به گزارش سرویس فضای مجازی باشگاه خبرنگاران؛ محمد طالبیان: فیلترینگ هوشمند از هفته گذشته با ایجاد تغییرات اینستاگرام غیرفعال شده است. مسئولین رسمی اینستاگرام به عنوان یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی حال حاضر ایران هیچ آمار دقیقی از کاربرهای ایرانی حاضر در این شبکه را منتشر نمی‌کنند. تنها می‌توان به در نظر گرفتن آمار دانلود این برنامه از محیطی همچون استورها و البته وجود تعداد زیادی آیفون در اختیار کاربرهای داخلی، نتیجه گرفت که چیزی در حدود 10 تا 15 میلیون نفر از کشورمان در اینستاگرام عضو هستند.

چنین آماری نقش شبکه‌های اجتماعی در زندگی نوین و رو به رشد ایرانیان را نشان می‌دهد. از سویی باید به این نکته توجه کرد که اینستاگرام یکی از معدود شبکه‌های اجتماعی بین المللی است که شامل فیلترینگ نشده است. افزایش اعتراض از سوی نهادهای مختلف در نهایت دو گزینه را در اختیار مسئولین قرار داد. فیلتر شدن کامل اینستاگرام یا بخشی از آن به عنوان انتخابی جدید.

سازمان فیلترینگ کشور با توجه به شرایط فعلی گزینه دوم را انتخاب کرده و در نهایت بخشی از صفحات نامناسب اینستاگرام را از دسترس کاربرها خارج کرد اما این اتمام ماجرا نیست. اینستاگرام نیز در مقابل با تغییری کوچک در ساختار ارتباطی خود تمامی فرضیه فیلترینگ به اصطلاح هوشمند را زیر سوال برد.

بر کسی پوشیده نیست که انتخاب فیلترینگ هوشمند به عنوان راهکار جدید مطمئنا به سود کاربرها تمام می‌شود. اگر به چیزی در حدود 10 سال پیش بازگردیم با اینترنتی در داخل کشور روبرو می‌شویم که آزادی عمل بسیاری را در اختیار کاربر قرار داده اما در مواقع لازم با محدودیت‌های خاصی نیز همراه بود.

پیش از شروع موج جدید فیلتر شدن وب سایت‌های مختلف و البته شبکه‌های اجتماعی محتوای نامناسب شناسایی شده و بخشی از وب‌سایت مورد نظر فیلتر می‌شد. این روند نه تنها به تجربه کاربر ضربه جدی وارد نمی‌کرد بلکه عملا دسترسی او را به محتوای غیرمناسب قطع می‌کرد.

بعد از ایجاد تغییرات در ساختار بررسی محتوای اینترنتی همه چیز تغییر کرد. در سال 2005 میلادی شرکت سکیور کامپیوتینگ اعلام کرده بود که دولت ایران از سیستم فیلترینگ این شرکت برای ایجاد محدودیت‌های اشاره می‌کند.


طبق گفته مسئولین این شرکت، ایران حتی بیش از قراردادهای موجود از برنامه اپن نت استفاده کرده. بعد از گذشت چند سال در نهایت اخباری منتشر شد که نشان می‌داد ایران سیستم فیلترینگ جدید خود را از چین وارد کرده است.

بعد از انتشار این اخبار به یکباره تعداد زیادی از وب سایت‌های مختلف بسته شده و دیگر خبری از فیلترینگ جزیی نبود. مسئله‌ای که در این میان وجود دارد، هویت فیلترینگ جزیی نبود. مسئله‌ای که در این میان وجود دارد، هویت فیلترینگ هوشمند است. به طور کلی این اصطلاح از زمانی در فضای اینترنت منتشر شد که مسئولین کشورمان از آن نام بردند. کافی است بازه جستجوی اینترنتی خود را به دو سال قبل بازگردانید تا با هیچ نتیجه‌ای در این زمینه روبرو نشوید.

بعد از شروع فیلترینگ هوشمند و البته ایجاد اختلالات اولیه در اینستاگرام همه چیز به نظر عادی می‌رسید! صفحات مرتبط به چهره‌های مختلف همچون جاستین بیبر، کیم کارداشیان یا برندهایی همچون گوچی به کلی فیلتر شدند. آسوشیتدپرس در گزارشی به این نکته اشاره کرده که فیلترینگ ایران به دنبال مقابله با چهره‌های اینچنینی است که در مواقع مختلف تصاویر نامناسبی از دید دولت ایران را در اینستاگرام قرار می‌دهند.

هفته گذشته نیز کنفرانسی در برلین با موضوع فیلترینگ هوشمند و راهکار جدید ایران برگزار شد. هر چند اطلاعات منتشر شده از این کنفرانس اندک است اما به نظر می‌رسد که ایرانیان تا چندی پیش در اینستاگرام با 983 صفحه فیلتر شده روبرو بوده‌اند؛ صفحاتی که شناسایی آنها آنچنان فرآیند پیچیده‌ای نداشته و عملا نشان می‌دهد که فیلترینگ هوشمند چیزی جز همان ساختار دیمی برای ایجاد محدودیت در بخش های مختلف نیست.

مسئولین اینستاگرام به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های فیس‌بوک به این نکته اشاره کرده‌اند که طی هفته گذشته پروتکل جدیدی را فعال کرده‌اند که طی آن ارتباط سرورهای اینستاگرام با کاربرها به صورت کدگذاری شده صورت می‌گیرد. این موضوع باعث شده تا دسترسی برنامه‌های جانبی به ارتباط اشاره شده از بین رفته و عملا فیلترینگ هوشمند صورت نگیرد.

در نهایت باید به این نکته توجه کرد که دستورالعمل ارتباطی جدید اینستاگرام از هفته گذشته فعال شده اما یکشنبه 20 اردیبهشت علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد طی صحبت‌هایی از موفقیت 90 درصدی فیلترینگ هوشمند اینستاگرام خبر داد. جنتی البته در میان صحبت‌های خود به این نکته نیز اشاره داشت که اگر در یک بزرگراه چند ماشین خلاف جهت حرکت کنند و مرتکب تخلف راهنمایی و رانندگی شوند، کل بزرگراه بسته نمی‌شود، دقیقا همین کار در وزارت ارتباطات با اجرای برنامه فیلترینگ هوشمند دنبال می‌شود.

حتی در مورد شبکه‌های اجتماعی که مورد استفاده عموم شهروندان قرار می‌گیرد و مخاطب میلیونی دارد، افزود: «باید فضا را باز بگذاریم و از طریق دیگر اعمال کنترل کنیم. در کشورهای دیگر شبکه‌هایی که در ایران فیلتر هستند باز است، چرا که این کشورها از راه‌های دیگری اقدام به کنترل داده‌های ارائه شده در شبکه‌های مجازی می‌کنند. به عنوان مثال سرورها را در داخل می‌آورند و با قراردادهایی با شرکت اصلی می‌بندند و موارد مضر را کنترل می‌کنند. ما هم باید به همین سمت حرکت کنیم تا از فناوری‌های نوین عقب نمانیم.»

هر چند صحبت‌های وزیر فرهنگ و ارشاد به خودی خود نشان از رویکردی مناسب دارند اما باید دید که در ادامه و با به‌روز رسانی ایجاد شده از سوی اینستاگرام سرنوشت فیلترینگ هوشمند به چه شکلی رقم می‌خورد.

  منبع:     روزنامه هفت صبح  

انتهای پیام/