حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب هر ساله در نقاط مختلف دنیا برگزار می‌شوند و هر کدام رویکردی را دنبال می‌کنند. نمایشگاه‌هایی که هم به فکر درآمدزایی هستند و هم اینکه محفلی را فراهم می‌کنند تا مخاطبان مختلف و متنوعی را جذب کنند و اندیشه‌ها و تفکرات دلخواه خود را در قالب آثار تالیفی و ترجمه به مراجعه‌کنندگان ارائه کنند. از طرفی هم ناشران کشورهای گوناگون با هدف ایجاد بازار تبادل کتاب و همچنین با کارویژه های مورد نظر وارد این فضاها می‌شوند.

این یک شرایط طبیعی است و هر کشوری هم با بررسی شرایط درونی خود برای حضوری پربار در این نمایشگاه‌ها برنامه‌ریزی می‌کند، چون در صورت ضعف ساختاری و محتوایی، تنها دستاورد حضور در چنین فضاهایی هزینه‌های سنگینی خواهد بود که صرف یک نوع سفر دورهمی برای مدیران و بعضا خانواده‌ها و همراهان آن‌ها می‌شود و ارزهایی که از کشور خارج می‌شود و به حساب‌های خارج از کشور واریز می‌شود.

حالا نزدیکترین رویدادی که ما در کش و قوس حضور در آنجا هستیم‌، نمایشگاه کتاب فرانکفورت است‌، نمایشگاهی که به گفته یکی از مدیران ارشد سال گذشته برای ما «تشخص فرهنگی» به بار آورد، اما گویا امسال با توجه به حضور سلمان رشدی نویسنده مرتد کتاب آیات شیطانی و با دعوت رسمی مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت برای حضور در نشست خبری این نمایشگاه، نه تنها تشخصی نخواهد داشت، بلکه به قول یکی از مسئولان وزارت ارشاد حرکتی «زشت و غیرفرهنگی» محسوب می‌شود، در واقع رسیدن از تشخص فرهنگی به یک اقدام زشت و غیرفرهنگی جای تامل دارد!

نکته‌ای که باید روی آن تأمل بیشتری کرد، تعلل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در واکنش به این اقدام مسئولان نمایشگاه فرانکفورت است که این جریان را می‌توان از دو جنبه نگاه کرد، یکی اینکه حضور ما در فرانکفورت دستاورد فرهنگی قابل توجه و درخشانی برای ما محسوب می‌شود و حالا ما در تردید برای انصراف از حضور هستیم و دیگری اینکه با بهانه‌های خالی نکردن میدان و ورود به آن فضا صورت مسأله را پاک کنیم و در نهایت به یک نامه اعتراض‌آمیز بسنده کنیم. این‌ها در حالی اتفاق افتاده که ویزای سفر به آلمان آماده است و اکثر افراد بار سفر را بسته‌اند تا خودشان را به فرانکفورت برسانند.

از سوی دیگر نمایشگاه کتاب فرانکفورت با سابقه بسیار طولانی و قدمت بیش از سه دهه یکی از نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی محسوب می‌شود، اما این ارتباطی با بدنه نشر و تألیف ما ندارد که به گواه بسیاری از ناشران و نویسندگان معتبر هنوز پای آن می‌لنگد. پس ما برای رسیدن به کدام بازار و کسب چه افتخاری این همه ذوق‌زده هستیم و حاضر به انصراف قاطعانه از این رویداد نمی‌شویم؟

صنعت نشر ما با بیماری‌های گوناگونی در داخل مواجه است و بی‌تردید با این اندام ضعیف نمی‌تواند در تبادلات بین‌المللی که یکی از کارکردهای نمایشگاه‌هایی مانند فرانکفورت است حضوری قابل قبول داشته باشد و فقط با اجاره غرفه‌هایی با هزینه‌های سنگین و حضور یک عده از انتشارات و کتاب‌هایی که به لحاظ کارشناسی نفوذی در بازار جهانی ندارند، مخارج زائد فرهنگی را به بار می‌آوریم که هیچگاه هم در جریان ریز آن‌ها قرار نداریم.

با این تفاسیر به نظر می‌رسد که کسی دست به چمدان‌های بسته خود نخواهد زد و همه منتظر روز سفر خواهند بود و منفعلانه نقشه هوایی سفر را بررسی خواهند کرد و به استقبال سلمان رشدی خواهند رفت تا این نمایشگاه هم بگذرد و نتیجه آن هم مانند دوره‌های گذشته چیزی جز هزینه‌های میلیاردی نباشد و فقط به اعتبار جهانی این رویدادها فکر کنیم و در آخر هم شعار حضور در بازارهای جهانی را چندباره سر بدهیم!

انتهای پیام/