معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری گفت:هم اکنون بیش از 300 هنرمند بصورت دائمی در این عرصه فعالیت دارند و این هنر را بعنوان شغل و وسیله ی امرار معاش خود انتخاب کرده اند.

به آفرین در گفتگو با خبرنگارباشگاه خبرنگاران تبریز، گفت: امروزه شاهد گرایش چشمگیر هنر دوستان به هنر سفالگری هستیم و سعی داریم با تبیین برنامه هایی جامع از قبیل برگزاری کارگاه هایی آموزشی در شهرهای مختلف استان، با هدف دانش افزایی و ارتقاء معلومات مورد نیاز این هنر، هنرمندان بیشتری را در این عرضه پرورش دهیم.

وی افزود: در نظر داریم با بازاریابی های های انجام شده مجال حضور و حتی صادرات این هنر را در بازار های جهانی فراهم کرده تا ازاین طریق مشوق های بیشتری در اختیار هنرمندان قرار دهیم.

به آفرین افزود: این سازمان در راستای ترویج هرچه بیستر هنر سفالگری، اولین موزه ی زنده سفال کشور را در سال 1379 در خانه ی علوی تبریز راه اندازی کرده و سالانه تعداد کثیری از هنر دوستان در این مجموعه از خدمات این مرکز بهره مند شده اند.

فریده تطهیری مقدم هنرمند برجسته کشوری که تولیت موزه ی زنده سفال تبریز را بر عهده دارد در باره برنامه های این مرکز به خبرنگار باشگاه خبرنگاران تبریز گفت: رویکرد اصلی این مجموعه احیا و ترویج هنر سفال بومی آذربایجان شرقی یا همان سفالگری با خاک سفید است.

وی در خصوص برنامه های این مرکز تشریح کرد: تمامی مهارت های لازم در زمینه ی سفال گری از قبیل چرخکاری ،نقاشی،مشبک کاری،لعاب کاری و ... در سطوح مختلف در این مجموعه آموزش داده می شود و هنرجویان بسیاری از برنامه ها و کلاس های آموزشی این مرکز بهره برده اند.

تطهیری مقدم برگزاری نمایشگاه های متعدد در سطح کشور را از دیگر رویکرد های این مرکز برای معرفی و شناساندن حداکثری هنر سفال آذربایجان شرقی عنوان کرد و گفت: از سال 1377 بطور متوسط هر ساله هم بصورت مستقل و هم بصورت اشتراکی در نمایشگاه های مختلف حضور داشته ایم.   

سفالگري بومي منطقه درشش دهه ي گذشته فرازوفرودهايي داشته است.ولي استفاده از اين بدنه هاي سفالي به عنوان بوم نقاشي قابل كاربردو نقش آفريني براين بوم خاكي بابهره مندي از پيشينه ي غني هنر ايران حركتي بودكه درسال1373ه.ش با حضور استادفريده تطهيري مقدم رونق يافت،به دنبال آن از سال1375ه.ش به همت سازمان ميراث فرهنگي اولين دوره ي كلاس هاي آموزشي نقاشي روي سفال بومي باقبول زحمت سفراستادفريده تطهيري مقدم آغازگرديد.همزمان اساتيدبرادران قابچي نيزبراي اولين بارآموزش كلاس هاي چرخكاري باخاك سفيدراپذيرفتند.بدين ترتيب هنركم مخاطب سفالگري روزبه روزمخاطبان بيشتري يافت.

به جرعت می توان گفت که رشدوتعالی هنر سفالگری با خاک سفید مرهوم و مدیون تلاش های خاندان قابچی است . زنده یاد استادعباس قابچی  و زنده یاد استاد احمدقابچی  این هنر را  نزدمرحوم پدرشان (محمد) در کارگاهی در روستای زنوز از توابع شهرستان مرند آموختندو با مهاجرت به شهرستان تبریز  در سال 1317 کارگاهی در محله ی درب سرخاب  برای ادامه فعالیت های خود تاسیس کردند.

از جمله افتخارات برادران قابچی می توان به اختراع لعاب فیروزه ای برای اولین بار در دنیا و ثبت آن در سازمان علمی،فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) اشاره کرد.

بیوک قابچی فرزند زنده یاد احمد قابچی آخرین فرد از نسل این طایفه ی هنرمند و هنرپرور است که همچنان با شوق و علاقه چراغ کارگاه پدری را روشن نگه داشته است.

وی که  درحال سپری کردن ایام بازنشستگی خود می باشد، نبود آتیه روشن و درآمد کافی را اصلی ترین علت رویگردانی نسل های آتی و حتی سایر اعضای این خاندان از فعالیت در این عرصه عنوان می کند.

وی دوام این هنر را در سایه برخورداری از حمایت ها و مشوق های لازم ارزیابی کرد و از نبود برنامه ی جامع و مفید برای ترویج و گسترش این هنر توسط سازمان های مربوطه انتقاد کرد.

در دیداری که از شهر کوزه کنان داشتیم به دیدار معدود افرادی رفتیم که کارگاه و هنر سفالگری را از پدرانشان به ارث برده و آن را وسیله ای برای امرار معاش خود و خانواده هایشان کردند اما در نتیجه ی  نبود حمایت و درآمد کافی ،فرزندانشان میلی برای  آموزش و فعالیت در این زمینه را ندارند.

کسادی بازار و نبود حمایت یک طرف ماجرا، تعطیلی کارگاه ها و راهی دیار غربت شدن برای یافتن شغلی بهتر طرف دیگر.

پای درد و دل مادرانی نشستیم که دلتنگ و دلواپس پسرانشان بودند. پسرانی که شغل هایی کاذب ویا فصلی همچون دستفروشی ویا کارگری پیشه کرده بودند.

اندک جوانانی که هنوز به اتفاق اهل و ایالشان به سفالگری اشتغال داشتند، دوام این هنر را در گرو فراهم کردن مجال حضور در بازار می دانند، همچنین بعلت نبود درآمد کافی نتوانسته تجهیزات خود را به روز کرده و نوآوری در محصولات شان ایجاد کنند و پر واضح است که این شرایط  دردنیای پر زرق و برق امروزی یعنی فراهم شدن مقدمات برای سقوط در منجلاب بیکاری است.

طبق بررسی های که توسط خبرنگار باشگاه خبرنگاران تبریز، انجام گرفته در دهه ی 1370 تعداد کارگاه های که در زمینه ی سفال گری در شهر کوزه کنان  فعالیت دشته اند بیش از 80 مورد بوده است که در سایه ی بی توجهی و غفلت سازمان هایی مربوطه این تعداد در سال 94 به 20 کارگاه تقلیل پیدا کرده است. البته این وضعیت صرفا معطوف به شهر کوزه کنان نمی باشد چرا که تعداد کارگاه های سفال باقی مانده در شهرستان مراغه به کمتر از انگشتان یک دست میرسد.

بنا به نظر کارشناسان ادغام سازمان صنایع دستی با سازمان میراث فرهنگی در اواخر دولت دهم  بزرگترین صدمه را بر وضعیت صنایع دستی کشور وارد آورد و به عبارت دیگر صنایع دستی تحت سیطره ی سازمانی رفت که اولویت های دیگری بجز توجه به این زمینه را در نظر داشت و دو سال پایانی دولت دهم، نهایت فاجعه برای صنایع دستی اتفاق افتاد؛ 30 تا40 درصد کارگاههای صنایع دستی تعطیل شد و این شیب سقوط تا پایان دولت گذشته ادامه داشت.

حمایت کردن از هنرهای بومی و فراهم کردن ملزومات برای اشتغال و به طبع آن درآمد زایی و همچنین شناسایی و فراهم کردن مجال حضور در بازار هایی در فراسوی مرز های استانی و کشوری نه تنها موجب حفظ فرصت های شغلی موجود میشود بلکه سبب جلوگیری از مهاجرت جوانان روستایی به جوامع صرفا مصرف کننده ی شهری خواهد شد.

سفال گری بسته به نوع مصالح بکار رفته به دو گروه عمده یعنی سفال گری با خاک رس یا همان خاک سرخ و سفال گری با استفاده از خاک ترکیبات کائولن با همان خاک سفید دسته بندی می شود که  باتوجه به وفور خاک با ترکیبات کائولنی در شهرستان های استان در مقایسه با سایر مناطق کشور، به نوعی سفال با خاک سفید هنری بومی استان آذربایجان شرقی تلقی می شود.

اسناد و مدارک موجود گواه رواج هنر سفالگری از هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح را دارد. در ایران نیز از هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح آثار سفالین یافت شده است.

آثاری وجود دارد که نشان می دهد در دو قرن اخیر در مناطق کوزه کنان و شبستر و روستای زنوز از توابع شهرستان مرند تولید سفال به شکل گسترده ای رواج داشته است.

معادن غنی خاک سفید خطه ی آذربایجان درمنطقه مرندواقع است،روستای زنوز مرنددردامنه ی کوه آق داغ،از دیر بازمرکزسفالگری با خاک سفید منطقه بوده است.
انتهای پیام/ز
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.