آیا آژانس از طناب پوسیده PMD دست برمی‌دارد؟
با توجه به آغاز اجرای سند برجام و پاسخ‌گویی شفاف ایران به ابهامات آژانس، اکنون باید دید که آیا پرونده واهی PMD به خاتمه می‌رسد؟
به گزارش خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، با توجه به آغاز اجرای سند برجام و پاسخ‌گویی شفاف ایران به ابهامات آژانس، اکنون باید دید که آیا پرونده واهی PMD به خاتمه می‌رسد؟
در این گزارش نگاهی کلی به وضعیت این پرونده در گذشته و نیز روند آن در دوران پسابرجام می‌اندازیم و اظهارات تعدادی از وکلای ملت در مجلس‌شورای اسلامی را از نظر می‌گذرانیم.
*ماهیت مسئلهPMD
مسئله PMD نخستین بار در سال 2007 مطرح و به نام «مطالعات ادعایی» موسوم شد. در آن زمان، «محمد البرادعی» مدیرکل وقت آژانس بین المللی انرژی اتمی، در گزارش دوره‌ای آژانس درخصوص ایران که هر سه ماه یک‌بار منتشر می‌شد، به موضوع مطالعات ادعایی اشاره کرد و از ایران خواست درمورد مطالعات ادعایی مرتبط با تبدیل دی اکسید اورانیوم به UF4 و تست انفجاری بالا از راه دور توضیحاتی ارائه دهد. این موضع ادعایی آژانس در حالی بود که تنها 6 ماه از حل و فصل نهایی مدالیته بین ایران و آژانس گذشته بود.
در هرحال، مسئله «مطالعات ادعایی» آژانس به‌عنوان یک سرفصل و موضوع اصلی، به‌طور مرتب در گزارش‌های بعدی البرادعی و نیز به‌صورتی تفصیلی تکرار شد. این روند آژانس ادامه پیدا کرد تا اینکه نخستین بار در گزارش خرداد سال 1387، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با استفاده از عبارت «ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران یا همان PMD» به‌جای مطالعات ادعایی؛ رویکرد خصمانه جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران را کلید زد.
در همان موقع، جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد که به این ادعاهای واهی و ساختگی علیه خود پاسخ دهد. در همین راستا، درطی دو نشست جداگانه در بهمن سال‌های 85 و 86، آژانس اطلاعاتی را راجع به ادعاهای مطرح شده درباره ایران، به صورت شفاهی و از طریق ویدئو پروژکتور ارائه کرد که در ادامه و به اصرار ایران مدارک مذکور را به صورتی ناقص، توسط یک کشور عضو آژانس به کشورمان نشان داد، بدون اینکه نسخه‌ای از این اسناد در اختیار ایران قرار گیرد.
ایران هم در پاسخ به این ادعاهای بی‌اساس، ضمن بی‌اعتبار و جعلی خواندن این اطلاعات؛ آن‌ها را به‌طور کامل رد کرد.
پس از آن، آژانس در گزارش فوریه سال2008 خود اعلام کرد که با توجه به اخذ مجوز از دولت‌های ارائه کننده اسناد، درضمن پیشنهادی از ایران خواست تا در جلسه‌ای که برای نشان دادن اسناد الکترونیکی مطالعات ادعایی و نه ارائه آن‌ها برگزار می‌کند؛ شرکت کند. ایران با وجود همه ابهام ها، طی سه روز از نسخه الکترونیکی اسناد یادداشت برداری کرد و نتیجه بررسی های کارشناسی خود را در یک گزارش مکتوب 117 صفحه‌ای به‌همراه توضیحات شفاهی به آژانس ارائه کرد. با وجود ارائه این گزارش مکتوب از سوی ایران، مدیر کل آژانس همچنان این گزارش‌ها را ناکافی دانست.
*تغییر مدیر کل آژانس، شدت گرفتن مواضع این نهاد علیه ایران
از نوامبر سال 2009، با تغییر مدیرکل آژانس و آمدن«یوکیا آمانو» به جای البرادعی، آژانس مواضع تندتری علیه ایران اتخاذ کرد زیرا او مواضع نزدیکتری به آمریکا و رژیم‌صهیونیستی داشت. در ادامه این ماجرای ضد ایرانی، آمانو در نوامبر 2011، موضوع PMD را با ادعای به دست آوردن اطلاعات جدید در پیوست گزارش دوره‌ای خود بسیار مفصل‌تر و در قالب 12 صفحه شامل 65 بند ارائه کرد.
از همان ابتدا هم مشخص بود که غرب و به‌طور مشخص آمریکا، با توسل جستن به این سند ادعایی قصد دارند آن را اهرمی برای وارد کردن فشار به ایران قرار دهند. حتی در مرحله‌ای از جریان مذاکرات ایران و گروه1+5، این سند را به توافق جامع گره زدند؛ تا آن‌جا که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواستی را از ایران مطرح کرد که بر اساس آن، برای حل مسئله PMD ایران باید برخی از سایت‌ها و دانشمندان هسته‌ای خود را در معرض دسترسی بازرسان آژانس قرار دهد تا به این ترتیب بر اساس آن‌چه که غربی‌ها آن‌را راستی‌آزمایی می‌نامند؛ نظامی نبودن فعالیت هسته‌ای ایران به اثبات برسد.
البته در بررسی قاطعیت جمهوری اسلامی پیرامون مخالفت با این درخواست آژانس که ریشه در خصومت غربی‌ها داشت، توجه به دو موضوع راه‌گشاست.
نکته اول این‌است هربار که ایران به ابهامات و سوالات فراوان آژانس درخصوص فعالیت هسته‌ای خود پاسخ داده است؛ بلافاصله با ابهامات و علامت سوال‌های جدیدی در اذهان طرف‌های غربی مواجه شده است، گویا چنین به‌نظر می‌رسد که ابهامات آژانس و غربی‌ها در موضوع هسته‌ای ایران را پایانی نیست.
نکته بعدی این‌است که آژانس در حالی درخواست بازرسی از مراکز و سایت‌های نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای کشورمان را مطرح می‌کرد که هیچ‌گاه مدارک مستند و قابل ارائه یا حتی کپی اسناد ادعایی خود را در اختیار کشورمان قرار نداد.
موضوعی که از همان ابتدا هم کارشناسان مسائل هسته‌ای کشورمان بر آن تاکید می‌کردند این بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان مهم‌ترین و رسمی‌ترین نهاد بین‌المللی در مسئله انرژی‌هسته‌ای، با رویکرد سیاسی که متاثر از تاثیرات غرب و آمریکاست با موضوع هسته‌ای ایران برخورد می‌کند نه با رویکرد فنی که در حیطه مسئولیت این نهاد است.
البته پس از 12 سال پافشاری ملت ایران برحقوق مسلم هسته‌ای خود، که مطابق اظهار نظر اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای و نیز اکثر نمایندگان خانه ملت، همین ایستادگی مردم طرف‌های مقابل را پای میز مذاکره کشاند؛ با تصویب طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران» در مجلس شورای اسلامی و ابلاغ آن برای اجرا به رئیس‌جمهور، این سند وارد فاز عملی و اجرا گردید. درضمن شورای نگهبان هم قانون مجلس درباره اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام و عدم مغایرت آن با قانون اساسی را اعلام کرد.
*تصویب برجام و پرونده PMD در انتظار بسته شدن
پس از اینکه برجام در ایران و آمریکا به تصویب رسید، اجرای عملی این سند از سوی دوطرف آغاز شد. در این روز که روز تصویب برجام نام گرفت؛ اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را لغو کرد اما اجرا شدن لغو تحریم‌ها را به اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر انجام تعهدات ایران مشروط کرد.
به‌علاوه مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امورخارجه کشورمان در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که هر دو طرف مذاکره به تعهدات خود درجهت اجرای سند برجام متعهد می‌باشند.
با انجام اقدامات جمهوری اسلامی ایران مطابق مفاد برجام اکنون نوبت آژانس است که با مختومه اعلام کردن پرونده PMD یا همان «مطالعات ادعایی» که ادعای نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران را داشت، قدم متقابل در این توافق را بردارد.
با پاسخ‌گویی ایران به همه پرسش‌های آژانس و ارائه مستندات لازم به این نهاد بین‌المللی درخصوص شفافیت‌های برنامه هسته‌ای خود، اکنون براساس نقشه‌راه آمانو تا 15 دسامبر(24آذر) فرصت دارد تا گزارش تدوین شده به عنوان ارزیابی نهایی از پروندهPMD ایران را به شورای حکام داده و پس از آن هم اعضای مجموعه 1+5 پیش‌نویس قطعنامه‌ای را با هدف بستن این پرونده به شورای حکام تحویل دهند و بدین ترتیب پرونده PMD جمهوری اسلامی ایران در آستانه خاتمه قرار می‌گیرد.
*منتظر وعده‌های آمانو در خاتمه یافتن پرونده PMD ایران هستیم
«منصور حقیقت‌پور» نائب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس‌شورای‌اسلامی با اشاره به گزارش اخیر مثبت آژانس بین المللی انرژی اتمی پیرامون برنامه هسته‌ای کشورمان، ضمن اعلام اینکه ایران در طول این مدت به تمام سوالات و ابهامات مطرح شده از سوی آژانس پاسخ داده است گفت: در سفر اخیر آمانو به تهران و دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وی متعهد شد که پرونده PMD در آژانس به سرعت تعیین تکلیف و بسته شود، بنابراین ما منتظر تحقق وعده‌های آمانو و پایان یافتن پرونده PMD درخصوص فعالیت هسته‌ای ایران هستیم.
این نماینده مردم در مجلس نهم تاکید کرد: براساس پروتکل الحاقی، آژانس یک‌سری بازرسی‌های معمول از مراکز هسته‌ای کشورمان انجام می‌دهد، اما با بسته شدن پرونده PMD بازرسی از مراکز نظامی به هیچ‌وجه قابل قبول نیست و ما این موضوع را نمی‌پذیریم، زیرا دیگر دلیلی برای این گونه اقدامات وجود ندارد.
*مطرح کردن مسئله PMD دیگر معنا ندارد / طرف مقابل قابل اطمینان نیست
"حسین سبحانی‌نیا " نائب‌رئیس‌اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران‌جوان، با توجه به اجرای برجام در دو طرف توافق و وضعیت پرونده PMD ایران اظهار داشت: به‌طورقطع مطرح کردن موضوعاتی مانند PMD و ادعاهای جدید درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران دیگر معنا ندارد و جمهوری اسلامی ایران به همه ابهامات و سوالات مطرح شده در طول 12 سال گذشته پاسخ داده است.
وی ادامه داد: اما با توجه به اینکه طرف مقابل قابل اطمینان نیست، صورت گرفتن هراقدامی از سوی آنان ممکن است.
نماینده مردم نیشابور در مجلس افزود: مطابق برنامه برجام لازم‌است که طرفین به سمت اجرای برجام پیش بروند و از مطرح کردن ادعاهای جدید خودداری کنند، بنابراین از آغاز باید با حسن‌نیت مرحله اجرا را طی کنند.
سبحانی‌نیا در پایان تاکید کرد: در هرصورت اگر در طرف مقابل عزمی جدی مبنی بر حل این مشکل وجود دارد باید ادعاهای بی‌مبنای گذشته و ازجمله مسئله PMD مطرح نشود.
هم‌اکنون پس از اینکه با گذشت زمانی طولانی سند برجام در دو طرف توافق به مرحله اجرا درآمده است، لازم است که با توجه به حسن‌نیت جمهوری‌اسلامی‌ایران و اینکه متعهد به اجرای مفاد سند "برنامه جامع‌اقدام مشترک " است؛ طرف مقابل و به‌ویژه آمریکایی‌ها هم، به تعهدات خود در راستای اجرای این سند پایبند بوده و از مطرح کردن موضوعاتی همانندPMD یا همان "مطالعات‌ادعایی" که پاسخ آن‌ها به صورت مکرر و شفاف از سوی ایران داده شده است؛ خودداری کنند زیرا طرح این موضوعات چالش‌برانگیز جز اقدام متقابل و قاطع ایران و برگشتن روال گذشته فعالیت‌هسته‌ای تهران پیامد دیگری نخواهد داشت.
گزارش از: وحید امیدی موحد
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
