بررسی بروز سیلاب شهرستان سواد کوه

به گزارش خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان  از رودهن، شهرستان سوادكوه در استان مازندران و در دامنه‌ي شمالي كوههاي البرز مركزي در بين عرض جغرافيائي 49 دقيقه و 35 درجه تا 23 دقيقه و 36 درجه نيمكره شمالي و دربين طول جغرافيائي 39 دقيقه و 52 درجه تا 14 دقيقه و 53 درجه نيمكره شرقي واقع شده است .

این منطقه از شمال به شهرستان قائمشهر، از جنوب به سلسله جبال البرز و فيروزكوه، از شرق به شهرستان ساري و از غرب به شهرستان بابل محدود مي‌شود. اين شهرستان داراي چهار شهر پل سفيد ، آلاشت، زيرآب و شيرگاه با بيش از 220 روستا با مساحت 2441 كيلومتر مربع به مركزيت پل سفيد است.(لازم به توضيح است از بهار سال 92 با تاسيس شهرستان سوادكوه شمالي به مركزيت شهر شيرگاه اين تقسيمات دچار تغيير گرديد)

سیلاب یک حادثه طبیعی محسوب می شود که در برخی از مناطق جهان منجمله ایران رخ می دهد.مقابله با این رفتار حادثه وکاهش میزان خسارات آن یکی از شاخص های توسعه برای هر کشوری به شمار می رود.

بارش تابستانه در ایران به طور معمو ل وبه ویژه در نواحی کوهستانی به صورت رگباری است .این نوع از بارش دراین فصل فقط خاص این سال نبوده واز زمان های گذشته(صدها سال پیش) بطور مستمرو حتی با شدت بیشتر می بارید اما خبری ازسیل نبود.

در دهه های قبل ازسال1350(ه-ش)وبعد از آن تا سال 1370(ه-ش) دام داری شبانی ودهقانی در این استان رواج بیشتری داشت ، تعداد دام کوچک وبزرگ در این شهرستان نسبت به امروز فراوانی بیشتری داشت.

(بیش از ده هزار راس) میزان تخریب جنگل مشجر ومراتع کمتر از زمان حاضر بود .زیرا زندگی جنگل نشینی و دامداری وابسته به مراتع بود. از زمان اجرای طرح خروج دام از مراتع و لغو پروانه های چرای دام تخریب جنگل های مشجر ومراتع شدت بیشتری گرفت.

چرا که زندگی جنگل بان سخت کوش نه وابسته به جنگل و مرتع بود نه،خود ساکن جنگل بود.شواهد موجود در جنگل های شمال گویای این است در مناطقی جنگل در تصرف دام دار قراردارد وسعت تخریب محدود است.

بررسی های انجام شده توسط متخصصان نشان می دهد مناطق دارای پوشش گیاهی 40 درصد بیشتر از مناطق بدون پوشش گیاهی آب را درخود ذخیره می کند ومانع از بروز سیلاب می شود.

سطح دانش افراد با سطوح تحصیلات متوسط وپایین نسبت به رفتار های طبیعی بسار پایین است اگر، از فردی بپرسید سیل، زمین لرزه، آتش فشان و... چیست ،کجا ، چگونه رخ می دهد شاید خیلی ها جوابی برای آن نداشته باشند وممکن است بگویند به ما ربطی ندارد .

برنامه ریزی در کشور ایران سابقه ای بیش ازنیم قرن دارد(1327تا کنون)علی رغم پیشینه فروان هنوز هم در سطوح(ملی، منطقه ای ومحلی) وابعاد مختلف تنگنا های روش شناختی دارد و به صورت بخشی ودر اتاق های بسته نوشته می شود و مردم هیچ نقشی در تصمیم سازی(اهداف، راهبردها وسیاست ها) وتصمیم گیری واجرا(نظارت وبازنگری)  ندارند.

اکثر برنامه هایی که در بخش مختلف اجتماعی- اقتصادی ،فرهنگی، محیطی و... در ایران نوشته می شودبه صورت کلیشه ای است.از آنجا که هر بخش از ایران توان وقابلیت محیطی واقتصادی مخصوص به خود را داراست این برنامه ها در تمامی نواحی قابل اجرا نیست.

مطالعات آمایش سرزمین(نظم دادن مرتب کردن) از سال 1345 در ایران آغاز شد.در آمایش سرزمین در بخش ارزیابی توان های محیطی مکان مناسب ونامناسب برای کاربری های مختلف مشخص شده است به نظر می رسد مجریان محلی ومنطقه ای به این امر مهم هیچ توجهی ندارند وعلاو برآن با تعطیلی سازمان مدیرت وبرنامه ریزی از سوی دولت نهم مطالعات آمایش سرزمین بدون متولی ماند.

کمتر از 20درصد مساحت شهرستان سوادکوه شیب کمتر از 10تا20درصد را دارا می باشد بطور کلی این شهرستان برای بعضی از فعالیت ها مثل رشد وگسترش شهر وفعالیت های زراعی محدویت دارد.توجه نکردن برنامه ریزان منطقه ای ومحلی به فعالیت های دامداری ،جنگل داری،معدن وسایر بخش های کوچک باعث مهاجرت روستاییان با نقاط شهری این شهرستان پل سفید وزیرآب شده است.

از آنجایی که شهرهای نامبرده درجهت های شمال وجنوب محدویت گسترش دارند شهرداری ها بدون توجه به حریم رود خانه اجازه ساخت وساز را در کنار رودخانه صادر کردند.صدور پروانه ساخت منارل مسکونی وتجاری به مردم در حریم رودخانه نشان از تعهد کم ،تخصص پایین وبی مسولیتی در بین اعضای شورای شهر ،شهرداران وبخشدران است.

وجود سازمان موازی( جهاد کشاورزی، بنیاد مسکن، راه وشهر سازی،و...) در مشخص نمودن نوع کاربری ونحوه استفاده از زمین ها از عوامل مهم در تشدید سیلاب اخیر در شهرستان سوادکوه ودیگر مناطق ایران است.

سازمان آب منطقه ای با فروش حریم رودخانه تالار از قائم شهر تا پل سفید به مردم واجازه برداشت بی رویه شن وماسه به شرکت های خصوصی میزان خسارات را تشدید نمود.برنامه ریزی بدون توجه به قابلیت های محیطی، اجرای آن ازسوی مدیران غیر متعهد محلی ،تخصص پایین و وجود سازمان موازی وهمچنین مدیریت های نادرست ونبود نظارت در اجرای پروژ های محلی سبب بروز این فاحعه ملی شده است.

.پیشنهادات :

1-تبدیل سازمان محیط زیست به وزارتخانه. 2- واگذاری اختیارات در مورد نحوه کاربری ها ونوع آن به یک وزارتخانه یا سازمان محیط زیست. 3- برنامه ریزی با مردم باشد نه برای مردم.4- نظارت وارز یابی پروژه های ملی منطقه ای ومحلی.5- نظارت لحظه به لحظه کار شورا های شهر وشهر داری ها.

گزارش از ایوب امانی کلاریجانی

انتهای پیام/پ