فیلم "محمد رسول اله (ص)" نماینده ایران در اسکار شد،خبری که در آن آمده بود: «اعضای هیات معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی، پس از بحث‌و‌بررسی‌های جدی و همچنین ملاحظه تمام جوانب امر در خصوص شش فیلم فهرست دوم جهت معرفی نماینده سینمای ایران، به اتفاق آرا، تصمیم نهایی را برای انتخاب فیلم «محمد رسول اله (ص)» اتخاذ کردند.»

منظور اطلاعیه فارابی از اعضای هیات معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی، فرشته طائرپور، محمد بزرگ‏نیا، شهرام جعفری‌نژاد، سید روح‌اله حسینی، شادمهر راستین، رسول صدرعاملی، محمدرضا هنرمند، آرش امینی و امیر اسفندیاری بودند. 10 نفری که هیچ‌کدام حاضر به گفت‌وگو درباره این انتخاب نشدند. 

در این میان سوالی که دیروز در فضای رسانه‌ای دهان‌به‌دهان می‌چرخید این بود؛ آیا معرفی فیلم «محمد رسول اله (ص)» به‌‌عنوان نماینده سینمای ایران به اسکار تصمیم درستی است؟ 

برای رسیدن به پاسخ این سوال سراغ سینماگران و منتقدان رفتیم تا نظر آنها را درباره نماینده سینمای ایران در اسکار هشتاد‌و‌هشتم بپرسیم. غافل از اینکه بسیاری از سینماگران حاضر به صحبت نیستند!

یکی از کارگردانانی که فیلمش در فهرست نهایی 10 فیلم نامزد شده برای معرفی به آکادمی اسکار بود گفت: «من هم مثل شما از سایت‏ها و روزنامه‏ ها خبر انتخاب فیلمم را شنیدم. نه کسی با من تماسی گرفت و نه نظری جویا شد. از همان ابتدا هم به این اتفاق خوش‏بین نبودم. هیچ علاقه‏ای هم به حضور فیلمم در اسکار ندارم. ضمن آنکه دوست ندارم صرفا حضورم مثل یک سیاهی‌لشگر باشد.»

کارگردان ‏های دیگر هم تقریبا همین نظر را داشتند. نکته اساسی‏ تر در مورد این فهرست، بی‌خبری تهیه‌کننده یکی از فیلم‏ ها بود. مسلما از نظر سازوکار قانونی تهیه‌کننده یکی از صاحبان اصلی و حقوقی فیلم به‌شمار می‌رود. بی‌خبری تهیه‌کننده در مورد انتخاب یا ارسال فیلمی به جشنواره، از آن مواردی است که شاید تنها در سینمای ایران بتوان مشابهش را دید: کاملا بی‏ خبر بودم. کسی تماسی نگرفت. خبری نداد. مثل دیگر مردم از روزنامه‏ ها خبر را خواندم. چه زمانی که لیستی ده‌تایی اعلام شد چه زمانی که فهرست به شش فیلم رسید.

این تهیه‌کننده گلایه‌های دیگری هم داشت: اجازه بدهید به همین بهانه، به نکته منفی که این روزها شاهدش هستم اشاره کنم. آن هم تفکیک نکردن ساختار فیلم با محتوای آن است. یعنی اگر کسی نقدی به ساختار سینمایی اثر داشته باشد انگار خواسته محتوا و نام مقدس حضرت پیامبر را هدف بگیرد. ما همه مسلمان هستیم.

 معتقدیم و ارادت ویژه‌ای به حضرت رسول داریم. این باید از تحلیل ساختاری اثر جدا باشد. اگر به‌عنوان مثال به طراحی صحنه فیلم یا فیلم‏برداری اثر نقدی داریم، قرار نیست جور دیگری برداشت شود. متاسفانه در بعضی از سایت‏ها فضا به شکل دیگری ترسیم می‌شود. امیدوارم مجید مجیدی که کارگردان بزرگی در سینمای ما است به این مساله ورود کند.

فیلمسازان دیگری هم با عنوان اینکه نظر خاصی ندارند به سوال‏های ما پاسخی ندادند.

از بین منتقدان سینمای کشور، شاهین شجری‌کهن اعتقاد داشت عجله‏ ای که برای فرستادن این فیلم به اسکار صورت گرفت باعث سوختن فرصت این فیلم شد. فیلمی که می‏توانست با کمی تفکر در ابتدای پاییز اکران خود را آغاز کند و نماینده سینمای ایران در اسکار سال آینده باشد: به‏ نظرم حضور این فیلم فرصت‌سوزی است. این فیلم برای مصرف داخلی و اکران در کشورهای اسلامی گزینه مناسبی است. تصور اینکه در یک اکران و مسابقه بین‏ المللی غیر اسلامی بتواند سمپاتی ایجاد کند و با این فرض فرستاده شده باشد اشتباه است.

اگر هم با هدف فرستادن پیامی ارسال شده باشد که در آن هم ناموفق است. زیرا باید ابتدا اکران منطقه‏ای خود را آغاز می‏کرد و با ارسال به جشنواره ‏های جهانی زمینه کنجکاوی پیرامون این اثر را به‌وجود می‏آورد. ارسال فیلم کمی عجولانه است. بر فرض اگر ما فیلمی از زندگی حضرت موسی ببینیم که در آن مسلمانان انسان‌هایی تفرقه‌افکن نشان داده می‌شوند، با فرض خوش ‏ساختی فیلم و تمام نکات مثبت سینمایی‏اش نمی‏توانیم نگاه همدلانه‏ای به آن داشته باشیم.

اگر پیام فیلم این است که بضاعت تکنیکی سینمای ایران را به‌رخ بکشد با توجه به اینکه ستون‏ های اصلی اجرایی خارجی هستند باز هم برای ما دستاوردی ندارد. اما اگر این برداشت از فیلم به وجود بیاید که سینمای ایران توان کار و همکاری با چهره ‏های برجسته سینمای جهان و هالیوود را دارد شاید بتوانیم بگوییم در این مورد موفق بوده است. یعنی قدرت‏ نمایی سینمای ایران در زمینه ساخت فیلمی با بودجه‏ای چندین میلیون دلاری.

فرصت سوزی

جدا از جنبه‌های احساسی و اعتقادی که اکران به فیلم «محمد رسول اله (ص)» برای مردم مسلمان ما به همراه داشته است، به نظر می‌رسد این فیلم خیلی زودتر از آن‏ چیزی که برای مطرح شدن در جشنواره‏ های جهانی لازم دارد به اسکار فرستاده شد. تنها حضور بین‏ المللی فیلم تا امروز جشنواره مونترال کانادا است.

 بنابراین، ارسال فیلم در همان ماه اول اکرانش به عنوان نماینده ایران شاید کمی عجولانه به‌نظر بیاید. «محمد رسول اله (ص)» هنوز در جشنواره‏ های معتبر حضور پیدا نکرده است. جشنواره‏هایی که حضور در آنها به دیده‌شدن بیشتر فیلم کمک می‌کند. حتی اکران منطقه‏ای آن که پیشتر در موردش صحبت شده بود، هنوز آغاز نشده است. با این شرایط می‌توان از همین امروز پیش‌بینی کرد دست مجیدی از پنجمین حضورش در اسکار خالی بماند. و البته دست سینمای ایران! 

پنجمین حضور مجیدی در اسکار

سینمای نوین ایران در طول بیست‌و‌یک سال معرفی فیلم به فرهنگستان علوم‌ و‌ هنرهای سینمایی، در رشته بهترین فیلم خارجی‌زبان، به پیشین ه‏ای قابل اتکا دست پیدا کرده و در دو دوره نامزدی، یک جایزه اسکار را به خود اختصاص داده است. سال 56 فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی به‌عنوان اولین فیلم ایرانی به اسکار معرفی شد.

 پس از آن در سال57 «باد صبا» ساخته‌ آلبر لاموریس به عنوان نماینده‌ ایران راهی اسکار شد. بعد از انقلاب تا 16 سال سینمای ایران هیچ فیلمی به آکادمی اسکار معرفی نکرد. سرانجام با فیلم «زیر درختان زیتون» عباس کیارستمی طلسم عدم حضور سینمای ایران شکسته شد. پس از آن به‌ترتیب «بادکنک سفید» جعفر پناهی در سال 74، «گبه» محسن مخملباف در سال 76، «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی در سال 77، «رنگ خدا» مجیدی مجیدی در سال 78، «زمانی برای مستی اسب‏ها» بهمن قبادی در سال 79، «باران» مجیدمجیدی در سال 80.

 «من ترانه پانزده سال دارم» رسول صدر عاملی در سال 81، «نفس عمیق» پرویز شهبازی در سال 82، «لاکپشت‏ ها هم پرواز می‌کنند» بهمن قبادی در سال 83، «خیلی‌دور خیلی‌نزدیک» رضا میرکریمی در سال 84، «کافه ترانزیت» کامبوزیا پرتوی در سال85، «میم مثل مادر» رسول ملاقلی‌پور در سال 86، «آواز گنجشک‏ها» مجید مجیدی در سال 87، «درباره الی» اصغر فرهادی در سال 88، «بدرود بغداد» مهدی نادری در سال 89، «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی در سال 91، «گذشته» اصغر فرهادی در سال 92 و «امروز» رضا میرکریمی در سال 93 از فیلم‏های ارسالی ایران به آکادمی اسکار بودند.

در این بین ایران در سال‌های 75 و 90 فیلمی به آکادمی اسکار معرفی نکرد.

سال 90 «یک حبه قند» رضا میرکریمی نماینده سینمای ایران بود که از سوی بنیاد فارابی معرفی شد اما بلافاصله وزارت ارشاد اسکار را تحریم کرد و این فیلم ارسال نشد. مجید مجیدی با پنج فیلم، و بعد از آن اصغر فرهادی و رضا میرکریمی با سه فیلم رکورد‏داران سینمای ایران در اسکار هستند. «محمد رسول اله (ص)» پنجمین فیلم مجیدی است که به‌عنوان نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار معرفی شده است.

منبع: روزنامه صبا

انتهای پیام/