در گزارش باشگاه خبرنگاران بخوانید
جایگاه دولت الکترونیک در کابینه یازدهم کجاست؟
کشور ایران به دلیل اینکه برنامه ریزی منسجمی در زمینه دولت الکترونیک نداشته در این زمینه چندان موفق نبوده است.
به گزارش خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، امروزه با پیشرفت و گسترش فن‌آوری‌های ارتباطات و اطلاعات، شهروندان می‌توانند خدمات و اطلاعات دولتی را به صورت Online، در هر قالب زمانی و مکانی دریافت کنند. نفوذ فناوری نوین در جنبه‌های مختلف زندگی انسان باعث شده که روشهای ارتباط به طور کلی تغییر کند، جوامع علمی و شهروندان به کاربران شبکه های اطلاعاتی تبدیل شده و بیشتر به حقوقشان آگاهند و سعی می کنند که توانانی های خود را در اخذ تصمیمات آگاهانه در جنبه های تأثیر گذار بر زندگیشان توسعه دهند. دولتها نیز تلاش داشتهاند تا با همگام شدن در این مسیر سرویسهای خدماتی را با سرعت بیشتر و صرف حداقل زمان در اختیار عموم جامعه قرار دهند.
چیزی که باید به آن توجه داشت اینکه با انقلاب اطلاعاتی بروز تغییرات در عملیات دولت انکار ناپذیر است و لازم است تغییراتی تحت عنوان دولت الکترونیکی که مربوط به اداره بخش عمومی کشورهاست به وجود آمدید. لذا " ایده دولت الکترونیک" در اقصی نقاط دنیا مورد توجه قرار گرفته و همه کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه ، گامهای موفقی را به سوی این هدف طولانی مدت برداشته‌اند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران با توجه به اهمیت و خدمات دولت الکترونیک در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه نگاهی گذرا به پیشینه وجود این دولت در کشورمان انداختیم. بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته دولت الکترونیک در ایران نشان میدهد کشور ما به لحاظ شاخص‌های حکومت الکترونیک در میان کشورهای جهان و حتی منطقه جایگاه شایسته‌ای ندارد.
دولت الکترونیک در واقع یک فرصت قابل توجه و حیاتی برای کشورهای درحال توسعه مانند ایران در خصوص پیشبرد و بهبود ساختار عملکرد‌های دولتی، میسر ساختن کارائی و کاهش فاصله موجود با کشورهای توسعه یافته است این دولت با وجود آن كه هنوز در کشورمان متولی مستقلی ندارد، اما در برخی حوزه‌ها فعال است، نزدیک به 1000 سايت دولتی ما با وجود همه كاستی‌ها و نقص‌هایی كه در اطلاع‌رسانی ديجيتالی رسمی در وب دارد، بخشی از روابط عمومی ديجيتالی كشور را به دوش می‌كشند.
همچنین دفاتر دولت الكترونيك كه در استان‌های مختلف كشور راه‌اندازی شده خدمات مختلف انتظامی و ثبتی را انجام می‌دهند و اين خود يك گام به جلو در ارائه خدمات به شهروندان الكترونيكی ايران است، اعطای ده‌ها ميليارد تومان تسهيلات از طريق طرح "تكفا" به بخش خصوصی در جهت تقويت زيربنای اقتصادی و علمی خود تاثير غيرمستقيمی در گسترش دولت الكترونيك در ايران دارد.
با توجه به اینکه همزمان با رشد و گسترش شتابان فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه اینترنت در جهان ایران نیز مانند دیگر کشورها از سال80 تلاش گسترده‌ای برای ایجاد موقعیت در فضای جدید جهانی آغاز کرد. برنامه ریزی و تجارب کشور در پروژه‌های پیشتاز این حوزه همچون پروژه ایجاد و گسترش فیبرنوری به عنوان زیرساخت اصلی رشد و گسترش فاوا و پروژه تجارت الکترونیک به عنوان پروژه‌ای کاربردی و نرم افزاری در برنامه دوم و سوم توسعه اقتصادی به ویژه برنامه توسعه کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله اقدامات اساسی در این باره به شمار می‌رود.
برنامه توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران (تکفا) از تیرماه سال۱۳۸۱ در قالب قانون بودجه کل کشور و با تصویب آیین نامه اجرایی آن در سال۱۳۸۲، در قالب تصویب نامه هیات وزیران به سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی و تمامی دستگاه های اجرایی کشور با هدف گسترش کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور آغاز شد که گسترش نظام مند فاوا در جهت تحقق اقتصاد دانایی محور در راستای توسعه پایدار ملی، توسعه منابع انسانی برای ایجاد اشتغال ارزش افزا وانجام تمهیدات زیرساختی توسعه ICT شامل شبکه دسترسی، امنیت، قوانین و مقررات، منابع و تسهیلات از دیگر اهداف این پروژه کاربردی بود که با تغییر دولت و روی کار آمدن دولت نهم به دست فراموشی سپرده شد. این در حالی است که امروزه در خصوص تحقق دولت الکترونیک در میان دولتمردان و مسئولان کشور اتفاق نظر وجود دارد و تلاشهائی نیز در این زمینه انجام شده به رغم این اقدامات و تلاش ها،هنوز تا تحقق دولت الکترونیک در کشور راه زیادی مانده است.
رتبه دولت الکترونیک ایران در جهان
با توجه به وضعیت دولت الکترونیک در کشورمان نگاهی بر تازه‌ترین گزارش سازمان ملل در زمینه دولت الکترونیک در ایران انداختیم که بر اساس گزارش این سازمان، ایران در بین 193 کشور جهان در جایگاه 105 قرار دارد و در مجموع کشورها در کنار بخش عمده کشورهای جهان در رده‌بندی متوسط (بین ۲۵ تا ۵۰ درصد) قرار گرفته است.
رتبه دولت الکترونیک ایران در بین کشورهای آسیایی
کشور ما همچنین به لحاظ شاخص توسعه الکترونیک در بین ۴۷ کشور آسیایی رتبه ۳۰ را دارد که در این میان شاخص سرمایه انسانی ایران بالاتر از شاخص‌های ارائه خدمات آنلاین و زیرساخت‌های مخابراتی است، در این گزارش همچنین ایران و هند دو کشور اولی هستند که در بین کشورهای جنوب آسیا به ارائه خدمات آنلاین برای افراد محروم و آسیب‌پذیر می‌پردازند.
کشور ایران در زمینه شاخص خدمات آنلاین (OSI) با اندکی اختلاف کمتر از متوسط جهانی و کشورهای آسیایی است، همچنین بر اساس این گزارش شاخص زیرساخت اطلاعاتی ایران کمتر از متوسط جهانی و آسیا است، این گزارش همچنین رتبه ایران را از نظر شاخص مشارکت الکترونیک (EPI) در رتبه ۱۱۰ ارزیابی می‌کند که پایین‌تر از متوسط جهانی و آسیا است که بر این اساس جایگاه کنونی حتی با اهداف کلان توسعه‌ای کشور از جمله سند چشم‌انداز ۲۰ ساله در مغایرت است.
حال با توجه به اینکه انتظارات افراد در مورد خدمات و کیفیت ارائه آن بطور روز افزون در حال تغییر است و خواستار افزایش ساعت کار موسسات دولتی‌اند به نظر میرسد که برای برون رفت از این وضعیت پاسخگوترین شکل دولت برای این موارد و انتظارات در حال حاضر دولت الکترونیک است، چرا که دولتها همواره برای جذب سرمایه، مشاغل و اشتغال، کارگران ماهر، گردشگران و موارد دیگر با هم در رقابت‌اند که دولت الکترونیک این امکانات را برای آنها فراهم می‌آورد و حتی جهانی شدن نیز دولتها را وادار می‌کند تا به منظور فروش کالا و خدمات خویش و همچنین صدور فرهنگ و شناساندن خویش به سایر فرهنگها و تمدنها اقدام به تاسیس دولت الکترونیک کنند.
در یک نگاه کلی می‌توان دریافت که این دولت امكانات گسترده‌ای را برای عينيت يافتن آرمان‌های حكومت‌داری خوب فراهم می‌کند و با به كارگيری فناوری‌های جديد ارتباطی و اطلاعاتی به بهبود فرآيندهای ارائه خدمات در بخش عمومی، تسريع ارائه خدمات به شهروندان، پاسخگوترشدن ماموران دولتی، شفاف شدن اطلاعات، كاهش فاصله ميان مردم و دولتمردان، مشاركت اثربخش‌تر شهروندان و اعضای جامعه مدنی در فرآيند تصميم گيری عمومی، گسترش عدالت اجتماعی از طريق فرصت‌های برابر افراد برای دسترسی به اطلاعات و.... كمك شايانی می‌كند و حكومت‌ها چنانچه بخواهند در مسير تحقق حكومت‌داری خوب حركت كنند بايد به ابزار نيرومندی همچون دولت الكترونيك مسلح باشند.
مصطفی بهمن آبادی مدیر گروه دولت دانا مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات نهاد ریاست جمهوری با بیان اینکه تصمیم گیری، برنامه ریزی و توسعه دولت الکترونیک باید مهمترین وظیفه دولت باشد، گفت: نبود زیرساختها و مرکز تصمیمگیری واحد در راس مجموعه دولت الکترونیک، مهمترین عامل توسعه نیافتن دولت الکترونیک در ایران است.
وی گفت: وزارتخانهها موازی هم هستند و چندان حرف شنوی از یکدیگر ندارند؛ در حال حاضر مراکز متعددی مانند سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ریاست جمهوری و سازمان مدیریت در این زمینه فعالیت می کنند و هر کدام بودجه مستقل دارند اما تاکنون به نتایج مطلوب و کارآمدی در این زمینه دست نیافته اند.
نبود برنامه ریزی و حرکت همگام با دنیا در زمینه دولت الکترونیک
مدیر گروه دولت دانا با بیان اینکه همگام با دنیا در زمینه دولت الکترونیک برنامه ریزی و حرکت نکردیم، گفت: برخی کشورهای دنیا با برنامه ریزی مناسب توانسته اند به موفقیت های خوبی در زمینه دولت الکترونیک دست یابند اما کشور ما به دلیل اینکه برنامه ریزی منسجمی نداشته در این زمینه چندان موفق نبوده است.
بهمن آبادی با اشاره به اینکه مراکز تصمیم گیری به جای هم افزایی در برخی موارد انرژی و نیروی یکدیگر را خنثی کرده اند، افزود: بودجه و انرژی در این حوزه صرف کرده ایم اما از آنجایی که برنامه ریزی مدون و منسجی نداشتیم، به موفقیت دست نیافته ایم. وی اظهار کرد: درحال حاضر در دنیا دیگر بحث دولت الکترونیک در بسیاری از کشورهای پیشرفته مطرح نیست و آنها به سمت دولت هوشمند در حرکت هستند.
بهمن آبادی با اشاره به اینکه کشورهای آسیایی مانند کره جنوبی گام های ارزشمندی در زمینه استقرار دولت هوشمند برداشته اند، افزود: آنها شهرهای هوشمند بسیاری ازجمله شهر سئول را که یکی از قوی ترین شهرهای هوشمند دنیا است، ایجاد کرده اند. وی گفت: با مطالعه بر روی عملکرد این کشورها در این زمینه مشخص می شود که آنها توانسته اند اقدامات بزرگی در این حوزه انجام دهند. این درحالی است که ما با این کشورها فاصله زیادی داریم.
عقب گرد سه پله ای ایران در دولت الکترونیک
بهمن آبادی با بیان اینکه در سال گذشته رتبه ایران در دولت الکترونیک از 102 به 105 رسید، افزود: این موضوع نشان می دهد که ما در این حوزه سه پله عقب گرد کرده ایم. وی گفت: وضعیت برخی کشورهای منطقه در این زمینه بسیار بهتر از ایران است؛ کشورهای عربی منطقه از کشور ما پیشی گرفته و ترکیه توانسته است حدود 30 پله نسبت به سال قبل ارتقا پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه این کشورها با برنامه ریزی منسجم و ایجاد زیرساخت مناسب توانسته اند به موفقیت های خوبی در این زمینه دست یابند، اظهار کرد: کشورهایی مانند کره جنوبی و ترکیه با انجام اقدامات مناسب توانسته اند گام های ارزشمندی در این حوزه بردارند اما ما همچنان درجا زده ایم.
پیش بینی دولت یازدهم برای نسل پیشرفته تر از دولت الکترونیک
اسحاق جهانگیری بسترسازی را برای خدمات رسانی راحت‌تر و کمهزینهتر نهادهای دولتی به مردم مطابق با پیشرفت‌های روز جهان در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات را امری ضروری عنوان می‌کند و بر شتاب بخشیدن به توسعه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری را در این زمینه تاکید دارد. معاون اول رییس جمهور با یادآوری پیشرفت و توسعه روز افزون خدمات الکترونیکی مبتنی بر تلفن همراه در جهان، میگوید: باید پیش بینیهای لازم را برای تحقق دولت همراه( موبایلی) که نسل پیشرفته‌تر نسبت به دولت الکترونیک است، انجام دهیم. جهانگیری همچنین با اشاره به گزارش ارایه شده در خصوص برنامه اجرایی طرح کارت هوشمند ملی، ضرورت هماهنگی این طرح با زیرساخت‌های دولت الکترونیک و نیز استفاده از توانمندی ساخت داخل را مورد تاکید قرار داده است.
گزارش از سمانه حسن خانی
انتهای پیام/
