به گزارش حوزه دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، این قانون در جلسه علنی مورخ سیزدهم مهرماه 1394 مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 22/7/1394 به تأیید شورای نگهبان رسیده و رئیس جمهوری آن را برای اجرا به سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ کرد.

متن این قانون بدین شرح است:

قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به تشریفات (پروتکل) مورخ 1996(1375) کنوانسیون پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد، مورخ 1972(1351)(به گونه اصلاح شده در سالهای 2006(1385) و 2009(1388))

ماده واحده ـ به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود به تشریفات (پروتکل) مورخ 1996(1375) کنوانسیون پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد، مورخ 1972(1351) به گونه اصلاح شده در سالهای 2006(1385) و 2009(1388) مشتمل بر (29) ماده و سه پیوست (به شرح پیوست) ملحق گردد و اسناد الحاق را نزد امین اسناد تودیع نماید.

تبصره1ـ سازمان حفاظت محیط زیست مسؤول اجرای تشریفات (پروتکل) می‌باشد و تغییر آن برعهده دولت است.

تبصره2ـ با توجه به بند (5) ماده (16)، هرگاه دولت جمهوری اسلامی ایران یکی از طرفهای اختلاف در تفسیر یا اجرای بند (1) یا (2) ماده (3) باشد، رضایت آن، قبل از حل و فصل اختلاف از طریق روشهای داوری پیش‌بینی شده در پیوست (3) لازم خواهدبود.

تبصره3ـ ارجاع به داوری موضوع تشریفات (پروتکل) توسط دولت جمهوری اسلامی ایران منوط به رعایت قوانین و مقررات مربوط است.

تبصره4ـ رعایت اصل هفتاد و هفتم (77) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای هرگونه اصلاح تشریفات (پروتکل) و پیوست‌های آن در اجرای مواد (21) و (22) آن الزامی است.

تبصره5 ـ در اجرای ماده (16) این تشریفات (پروتکل) رعایت اصل یکصد و سی و نهم (139) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.

بسم‌الله الرحمن الرحیم

تشریفات (پروتکل) مورخ 1996(1375) کنوانسیون پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد، مورخ 1972(1351) (به گونه اصلاح شده در سال 2006 برابر 1385 و سال 2009 برابر با 1388)

طرف‌های متعاهد این تشریفات (پروتکل)، با تأکید بر نیاز به حفاظت محیط زیست دریایی و به منظور ترویج استفاده پایدار و حفظ منابع دریایی، در این رابطه، با توجه به دستاوردهای حاصله در چارچوب کنوانسیون پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد، مورخ 1972 (1351) و به ویژه حرکت تکاملی به سوی راهکارهای مبتنی بر احتیاط و پیشگیری، همچنین با اشاره به مشارکت در این ارتباط بوسیله اسناد تکمیلی ملی و منطقه ای با هدف حفاظت محیط زیست دریایی که نیازها و شرایط ویژه آن مناطق و کشورها را در نظر گیرد، با تأکید مجدد بر ارزش رویکرد جهانی به این موضوعات و به ویژه اهمیت ادامه همکاری و مشارکت بین طرف‌های متعاهد در اجرای کنوانسیون و تشریفات (پروتکل)، با تصدیق این که اتخاذ اقدامات سختگیرانه تر در سطح ملی یا منطقه ای در ارتباط با پیشگیری و حذف آلودگی محیط زیست دریایی ناشی از تخلیه در دریا می تواند مطلوب تر از اقدامات پیش‌بینی شده در کنوانسیون های بین المللی یا سایر انواع موافقت ها در مقیاس جهانی باشد، با در نظر گرفتن موافقت ها و فعالیت های مرتبط بین المللی به ویژه کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره حقوق دریاها، مورخ 1982 (1361)، اعلامیه ریو درباره محیط زیست و توسعه و دستور کار شماره (21)، همچنین با تصدیق منافع و ظرفیت های کشورهای در حال توسعه و به ویژه کشورهای کوچک جزیره ای در حال توسعه، با اعتقاد به اینکه فعالیت بین المللی بیشتر جهت پیشگیری، کاهش و در صورت امکان حذف آلودگی دریایی ناشی از تخلیه، می تواند و باید بدون تأخیر جهت حفظ و حراست از محیط زیست دریایی انجام پذیرد و مدیریت فعالیتهای انسانی به نحوی که زیست‌بوم دریایی قادر به ادامه استفاده های مجاز از دریا و همچنین برآوردن نیازهای نسلهای کنونی و آینده باشد، به قرار زیر موافقت نمودند:

ماده1ـ تعاریف

از نظر این تشریفات (پروتکل):

1ـ «کنوانسیون» یعنی کنوانسیون پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد، مورخ 1972 (1351)، به گونه اصلاح شده آن،

2ـ «سازمان» یعنی سازمان بین المللی دریانوردی. 

3ـ «دبیرکل» یعنی دبیرکل سازمان. 

4ـ (1) «تخلیه» یعنی: 

1ـ هرگونه تخلیه عمدی پسماند یا سایر مواد به دریا از کشتی ها، هواپیماها، سکوها یا دیگر سازه های ساخت دست بشر در دریا؛ 

2 ـ هرگونه تخلیه عمدی از کشتی ها، هواپیماها یا سکوها یا سازه های دریایی ساخت دست بشر به دریا؛ 

3ـ هرگونه ذخیره‌سازی پسماند یا سایر مواد در بستر دریا و در زیر بستر مربوط به آن از کشتی ها، هواپیماها، سکوها یا سایر سازه های ساخت دست بشر در دریا؛ و 

4ـ هرگونه رها‌سازی و واژگون نمودن در محل سکوها یا سایر سازه های ساخت بشر در دریا تنها به منظور تخلیه عمدی.

«تخلیه» شامل موارد زیر نمی شود: 

1ـ تخلیه پسماند یا سایر مواد به دریا به طور اتفاقی یا ناشی از عملیات متعارف کشتی ها، هواپیماها، سکوها یا سایر سازه های دریایی ساخت دست بشر و تجهیزات آنها در دریا، به استثنای پسماند و سایر مواد حمل و نقل‌شده با یا توسط کشتی‌ها، هواپیماها، سکوها یا سازه های دریایی ساخت دست بشر در دریا که به منظور تخلیه چنین مواد یا حاصل از تصفیه چنین پسماند یا سایر مواد در چنین کشتی ها، هواپیماها، سکوها یا سایر سازه های ساخت دست بشر فعالیت می نمایند؛

2ـ قرار دادن ماده‌ای به منظوری غیر از تخلیه صرف آن، مشروط بر اینکه چنین قراردادنی مغایر با اهداف این تشریفات (پروتکل) نباشد؛ و 

3ـ با وجود ردیف (4) جزء (1) بند (4)، رها‌سازی مواد (نظیر کابل ها، خطوط لوله و تجهیزات تحقیقات دریایی) در دریا که به منظوری غیر از تخلیه صرف قرار داده شده‌اند؛ و 

(3) تخلیه یا ذخیره‌سازی پسماند یا سایر موادی که به طور مستقیم ناشی از یا مربوط به اکتشاف، بهره برداری و فرآوری منابع معدنی بستر دریا دور از ساحل هستند، تحت پوشش مفاد این تشریفات (پروتکل) نمی باشد. 

5 ـ (1) «سوزاندن در دریا» به معنی سوزاندن پسماند یا سایر مواد به منظور تخلیه عمدی آنها بوسیله تخریب حرارتی بر روی عرشه کشتی، سکو یا دیگر سازه های ساخت دست بشر در دریا است.

(2) «سوزاندن در دریا» شامل سوزاندن پسماند یا سایر مواد بر روی عرشه کشتی، سکو یا سایر سازه های دریایی ساخت دست بشر چنانچه پسماند یا سایر مواد مزبور درحین فعالیت متعارف کشتی، سکو یا سایر سازه-های دریایی ساخت دست بشر در دریا تولید شده باشند، نمی شود.

6 ـ «کشتی ها و هواپیما» یعنی حمل‌کننده های دریایی یا هوایی از هر نوعی که باشند. این اصطلاح شامل هواناو (هاورکرافت) و بارج (کرجی) شناور می گردد، صرف نظر از اینکه دارای نیروی محرکه بوده یا فاقد آن باشند.

7ـ «دریا» یعنی تمام آبهای دریایی غیر از آبهای داخلی کشورها، همچنین بستر دریا و زیر بستر مربوط به آن، این اصطلاح شامل ذخایر زیر بستر دریا که دسترسی به آن‌ها تنها از خشکی باشند، نمی شود.

8 ـ «پسماند یا سایر مواد» یعنی ماده یا شئ از هر نوع، شکل یا جنس.

9ـ «مجوز» یعنی اجازه ای که از قبل و طبق اقدامات اتخاذ شده به موجب جزء (2) بند (1) ماده (4) یا بند (2) ماده (8) اعطاء شده است.

10ـ «آلودگی» یعنی وارد کردن مستقیم یا غیرمستقیم پسماند یا سایر مواد به دریا توسط فعالیت انسانی، که منجر یا احتمالاً منجر به اثرات ناخوشایند بر منابع زنده و زیست‌بوم‌های دریایی، خطرات برای سلامتی انسان، مانع برای فعالیتهای دریایی، از جمله ماهیگیری و سایر استفاده های مجاز از دریا، زیان رسانی به کیفیت آب دریا به منظور استفاده و کاهش امکانات رفاهی دریا شود.

ماده2ـ اهداف

طرف‌های متعاهد باید به صورت فردی و جمعی محیط زیست دریایی را در مقابل تمام منابع آلودگی حفاظت و حمایت نمایند و طبق توانایی های علمی، فنی و اقتصادی خود اقدامات مؤثری را برای پیشگیری، کاهش و در صورت عملی بودن، حذف آلودگی ناشی از تخلیه یا سوزاندن پسماند و سایر مواد در دریا به کار گیرند و در صورت اقتضا باید سیاستهای خود را در این جهت هماهنگ سازند.

ماده3ـ تعهدات کلی

1ـ طرف‌های متعاهد در اجرای این تشریفات (پروتکل) باید راهبرد احتیاط‌آمیزی را برای حفاظت محیط زیست در برابر پسماند یا سایر مواد به کار گیرند تا از این طریق هنگامی که دلیلی بر این باور وجود دارد که پسماند یا سایر مواد وارد شده به محیط زیست دریایی ممکن است ایجاد ضایعه نماید، حتی وقتی که مدرک قاطعی برای اثبات ارتباط اتفاقی بین مواد ورودی و اثرات آنها نباشد، اقدامات پیشگیرانه مناسب اتخاذ شود. 

2ـ با در نظر گرفتن این راهبرد که آلوده‌کننده باید در اصل، هزینه آلودگی را عهده دار گردد، هر طرف متعاهد باید تلاش نماید شیوه هایی را ترویج کند که به موجب آن‌ها، کسانی را مجاز به تخلیه یا سوزاندن در دریا کرده است، ضمن توجه به منافع عمومی، هزینه تحقق الزامات پیشگیری از آلودگی و کنترل آن طی فعالیتهای مجاز را تقبل نمایند. 

3ـ در اجرای مفاد‌ این تشریفات (پروتکل)، طرف‌های متعاهد باید به نحوی عمل نمایند که انتقال مستقیم یا غیرمستقیم خسارت یا احتمال ایجاد آن از یک بخش محیط زیست به بخشی دیگر صورت نپذیرد یا یک نوع آلودگی به نوع دیگر تبدیل نشود. 

4ـ هیچیک از مفاد این تشریفات (پروتکل) به گونه‌ای تفسیر نخواهد شد که از به‌ کارگیری اقدامات سختگیرانه تر طبق حقوق بین‌الملل با حفظ ملاحظات پیشگیری، کاهش و در صورت امکان حذف آلودگی توسط طرف‌های متعاهد به صورت فردی یا جمعی جلوگیری نماید. 

ماده4ـ تخلیه پسماند یا سایرمواد

1 ـ (1) طرف‌های متعاهد باید از تخلیه هر گونه پسماند یا سایر مواد به استثناء آنهایی که در پیوست (1) فهرست شده اند، ممانعت بعمل آورند.

(2) تخلیه پسماند یا سایر مواد فهرست شده در پیوست (1)، نیازمند مجوز می باشد. طرفهای متعاهد موظف به اتخاذ اقدام های اجرایی یا قانونی می‌باشند که تطابق صدور مجوزها و شرایط صدور مجوز با مفاد پیوست (2) را تضمین نماید. توجه ویژه‌ای باید به فرصت‌هایی مبذول گردد که از تخلیه، به سود گزینه های بهتر از نظر زیست محیطی، جلوگیری می نماید. 

2ـ هیچ یک از مفاد این تشریفات (پروتکل) به گونه ای تفسیر نخواهد شد که یک طرف متعاهد را تا جایی که به آن طرف متعاهد مربوط است از تخلیه پسماند یا سایر مواد ذکر شده در پیوست (1) منع نماید. طرف متعاهد مزبور باید سازمان را از اقدامات مزبور آگاه سازد. 

ماده5 ـ سوزاندن در دریا

طرفهای متعاهد باید سوزاندن پسماند یا سایر مواد در دریا را ممنوع نمایند.

ماده6 ـ صدور پسماند یا سایرمواد

1ـ طرف های متعاهد نباید اجازه دهند پسماند یا سایر مواد به منظور تخلیه یا سوزاندن در دریا به سایر کشورها صادر شوند.

2ـ با وجود بند (1) ، اگر کشورهای مربوط ترتیبی را ایجاد یا موافق تنامه ای را منعقد کرده باشند، صادرات جریان-های دی اکسید کربن برای دفع طبق پیوست (1) ممکن است رخ دهد. ترتیب یا موافقتنامه مزبور شامل موارد زیر خواهد بود: 

(1) تأیید و تخصیص مسئولیت صدور مجوز بین کشورهای صادرکننده و دریافت‌کننده، طبق مفاد این تشریفات (پروتکل) و حقوق بین الملل حاکم؛ و

(2) در مورد صادرات به طرف های غیر متعاهد ، مقرراتی حداقل معادل موارد مندرج در این تشریفات (پروتکل) ، از جمله موارد مربوط به صدور مجوزها و شرایط مجوز برای پیروی از مفاد پیوست (2) برای حصول اطمینان از این باشد که ترتیب یا موافقتنامه از تعهدات طرف های متعاهد به موجب این تشریفات (پروتکل) برای حفظ و حراست از محیط زیست دریایی عدول نمی کند.

طرف متعاهدی که ت رتیبی را ایجاد یا موافق تنامه ای را منعقد کرده است، مراتب را به سازمان اعلام خواهد کرد. 

ماده7ـ آبهای داخلی

1ـ علیرغم هر یک از مفاد این تشریفات (پروتکل)، این تشریفات (پروتکل) تنها تا حدی که در بندهای (2) و (3) پیش‌بینی شده است به آبهای داخلی مربوط می شود. 

2ـ چنانچه تخلیه عمدی پسماند یا سایر مواد در آب‌های داخلی در مفهوم ماده (1)، در صورتی که در دریا صورت گیرد، «تخلیه» یا «سوزاندن در دریا» تلقی شود، هر طرف متعاهد باید بر اساس صلاحدید خود، یا مفاد این تشریفات (پروتکل) را به کار بندد یا اقدام های نظارتی و مجاز اثر بخش دیگری را جهت کنترل روش از بین بردن مزبور اتخاذ نماید. 

3ـ هر طرف متعاهد باید سازمان را از اطلاعات مربوط به قانون گذاری و ساز و کارهای سازمانی در مورد اجرا، پیروی و اعمال قانون در آبهای داخلی دریایی داخلی آگاه سازد. طرفهای متعاهد همچنین باید بطور داوطلبانه بیشترین تلاشهای خود را در ارائه خلاصه گزارشها در مورد نوع و ماهیت مواد تخلیه شده در آبهای داخلی دریایی انجام دهند. 

ماده8 ـ استثناها

1ـ اگر تخلیه پسماند یا سوزاندن در دریا تنها راه پیشگیری از تهدید به نظر آید و اگر احتمال کمی وجود داشته باشد که در نتیجه تخلیه پسماند یا سوزاندن در دریا خسارت کمتر از زمانی بشود که در غیر آن صورت اتفاق خواهد افتاد، در صورت لزوم جهت حفظ جان انسان ها یا کشتی ها، هواپیماها، سکوها یا دیگر سازه-های ساخت دست بشر در دریا در موارد بسیار ضروری ناشی از شرایط نامطلوب آب و هوایی یا در مواردی که جان انسان را به مخاطره افکند یا تهدیدی جدی برای کشتی ها، هواپیماها، سکوها یا دیگر سازه های ساخت بشر در دریا باشد، مفاد بند (1) ماده (4) و ماده (5) اعمال نخواهد شد. تخلیه مزبور باید به گونه ای صورت گیرد که احتمال آسیب و ضرر به حیات انسان یا آبزیان به حداقل برسد و باید فوری به سازمان گزارش شود.

2ـ یک طرف متعاهد می تواند به عنوان استثنا بر بند (1) ماده (4) و ماده (5) در مواقع اضطراری که تهدید غیرقابل قبولی برای سلامتی انسان، ایمنی یا محیط زیست دریایی ایجاد می کند و با قبول اینکه راه حل معقول دیگری درباره آنها وجود ندارد، مجوز صادر نماید. قبل از انجام چنین عملی، طرف متعاهد باید با کشور یا کشورهایی که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند، و نیز با سازمان، که پس از مشاوره با دیگر طرفهای متعاهد و در صورت اقتضا با سازمانهای بین المللی صلاحیت دار، طبق جزء (6) بند (1) ماده (18) فوری، مناسب ترین روش ها را جهت اتخاذ به طرف متعاهد توصیه خواهد کرد، مشورت نماید. طرف متعاهد باید این توصیه ها را حتی-الامکان متناسب با زمانی که عمل باید در محدوده آن صورت گیرد و منطبق با تعهد کلی پرهیز از ایجاد خسارت به محیط زیست دریایی، انجام دهد و سازمان را از عمل انجام شده آگاه نماید. طرفهای متعاهد خود را ملزم می-دارند که در چنین شرایطی به یکدیگر مساعدت نمایند. 

3ـ هر طرف متعاهد می تواند در زمان تصویب یا الحاق به این تشریفات (پروتکل) یا پس از الحاق به آن از حقوق خود به موجب بند (2) صرف نظر نماید. 

ماده9ـ صدور مجوزها و گزارش دهی

1ـ هر طرف متعاهد یک یا چند مقام صلاحیت دار را به منظور انجام موارد زیر تعیین خواهد نمود:

(1) صدور مجوزها طبق این تشریفات (پروتکل)؛

(2) نگهداری اسناد مربوط به ماهیت و مقادیر همه پسماند یا سایر موادی که مجوزهای تخلیه برای آنها صادر شده و در صورت امکان مقادیری که واقعاً تخلیه شده اند و موقعیت، زمان و روش تخلیه؛ و 

(3) پایش شرایط دریا از نظر این تشریفات (پروتکل) به صورت مجزا یا با همکاری سایر طرفهای متعاهد و سازمان‌های بین‌المللی صلاحیت‌دار. 

2ـ مقام یا مقام های صلاحیت دار یک طرف متعاهد باید طبق این تشریفات (پروتکل) در زمینه پسماند یا سایر موادی که برای تخلیه در نظر گرفته می شوند، یا به صورتی که در بند (2) ماده (8) سوزاندن در دریا پیش‌بینی گردیده است در موارد زیر مجوز صادر نمایند:

(1) بارگیری در قلمرو آن طرف انجام شده باشد؛ و

(2) روی کشتی یا هواپیمایی بارگیری شده باشدکه در قلمرو آن ثبت شده است یا با پرچم آن تردد می نماید، در حالی که بارگیری در قلمرو کشوری که طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) نیست، صورت گرفته باشد. 

3ـ در صدور مجوزها، مقام یا مقامات ذی‌ربط باید از الزامات ماده (4)، همراه با معیارها، اقدامات و الزامات دیگری که ممکن است مقتضی بدانند، پیروی نمایند. 

4ـ هر طرف متعاهد به طور مستقیم یا از طریق دبیرخانه-ای که به موجب موافقتنامه منطقه ای تأسیس شده است، باید موارد زیر را به سازمان و در صورت اقتضا به سایر طرفهای متعاهد گزارش نماید: 

(1) اطلاعات مشخص شده در جزء‌های (2) و (3) بند (1)؛

(2) اقدامات اجرایی و قانونی اتخاذ شده به منظور اجرای مفاد این تشریفات (پروتکل)، از جمله خلاصه ای از اقدامات اجرایی؛ و 

(3) اثر بخشی اقدامات مندرج در جزء‌ (2) بند (4) و هر مشکلی که در اجرای آنها با آن مواجه می شوند. 

اطلاعات موضوع جزءهای (2) و (3) بند (1) باید به صورت سالانه ارائه گردند. اطلاعات موضوع جزءهای (2) و (3) بند (4)، باید به صورت منظم ارائه گردند. 

5 ـ گزارش‌های ارائه شده به موجب جزء‌های (2) و (3) بند (4) باید توسط نهاد فرعی ذی‌ربطی که توسط نشست طرف های متعاهد تعیین شده است مورد ارزیابی قرار گیرند. این نهاد نتیجه‌گیری‌های خود را به نشست ذی‌ربط یا نشست ویژه طرفهای متعاهد گزارش خواهد نمود. 

ماده10ـ اعمال و اجرا

1ـ هر طرف متعاهد باید اقدامات لازم را برای اجرای این تشریفات (پروتکل) برای تمامی موارد زیر به کارگیرد: 

(1) کشتی ها و هواپیماهایی که در قلمرو آن طرف ثبت شده یا تحت پرچم آن حرکت می‌کنند؛ 

(2) کشتی ها و هواپیماهایی که در قلمرو آن طرف، پسماند یا سایر موادی که باید تخلیه شود یا در دریا سوزانده شود را بارگیری می نمایند؛ و 

(3) کشتی ها، هواپیماها و سکوها یا سایر سازه های ساخت دست بشر با این باور که در تخلیه یا سوزاندن در دریا در محدوده ای که در آن طرف متعاهد حق‌ اعمال صلاحیت طبق حقوق بین‌الملل را دارد، دخیل می باشند. 

2ـ هر طرف متعاهد باید اقدامات مناسبی را طبق حقوق بین الملل به منظور پیشگیری و در صورت لزوم مجازات اعمالی که مغایر با مفاد این تشریفات (پروتکل) باشد، اتخاذ نماید. 

3ـ طرفهای متعاهد موافقت می نمایند در تعمیم و گسترش روشهای اجرای مؤثر این تشریفات (پروتکل) در مناطق فراتر از صلاحیت هر کشوری، از جمله روش های گزارش‌دهی در مورد کشتی ها و هواپیماهایی که بر خلاف این تشریفات (پروتکل) در حال تخلیه پسماند یا سوزاندن در دریا مشاهده شوند، همکاری نمایند 

4ـ این تشریفات (پروتکل) در مورد آن دسته از کشتی ها و هواپیماهایی که به موجب حقوق بین الملل از مصونیت دولتی برخوردارند، اعمال نمی شود. با این وجود، هر طرف متعاهد باید با اتخاذ اقدامات مناسب اطمینان حاصل کند که چنین کشتی ها و هواپیماهایی که به آن طرف تعلق دارند یا توسط آن طرف مورد بهره برداری قرار می گیرند، به گونه ای عمل نماید که با منظور و هدف این تشریفات (پروتکل) مطابقت و سازگاری داشته باشد و باید بر این اساس سازمان را آگاه نماید. 

5 ـ یک کشور می تواند، در زمان بیان موافقت خود با ملتزم شدن به این تشریفات (پروتکل)، یا در هر زمانی پس از آن، اظهار نماید که مفاد این تشریفات (پروتکل) را در مورد کشتی ها و هواپیماهای خود که در بند (4) به آن‌ها اشاره شد، اعمال خواهد نمود، با آگاهی از این موضوع که تنها آن کشور می تواند مفاد مذکور را در مورد چنین کشتی ها و هواپیماهایی اجرا نماید. 

ماده11ـ فرآیند پیروی

1ـ حداکثر دو سال پس از لازم الاجراء شدن این تشریفات (پروتکل)، نشست طرفهای متعاهد به منظور تعیین روشها و سازوکار های ضروری برای ارزیابی و ارتقای پیروی از این تشریفات (پروتکل) برگزار خواهد شد. روشها و سازوکار های مزبور باید با درنظر داشتن امکان تبادل کامل و آزاد اطلاعات به شیوه ای سازنده تدوین شوند.

2ـ پس از بررسی کامل تمام اطلاعات ارائه شده به موجب این تشریفات (پروتکل) و هر گونه پیشنهاد ارائه شده از طریق روش ها و ساز و کارهای ایجاد شده به موجب بند (1)، نشست طرفهای متعاهد می تواند پیشنهاد مشاوره، کمک یا همکاری با طرفهای متعاهد یا غیرمتعاهد را ارائه نماید. 

ماده12ـ همکاری منطقه ای

به منظور پیشبرد اهداف این تشریفات (پروتکل)، طرفهای متعاهدی که دارای منافع مشترک جهت حفاظت محیط زیست دریایی در یک منطقه جغرافیایی معین هستند باید با در نظر گرفتن ویژگی های خاص منطقه ای، نسبت به ارتقای همکاری منطقه ای از جمله انعقاد موافقت نامه-های منطقه ای سازگار با این تشریفات (پروتکل) برای پیشگیری، کاهش و در صورت امکان حذف آلودگی ناشی از تخلیه یا سوزاندن پسماند یا سایر مواد در دریا تلاش نمایند. طرف های متعاهد در راستای تدوین روش های کاری هماهنگ، باید جهت همکاری با طرفهای دیگر موافقت نامه های منطقه ای که قرار است توسط طرفهای متعاهد دیگر کنوانسیون های مرتبط رعایت شود، تلاش نمایند.

ماده13ـ مساعدت و همکاری فنی

1ـ طرفهای متعاهد باید با تشریک مساعی با سازمان و با هماهنگی سایر سازمان های بین المللی صلاحیتدار، پشتیبانی دو جانبه و چند جانبه را به منظور پیشگیری، کاهش و در صورت امکان، حذف آلودگی ناشی از تخلیه به نحو مقرر در این تشریفات (پروتکل) به آن دسته از طرفهای متعاهدی که درخواست موارد زیر را دارند، ترغیب نمایند:

(1) آموزش کارکنان علمی و فنی برای پژوهش، پایش و اجرا، از جمله تهیه تجهیزات و امکانات ضروری به نحو مقتضی با هدف تقویت توانایی های ملی؛ 

(2) راهنمایی در خصوص اجرای این تشریفات (پروتکل)؛ 

(3) همکاری فنی و ارائه اطلاعات در زمینه به حداقل رسانی پسماند و فرآیندهای تولید پاک؛ 

(4) همکاری فنی و ارائه اطلاعات مرتبط با تخلیه و تصفیه پسماند و سایر تدابیر برای پیشگیری، کاهش و در صورت امکان حذف آلودگی ناشی از تخلیه؛ و

(5) دسترسی و انتقال فن آوری های ایمن و سازگار با محیط زیست و دانش فنی مرتبط به ویژه به کشورهای در حال توسعه و کشورهای در حال گذار به اقتصادهای بازار آزاد، با شرایط مطلوب، از جمله شرایط اعطایی و ترجیحی و به شکل توافق شده دو جانبه، با در نظر گرفتن نیاز به حمایت از حقوق مالکیت معنوی و همچنین نیازهای ویژه کشورهای در حال توسعه و کشورهای در حال گذار به اقتصادهای بازار آزاد. 

2ـ سازمان موظف به انجام وظایف زیر می باشد:

(1) درخواست های طرفهای متعاهد درخواست‌کننده همکاریهای فنی را با در نظر گرفتن عواملی نظیر توانایی-های فنی، به آگاهی سایر طرفهای متعاهد برساند؛

(2) درخواست های کمک را به نحو مقتضی با سایر سازمانهای بین المللی صلاحیت دار هماهنگ سازد؛ و 

(3) در صورت وجود منابع کافی، به کشورهای در حال توسعه و در حال گذار به اقتصادهای بازار آزاد که قصد خود را برای این‌که طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) شوند، ابراز داشته اند، مساعدت نماید تا روش های لازم برای دستیابی به اجرای کامل را بررسی نمایند. 

ماده14ـ پژوهش های علمی و فنی

1ـ طرفهای متعاهد باید به منظور ارتقاء و تسهیل پژوهش علمی و فنی در زمینه پیشگیری، کاهش و در صورت عملی بودن، حذف آلودگی ناشی از تخلیه و سایر منابع آلودگی محیط زیست دریایی مرتبط با این تشریفات (پروتکل)، اقدامات مناسبی را به عمل آورند. چنین پژوهشهایی بطور ویژه باید شامل مشاهده، اندازه گیری، ارزشیابی و تجزیه و تحلیل آلودگی به وسیله روشهای علمی باشد.

2ـ طرفهای متعاهد به منظور دستیابی به اهداف این تشریفات (پروتکل)، باید دسترسی به اطلاعات مرتبط مورد نیاز سایر طرفهای متعاهد در زمینه های زیر را ارتقا دهند: 

(1) فعالیتها و اقدامات علمی و فنی انجام شده طبق این تشریفات (پروتکل)؛

(2) برنامه های علمی و فنی دریایی و اهداف آنها؛ و 

(3) اثرات مشاهده شده از پایش و ارزیابی انجام گردیده به موجب جزء (3) بند (1) ماده (9).

ماده15ـ مسئولیت و تعهد

طرفهای متعاهد طبق اصول حقوق بین الملل در خصوص مسئولیت دولت در زمینه وارد کردن خسارت به محیط زیست سایر کشورها یا به هر ناحیه دیگر محیط زیست، متعهد می شوند تا روشهای مربوط به مسئولیت ناشی از تخلیه یا سوزاندن پسماند یا سایر مواد در دریا را تدوین نمایند.

ماده16ـ حل و فصل اختلاف ها

1ـ هرگونه اختلاف ناشی از تفسیر یا اجرای این تشریفات (پروتکل) باید در اولین فرصت از طریق مذاکره، میانجیگری، یا مصالحه، یا هر روش مسالمت آمیز مورد قبول طرفهای اختلاف بر طرف شود. 

2ـ در صورت عدم وجود راه حل ممکن طی زمان (12) ماه پس از اعلام یکی از طرفهای متعاهد به طرف دیگر مبنی بر وجود اختلاف بین آن‌ها، اختلاف باید با درخواست یکی از طرف های اختلاف بر اساس رویه داوری مندرج در پیوست (3)، حل و فصل گردد، مگر اینکه طرف های اختلاف نسبت به استفاده از یکی از روش های فهرست شده در بند (1) ماده (287) کنوانسیون مورخ 1982 (1361) سازمان ملل متحد در خصوص حقوق دریاها توافق نمایند. طرف های اختلاف اعم از این‌که جزء کشورهای عضو کنوانسیون مورخ1982 (1361) سازمان ملل متحد در خصوص حقوق دریاها باشند یا نباشند، می‌توانند به همان ترتیب موافقت نمایند. 

3ـ چنانچه توافقی مبنی بر به کارگیری یکی از روشهای فهرست شده در بند (1) ماده (287) کنوانسیون مورخ 1982 (1361) سازمان ملل متحد در خصوص حقوق دریاها حاصل شود، مفاد بخش (15) آن کنوانسیون که به روش انتخابی مربوط می شود، نیز می‌تواند با اعمال تغییرات لازم اعمال گردد. 

4 ـ دوره زمانی (12) ماهه موضوع بند (2) در صورت رضایت طرفهای مربوط می تواند برای مدت (12) ماه دیگر تمدید شود. 

5 ـ با وجود بند (2)، هر کشوری در هنگام ابراز رضایت خود مبنی بر ملتزم شدن به این تشریفات (پروتکل) می-تواند به دبیرکل اطلاع دهد که هر گاه آن کشور یکی از طرف های اختلاف در تفسیر یا اجرای بند (1) یا (2) ماده (3) باشد، رضایت آن کشور قبل از حل و فصل اختلاف از طریق روشهای داوری پیش‌بینی شده در پیوست (3) لازم خواهد بود. 

ماده17ـ همکاری بین المللی

طرفهای متعاهد باید اهداف این تشریفات (پروتکل) را در سازمانهای بین المللی صلاحیت دار ترویج دهند.

ماده18ـ نشست های طرفهای متعاهد

1ـ نشست های طرفهای متعاهد یا نشست های ویژه طرفهای متعاهد باید اجرای این تشریفات (پروتکل) را تحت بازنگری مستمر قرار دهند و اثر بخشی آن را با هدف شناسایی روش های تحکیم بخش و در صورت نیاز، پیشگیری، کاهش و در صورت امکان حذف آلودگی ناشی از تخلیه و سوزاندن پسماند و سایر مواد در دریا ارزیابی نمایند. برای این منظور نشست های طرفهای متعاهد یا نشست های ویژه طرفهای متعاهد ممکن است به موارد زیر بپردازد: 

(1) بازنگری و تصویب اصلاحیه‌های این تشریفات (پروتکل) طبق مواد (21) و (22)؛

(2) در صورت لزوم تأسیس نهادهای فرعی به منظور بررسی تمام موارد با هدف تسهیل در اجرای مؤثر این تشریفات (پروتکل)؛ 

(3) دعوت از نهادهای تخصصی ذیربط به منظور ارائه رهنمود به طرفهای متعاهد یا به سازمان در موارد مرتبط با این تشریفات (پروتکل)؛ 

(4) ارتقاء همکاری با سازمانهای بین المللی صلاحیت دار مرتبط با پیشگیری و کنترل آلودگی؛ 

(5) بررسی اطلاعات واصله به موجب بند (4) ماده (9)؛ 

(6) تدوین یا تصویب روش‌های موضوع بند (2) ماده (8) از جمله معیارهای اساسی جهت تعیین وضعیت های استثنایی و اضطراری و روش هایی برای رهنمود مشاوره-ای و تخلیه ایمن مواد در دریا تحت شرایط مزبور با مشورت سازمان‌های بین‌المللی صلاحیت‌دار؛ 

(7) بررسی و تصویب راه حل ها؛ و 

(8) بررسی هر اقدام مقتضی دیگر. 

2ـ طرفهای متعاهد در اولین نشست خود در صورت نیاز باید آیین کار را تعیین نمایند. 

ماده19ـ وظایف سازمان

1ـ سازمان در ارتباط با این تشریفات (پروتکل) باید مسئولیت وظایف دبیرخانه را عهده دار باشد. هر طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) که عضو سازمان نباشد، باید سهم مناسبی از هزینه های ناشی از اجرای این وظایف توسط سازمان را بپردازد. 

2ـ وظایف دبیرخانه ای ضروری برای امور اداری این تشریفات (پروتکل) عبارتند از:

(1) برپایی نشست های طرفهای متعاهد هر سال یک بار، مگر آنکه طرفهای متعاهد به شکل دیگری تصمیم بگیرند و برپایی نشست های ویژه طرف‌های متعاهد در هر زمان بنا به درخواست دو سوم طرفهای متعاهد؛

(2) ارائه مشاوره برای اجرای این تشریفات (پروتکل) و رهنمودها و رویه های تدوین شده به موجب آن، حسب درخواست؛ 

(3) بررسی درخواست ها و اطلاعات واصله از طرفهای متعاهد، مشاوره با آنها و با سازمانهای بین المللی صلاحیت دار و ارائه توصیه‌هایی به طرفهای متعاهد در مورد موضوعات مربوط به این تشریفات (پروتکل) که به طور مشخص توسط آن مورد حکم قرار نگرفته‌اند؛ 

(4) تهیه و ارائه مساعدت، از طریق مشاوره با طرفهای متعاهد و سازمانهای بین المللی صلاحیت دار در جهت تدوین و اجرای روش های موضوع جزء (6) بند (1) ماده (18)؛ 

(5) انتقال تمام اطلاعیه های واصله به سازمان طبق این تشریفات (پروتکل) به طرفهای متعاهد مربوط؛ و 

(6) آماده‌سازی بودجه و حساب مالی برای اجرای این تشریفات (پروتکل) و توزیع آن بین تمام طرفهای متعاهد، هر دو سال یک بار. 

3ـ سازمان در صورت وجود منابع کافی، علاوه بر الزامات مندرج در جزء (3) بند (2) ماده (13)، باید: 

(1) در ارزیابی وضعیت محیط زیست دریایی تشریک مساعی نماید؛ و

(2) با سازمانهای بین المللی صلاحیت دار مرتبط با پیشگیری و کنترل آلودگی همکاری نماید. 

ماده20ـ پیوست ها

پیوست های این تشریفات (پروتکل)، جزء لاینفک این تشریفات (پروتکل) هستند.

ماده21ـ اصلاحیه تشریفات (پروتکل)

1ـ هر طرف متعاهد می تواند اصلاحاتی را برای مواد این تشریفات (پروتکل) پیشنهاد نماید. متن هر گونه اصلاحیه پیشنهادی باید حداقل (6) ماه قبل از بررسی آن در نشست طرفهای متعاهد یا نشست ویژه طرفهای متعاهد، توسط سازمان به آگاهی طرفهای متعاهد برسد.

2ـ اصلاحات مواد این تشریفات (پروتکل) باید توسط اکثریت دو سوم آراء طرفهای متعاهد حاضر و رأی‌دهنده در نشست طرفهای متعاهد یا نشست ویژه طرفهای متعاهد که به همین منظور تعیین شده است، تصویب گردد. 

3 ـ هر اصلاحیه ای برای طرفهای متعاهدی که آن را پذیرفته اند در شصتمین روز پس از آنکه دوسوم طرفهای متعاهد سند پذیرش اصلاحیه را نزد سازمان تودیع نمایند، لازم الاجراء خواهد گردید. پس از آن، اصلاحیه برای هر طرف متعاهد دیگر در روز شصتم پس از تاریخی که در آن، طرف متعاهد مزبور سند پذیرش اصلاحیه را تودیع نماید لازم الاجراء خواهد شد. 

4ـ دبیرکل، طرفهای متعاهد را از هرگونه اصلاحات تصویب شده در نشست های طرفهای متعاهد و تاریخی که این اصلاحات به طور کلی و برای هر یک از طرفهای متعاهد لازم الاجراء می گردد، آگاه خواهد ساخت. 

5 ـ پس از لازم الاجراء شدن اصلاحیه این تشریفات (پروتکل)، هر کشوری که طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) شود طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) به گونه اصلاح‌شده خواهد شد، مگر اینکه دوسوم طرفهای متعاهد حاضر و رأی‌دهنده در نشست یا نشست ویژه طرفهای متعاهد برای تصویب اصلاحیه به نحو دیگری توافق نمایند. 

ماده22ـ اصلاحیه پیوست ها

1ـ هر طرف متعاهد می تواند اصلاحاتی را برای پیوست-های این تشریفات (پروتکل) پیشنهاد نماید. متن هر گونه اصلاحیه پیشنهادی حداقل (6) ماه قبل از بررسی آن در نشست طرفهای متعاهد یا نشست ویژه طرفهای متعاهد توسط سازمان به آگاهی طرفهای متعاهد خواهد رسید.

2ـ اصلاحات پیوستها به غیر از پیوست (3)، بر مبنای بررسی‌های فنی و علمی خواهد بود و در صورت اقتضا می تواند عوامل قانونی، اجتماعی و اقتصادی را در نظر بگیرد. اصلاحات مزبور توسط اکثریت دو سوم آرای طرفهای متعاهد حاضر و رأی‌دهنده در نشست طرفهای متعاهد یا نشست ویژه طرفهای متعاهد که به همین منظور تعیین شده اند تصویب خواهد شد.

3ـ سازمان بدون درنگ اصلاحات پیوستهای تصویب شده در نشست طرفهای متعاهد یا نشست ویژه طرفهای متعاهد را به طرفهای متعاهد ارسال خواهد نمود. 

4ـ به استثناء آنچه در بند (7) مقرر گردیده است، اصلاحات پیوستها در مورد هر طرف متعاهد بلافاصله از تاریخ اطلاعیه پذیرش آن طرف به سازمان یا (100) روز پس از تاریخ تصویب اصلاحیه در نشست طرفهای متعاهد، در صورت دیرتر بودن، به جز برای طرفهای متعاهدی که قبل از پایان (100) روز عدم توانایی خود را برای پذیرش اصلاحیه در زمان تعیین شده اعلام می-دارند، لازم الاجراء خواهد شد. هر طرف متعاهد در هر زمانی می تواند پذیرش را جایگزین اعلامیه قبلی اعتراض نماید و بر این اساس اصلاحیه ای که قبلاً مورد اعتـراض واقع شـده، برای آن طـرف متعـاهد لازم‌الاجـراء خواهد شد. 

5 ـ دبیرکل بدون تأخیر تمامی طرف های متعاهد را از اسناد پذیرش یا اعتراض تودیع شده نزد سازمان آگاه خواهد نمود. 

6 ـ پیوست جدید یا اصلاحیه پیوست که به اصلاحیه مواد این تشریفات (پروتکل) مربوط می شود، تا زمانی که اصلاحیه مواد این تشریفات (پروتکل) لازم الاجراء نشود، لازم الاجراء نخواهد گردید. 

7ـ در ارتباط با اصلاحیه های پیوست (3) در خصوص تشریفات داوری و در ارتباط با تصویب و لازم الاجراء شدن پیوست های جدید، روشهای اصلاحات مواد این تشریفات (پروتکل) باید اعمال شوند. 

ماده23ـ ارتباط بین تشریفات (پروتکل) و کنوانسیون

این تشریفات (پروتکل) بین طرفهای متعاهد این تشریفات (پروتکل) که طرفهای کنوانسیون نیز هستند، جایگزین کنوانسیون خواهد شد.

ماده24ـ امضاء، تنفیذ، پذیرش، تصویب و الحاق

1 ـ این تشریفات (پروتکل) جهت امضای هر کشوری در مقر سازمان از تاریخ اول آوریل 1997 تا 31 مارس 1998 (12/1/1376 تا 11/1/1377) و پس از آن برای الحاق هر کشوری مفتوح خواهد بود.

2ـ کشورها می توانند به روش‌های زیر طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) شوند: 

(1) امضاء بدون شرط تنفیذ، تصویب، پذیرش یا تصویب؛ یا 

(2) امضاء به شرط تنفیذ، پذیرش یا تصویب که متعاقب آن تنفیذ، پذیرش یا تصویب صورت گیرد؛ یا 

(3) الحاق.

3ـ تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق از طریق تودیع سندی به این منظور نزد دبیرکل انجام می پذیرد.

ماده25ـ لازم الاجراء شدن

1ـ این تشریفات (پروتکل) در سی امین روز پس از تاریخی لازم الاجراء می گردد که:

(1) حداقل (26) کشور رضایت خود را برای ملتزم شدن به این تشریفات (پروتکل) طبق ماده (24) اعلام نمایند؛ و 

(2) حداقل (15) طرف متعاهد کنوانسیون جزء کشورهای مذکور در جزء (1) بند (1) باشند. 

2ـ برای هر کشوری که رضایت خود را برای ملتزم شدن به این تشریفات (پروتکل) طبق ماده (24) پس از تاریخ موضوع بند (1) اعلام نماید، این تشریفات (پروتکل) در سی امین روز پس از تاریخ ابراز رضایت کشور مزبور، لازم-الاجراء خواهد شد.

ماده26ـ دوره انتقالی 

1 ـ هر کشوری که تا قبل از 31 دسامبر 1996 (11/10/1375) طرف متعاهد کنوانسیون نبوده است و رضایت خود را برای ملتزم شدن به این تشریفات (پروتکل) قبل از لازم الاجراء شدن آن یا طی (5) سال پس از لازم الاجراء شدن آن اعلام دارد، در زمان اعلام رضایت خود، می تواند دبیرکل را آگاه نماید که بنابر دلایل مشروح در اطلاعیه، آن کشور قادر نخواهد بود مفاد ویژه این تشریفات (پروتکل)، مگر آنهایی که در بند (2) مقرر شده است را، برای یک دوره انتقالی که از مدت مذکور در بند (4) بیشتر نخواهد بود، اجرا نماید.

2ـ هیچ اطلاعیه صادر شده به موجب بند (1)، نباید بر تعهدات طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) در ارتباط با سوزاندن در دریا یا تخلیه پسماند رادیواکتیو یا سایر مواد رادیواکتیو تأثیری بگذارد.

3ـ هر طرف متعاهد این تشریفات (پروتکل) که دبیرکل را به موجب بند (1) آگاه نموده است که قادر نخواهد بود برای دوره انتقالی مشخص شده، خود را به طور کامل یا نسبی با بند (1) ماده (4) یا ماده (9) مطابقت دهد، با این وجود باید در طی این دوره از تخلیه پسماند یا سایر موادی که برای آنها مجوز صادر نکرده است ممانعت نماید و بیشترین تلاش خود را به کار گیرد تا اقدامات اداری و قانونی به منظور حصول اطمینان از اینکه صدور مجوز و شرایط مجوز با مفاد پیوست (2) مطابقت دارد را به تصویب برساند و دبیرکل را از هر گونه مجوز صادر شده آگاه سازد. 

4ـ هر دوره انتقالی که در اطلاعیه صادره به موجب بند (1) مشخص می گردد، بیش از 5 سال پس از تسلیم اطلاعیه مزبور ادامه نخواهد داشت. 

5 ـ طرفهای متعاهدی که اطلاعیه‌ای را طبق بند (1) صادر نموده اند، باید برنامه و جدول زمانی را برای دستیابی به پیروی کامل از این تشریفات (پروتکل)، همراه با هر گونه درخواست برای مساعدت و همکاری فنی مرتبط، طبق ماده (13) این تشریفات (پروتکل)، به نخستین نشست طرفهای متعاهدی که پس از تودیع سند تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق آنها تشکیل می شود، تسلیم نمایند. 

6 ـ طرفهای متعاهدی که اطلاعیه‌ای را به موجب بند (1) صادر نموده اند، باید روشها و سازوکارهایی را برای دوره انتقالی ایجاد نمایند که اجرا و پایش برنامه های طراحی و ارائه شده برای دستیابی به پیروی کامل از این تشریفات (پروتکل) صورت پذیرد. گزارش پیشرفت در راستای پیروی، باید توسط طرفهای متعاهد مزبور به هر نشستی که طی دوره انتقالی آنها تشکیل می شود، جهت اتخاذ اقدام مناسب ارائه گردد. 

ماده27ـ انصراف

1ـ هر طرف متعاهد، می تواند در هر زمان پس از انقضای (2) سال از تاریخ لازم الاجراء شدن این تشریفات (پروتکل) برای آن طرف متعاهد، انصراف خود را از عضویت در این تشریفات (پروتکل) اعلام نماید.

2ـ انصراف از عضویت با تودیع سند انصراف نزد دبیرکل نافذ خواهد شد. 

3ـ هر انصراف از عضویت یک سال پس از دریافت سند انصراف توسط دبیرکل یا مدت زمانی طولانی تر که ممکن است در آن سند مشخص شده باشد، نافذ خواهد شد. 

ماده28ـ امین اسناد

1ـ این تشریفات (پروتکل) باید نزد دبیرکل تودیع گردد.

2ـ علاوه بر وظائف مشخص شده در بند (5) ماده (10)، بند (5) ماده (16)، بند (4) ماده (21)، بند (5) ماده (22) و بند (5) ماده (26) دبیرخانه باید: 

(1) تمام کشورهایی که این تشریفات (پروتکل) را امضاء نموده اند یا به آن ملحق شده اند از موارد زیر آگاه نماید:

1ـ هر امضای جدید یا تودیع سند تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق، همراه با تاریخ آن؛

2ـ تاریخ لازم الاجراء شدن این تشریفات (پروتکل)؛ و 

3ـ تودیع هر سند انصراف از عضویت در این تشریفات (پروتکل) همراه با تاریخ دریافت و تاریخی که انصراف نافذ می شود. 

(2) ارسال رونوشتهای برابر اصل شده این تشریفات (پروتکل) به تمام کشورهایی که این تشریفات (پروتکل) را امضاء نموده اند یا به آن ملحق گردیده اند.

3ـ به محض لازم الاجراء شدن این تشریفات (پروتکل)، نسخه برابر اصل شده آن توسط دبیرکل برای ثبت و انتشار، طبق ماده (102) منشور سازمان ملل متحد به دبیرخانه سازمان ملل متحد ارسال خواهد شد.

ماده29ـ متون معتبر

این تشریفات (پروتکل) در یک نسخه اصلی به زبانهای عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و اسپانیایی تنظیم شده است که هر متن بطور یکسان معتبر می-باشد. 

در تأیید مراتب فوق، امضاء کنندگان زیر که از طرف دولت-های متبوع خود برای این منظور به طور مقتضی مجاز می باشند این تشریفات (پروتکل) را امضاء نموده اند.

این تشریفات (پروتکل) در لندن، در تاریخ هفتم نوامبر یکهزار و نهصد و نود و شش میلادی (17/8/1375) تنظیم شد.

پیوست 1

پسماند یا سایر موادی که ممکن است برای تخلیه مورد بررسی قرار گیرند

1ـ با آگاهی از اهداف و تعهدات کلی این تشریفات (پروتکل) که در مواد (2) و (3) بیان شده، پسماند یا سایر مواد مشروح زیر، مواردی هستند که ممکن است برای تخلیه در نظر گرفته شوند:

(1) مواد حاصل از لایروبی؛

(2) لجن فاضلاب؛ 

(3) ضایعات ماهی یا مواد حاصل از عملیات فرآوری صنعتی ماهی؛ 

(4) کشتی ها و سکوها یا سایر سازه های ساخت دست بشر در دریا؛ 

(5) مواد معدنی و بی اثر مرتبط با زمین شناسی؛ 

(6) مواد آلی دارای منشأ طبیعی؛ و 

(7) اقلام حجیم اساساً شامل آهن، فولاد، بتن و مواد مشابه بی خطر که تأثیر فیزیکی آنها مورد نظر است، و محدود به شرایطی می شوند که پسماند مزبور در آن مکان تولید می گردد مانند جزایر کوچک با جوامع دورافتاده که دسترسی عملی به سایر روشهای دفع به جز تخلیه در دریا را ندارند؛

(8) جریان های دی اکسید کربن ناشی از فرآیندهای جذب دی اکسید کربن برای تزریق در زیر بستر.

2ـ پسماند یا سایر موادی که در جزء‌های (4) و (7) بند (1) فهرست شده اند، ممکن است برای تخلیه در نظر گرفته شوند، مشروط به اینکه موادی که دارای قابلیت ایجاد ذرات شناور هستند یا به صورتی دیگر در آلودگی محیط زیست دریا سهیم می باشند به میزان حداکثر زدوده شوند و به شرطی که ماده تخلیه شده هیچ مانع جدی برای ماهیگیری یا دریانوردی ایجاد نکند.

3ـ با وجود موارد فوق الذکر، مواد فهرست شده در جزء‌های (1) تا (8) بند (1) که حاوی مقادیر رادیو اکتیو، بیشتر از غلظتهای حداقل (حد معافیت) تعیین شده توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی و تصویب شده توسط طرفهای متعاهد می باشند، نباید واجد شرایط تخلیه تلقی گردند؛ علاوه براین، مشروط بر این که طی بیست و پنج سال از 20 فوریه 1994 (1/12/1372) و در فاصله زمانی هر بیست و پنج سال پس از آن، طرفهای متعاهد باید با توجه به سایر عواملی که مناسب بدانند، مطالعه ای علمی را در رابطه با همه پسماندهای پرتوزا و سایر مواد پرتوزا به جز پسماندها یا مواد با سطح خطر بالا، به طور کامل انجام دهند و نیز ممنوعیت تخلیه چنین موادی را طبق روشهای بیان شده در ماده (22)، بازنگری نمایند. 

4ـ جریان دی اکسیدکربن موضوع جزء (8) بند (1) تنها در صورتی برای تخلیه در نظر گرفته می شود که:

(1) دفع در لایه صخره ای زیر بستر دریا انجام گیرد؛ و

(2) عمدتاً شامل دی اکسید کربن باشند. مواد مذکور ممکن است بطور تصادفی همراه موادی باشند که از ماده اصلی و در طی فرآیندهای مورد استفاده در جذب و تزریق در لایه‌های زیر بستر حاصل شده باشند؛ و

(3) هیچ پسماند یا ماده دیگری به منظور دفع آن پسماند یا ماده دیگر، به آن افزوده نشده باشد. 

پیوست 2

ارزیابی پسماند یا سایر موادی که ممکن است برای تخلیه در نظر گرفته شوند

کلیات

1ـ پذیرش تخلیه تحت شرایط ویژه رافع تعهدات به موجب این پیوست، برای تلاش بیشتر در کاهش ضرورت تخلیه، نمی باشد.

ممیزی پیشگیری پسماند

2ـ مراحل اولیه در ارزیابی جایگزین های تخلیه، باید به نحو مقتضی شامل ارزشیابی موارد زیر باشد:

(1) انواع، مقادیر و خطر نسبی پسماند تولید شده؛ و

(2) جزئیات فرآیند تولید و منابع پسماند در آن فرایند؛ و 

(3) امکان سنجی روشهای زیر به منظور کاهش پسماند یا پیشگیری از آن: 

1ـ فرمول بندی مجدد محصول؛

2ـ فن آوری های تولید پاک؛ 

3ـ اصلاح فرآیند؛ 

4ـ جایگزینی ماده اولیه؛ 

5ـ بازیافت در محل، به صورت چرخه بسته. 

3 ـ به طور کلی، اگر طی ممیزی الزامی محرز شود که شرایط برای پیشگیری از تولید پسماند در مبدا وجود دارد، انتظار بر این است که متقاضی امر، خط مشی های پیشگیری از تولید پسماند را که شامل اهداف کاهش پسماند ویژه و تدارک ممیزی های بیشتر پیشگیری از تولید پسماند به منظور تضمین برآورده شدن این اهداف می باشد، با همکاری موسسات ملی و محلی تعیین و اجرا نماید. صدور مجوز یا تصمیم به تجدید آن باید رعایت الزامات هر گونه کاهش تولید پسماند حاصله و پیشگیری آنها را تضمین نماید.

4ـ برای مواد لایروبی شده و لجن فاضلاب، هدف از مدیریت پسماند باید شناسایی و کنترل منابع آلودگی باشد. این امر از طریق اجرای راهبردهای پیشگیری از تولید پسماند حاصل می گردد و مستلزم همکاری بین مؤسسات محلی و ملی مربوط درگیر در کنترل منابع متمرکز و غیرمتمرکز آلودگی می باشد. تا برآورده شدن این هدف، مشکلات ناشی از مواد لایروبی آلوده را می-توان با استفاده از فنون مدیریت تخلیه در دریا یا خشکی حل نمود.

بررسی روش های مدیریت پسماند

5 ـ کاربردهای تخلیه پسماند یا سایر مواد باید نشان دهد که اولویت بندی گزینه های مدیریت پسماند زیر که ترتیبی از تأثیر فزاینده زیست محیطی را در بر می گیرد، مورد بررسی مناسب قرار گرفته اند:

(1) استفاده مجدد؛

(2) بازیافت خارج از محل؛

(3) تخریب اجزای اصلی خطرناک؛

(4) تصفیه به منظور کاهش یا حذف اجزای اصلی خطرناک؛ و

(5) دفع در خشکی، هوا و آب.

6 ـ چنانچه مقام صلاحیت دار صدور مجوز تشخیص دهد که گزینه های مناسبی برای استفاده مجدد، بازیافت یا تصفیه پسماند بدون خطرات بیش از اندازه برای سلامتی انسان یا محیط زیست یا هزینه های نامتناسب وجود دارند، مجوز تخلیه پسماند یا سایر مواد باید رد شود. قابلیت استفاده عملی از سایر روش های دفع باید با توجه به ارزیابی مقایسه ای خطر شامل تخلیه ونیز سایر روش های جایگزین مد نظر قرار گیرد. 

ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک

7ـ شرح جزئیات و خصوصیات تفصیلی پسماند، پیش شرط ضروری برای بررسی روشهای جایگزین و مبنای تصمیم گیری برای امکان تخلیه پسماند می باشد. اگر خصوصیات پسماند آنقدر مشخص نباشد که بتوان ارزیابی مناسبی از اثرات بالقوه آن بر سلامتی انسان و محیط زیست به عمل آورد، آن پسماند نباید تخلیه شود.

8 ـ در تعیین خصوصیات پسماند و اجزای آنها باید موارد زیر مدنظر قرار گیرند: 

(1) منشأ، کل مقدار، حالت و ترکیب نسبی؛

(2) ویژگیها: فیزیکی، شیمیایی، بیوشیمیایی و بیولوژیک؛ 

(3) سمیت؛ 

(4) پایداری: فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک؛ و 

(5) تجمع و تغییر ماهیت زیستی در مواد بیولوژیک یا رسوبات. 

فهرست اقدام

9ـ هرطرف متعاهد باید به منظور ایجاد سازوکاری برای غربالگری پسماندهای معین و اجزای آنها بر پایه اثرات بالقوه آنها بر سلامتی انسان و محیط زیست دریایی، فهرست اقدام ملی را تدوین نماید. در انتخاب مواد مورد بررسی در فهرست اقدام، اولویت باید به مواد سمی، پایدار و دارای خاصیت تجمع زیستی ناشی ازمنابع انسانی (نظیر کادمیم، جیوه، ترکیبات آلی هالوژندار، هیدروکربنهای نفتی و هر زمان که مربوط باشد، ارسنیک، سرب، مس، روی، بریلیم، کروم، نیکل و وانادیم، ترکیبات آلی سیلیسیم دار، سیانیدها، فلوئوریدها و آفت کش ها یا محصولات جانبی آنها به جز ترکیبات آلی هالوژندار) داده شود. فهرست اقدام را می-توان به عنوان سازوکاری پیشبرانه برای بررسی های بیشتر پیشگیری از پسماند نیز استفاده نمود. 

10ـ فهرست اقدام باید سطح بالایی و همچنین می تواند سطح پایینی را نیز مشخص نماید. سطح بالایی باید طوری تعیین شود تا از اثرات حاد یا مزمن روی سلامتی انسان یا موجودات دریایی حساس به‌عنوان نماینده زیست بوم دریایی ممانعت به عمل آید. بکارگیری فهرست اقدام به سه طبقه احتمالی پسماند منجر می-گردد:

(1) پسماندهایی که حاوی موادی خاص هستند، یا آنهایی که موجب واکنش های بیولوژیک می گردند، در مقادیر بیشتر از سطح بالایی مرتبط به آن، نباید تخلیه شوند، مگر با استفاده از فنون یا فرآیندهای مدیریت، برای تخلیه قابل قبول گردند؛

(2) پسماندهایی که حاوی مواد خاص هستند، یا آنهایی که موجب واکنش های بیولوژیک می گردند، در مقادیر کمتر از سطوح پایینی مرتبط به آن، در رابطه با تخلیه باید چنین تلقی شود که از اهمیت کم زیست محیطی برخوردارند؛ و

(3) پسماندهایی که حاوی مواد خاص هستند، یا آنهایی که موجب واکنش های بیولوژیک می گردند، در مقادیر کمتر از سطح بالایی اما بیشتر از سطح پایینی مرتبط به آن، قبل از تشخیص مناسب بودن آنها برای تخلیه، نیاز به ارزیابی دقیق تر دارند.

انتخاب محل تخلیه

11ـ اطلاعات لازم برای انتخاب محل تخلیه باید شامل موارد زیر باشد: 

(1) ویژگیهای فیزیکی،؛ شیمیایی، و بیولوژیک ستون آب و بستر دریا؛

(2) موقعیت تفریحگاه ها، ارزشها و سایر کاربردهای دریا در ناحیه مدنظر؛ 

(3) ارزیابی نوسانات اجزای تشکیل‌دهنده مرتبط با تخلیه در ارتباط با نوسانات موجود مربوط به مواد در محیط زیست دریایی؛ و 

(4) امکان سنجی اقتصادی و عملیاتی. 

ارزیابی اثرات بالقوه

12ـ ارزیابی اثرات بالقوه باید منجر به گزارش دقیقی از پیامدهای مورد انتظار روش های دفع در دریا یا خشکی، یعنی «فرضیه اثر» بشود. این ارزیابی مبنایی را برای تصمیم‌گیری درخصوص پذیرش یا رد گزینه پیشنهادی دفع و برای تعیین الزامات پایش محیط زیست ارائه می دهد.

13ـ ارزیابی برای تخلیه باید اطلاعات مرتبط با خصوصیات پسماند، شرایط در مکان یا مکان های تخلیه پیشنهادی، نوسانات و فنون دفع پیشنهادی را تلفیق کند و اثرات بالقوه بر سلامتی انسان، منابع زنده، تفریحگاه ها و سایر استفاده های مجاز از دریا را مشخص نماید. این ارزیابی باید ماهیت، ابعاد زمانی و فضایی و طول مدت اثرات مورد انتظار بر مبنای فرضیات محافظه کارانه منطقی را تعیین نماید. 

14ـ تجزیه تحلیل هر روش تخلیه باید در پرتو ارزیابی مقایسه ای در مورد موضوعات زیر بررسی گردد: خطرات برای سلامتی انسان، هزینه های زیست محیطی، خطرات (نظیر حوادث)، اقتصاد و انحصار استفاده های آتی. اگر طی این ارزیابی محرز شود که اطلاعات کافی برای تعیین اثرات احتمالی گزینه تخلیه پیشنهادی وجود ندارد، بنابراین گزینه مذکور نباید مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. علاوه بر این، اگر تفسیر ارزیابی مقایسه ای نشانگر آن باشد که گزینه تخلیه ارجحیت کمتری دارد، نباید مجوز تخلیه داده شود. 

15ـ هر ارزیابی باید با یک بیانیه که تصمیم مبنی بر صدور یا رد یک مجوز تخلیه را تأیید نماید، خاتمه یابد. 

پایش

16ـ به منظور تائید رعایت شرایط مجوزـ پایش پیروی ـ و تائید این که فرضیاتی که در خلال بازنگری مجوز و فرآیند انتخاب مکان به وجود آمده‌اند، برای حفاظت از محیط زیست و سلامت انسان ـ پایش میدانی ـ صحیح و کافی بوده است، از پایش استفاده می شود. ضروری است که چنین برنامه های پایشی حاوی اهداف کاملاً مشخص باشند. 

مجوز و شرایط مجوز

17ـ تصـمیم به صدور مجوز بایـد تنـها در صورتی اتخاذ گـردد که همه ارزشیابی های اثر، تکمیل شده‌اند و الزامات پایش تعیین گردیده‌اند. مفاد مجوز باید تا جایی که عملی باشد تضمین نماید که اختلال و زیان زیست محیطی به حداقل برسد و منافع به حداکثر برسند. هر مجوز صادر شده باید حاوی داده ها و اطلاعاتی باشد که موارد زیر را مشخص نماید: 

(1) انواع و منشاء موادی که باید تخلیه شوند؛

(2) موقعیت مکان یا مکان های تخلیه؛ 

(3) روش تخلیه؛ و 

(4) الزامات گزارش دهی و پایش. 

18ـ مجوزها باید در فواصل زمانی منظم با در نظر گرفتن نتایج پایش و اهداف برنامه های پایش مورد تجدیدنظر قرار گیرند. تجدیدنظر نتایج پایش نشانگر نیاز یا عدم نیاز به ادامه، بازبینی یا خاتمه برنامه های میدانی خواهد بود و به تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در مورد تداوم، اصلاح یا فسخ مجوزها کمک خواهد کرد. این امر ساز و کار بازخوردی مهم را برای حمایت از سلامت انسان و محیط زیست دریایی فراهم می آورد.

پیوست 3

رویه داوری

ماده1

1ـ دیوان داوری (که از این پس «دیوان» خوانده می شود) باید بنا به درخواست یک طرف متعاهد خطاب به طرف متعاهد دیگر در اجرای ماده (16) این تشریفات (پروتکل) ایجاد شود. درخواست داوری باید شامل بیان موضوع، همراه با هرگونه اسناد تأئید ‌کننده آن باشد.

2ـ طرف متعاهد درخواست ‌کننده باید دبیرکل را از موارد زیر آگاه نماید: 

(1) درخواست خود برای داوری؛ و

(2) مفاد این تشریفات (پروتکل)، که تفسیر یا اجرای آن به عقیده او، عامل اختلاف است.

3ـ دبیرکل باید این اطلاعات را به همه طرف‌های متعاهد ارسال نماید.

ماده2

1ـ دیوان تنـها متشکل از یک عضـو خواهد بود و این در صـورتی اسـت که طرف های اختلاف، ظرف سی روز از تاریخ دریافت درخواست داوری به این صورت به توافق برسند. 

2ـ در صـورت فوت، عدم تـوانایی، یا عـدم حضور داور، طـرف های اختلاف می‌توانند ظرف سی روز از وقوع فوت، عدم توانایی یا عدم حضور، در مورد جایگزین موافقت نمایند. 

ماده3

1ـ چنانچه طرف های اختلاف طبق ماده (2) این پیوست در مورد دیوان موافقت نکنند، دیوان باید از سه عضو تشکیل شود:

(1) یک داور معرفی شده توسط هر یک از طرف های اختلاف؛ و

(2) داور سوم که باید با توافق بین دو داور معرفی شده اول، تعیین گردد و به عنوان سرداور عمل نماید. 

2ـ چنانچه سرداور دیوان ظرف سی روز پس از انتصاب داور دوم تعیین نگردد، طرف های اختلاف باید برمبنای درخواست یکی از طرف ها، طی سی روز، فهرست توافق شده‌ای از اشخاص واجد صلاحیت را به دبیرکل ارائه نمایند. دبیرکل باید در اسرع وقت سرداور را از چنین فهرستی انتخاب نماید. او نباید سرداوری که ملیت یکی از طرف های اختلاف را داشته یا دارد را انتخاب نماید مگر در صورت رضایت طرف دیگر اختلاف. 

3 ـ چنانچه یکی از طرف های اختلاف ظرف شصت روز از تاریخ وصول درخواست داوری، داور موضوع جزء (1) بند (1) را معرفی ننماید طرف دیگر اختلاف می‌تواند درخواست نماید تا ظرف دوره ای سی روزه فهرستی توافق شده از افراد واجد صلاحیت به دبیرکل ارائه گردد. دبیرکل باید در اسرع وقت سرداور دیوان را از چنین فهرستی انتخاب نماید. سپس سرداور باید از طرفی که داور را معرفی ننموده است درخواست نماید تا نسبت به موضوع اقدام نماید. چنانچه طرف مزبور ظرف مدت پانزده روز از درخواست مذکور، داوری را معرفی نکند، دبیرکل باید بنابه درخواست سرداور، داور را از فهرست توافق شده افراد واجد صلاحیت معرفی نماید. 

4ـ در صورت فوت، عدم توانایی یا عدم حضور یک داور، طرف اختلافی که او را معرفی کرده است، باید ظرف سی روز پس از فوت، عدم توانایی یا عدم حضور، جایگزین را معرفی نماید. چنانچه طرف یاد شده جایگزینی را معرفی ننماید، داوری با حضور داوران باقیمانده ادامه خواهد یافت. در صورت فوت، عدم توانایی یا عدم حضور سرداور، جایگزینی طبق مفاد جزء (2) بند (1) و بند (2) ظرف نود روز پس از فوت، عدم توانایی یا عدم حضور، تعیین خواهد شد.

5 ـ فهرستی از داوران که متضمن افراد واجد صلاحیت معرفی شده توسط طرفهای متعاهد است، نزد دبیرکل نگهداری خواهد شد. هر طرف متعاهد می‌تواند چهار نفر را برای وارد نمودن در فهرستی که لزوماً نباید از اتباع آن باشند، معین نماید. اگر طرف های اختلاف، ظرف مدت تعیین شده فهرست توافق شده از افراد واجد صلاحیت را به دبیرکل به گونه ‌مقرر در بندهای (2)، (3) و (4) ارائه نکنند، دبیرکل باید از فهرستی که نزد او نگهداری می-شود، داور یا داورانی را که هنوز معرفی نشده‌اند، انتخاب نماید. 

ماده4ـ دیوان می‌تواند دعاوی متقابلی را که منشأ آنها به طور مستقیم خارج از موضوع اختلاف باشد، استماع و در مورد آن تصمیم بگیرد.

ماده5 ـ هـر یک از طـرف های اختلاف باید مسئولیت هزینه های ایجادشده به منظور آماده‌سازی دعوای خود را بپذیرد. دستمزد اعضای دیوان و همه مخارج کلی ناشی از داوری باید به طور مساوی توسط طرف های اختلاف تقبل گردد. دیوان صورت همه هزینه ها را نگهداری و صورت حساب قطعی مربوط را به طرف ها تسلیم خواهد نمود.

ماده6 ـ هر طرف متعاهدی که دارای نفعی قانونی باشد که ممکن است تصمیم‌گیری در مورد اختلاف بر روی آن تأثیر بگذارد، می تواند با موافقت دیوان و با هزینه خود پس از ارائه اطلاعیه مکتوب به طرف های اختلافی که در ابتدا رویه را آغاز نموده اند در آیین دادرسی دیوان دخالت نماید. چنین مداخله‌کننده ای باید حق ارائه مدرک، خلاصه پرونده ها و استدلال شفاهی در مورد موضوعاتی را که موجب مداخله او شده است را بر اساس آئین کار تدوین شده به موجب ماده (7) این پیوست، داشته باشد، اما هیچ حقی در رابطه با ترکیب دیوان را نخواهد داشت.

ماده7ـ هر دیوانی که به موجب مفاد این پیوست تشکیل می گردد در مورد آئین کار خود تصمیم خواهد گرفت.

ماده8 ـ 

1ـ به غیر از مواردی که دیوان تنها از یک داور تشکیل شده باشد، تصمیمات دیوان در مورد آیین کار خود، محل تشکیل نشست های آن و هر موضوع مرتبط با اختلاف مطروحه نزد آن، باید با رأی اکثریت اعضای آن اتخاذ گردد. با این حال غیبت یا امتناع هر عضو دیوان که توسط یکی از طرف های اختلاف معرفی شده باشد، نباید در اتخاذ تصمیم دیوان اختلال ایجاد نماید. در صورت برابری آراء ، رأی سرداور تعیین ‌کننده خواهد بود.

2ـ طرف های اختلاف باید موجبات تسهیل کار دیوان را فراهم آورند و به ویژه باید طبق قوانین خود و به کارگیری کلیه امکاناتی که در اختیار دارند: 

1) تمامی اسناد و اطلاعات ضروری را به دیوان ارائه نمایند؛ و

2) امکان ورود دیوان به قلمروی خود برای استماع شهادت شهود یا کارشناسان و بازدید از مکان وقوع را فراهم نمایند. 

3ـ قصور یکی از طرف های اختلاف در رعایت مفاد بند ‌(2)، نباید مانع اتخاذ تصمیم دیوان و صدور حکم گردد. 

ماده9ـ دیوان باید ظرف پنج ماه از تاریخ تشکیل، رأی خود را صادر نماید مگر آنکه تمدید محدوده زمانی را برای دوره ای که از پنج ماه تجاوز ننماید لازم تشخیص دهد. رأی دیوان باید همراه با بیان دلایل اخذ تصمیم باشد. این رأی، قطعی و بدون درخواست فرجام خواهد بود و به دبیرکل که باید طرفهای متعاهد را آگاه نماید، ارسال خواهد شد. طرف های اختلاف باید بدون درنگ این رأی را رعایت نمایند.

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و پنج تبصره منضم به متن تشریفات (پروتکل) شامل مقدمه و بیست و نه ماده و سه پیوست در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ سیزدهم مهرماه یکهزار و سیصد و نود و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 22/7/1394 به تأیید شورای نگهبان رسید.

انتهای پیام/