طبق ماده 490 قانون آیین دادرسی مدنی، هر یک از طرف‌های اختلاف حق دارند در مواردی به رأیی که داور صادر کرده است، اعتراض کنند.

به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی قضایی گروه اجتماعي باشگاه خبرنگاران جوان، پس از به وجود آمدن مشكلي مابين أشخاص و در صورتي كه از عهده ي حل و فصل آن بر نيايند به دادگاه مراجعه و از قاضي تقاضاي برطرف كردن مشكلشان را دارند. 
 
در اين بين نيز امكان دارد شخصي كه دادگاه بر عليه او راي داده است .ناراضي به رأي قاضي و به آن اعتراض داشته باشد هرچند پس از اینکه حکمی از سوی دادگاهی صادر شد، اصل بر قطعی بودن آن است و نمی‌توان تغییری در آن ایجاد کرد اما در مواردی ممکن است ایرادی در حکم صادره مشاهده شده و تغییر آن ضروری باشد البته درمواردي اعتراض وارد نبوده و حكم إجرائي مي شود كه در اين متن بر آن شديم تا به بايد و نبايد هاي اين امر بپردازيم. 
 

موارد تجویز تغییر حکم چيست؟ 
 

به دلالت ماده 8 قانون آیین دادرسی مدنی، هیچ مقام رسمی یا سازمان یا اداره دولتی نمی‌تواند حکم دادگاه را تغییر دهد یا از اجرای آن جلوگیری کند؛ مگر دادگاهی که حکم صادر کرده است یا مرجع بالاتر؛ آن هم در مواردی که قانون معین کرده باشد. 
 
به عنوان مثال، در مواردی که قانون معین کرده است، دادگاهی که حکم صادر کرده است می‌تواند آن را تغییر دهد، مرجع بالاتر می‌تواند حکم دادگاه دارای درجه پایین‌تر را تغییر دهد، دادگاهی که حکم صادر کرده می‌تواند از اجرای آن جلوگیری کند و مرجع بالاتر می‌تواند از اجرای حکم صادره دادگاه دارای درجه پایین‌تر جلوگیری کند. 
 
در حقیقت ماده 8 قانون آیین دادرسی مدنی، تغییر حکم توسط دادگاه صادرکننده را منوط به مواردی می‌داند که قانونگذار به صراحت تجویز کرده است. 
 
 
حكم دادگاه چگونه تغيير مي كند؟ 
 
 
در صورتی که حکم دادگاه به صورت غیابی صادر شود و محکوم‌علیه غایب از آن واخواهی کند، دادگاه صادرکننده می‌تواند در رسیدگی به واخواهی و تحت ضوابط مقرر، چنانچه واخواهی را مقرون به صحت بداند، حکم خود را تغییر دهد. 
 
این مطلب از مواد 305 و307 قانون آیین دادرسی مدنی به دست می‌آید. رسیدگی دادگاه به واخواهی در واقع رسیدگی عدولی است و دادگاه در مقام رسیدگی به واخواهی چه بسا از حکم سابق خود عدول کند. 
 
با توجه به ماده 364 قانون مذکور، این حکم در مورد دادگاه تجدیدنظر نیز جاری است. بنابراین تغییر حکم در نتیجه واخواهی یکی از مصادیق مشمول استثنای مذکور در ماده 8 قانون آیین دادرسی مدنی است. 
 
 
اعتراض شخص سوم به حكم صادره 

 
در صورتی که حکم دادگاه مورد اعتراض شخص ثالث واقع شود، به تجویز ماده 425 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صادرکننده حکم معترض‌عنه می‌تواند حکم خود را تغییر دهد. 
تغییر حکم و حتی لغو آن توسط دادگاه صادرکننده، ناظر به فرضی است که اعتراض ثالث اصلی باشد و اگر این اعتراض طاری است، در ضمن دادرسی مطرح شود که توسط دادگاه صادرکننده حکم مورد اعتراض اداره می‌شود.  در غیر این صورت، چه بسا حکم توسط دادگاه دیگر تغییر کند. تغییر حکم توسط دادگاه صادرکننده در نتیجه اعتراض ثالث نیز مشمول استثنای مذکور در ماده 8 قانون آیین دادرسی مدنی است. 
 
چنانچه حکم دادگاه مورد درخواست اعاده دادرسی واقع شود، دادگاه می‌تواند حکم خود را تغییر دهد؛ مشروط بر این که جهت مورد استناد، صحیح، قانونی و منطبق با واقع باشد. 
 
بر اساس مواد 438 و 439 قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست اعاده دادرسی در دادگاهی که حکم مورد درخواست اعاده دادرسی را صادر کرده است، رسیدگی می‌شود و دادگاه در صورت اقتضا حکم خود را تغییر می‌دهد. 
 
 
 چگونگي تصحیح و اصلاح رای! 
 
 
در صورتی که تصحیح و اصلاح رای، تغییر آن محسوب شود، می‌توان از ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی نام برد که به موجب آن دادگاه مجاز شده است با تصحیح حکم، در واقع بعضی از مندرجات آن را تغییر دهد. این موضوع به استناد ماده 360 قانون آیین دادرسی مدنی در مورد دادگاه تجدیدنظر نیز صادق است. ماده 38 قانون امور حسبی نیز به نحوی با موضوع مرتبط است. بر اساس این ماده، هرگاه در تصمیم دادگاه اشتباهی در حساب یا سهو قلم یا اشتباهات دیگری رخ دهد، مثل از قلم افتادن نام یکی از اشخاص ذی‌نفع یا زیاد شدن نامی، تا زمانی که آن تصمیم به وسیله شکایت به دادگاه بالاتر از دادگاه خارج نشده باشد، دادگاه صادرکننده تصمیم به طور مستقل یا به درخواست یکی از اشخاص ذی‌نفع آن را تصحیح می‌کند و این تصحیح زیر تصمیم دادگاه یا برگ دیگری که پیوست آن می‌شود، نوشته خواهد شد. دادن رونوشت از تصمیم دادگاه بدون پیوست نامبرده ممنوع است. 
 
این تصحیح به اشخاصی که باید تصمیم دادگاه به آنها ابلاغ شود، ابلاغ می‌شود و در مواردی که تصمیم دادگاه قابل پژوهش است، تصحیح آن هم در موعد مقرر قابل پژوهش خواهد بود. 
 
 
اعتراض به رأی داور 
 
طبق ماده 490 قانون آیین دارسی مدنی، هر یک از طرف‌های اختلاف حق دارند در مواردی به رأیی که داور صادر کرده است، اعتراض کنند. البته آنها برای اعتراض به رأی مهلت مشخصی دارند. زمانی که داور رأی خود را صادر کرد، این رأی به طرف‌های اختلاف ابلاغ می‌شود تا از آن مطلع شوند. کسی که رأی به او ابلاغ شد از تاریخ ابلاغ، 20 روز و در برخی موارد، دو ماه فرصت دارد که اگر می‌خواهد به دادگاه برود و به رأی داور، اعتراض كند. 
 
 
 
وقتی داور متوجه می‌شود در رأی، اشتباهات مادی رخ داده است، دو حالت قابل تصور است 
 
 
در حالت اول، هنوز مدت داوری به پایان نرسیده است. برای مثال داور سه ماه فرصت داشته است تا رأی خود را درباره‌ اختلاف صادر کند. در اواخر ماه دوم، بررسی‌های او به پایان می‌رسد و رأی خود را صادر می‌کند. چند روز بعد متوجه می‌شود که نام یکی از طرف‌های اختلاف را در رأی، اشتباه نوشته است. در این حالت هنوز یک ماه از مدت داوری، باقی مانده و داور موظف است این اشتباه را بر‌طرف کند. برای انجام این کار، داور یک رأی دیگر صادر می‌کند که به آن «رأی تصحیحی» گفته می‌شود. رأی تصحیحی را هم مثل رأی اصلی به طرف‌های اختلاف ابلاغ می‌کنند تا از تغییراتی که در رأی اصلی به وجود آمده است، آگاه شوند. 
 
در حالت دوم، مدت داوری به پایان رسیده است. در این حالت زمانی که داور متوجه اشتباه مادی خود می‌شود، مدت داوری به پایان رسیده است. به همین دلیل، تا وقتی که طرف‌های اختلاف یا یکی از آنها تقاضا نکنند که رأی تصحیح شود، داور حق دخالت کردن ندارد. برای رفع این اشتباه هر یک از طرف‌های اختلاف حق دارند تا زمانی که مهلت اعتراض به رأی داور تمام نشده است، تقاضا کنند که رأی، تصحیح شود. اگر این تقاضا انجام شود داور موظف است ظرف 20 روز از تاریخ تقاضای تصحیح رأی، اشتباهات مادی خود را برطرف کند. در اینجا هم داور این کار را با صدور رأی تصحیحی انجام می‌دهد. این رأی نیز به طرف‌های اختلاف ابلاغ می‌شود تا از تغییراتی که در رأی اصلی به وجود آمده است، آگاه شوند. 
 
 
بنابراين و براساس قانون مي توان عنوان كرد كه دادگاه نمی‌تواند حکمی را که صادر کرده است، نقض کرده یا در مفاد آن تغییر ایجاد کند اما  استثنا بر اصل تغییرناپذیری حکم توسط دادگاه صادرکننده، از مواردی است که قانونگذار به صراحت تجویز کرده است.


انتهای پیام/
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۷
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
آزاده
۱۴:۴۹ ۱۱ اسفند ۱۳۹۹
سلام خواهر شوهرم شکایت کرده از من که پیامک فحاشی دادم اما اون چیزی گفت که من پیام دادم جلسه دادگاه بخاطر کرونا نتونستم برم ..رای دادن دومیلیون صد حق دولت ..۲۰روز حق اعتراض دارم تجدید نظر بجنورد .آیا میشه کاری کرد ..چطور قاضی بود که نمیگه تو چی گفتی در جواب این پیام داده من یک زن تنها با ۳تا بچه از کجا بیارم ..ظلم شده درحق ام .
Iran (Islamic Republic of)
سیاوش راهی
۲۳:۳۸ ۲۲ آذر ۱۳۹۸
درحضور طرفین درهرسه برگه مبایعه نامه نوشته شده ودر حضور شاهدین هیچ کدوم شاهدین را درخواست نکردن وطرف فروشنده راهم درخواست نکردن محکوم به جعل شدم نوشته هم به نحوه خریدار بود کمسیون بهانه کرده درگیر شدیم شش ماه محکوم شدم چکار کنم
Iran (Islamic Republic of)
حجت سواری
۱۹:۲۷ ۰۸ آبان ۱۳۹۸
سلام یه دعوا کردم گرفتن زدنم. بعد اختاریه اومد ولی نبودم نرسیدم ک برم. بعد الان میگن ک پرونده مقتومه شده چون نبودی. الان اعتراض بزنم جواب میده؟!
Iran (Islamic Republic of)
هدایت نیکفر
۱۵:۵۹ ۲۷ بهمن ۱۳۹۷
سلام قاضی به اتهام سرقت دومیلیون از درون خودرو مرا محکوم کرده.اقرار نکرده ام .درفیلم دوربین محل نیز من مثل سایرین از کنار ماشین رد میشم.شاکی گفته پولش در داشبورد نیسان بوده درحاایکه درفیلم من از سمت دیگر وبدون مکث رد میشم.چکار کنم؟مهلت اعتراض دارم.
Iran (Islamic Republic of)
رضا جلیلیان
۰۲:۳۴ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
بی گناه .و تازه میخوام متاهل شم بی خود بی جهت دارم به 22سال زندان محکوم میشم.23سالمه .خدارو خوش نمیاد.
Germany
فردین سپهرراد
۲۰:۲۴ ۰۷ تير ۱۳۹۷
من از یه اقای به اسم هاشم فاطمی شکایت کردم به عنوان فروش ماله غیر محکوم شده بعدایشان گفتن که من هیچی ندارم جز خانه ای واقعه درکرمانشاه شهرک الهیه مجتمعه پارسا که دران زندگی میکنم اقای فاطمی بعدازیک سال فوت کردن واقای قاضی اجرای احکام شعبه 103به بنده میگه پرونده دیگه تمام شد چون طرف فوت کرده وهیچ مالی نداره که بدهی روبده الان شمابفرما کارکن دوباره انشاالله ماشین میخری
Germany
فردین سپهرراد
۲۰:۲۴ ۰۷ تير ۱۳۹۷
من از یه اقای به اسم هاشم فاطمی شکایت کردم به عنوان فروش ماله غیر محکوم شده بعدایشان گفتن که من هیچی ندارم جز خانه ای واقعه درکرمانشاه شهرک الهیه مجتمعه پارسا که دران زندگی میکنم اقای فاطمی بعدازیک سال فوت کردن واقای قاضی اجرای احکام شعبه 103به بنده میگه پرونده دیگه تمام شد چون طرف فوت کرده وهیچ مالی نداره که بدهی روبده الان شمابفرما کارکن دوباره انشاالله ماشین میخری
Iran (Islamic Republic of)
yaldarashidi
۱۴:۲۷ ۲۸ اسفند ۱۳۹۶
سلام وقت بخیر.همسرمن خردادماه 96بایه دختربچه تصادف کردموتورخوردبهش.بردنش بیمارستان دکترگفت چیزیش نیست حتی یه خراشیدگیم نداشت پزشک قانونیم نامه دادکه هیچ مشکلی نداره وهمسرم بعد1شب بازداشت بدون وسیقه ازادشد.ولی 21اسفند پدربچه باهامون تماس گرفت گفت حکم دیه اومده امابرای مااحظاریه هم نیومده بود توی معاینه مجدد بچه که بعد3ماه که ازتصادف گذشته بودکلی زخموکبودی زده بودن ودیه بریدن به مبلق23ملیون فقطم تا20روزامکات اعتراض هست که میفته به تعطیلات عید.خواهش میکنم راهنمایمون کنید من واقعانمیدونم بایدچیکارکنم شک شدم اصلادیگه میشه کاری کرد؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۲۳ ۲۳ اسفند ۱۳۹۶
سلام وقتتون بخير من ٤ماه عقد بودم و همسرم الان ي سال ك منو ترك كرده و رفته ولي همش در دادگاه ها شركت ميكنع ولي هيچكدوم از مشكلات طلاقمون حل نشده درخواست نفقه و ترك انفاق كردم ترك انفاق ك هيج نفقه هم بريده شده دادگاهم رد داده بعد از اين ٢٠ روز چي ميشه لطفا ج بدين
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۲۲ ۰۷ بهمن ۱۳۹۶
نمیدانیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۵۶ ۲۳ دی ۱۳۹۶
باتشکر از مطالب مفید
Iran (Islamic Republic of)
❤️❤️❤️
۱۰:۴۴ ۰۵ آبان ۱۳۹۶
سلام وقتتون بخير من ٤ماه عقد بودم و همسرم الان ي سال ك منو ترك كرده و رفته ولي همش در دادگاه ها شركت ميكنع ولي هيچكدوم از مشكلات طلاقمون حل نشده درخواست نفقه و ترك انفاق كردم ترك انفاق ك هيج نفقه هم بريده شده دادگاهم رد داده بعد از اين ٢٠ روز چي ميشه لطفا ج بدين
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۲۹ ۰۴ شهريور ۱۳۹۶
باتشکر از مطالب مفید
Iran (Islamic Republic of)
Hrm
۰۰:۱۶ ۰۴ شهريور ۱۳۹۶
دختری از فامیل را ۴ سال قبل به عقد پسرم درآوردم که با فشار و یقه گیری در دفتر خانه و مداخله چند نفر و دلسوزی های بی مورد ۳ دانگ از طبقه اول منزل دو سه طبقه شخصی که دو دانگ ان بنام همسرم سند خورده و مشاعت می باشد را الزام به تنظیم سند نموده .با توجه به اینکه دو سال است که پیگیر سند هستم و تازه توانسته ام با پرداخت هزینه هتی گزاف نظام مهندسی و شهرداری مدارک مورد نیاز ثبت اسناد را آماده می کنم در ضمن با داشتن مال واموال زیاد در خواست عدم توانائی کرده و دادگاه بنده را به پرداخت سه برابر هزینه دادگاه و فشار به تنظیم سند نموده .از ان جای که بند کارگر شهرداری وحقوق و مزایای مشخص می باشم و دارای اقساط بانکی که جهت در خواستهای عروس خانم نمودم را دارم و پسرم را که هیچ گونه مشکل اخلاقی و غیره ندارد محکوم به پرداخت مهریه و نفقه و.. گردیده خواهسمندم راهنمائی نماید
Iran (Islamic Republic of)
سید بلال علوی شریف
۰۴:۳۳ ۲۳ تير ۱۳۹۶
سلام من شش سال پیش از من مواد مخدر شیشه گرفتن به مقداره 25 پنج گرم به من 20سال حبس دادن بند اعتراض به حکم هم نکردم گفتن اگر اعتراض کنی اعدام میدن حالا کسی هست بنده را معرفی کند که من میتوانم اعتراض کنم ممون میشوم اگر کمک کنید
Iran (Islamic Republic of)
یدالله
۰۸:۲۶ ۰۹ تير ۱۳۹۶
تازه فهمیدی به فکر قش ر کارگر نیستن
Iran (Islamic Republic of)
محمد نیرو
۱۰:۲۷ ۲۳ خرداد ۱۳۹۶
بیش از دومرتبه بابت ظلم هایی ک به بنده شد به تمام سایت ها و اداره ها مراجعه کردم فقط میگن پیگیری میکنیم به والله قسم کسی فکر قشر فقیر و کارگر نیست
آخرین اخبار