرد:  تصویب پروتکل الحاقی در اختیار مجلس است، هم دولت می تواند لایحه بدهد و هم مجلس هر زمان که درستی طرف مقابل را مشاهده کرد با ارائه طرحی می تواند آن را قطعی و دائمی کند  اما فعلا باید موقتی اجرا شود.


موضوعی که با توجه به اظهارات شکل گرفته از سوی وکلای خانه‌ملت تقویت می‌شود این است‌که پروتکل الحاقی فعلا به‎صورت موقت اجرا می‎شود تا با ارائه لایحه آن از سوی دولت به مجلس، اجرای دائمی این سند تحت بررسی دستگاه قانون‌گذاری کشور قرار گیرد.

نکته دیگر این است که لازمه تصویب پروتکل در مجلس و دائم‌الاجرا شدن آن، پایبند بودن طرف‌های غربی به تعهداتشان پیرامون اجرای برجام است.

حال باید منتظر ارائه لایحه اجرای پروتکل الحاقی از سوی دولت به مجلس باشیم تا بر اساس قوانین مجلس، این سند حقوقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روی ریل اجرا در کشورقرار گیرد. 
مهم‌تر از آن باید دید آیا غرب که  به‌دلیل سیاست‌های رنگ‌به‌رنگ خود، هیچ اعتمادی را نزد ملت ایران دارا نیست، با تغییر در ساختار سیاست فریبکارانه خود،اعتماد ایرانیان را برای اجرای پروتکل جلب می‌کند؟ 

گزارش از: وحید امیدی‌موحد 
 
انتهای پیام/