به گزارش خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اکنون دیگر بیش از نیمی از راه را پیموده‌ایم، نیمی از راهی که با تدبیر و درایت رهبر معظم انقلاب بدعت گذاری شد و "سند چشم‌انداز بیست ساله" نام گرفت تا در بازه زمانی بیست سال، نقشه راهی مدبرانه را برای پیشرفت و توسعه همه‌جانبه میهن اسلامی‌مان ترسیم کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در 13 آبان سال 82 متن نهایی سند چشم‌انداز بیست ساله را به عنوان مبنای سیاست‌های کلی برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند، سندی که آنچه از محتوای آن بر می‌آید، ایرانی مقتدر، بهره‌مند از جایگاه مطلوب اقتصادی و علمی و نیز فعال و موثر در جهان اسلام را در افق 1404 هجری شمسی به تصویر می‌کشد.

در وصف اهمیت این سند کافی است به این اشاره کنیم که مقام معظم رهبری هرسال در دیدار با هیئت دولت تاکید فراوانی بر لزوم توجه ویژه دولتمردان به سند چشم‌انداز 20 ساله دارند. به بیان ایشان سند چشم‌انداز مسئله‌ای فرادولتی است که نباید آن را متعلق به دولت یا سیاست خاصی دانست و اگرچه اهم مسئولیت آن برعهده رئیس جمهور است، مسئولان دیگری که در راس دستگاه‌های اجرایی قرار دارند نیز موظف به اجرای مسئولیت‌های خود هستند. (دیدار با رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت -4/6/1386)



رهبر معظم انقلاب همچنین دولت‌ها را ملزم به حرکت در مسیری واحد برای تحقق سند چشم انداز می‌دانند و می‌فرمایند:"اگر برنامه‌‏ پنج‏‌ساله‏ امروز در جهت مقابل برنامه‏ پنج‏‌ساله‏ ديروز يا در جهت مقابل برنامه‏ پنج‏‌ساله‏ فردا باشد، اين كارها همديگر را از بين خواهد برد و اصلاح هرگز صورت نخواهد گرفت، چون فعاليت‌ها همديگر را خنثى ميكنند و نتيجه، ضايع شدن سرمايه‌‏هاى ملى است. ما براى اينكه اين اتفاق نيفتد، برنامه‏ بلندمدت كلىِ عام را به عنوان سند چشم انداز تهيه كرديم. اين، برنامه‏ كلىِ بيست ساله است. برنامه‌‏ها زير اين سقف بايد شكل بگيرند، برنامه‏‌هاى پنج ساله در اين جهت بايد حركت كنند. هر دولتى سر كار مى‏‌آيد، اين جهت را حفظ كند؛ آن وقت برنامه‌‏ها مي‌شوند مكمل هم."(ديدار با رئيس‌‏جمهور، مسئولان و كارگزاران نظام‏ - 9/4/1386)

پیش از این اشاره کردیم که سند چشم‌انداز 20 ساله مبنای تدوین برنامه‌های میان مدت توسعه کشور است، برنامه‌هایی که طبق قانون، دولت وقت برای مدت 5 سال تدوین و به مجلس ارائه می‌کند تا پس از انجام بررسی‌های لازم، به تصویب برسد. ضرورت تدوین برنامه‌های پنج ساله توسعه از این روست که اهداف و آرمان‌هایی به بلندای آنچه در سند چشم‌انداز 20 ساله ترسیم شده است، نیازمند تقسیم به اهداف نزدیک و دور است که این امر، بدون داشتن برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت محقق نخواهد شد.

نخستین برنامه توسعه کشور پس از انقلاب اسلامی، مدتی پس از پایان جنگ تحمیلی به تصویب مجلس رسید. برنامه‌ای که به سبب آنچه جنگ تحمیلی در ابعاد گوناگون بر سر کشور آورده بود، بلافاصله پس از تصویب، در همان چند ماه باقی‌مانده از سال 68 به اجرا درآمد. پس از آن چهار برنامه پنج ساله دیگر نیز تدوین شد که سیاست‌های کلی همه این برنامه‌ها در راستای تحقق سند چشم انداز تعریف شده است. با این حال همچنان که مقام معظم رهبری نیز بارها در خصوص اینکه زمان به سرعت خواهد گذشت و اگر مسولان تلاش لازم را به‌کار نگیرند به اهداف مندرج در سند نخواهیم رسید هشدار داده‌اند، هنوز کاستی‌های فراوانی در اجرای برنامه‌های توسعه به چشم می‌خورد.

با حذف سازمان برنامه و بودجه، برنامه‌ریزی نیز از میدان خارج شد

"حسین وکیلی" کارشناس و استاد برجسته اقتصاد، در گفت‌وگو با خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،‌ با بیان اینکه برنامه های 5 ساله توسعه کشور عمدتا با هدف توسعه اقتصاد و ایجاد زیربناهای عمرانی و اقتصادی تبیین می شود، گفت: برنامه‌های توسعه کشور متاثر از مسائل بین المللی و سیاسی و به‌خصوص نوسانات قیمت نفت، آن هم در شرایطی که بخش قابل توجهی از دارایی های کشور از فروش نفت و گاز تامین می‌شود، آن‌طور که انتظار می‌رفت حاصل نشده است.

وی با انتقاد از عملکرد دولت پیشین در خصوص حذف سازمان برنامه و بودجه، اظهار داشت: سازمان برنامه و بودجه به عنوان متولی پیشین اجرای سیاست های مندرج در برنامه‌های 5 ساله، عنصری مهم در مسیر تحقق اهداف سند چشم انداز قلمداد می‌شد که حذف آن، برنامه‌های توسعه و بودجه را متضرر کرد.


این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه افزود: استقلال اقتصادی کشور و خروج از اقتصاد تک محصولی، از اهداف مهم غالب برنامه‌های توسعه کشور است که کم توجهی به اصول تعریف شده در برنامه‌ها باعث شد طرح های از پیش تعیین شده‌ای چون توسعه اسکله ها، فرودگاه ها، خدمات پیشرفته مخابراتی و نیز توسعه گردشگری که می توانست جایگزین منابع تجدید‌ناپذیر شود، چنان که باید تحقق نیابد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه نیمی از فرصت تحقق سند چشم‌انداز 20 ساله پشت سر گذاشته‌ایم، تصریح کرد: با گذشت 10 سال از تعیین این نقشه راه 20 ساله، نه‌تنها به اهدافی که در این برنامه معین شده بود نرسیده‌ایم، که تا حدودی از آن فاصله گرفته‌ایم.

اعمال اختلاف سلیقه‌های مدیریتی، مانع تحقق سند چشم انداز

وکیلی با تاکید بر لزوم توجه همه دولت‌هایی که در این بازه 20 ساله بر سر کار می‌آیند به حفظ انسجام در مسیر تحقق این سند، افزود: فرمایش رهبر فرزانه انقلاب در خصوص ضرورت یگانگی مسیر حرکت دولت‌ها در راستای سند چشم انداز، چارچوب بسیار با ثبات و صحیحی را برای تداوم در توسعه کشور تعیین می‌کند، زیرا بخش عمده‌ای از طرح‌های توسعه در بازه زمانی عمر یک دولت نمی‌گنجد و نبود یگانگی و وحدت عمل در اجرای آن‌ها، سرمایه‌های ملی را اتلاف می‌کند.

وی با ذکر مثالی اظهار داشت: بدیهی است ساخت یک خط راه‌آهن هزار کیلومتری یا ساخت یک فرودگاه، ممکن است نیازمند زمانی بیش از عمر دو یا سه دولت باشد، در نتیجه دولت‌ها باید به برنامه های مدون دولت پیش از خود احترام بگذارند و اختلاف سلیقه های مدیریتی نباید ما را از آرمان های والای سند چشم انداز دور کند.

این اقتصاددان در بخش پایانی سخنانش بیان داشت: برای آنکه از خط مشی تعیین شده رهبری و اصول اداره اقتصاد کلان فاصله نگیریم،  باید ساده انگاری در اجرای برنامه‌ها کنار گذاشته شود و با حرکت در مسیری واحد، ایران توسعه یافته و موفقی را که در سند چشم‌انداز به تصویر کشیده شده است پدیدار سازیم.

اکنون در آستانه ارائه برنامه ششم توسعه هستیم و با در نظر گرفتن آنچه در مورد اشتباهات پیرامون اجرای برنامه‌های توسعه پیشین عنوان شد باید فکر چاره باشیم، نیمه باقی مانده از این بیست سال نیز به سرعت سپری خواهد شد و اگر مسولان از اشتباهات گذشتگان پند نگیرند و چاره‌جویی نکنند، 1404 هجری شمسی فرا می‌رسد، بی آنکه میهن اسلامی‌مان در جایگاهی قرار گیرد که در خور شان این خاک مقدس و مردمانش باشد.

گزارش از فاطمه رهنما

انتهای پیام/