به گزارش پایگاه خبری و اطلاع رسانی جماران، مرگ ملا عمر، فرمانده و رهبر طالبان، یک مسئله مهم برای هم دولت افغانستان و هم طالبان است. ملا عمر یازدهمین سرکرده حکومت طالبان از سال 1996 تا سال 2001 بود. مرگ او عدم اطمینان بیشتری را به تلاش های شکننده کابل برای برقراری صلح افزود و رهبران طالبان را با بحران مشروعیت مواجه کرد چرا که در میان سرکردگان طالبان کسی قابلیت بالای پر کردن خلا مرگ عمر را نداشت.
 
مرگ این رهبر فراری یک چشم، طالبان را وارد درگیری های تعیین رهبری قرار داد و زمینه جدیدی را برای دولت افغانستان باز کرد تا تلاش هایش برای سوق دادن طالبان به سمت گفتگوهای صلح افزایش یابد. اختلاف میان طالبان تنها بر سر تقسیم های قبیله ای نیست، بلکه بر سر شکاف های ایدئولوژیک است که علاوه بر اینکه آنها را تضعیف می کند، فرصت های جدیدی را برای دولت افغانستان برای هدایت کردن طالبان به سمت لبه انحلال ایجاد می کند.
 
ملا اختر منصور، که در 30 ژوئیه 2015 خود را به عنوان رهبر طالبان معرفی کرد، از سوی گروه های مختلف طالبان با مخالفت هایی روبرو شد. برادر کوچکتر عمر و پسر وی، «ملا عبدالمنان» و «محمد یعقوب»، منصور را به عنوان رهبر جدید این جنبش تایید نکردند و تاکید کردند سرکرده طالبان باید فردی از قبیله ملاعمر باشد. حتی «طیب آغا» رئیس سیاسی طالبان در قطر، به دلیل تنش های بیش از حد جانشینی استعفا داد. این اختلافات داخلی امکان افزایش حضور طالبان به عنوان یک گروه شورشی قدرتمند را کاهش داده است.
 
دولت وحدت ملی افغانستان، قبل از هر گونه اتحاد مجدد احتمالی میان اعضای طالبان و دستیابی به اجماع بر سر جانشینی ملا عمر، باید مذاکرات صلح با اختر منصور را آغاز کند و با وی به توافق برسد. کشمکش بر سر انتخاب یک رهبر جدید نه تنها نمی تواند تلاش ها برای صلح به رهبری افغان ها را متوقف کند، بلکه می تواند با اتخاذ روش هایی هوشمندانه مذاکرات را به نتیجه نیز برساند.
 
بی توجهی به این فرصت می تواند دو پیامد احتمالی داشته باشد: چه اتحاد مجدد طالبان و چه جدایی از اختر منصور می تواند اعلام وفاداری به داعش باشد. الحاق داعش به طالبان می تواند به تقویت طالبان کمک کند و این گروه بقای خود را با حمایت از کشور میزبان خود - پاکستان - ادامه دهد. اگر آنها سوگند وفاداری بخورند، این امر نه تنها به پایان یافتن طالبان نخواهد انجامید، بلکه جنگ را تشدید خواهد کرد.
 
جنگجویان طالبان در میدان جنگ رهبران ارشد خود را به دروغگویی در مورد مرگ رهبر خود متهم کرده اند. در همان زمان، سازمان اطلاعات افغانستان گفته است که ملا عمر مسموم شد و در یک بیمارستان جان خود را از دست داد. از سوی دیگر، برخی از اعضای اصلی سابق طالبان که در حال حاضر توسط «محاذ» رهبری می شوند، ادعا کرده اند که ملا عمر توسط معاون اش به قتل رسیده است. تحقیق در مورد مرگ مرموز عمر در پاکستان نه تنها می تواند آتش تنش و تفرقه را در میان طالبان شعله ور تر کند، بلکه مشکل را پیچیده تر می کند.
 
 در بحبوحه این شکافی عمیق قبیله ای میان طالبان، دولت افغانستان باید رویه قرون وسطایی خود را تغییر دهد و مذاکرات صلح با پاکستان را آغاز کند؛ چرا که تلاش ها تا کنون شکست خورده اند.
 
علاوه بر این، دولت افغانستان باید فشار بر شورشیان و پاکستان را از طریق سهامداران منطقه ای و بین المللی برای پایان دادن به جنگ نیابتی اعلام نشده طولانی مدت داعش تشدید کند تا رویکرد آنها را نسبت به افغانستان تغییر دهد. اگر پاکستان رفتار خود را تغییر ندهد، وضعیت نگران کننده ای برای کل منطقه ایجاد خواهد شد. جایگزین دیگری برای افغانستان می تواند دیپلماسی بده بستان برای رهایی از جنگ باشد. برای انجام چنین کاری، افغانستان برای تقویت وجود و بقای خود در منطقه، باید با قدرت بزرگتر مانند هند متحد شود؛ همانطور که پاکستان، چین (رقیب هند) را انتخاب کرده است.
 
در هر صورت، اکنون با توجه به بحران رهبری و شکاف ایدئولوژیک برهه حساسی برای طالبان است. چنین چالش هایی هم می تواند آنها را به سمت پیوستن به مذاکرات صلح رهنمود کند و هم می تواند به جدایی آنها بیانجامد. در صورتی که آنها تقسیم شوند، شماری از آنها به القاعده و شماری دیگر به داعش خواهند پیوست و بدین ترتیب کابوس دیگری تحت رهبری داعش و القاعده آغاز خواهد شد.
 منبع: جماران
انتهای پیام /