کاکایی در نشست نقد مجموعه شعر تازه‌اش:
مخاطب عام را از دست نمی‌دهم
در این سال‌ها بیشتر به سرودن ترانه روی آوردم، به دلیل احساس تعلق‌خاطر به مخاطب عام و نیاز به ارتباط با او.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ نشست نقد و بررسی مجموعه شعر «تاوان کلمات» سروده عبدالجبار کاکایی، با حضور علی‌اصغر محمدخانی عضو شورای خرید کتاب، بهادر باقری شاعر و استاد دانشگاه، گروس عبدالملکیان شاعر و عبدالجبار کاکایی عصر امروز در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمدخانی با انتقاد از کثرت کمی مجموعه اشعار در کشورمان گفت: به نظر می‌رسد امروز در کشورمان چاپ مجموعه شعر تبدیل شده به یک پز و هرکسی تلاش می‌کند تا به هر نحوی مجموعه شعری را منتشر کند، مجموعه اشعاری که بعضا به لحاظ کیفی در حد شعر هم نیستند و گاه با خود می‌گوییم شاید باید تعریف جدیدی از شعر را ابداع کنیم!
وی افزود: از سوی دیگر امروز هم در کشور خودمان و هم در سایر کشورهایی که من به سبب حرفه‌ام با آن‌ها در ارتباط بوده‌ام تیراژ کتاب‌های شعر بسیار پایین آمده و اقبال عمومی نسبت به شعر کمتر شده است.
محمدخانی با تاکید بر ادبیات و شعر کهن فارسی و غنای ادبی کشورمان گفت: مجموعه شعری که امروز با هم به نقد آن نشسته‌ایم برگزیده اشعار عبدالجبار کاکایی از انقلاب تا به امروز است، شاعری که انقلابی است و توجه به اوضاع اجتماع دورانش در همه احوال در اشعار او بارز است. شاعری حقیقت‌جو که اولین مجموعه شعر خود را با عنوان «آرزوهای واپسین» به چاپ رساند.
در بخش دیگری از این مراسم کاکایی در تعریفی از شاعرانگی خود گفت: قریب به سی سال است که شعر می‌گویم و در تمام این مدت نگاهم به شعر و انگیزش‌هایم برای شاعری همه متاثر از دوحادثه سیاسی اجتماعی بود که اتفاق افتاد، یکی انقلاب اسلامی و دیگری دفاع مقدس. دو حادثه‌ای که سرنوشت یک ملت را تغییر داد و نگاه مرا به سمت عموم مردم، سرنوشت آن‌ها، رنج‌هایی که می‌برند و به طور کلی همذات‌پنداری با آن‌ها کشاند.
کاکایی افزود: از همان ابتدا و پس از تحولات اجتماعی که رخ داد، فکر کردم و بر این عقیده استوارم که ارزش مطالعه هنر زمانی آشکار می‌شود که با سرنوشت عموم ارتباط داشته باشد. خود را این طور تربیت کرده‌ام که نسبت به کسانی که خارج از وجود خودم هستند، نسبت به مردمم متعهد باشم.
کاکایی با تاکید بر توجه به فرم و ساختار بیرونی در اشعارش اظهار داشت: اما در این میان از فرم و ساختار شعر غافل نماندم. تلاش کردم تا به الان عنصر تخیل و تصویر را در اشعارم در نظر بگیرم. شعر را یک بار می نویسم، پس از آن برای بازنگری و بازنویسی دوباره، فرم شعر را می سازم.
شاعر مجموعه شعر «تاوان کلمات» در ادامه گفت: در تلاشی مکمل همواره ضمن تعهد به محتوا و صورت شعر، توجه به دغدغه‌های اجتماعی داشته‌ام.
وی تصریح کرد: این توجه به اجتماع و مردم تاحدی بوده که با کم رونق شدن استقبال مردم از شعر و رو آوردن به ترانه، در این سال‌ها بیشتر به سرودن ترانه روی آوردم نه به خاطر مسئله اقتصادی که به دلیل احساس تعلق خاطر به مخاطب عام و ارتباط با او.
کاکایی در خاتمه کلام خود غزلی از مجموعه شعر «تاوان کلمات» را خواند که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانید:
کجا جدا شوم از تو که بعد از آن تو نباشی/ کسی که داده مرا از خودم امان، تو نباشی
کجای گریه بخندم، کجای خنده بگریم/ که پشت گریه و لبخند، توامان تو نباشی
به رغم عشق من و تو، سپاه بددلی و شک/ هزار جهد بکردند در جهان، تو نباشی
هزار چشم تو از هرکجاست خیره به سویم/ کجا نگاه کنم من که این و آن تو نباشی
بهادر باقری شاعر، منتقد و استاد دانشگاه در بخش دیگری از این نشست ضمن تاکید بر سخنان ابتدایی محمدخانی، گفت: کاکایی از آن دست شاعرانی است که آنچه در ظاهر او نمایان است در باطن اشعارش هم یافت می‌شود. همچنان که خود به لحاظ شخصیتی متین است و آرام، اشعار او هم از زلالی، آرامش و صفایی خاص برخوردارند.
وی اظهار داشت: با این حال انتقادی که به مجموعه شعر او دارم این است که این کتاب در شکل ظاهری و صوری نواقصی دارد که از جمله آن‌ها غلط‌های تایپی، نداشتن اعراب برخی اشعار کردی، فصل‌بندی نکردن اشعار و درج نکردن تاریخ اشعار برخی از آن‌ها هستند.
وی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های شعر کاکایی گفت: کاکایی شاعر طبیعت است، بچه ایلام است و در اشعارش از طبیعت بسیار حرف به میان می‌آورد، او شاعری است از نظر من ابن‌الوقت؛ چرا که در اشعارش کمتر حسرت گذشته را می‌بینیم و بیشتر فرزند زمان و حال است.
باقری تاکید کرد: در این مجموعه شعر هم درونمایه‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی که همیشه مورد تاکید کاکایی بوده است دیده می‌شود.
وی افزود: اما به نظرم در اشعار کاکایی حداقل در این مجموعه که من مطالعه کردم غلبه فضای نومیدانه؛ منتقدانه و غمگنانه بیشتر است. نگاه او به اجتماع در این اشعار نگاه مثبتی نیست.
در ادامه گروس عبدالملکیان که بررسی اشعار سپید و نیمایی کاکایی را برعهده داشت گفت: کاکایی را دوست دارم نه به خاطر گل‌هایی که در زندگی‌اش زده، بلکه به خاطر پاس گل‌هایی که داده. پاس گل کاکایی از نظر من یعنی همین برگزاری جلسات شعر و ترانه که هنوز هم پس از چندین سال با هزاران سختی به کار خود ادامه می‌دهد. او را دوست دارم به خاطر اینکه در زمان دبیری جشنواره شعر فجر، خواست که همه صداها باشند و این را مهمترین اصل سیاست فرهنگی و هنری هر مملکتی دانست و می‌داند.
وی در ادامه اظهار داشت: کاکایی در اشعارش دغدغه اجتماعی دارد، شعر اجتماعی گفتن از یک سو مرتبط است با مسائل اجتماعی و از سوی دیگر تخیل و عناصر صوری ادبی دارد. در شعر کاکایی این وجه اجتماعی و ادبی به شکلی متعادل در کنار هم قرار دارند. او شعر اجتماعی می‌گوید، اما وزن شعری را فراموش نمی‌کند، قافیه‌پردازی‌ها و نگاه و آرایه‌های ادبی و شاعرانه را دارد.
عبدالملکیان با تاکید بر تلاش شاعر برای ارائه یک پیدای پنهان به مخاطب گفت: شاعر تلاش می‌کند تا آنچه را که پیدا کرده و فهمیده در میان کلمات خود پنهان کند، می خواهد مخاطب را به جایی برساند که خود آنچه را می‌خواهد از شعر درک کند، شاید برای همین است که هر خواننده‌ای با خواندن یک شعر یا متن ادبی یک تاویل و تفسیر خاص از آن دارد.
عبدالملکیان در پایان گفت: به نظرم کاکایی توانسته در اشعار سپید خود هم موفقیت لازم را به دست بیاورد، شعرهای سپید او به شدت عینیت دارند و در عین حال از وجه رمانتیک و سمبلیک برخوردارند.
انتهای پیام/
در ابتدای این نشست محمدخانی با انتقاد از کثرت کمی مجموعه اشعار در کشورمان گفت: به نظر می‌رسد امروز در کشورمان چاپ مجموعه شعر تبدیل شده به یک پز و هرکسی تلاش می‌کند تا به هر نحوی مجموعه شعری را منتشر کند، مجموعه اشعاری که بعضا به لحاظ کیفی در حد شعر هم نیستند و گاه با خود می‌گوییم شاید باید تعریف جدیدی از شعر را ابداع کنیم!
وی افزود: از سوی دیگر امروز هم در کشور خودمان و هم در سایر کشورهایی که من به سبب حرفه‌ام با آن‌ها در ارتباط بوده‌ام تیراژ کتاب‌های شعر بسیار پایین آمده و اقبال عمومی نسبت به شعر کمتر شده است.
محمدخانی با تاکید بر ادبیات و شعر کهن فارسی و غنای ادبی کشورمان گفت: مجموعه شعری که امروز با هم به نقد آن نشسته‌ایم برگزیده اشعار عبدالجبار کاکایی از انقلاب تا به امروز است، شاعری که انقلابی است و توجه به اوضاع اجتماع دورانش در همه احوال در اشعار او بارز است. شاعری حقیقت‌جو که اولین مجموعه شعر خود را با عنوان «آرزوهای واپسین» به چاپ رساند.
در بخش دیگری از این مراسم کاکایی در تعریفی از شاعرانگی خود گفت: قریب به سی سال است که شعر می‌گویم و در تمام این مدت نگاهم به شعر و انگیزش‌هایم برای شاعری همه متاثر از دوحادثه سیاسی اجتماعی بود که اتفاق افتاد، یکی انقلاب اسلامی و دیگری دفاع مقدس. دو حادثه‌ای که سرنوشت یک ملت را تغییر داد و نگاه مرا به سمت عموم مردم، سرنوشت آن‌ها، رنج‌هایی که می‌برند و به طور کلی همذات‌پنداری با آن‌ها کشاند.
کاکایی افزود: از همان ابتدا و پس از تحولات اجتماعی که رخ داد، فکر کردم و بر این عقیده استوارم که ارزش مطالعه هنر زمانی آشکار می‌شود که با سرنوشت عموم ارتباط داشته باشد. خود را این طور تربیت کرده‌ام که نسبت به کسانی که خارج از وجود خودم هستند، نسبت به مردمم متعهد باشم.
کاکایی با تاکید بر توجه به فرم و ساختار بیرونی در اشعارش اظهار داشت: اما در این میان از فرم و ساختار شعر غافل نماندم. تلاش کردم تا به الان عنصر تخیل و تصویر را در اشعارم در نظر بگیرم. شعر را یک بار می نویسم، پس از آن برای بازنگری و بازنویسی دوباره، فرم شعر را می سازم.
شاعر مجموعه شعر «تاوان کلمات» در ادامه گفت: در تلاشی مکمل همواره ضمن تعهد به محتوا و صورت شعر، توجه به دغدغه‌های اجتماعی داشته‌ام.
وی تصریح کرد: این توجه به اجتماع و مردم تاحدی بوده که با کم رونق شدن استقبال مردم از شعر و رو آوردن به ترانه، در این سال‌ها بیشتر به سرودن ترانه روی آوردم نه به خاطر مسئله اقتصادی که به دلیل احساس تعلق خاطر به مخاطب عام و ارتباط با او.
کاکایی در خاتمه کلام خود غزلی از مجموعه شعر «تاوان کلمات» را خواند که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانید:
کجا جدا شوم از تو که بعد از آن تو نباشی/ کسی که داده مرا از خودم امان، تو نباشی
کجای گریه بخندم، کجای خنده بگریم/ که پشت گریه و لبخند، توامان تو نباشی
به رغم عشق من و تو، سپاه بددلی و شک/ هزار جهد بکردند در جهان، تو نباشی
هزار چشم تو از هرکجاست خیره به سویم/ کجا نگاه کنم من که این و آن تو نباشی
بهادر باقری شاعر، منتقد و استاد دانشگاه در بخش دیگری از این نشست ضمن تاکید بر سخنان ابتدایی محمدخانی، گفت: کاکایی از آن دست شاعرانی است که آنچه در ظاهر او نمایان است در باطن اشعارش هم یافت می‌شود. همچنان که خود به لحاظ شخصیتی متین است و آرام، اشعار او هم از زلالی، آرامش و صفایی خاص برخوردارند.
وی اظهار داشت: با این حال انتقادی که به مجموعه شعر او دارم این است که این کتاب در شکل ظاهری و صوری نواقصی دارد که از جمله آن‌ها غلط‌های تایپی، نداشتن اعراب برخی اشعار کردی، فصل‌بندی نکردن اشعار و درج نکردن تاریخ اشعار برخی از آن‌ها هستند.
وی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های شعر کاکایی گفت: کاکایی شاعر طبیعت است، بچه ایلام است و در اشعارش از طبیعت بسیار حرف به میان می‌آورد، او شاعری است از نظر من ابن‌الوقت؛ چرا که در اشعارش کمتر حسرت گذشته را می‌بینیم و بیشتر فرزند زمان و حال است.
باقری تاکید کرد: در این مجموعه شعر هم درونمایه‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی که همیشه مورد تاکید کاکایی بوده است دیده می‌شود.
وی افزود: اما به نظرم در اشعار کاکایی حداقل در این مجموعه که من مطالعه کردم غلبه فضای نومیدانه؛ منتقدانه و غمگنانه بیشتر است. نگاه او به اجتماع در این اشعار نگاه مثبتی نیست.
در ادامه گروس عبدالملکیان که بررسی اشعار سپید و نیمایی کاکایی را برعهده داشت گفت: کاکایی را دوست دارم نه به خاطر گل‌هایی که در زندگی‌اش زده، بلکه به خاطر پاس گل‌هایی که داده. پاس گل کاکایی از نظر من یعنی همین برگزاری جلسات شعر و ترانه که هنوز هم پس از چندین سال با هزاران سختی به کار خود ادامه می‌دهد. او را دوست دارم به خاطر اینکه در زمان دبیری جشنواره شعر فجر، خواست که همه صداها باشند و این را مهمترین اصل سیاست فرهنگی و هنری هر مملکتی دانست و می‌داند.
وی در ادامه اظهار داشت: کاکایی در اشعارش دغدغه اجتماعی دارد، شعر اجتماعی گفتن از یک سو مرتبط است با مسائل اجتماعی و از سوی دیگر تخیل و عناصر صوری ادبی دارد. در شعر کاکایی این وجه اجتماعی و ادبی به شکلی متعادل در کنار هم قرار دارند. او شعر اجتماعی می‌گوید، اما وزن شعری را فراموش نمی‌کند، قافیه‌پردازی‌ها و نگاه و آرایه‌های ادبی و شاعرانه را دارد.
عبدالملکیان با تاکید بر تلاش شاعر برای ارائه یک پیدای پنهان به مخاطب گفت: شاعر تلاش می‌کند تا آنچه را که پیدا کرده و فهمیده در میان کلمات خود پنهان کند، می خواهد مخاطب را به جایی برساند که خود آنچه را می‌خواهد از شعر درک کند، شاید برای همین است که هر خواننده‌ای با خواندن یک شعر یا متن ادبی یک تاویل و تفسیر خاص از آن دارد.
عبدالملکیان در پایان گفت: به نظرم کاکایی توانسته در اشعار سپید خود هم موفقیت لازم را به دست بیاورد، شعرهای سپید او به شدت عینیت دارند و در عین حال از وجه رمانتیک و سمبلیک برخوردارند.
انتهای پیام/
