به گزارش خبرنگار حوزه نفت گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در سال‌های اخیر تجارت جهانی ال ان جی رشد خیره کننده ای داشته و توسعه آن حتی فراتر از رشد بازار گاز بوده است. 

کشورهای دارای ذخایر گاز که دور از بازارهای مصرف هستند، هیچ شانسی برای حضور در بازار جز با تولید ال ان جی ندارند. 

 

ایران با برخورداری از 33.7 تریلیون مترمکعب ذخایر اثبات شده، از بزرگترین کشورهای دارنده ذخایر گاز طبیعی در جهان است که پیش بینی می‌شود تا 200 سال آینده از این نعمت برخوردار باشد. 

 

این حجم عظیم ذخایر گازی، ایران را به یکی از بزرگترین صادرکنندگان بالقوه این محصول هیدروکربوری تبدیل کرده به طوری که تخمین زده می‌شود در صورت ایجاد شرایط، ایران بتواند 10 درصد تجارت گاز دنیا را در اختیار بگیرد. 

 

با توجه به محدودیت انتقال گاز از طریق خط لوله، بخشی از صادرات گاز ایران به مناطق دور دست باید به صورت LNG انجام شود که تحقق آن نیاز به ایجاد زیرساخت ها و تامین تجهیزات مورد نیاز دارد. 

 

علیرغم اهمیت LNG در نقش آفرینی بیشتر ایران در بازار تجارت جهانی گاز، اما متاسفانه چشم انداز مثبتی برای توسعه این صنعت در ایران وجود ندارد و بررسی ها از توقف پروژه های LNG حکایت دارد. 

در مطالعات کلی شرکت ملی نفت ایران برای حضور ایران در بازار ال ان جی جهان، شش طرح پرشین ال ان جی با ظرفیت ١٦,٢ میلیون تن در سال، پارس ال ان جی با ظرفیت ١٠ میلیون تن در سال، ایران ال ان جی با ظرفیت ١٠.٨ میلیون تن در سال و همچنین پروژه‌های ال ان جی پارس شمالی با ظرفیت ٢٠ میلیون تن در سال، گلشن ال ان جی با ظرفیت تولید ١٠ میلیون تن در سال و دو پروژه با مقیاس کوچک و حجم تولید کلی سه میلیون تن در سال، طرح‌هایی بودند که برای دستیابی به هدف تولید سالانه ٧٠ میلیون تن ال ان جی در سال ٢٠١٥ میلادی تعریف شده بودند.  

 

این برنامه اگر طبق زمان‌بندی اجرا می‌شد، هم‌اکنون ایران را به جایگاه بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع‌شده جهان می رساند اما با روی کار آمدن دولت نهم و تنشی که در روابط بین‌الملل بر سر پرونده هسته‌ای به راه ایجاد شده است، ساخت این طرحها با توجه به وابستگی کامل آن به تکنولوژی و سرمایه‌گذاری خارجی، از اولویت شرکت ملی نفت ایران خارج و از این میان تنها کلنگ ساخت پروژه ایران ال ان جی در تابستان سال ١٣٨٦ توسط غلامحسین نوذری، وزیر وقت نفت به زمین زده شد، اما هنوز عملیاتی نشده است. 

 

 

آنچه مسلم است تحریمهای طولانی علیه صنعت نفت ایران و ناتوانی در مدیریت صنعتی و تعلل در اجرای دقیق و مارک شده برنامه های توسعه، پروژه های توسعه ای ایران را به تعویق انداخته یا متوقف کرده است. چالشی بزرگ که اگر برای ایرانیها نان نداشته ولی گویا برای همسایه های جنوبی و شمالی ایران هم نان داشته و هم آب؛ وگرنه در حال حاضر ایران هم بزرگترین صادر کننده گاز طبیعی به اروپا و شرق دور به وسیله خطوط لوله بود و هم بزرگترین تولید کننده LNG در جهان.! 

 

 

رکن‌الدین مدیرعامل شرکت ملی نفت در بخشی از این اظهارات با اشاره به برنامه ساخت واحدهای ال ان جی در ایران گفت: اولویت اصلی وزارت نفت، تکمیل طرح ایران ال ان جی است که به دنبال انجام مذاکراتی برای نهایی کردن قرارداد مربوط به آن هستیم. 

جوادی با بیان اینکه اجرایی شدن ایران ال ان جی حدود سه سال زمان نیاز دارد، گفت: تحریم، مشکلاتی را در اجرای طرح های ال ان جی ایجاد کرده است و بنابراین سرمایه گذاری در این بخش متوقف شده است؛ اما پروژه های کوچک و متوسط ال ان جی در حال بررسی است. 

 

 

همچنین علی‌اکبر صفایی مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در گفتگو با باشگاه خبرنگاران؛ با اشاره به رهنمودهای مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در باره ورود به بازار نقل و انتقال ال ان جی، گفت: از ماهها پیش درگیر این پروژه بوده ایم البته ورود به این حوزه مربوط به سالهای گذشته است که شرکت ملی نفتکش در این حوزه فعال بوده و در بخش زنجیره حمل و نقل سرمایه گذاری داشته است.  

 

وی با تاکید بر این که به دلیل اعمال تحریم علیه کشورمان از این بازار عقب افتاده ایم، افزود: هم اکنون به دنبال سرمایه گذار هستیم.  

  

صفایی افزود: پروژه  ال ان جی برای ایران حیاتی است و در عین حال بازارهای شرق و غرب به گاز ایران نیاز دارند، ما می توانیم در این عرصه زنجیره تولید و همچنین حمل و نقل و مصرف را ایجاد کنیم.  

  

وی با بیان این که بازار ال ان جی بدون شک فرصتی خوب برای آینده است، گفت: با توجه به رقابت در حمل و نقل دریایی و انعطاف پذیری در کشتی، بخش عمده صادرات ال ان جی ایران به دنیا بوسیله کشتی و به طور حتم با قیمتهای رقابتی انجام می شود. 

 

 

همچنین علیرضا کاملی مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران در این خصوص می گوید: علاوه بر قراردادهای کنونی صادرات گاز از طریق خط لوله، بحث LNG نیز مورد توجه وزارت نفت بوده که تاکنون سه پروژه پرشین، ایران و پارس LNG برای آن تعریف شده است. 

 

وی خاطرنشان کرد: البته به دلیل تحریم دو پروژه پارس و پرشین LNG متوقف شده ولی پروژه ایران ال جی با پیشرفت حدود ٥٠ درصدی در جریان بوده و مترصد برداشته شدن تحریم ها برای وارد کردن تاسیسات و تجهیزات لازم جهت اجرای این پروژه هستیم. 

 

کاملی با اشاره به آنکه سهم LNG از کل تجارت گاز دنیا ٣١ درصد است که از این میزان ٧٠ درصد آن در آسیا و خاورمیانه صورت می گیرد و ایران نیز می تواند سهم مناسبی از این تجارت داشته باشد، تصریح کرد: ورود به صنعت LNG و بازار LNG به معنای دسترسی به بازارهای دورتر است که نمی توان از طریق خط لوله به آن دسترسی داشت. 

 

وی با بیان اینکه هم اکنون ٦٠ ترمینال دریافت LNG در آسیا وجود دارد و قرار است ٤٠ ترمینال دیگر نیز به این تعداد افزوده شود، گفت: این بدان معناست که دنیا و بویژه کشورهای آسیایی خود را آماده می کنند تا بتوانند سهم بیشتری از تقاضا و نیازشان را از طریق LNG تامین کنند؛ طبیعی است که ایران هم باید خود را برای این رشد تقاضا آماده کند. 

 

 

کاملی همچنین به واحد شناور (LNG FLNG) نیز اشاره کرد و با بیان این که هم اکنون مذاکرات اولیه با بزرگترین شرکت LNG دنیا برای واحد شناور(LNG FLNG) در حال انجام است، ابراز امیدواری کرد که با لغو تحریم ها، به سرعت وارد فاز مطالعاتی و اجرایی این پروژه شویم؛ به نحوی که بتوان در فاصله 2.5 تا 3 سال مقارن با اوج تولید گاز در کشور از این ظرفیت استفاده کرد و بتوان بخشی از صادرات گاز را از طریق LNG انجام داد. 

 

علاوه بر راه اندازی تاسیسات LNG در ایران، وزارت نفت طرحی را نیز برای صادرات LNG از طریق کشور عمان را نیز در دستور کار قرار داده که براساس آن قرار است گاز از طریق خط لوله به عمان و از آنجا به صورت LNG به صورت به سایر کشورها صادر شود. 

 

 

اما مساله مهم این است که هنوز قرارداد نهایی صادرات گاز به عمان امضا نشده و احداث خط لوله صادرات نیز حداقل به 3 سال زمان نیاز دارد. 

 

در تاسیسات ال ان جی، گاز در دمای منفی 162 درجه به گاز مایع تبدیل و فشرده می شود به طوری که هر 600 واحد حجم گاز به یک حجم LNG تبدیل می شود. 

 

در حال حاضر، کشور قطر از غیاب ایران از تجارت ال ان جی، بهترین استفاده را برده و گاز برداشتی از میدان مشترک پارس جنوبی (گنبد شمالی) را به LNG تبدیل و به مقصد کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی صادر می کند. 

 

رفع تحریم ها و دسترسی ایران به تجهیزات و دانش فنی احداث واحدهای LNG می تواند، زمینه حضور ایران در بازار LNG را تسهیل کند. 

گفتنی است گاز طبیعی مایع یا ال‌ان‌جی (به انگلیسی: Liquefied natural gas) به گاز طبیعی‌ای اطلاق می‌شود که موقتاً برای ذخیره‌سازی یا حمل‌ونقل در حجم زیاد به حالت مایع تبدیل شده است. 

کاهش حجم گاز در شرایطی که خطوط لوله در دسترس نمی‌باشد، باعث صرفه‌جویی اقتصادی در مسیرهای بلند می‌شود. در مواردی که انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله اقتصادی یا عملیاتی نیست، می‌توان آن را از طریق کشتی‌های دریایی تانکر گاز مایع، که مخصوص این‌کار طراحی شده‌اند و یا تانکرهای جاده‌ای، حمل نمود. 

به هر حال با روی کار آمدن دولت یازدهم و بازگشت آرامش پس از هشت سال(چه در حوزه روابط بین الملل و چه در حوزه اقتصاد داخلی)  امید آن می رود که با امضای توافق جامع با گروه ١+٥ امکان بهره برداری هر چه سریعتر از پتانسیل‌های سرزمینی و انرژی ایران فراهم شود. 

با بازگشت شرکتهای بین المللی و سرمایه گذاران خارجی، ایران به سرعت می تواند جایگاه واقعی خود را در مبادلات بین المللی بازیافته و به عنوان وزنه ای موثر در بازار جهانی گاز طبیعی و LNG وارد عمل شود. 

 

گزارش: حبیبه رحیمیان 

 

انتهای پیام/