درحالیکه کنگره آمریکا همچنان در فرصت شصت روزه خود درحال بررسی توافقنامه هسته ای ایران است، اد رویس نماینده جمهوری خواه ایالت کالیفرنیا و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، نامه خود به جان کری برای اظهار نگرانی درباره توافقات جداگانه بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی درخصوص کارهای قبلی ایران روی بمب و دسترسی به سایت نظامی پارچین را، علنی کرد.

اد رویس در نامه ای که دیروز برای جان کری فرستاده بود هشدار داد که تقریبا تردیدی وجود ندارد که ایران از توافقات مخفی با آژانس به عنوان یک سابقه برای بازرسی ها در آینده از سایت های مشکوک در ایران استفاده خواهد کرد.

متن نامه علنی اد رویس خطاب به جان کری به شرح ذیل است:

جناب وزیر امور خارجه !

من این نامه را می نویسم تا نگرانی عمیق خود را درباره توافقات سری بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص کارهای قبلی ایران روی بمب و دسترسی به پایگاه نظامی ایران در پارچین اعلام کنم.درحالیکه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا همچنان به بررسی توافقنامه ایران، تحت قانون بازنگری در توافق هسته ای ایران، ادامه می دهد؛ اعضای کنگره باید به این اسناد دسترسی داشته باشند تا بتوانند به طورکامل توافقنامه را ارزیابی کنند. این امر اهمیت خاصی دارد چون تقریبا تردیدی نیست که ایران از این توافقات به عنوان تعیین معیار در خصوص درخواست های آتی آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دسترسی به سایت های مشکوک ، به خصوص پایگاه های نظامی مشکوک، استفاده خواهد کرد.

همه ما قبول داریم که راستی آزمایی دقیق و بی عیب و نقص باید سنگ بنای هر توافقنامه پایداری باشد.

دسترسی فیزیکی آژانس بین المللی انرژی اتمی به پارچین اهمیت زیادی برای پی بردن به کار گذشته ایران روی بمب دارد، جایی که مطابق با آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران اقدام به ساخت یک مخزن بزرگ مهار مواد منفجره کرد تا دست به آزمایش های مربوط به تولید تسلیحات هسته ای بزند.

ایران طی سال ها مانع از دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به پارچین شد، درحالیکه مشغول بولدوزر زدن و صاف کردن این سایت بود.

اگر آژانس بین المللی انرژی اتمی نتواند به درک روشنی از آزمایشی که در آنجا رخ داد دست یابد، در این صورت آمریکا در ارزیابی مناسب مدت زمان حرکت ایران به سمت یک سلاح هسته ای مشکل خواهد داشت.

همانطور که می دانید من اخیرا در جریان گزارش وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی قرارگرفتم که مذاکره کننده ارشد در توافقنامه ایران است. 

روشن است که این موضوع شایسته مداقه بیشتر در کمیته روابط خارجی است. در واقع همه اعضای کنگره باید به توافقنامه های جداگانه ای دسترسی داشته باشند که بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد مذاکره واقع شد.

شما و دیگر مقامات آمریکایی در استماع های اخیر کنگره روی جنبه های راستی آزمایی توافقنامه هسته ای ایران تاکید کردید و درباره دسترسی به سایت های مشکوکی که توافقنامه در اختیار آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار می دهد، ابراز اطمینان کردید.

 با این وجود، توافقنامه های جداگانه این پتانسیل را دارد که به صورت جدی باعث تضعیف توانایی ما در راستی آزمایی کلی توافقنامه شود چون پاراگراف هفتاد و هفت از ضمیمه نخست توافقنامه ایران که به بازرسی از سایت های مشکوک مربوط می شود بیان می کند که :

 ممکن است ایران روش های جایگزین را برای رفع نگرانی های آژانس بین المللی انرژی اتمی پیشنهاد کند تا آژانس بتواند فقدان مواد هسته ای ، و فعالیت های اعلام نشده و فقدان فعالیت های مغایر با برنامه جامع اقدام مشترک در محل موضوع سئوال را راستی آزمایی کند که باید مورد توجه مناسب و سریع قرار گیرد.

اد رویس در ادامه این نامه می نویسد:

این مفاد مشکل آفرین خاطر نشان می کند که این روش های جایگزین، بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد مذاکره قرار خواهند گرفت بدون آنکه آمریکا و شرکای مذاکراتی اش دخالتی در آنها داشته باشند. همانطور که می دانید، سابقه رفتار مذاکراتی ایران این است که امتیازات گذشته را به جیب بزند و به دنبال امتیازات بیشتر باشد. تقریبا با یقین می توان گفت: که از دیدگاه تهران، توافقنامه جداگانه مورد توافق بین آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران در خصوص بازرسی از تاسیسات پارچین به عنوان سابقه ای برای دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به سایت های مشکوک آتی در ایران تلقی خواهد شد.

من تردید اندکی دارم که توافقات جانبی امروز به بخش مهم مفاد توافقنامه راستی آزمایی فردا تبدیل خواهد شد.

این امر باعث می شود که در اختیار قرار گرفتن این توافقنامه ها برای کنگره به یک امر ضروری تبدیل شود تا کنگره در مدت زمانی که برای بررسی توافقنامه در اختیار دارد، بتواند به طور کامل آن را مورد برررسی قرار دهد. درحالیکه این کار شاید یک اقدام معمول و رایج آژانس بین المللی انرژی اتمی نباشد، هیچ چیز معمول درباره نحوه رفتار کردن با ایران و این توافق هسته ای نیز وجود ندارد.

در بخش پایانی این نامه آمده است:

جناب وزیر امور خارجه!

درحالیکه بیش از سیصد و پنجاه نفر از اعضای کنگره در پائیز گذشته به شما نامه نوشته بودند، تمایل ایران به رفع کردن نگرانی ها درباره کار گذشته این کشور روی بمب آزمونی اساسی درخصوص قصد ایران برای پایبندی به توافقنامه جامع است. بررسی این توافقنامه های جانبی نیز در درک کنگره از اینکه آیا ایران می خواهد در این آزمون قبول شود یا خیر، اهمیت زیادی دارد.