در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
حذف ارز نیمایی؛ بهانه جدید خودروسازان برای افزایش قیمت؟
رویدادی که در در 16 دیماه 93 به وقوع پیوست
استفاده از تكنولوژيهاي جديد جهت پالايش، تجزيه و تبديل مواد زائد در دستور کار قرار گیرد
استفاده از سيالات حفاري سازگار با محيط زيست و قابل تجزيه بدون ايجاد عوارض خطرناك كه آلودگيها را به حداقل ممكن و ترجيحآ صفر كاهش می دهد همچنین بکارگیری از تکنولوژی های جدید برای پالایش وتجزیه تبدیل مواد به مواد مفید با در دستور کار قرار گیرد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران؛ دومين كنفرانس نقش پژوهش و فناوري هاي نوين در مديريت مواد زائد صنعت نفت (بخش بالادستي) با تاكيد بر سه بخش پسماند (مواد زائد جامد)، پساب (مواد زائد مايع) و آلاينده هاي هوا برگزار شد.
براساس این گزارش، از اهداف اين كنفرانس مي توان به فرهنگ سازي مديريت مواد زائد، بهره وري و اصلاح الگوي مصرف و توليد، آشنايي با مسائل روز مرتبط با مديريت مواد زائد و سازماندهي و اصلاح مصرف و توليد با نگاه ويژه به حفظ ذخاير و توسعه پايدار در برنامه هاي بلند مدت، آشنايي مديران، كارشناسان و صاحب نظران با آخرين تحولات و سياست ها در زمينه مديريت مواد زائد، هم انديشي و هم افزايي مديران، صاحب نظران، متخصصان، كارشناسان، اساتيد، شركت ها و سازمان هاي مرتبط به منظور تبادل اطلاعات و ارائه راهكارهاي كليدي در زمينه مديريت مواد زائد، توجه ويژه به بعد بازيابي انرژي در مديريت مواد زائد، اشاره كرد.
هدایت الله خادمی مدیرعامل شرکت حفاری شمال، در دومین کنفرانس پژوهش و فناوری های نوین در مدیریت مواد زائد صنعت نفته بخش بالادست) اظهار داشت: بحث نقش پژوهش و فناوری، در مدیریت مواد زائد صنعت نفت که موضوع کنفرانس امروز و فرداست، از جنبه های گوناگون با سرشت و سرنوشت فردای این بخش مهم از اقتصادی کشور گره خورده است.
وی تصریح کرد: نفت و درآمدهای حاصل از آن به عنوان رکن مهم تامین بودجه مورد نیاز توسعه کشور در نیم قرن گذشته از نقشی بدون رقیب برخوردار بوده است؛ و برآوردی منصفانه از چشم اندازهای آتی اقتصاد ایران و فراز و فرودهای نرخ جهانی نفت نیز نشان می دهد در مقاطع بیست ساله و پنجاه ساله ی آینده ، این ماده همچنان نقشی ممتاز در اقتصاد کشور ما ایفا خواهد کرد.
پس ضروری است که برای این چشم انداز زمانی ، خود را برای مواجهه با چالش هایی همچون مواد زائد حاصل از اکتشاف ، استخراج و فرآورش نفت وگاز آماده کنیم.
خادمی گفت: مديرت پسماند یا waste management که به طور خلاصه عبارت از جمع آوري، مرتب سازی، حمل و انجام فرآيند هاي مختلف و در نهايت دفن و يا بازمصرف مواد ناشی از عملیات بالادستی و پایین دستی صنعت نفت است؛ امروزه و قطعا در سالهای آینده یکی از پرچالش ترین مباحث برای کشورهای مهم نفت خیز جهان است .
وی تاکید کرد: حال که بیش از یک و نیم قرن از شکل گیری صنعت نفت در جهان می گذرد و پیشتاز بودن در این صنعت برای بسیاری از کشورهای صنعتی کنونی، به مایه مباهات و علت ظهور قدرت های هژمون در اقتصاد جهان تبدیل شده است حتی در خود جهان صنعتی نیز این پرسش مطرح است که قدر و قیمت توسعه بر مبنای نفت چقدر است؟ و به تعبیر دیگر این پرسش پدید آمده است که آیا انسان با تداوم تولید پرآسیب طلای سیاه می خواهد برای نسل بعدی اش اقتصادی پرثروت اما محیط زیستی تخریب شده برجای گذارد؟
خادمی افزود: مطابق بررسي هاي انجام شده و نیز بر اساس مشاهدات عینی در اين كشور ها ،همزمان با توسعه ميادين ، زير ساختها نيز فراهم می شود بطوريكه الزامات و قوانين و مقررات زيست محيطي در اولويت اصلی قرار می گیرد و در صورت فرآهم نشدن اين الزامات، توسعه نيز متوقف و از ادامه كار جلوگيري بعمل می آید، در کشورهای توسعه یافته سيستم Zero discharge به معناي واقعي آن استفاده می شود بطوريكه هيچگونه آلودگي و پسماندهاي آسيب رسان، در اثر فعالیت های نفتی به محيط زيست وارد نشده و از اين طريق از طبیعت به عنوان ارزشمندترین منبع ثروت بشر صیانت می شود.
وی تصریح کرد: توجه به فعاليتهاي شركت حفاري شمال در خارج از ایران ، در شرق دریای خزر، كه حتي از نظر قدمت حفاري و توانمندي قابل مقايسه با ايران نمي باشد در عمليات حفاري در دريا شاهد این هستیم که ضايعات حفاري پس از انجام تصفيه ابتدايي و خشک کردن آنها از طريق جعبه های فلزي (skip ) و توسط کشتی به خشكي حمل شده و به این طریق حداکثر دقت برای جلوگيري از انتشار آلودگي به محيط زيست دریایی، در حین فعالیت نفتی انجام می گیرد.
مدیرعامل شرکت ملی حفاری شمال اظهار داشت: باید پذیرفت روش و شیوه مواجهه با مواد زائد ناشی از عملیات حفاری و نفتی در کشورهای جهان، برخاسته از جدیت آنها در اعمال استانداردهای زیست محیطی و پروتکل های منطقه ای است و نیز در اثر اعتقاد قلبی و باور عمومی آنها برای حفظ سرمایه ای به نام طبیعت است، این باور عمومی در جهان توسعه یافته، تنها در بخش های صنعتی و صنایعی خاص مثل نفت خلاصه نمی شود و به مثابه یک فرهنگ عمومی فراگیر عمل می کند.
وی ادامه داد: اما موضوعی دیگر در کشور خودمان اگر بخواهيم اثرات زيانبار عمليات نفتي را با ديگر عمليات شهري و عمراني نظير فعالیت های شهرداري ها، مردم و سازمان ها مقايسه كنيم ، خواهيم ديد كه متاسفانه اثرات زيست محيطي عمليات نفتي حتي كمتر از اثرات مضر ناشی از ديگر فعاليت ها همانند قطع درختان، سد سازي ها و برداشت نا مناسب از آبهاي زير زميني است.
اگر به صورت متوازن عمل نشود هرگونه مديريت پسماند درصنعت نفت صورت گيرد باز هم در شاخص های کلان تاثير گذار نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: همه می دانیم كه ايران تنها كشوري است كه حتي يكي از ميدان هاي شهرهاي بزرگ آن محلي براي حضور پرندگان و كبوتر ها ندارد تا مردم جمع شوند و به آنها دانه دهند، ارتباط برقرار كنند تا روح آنها لطيف تر گردد که شايد با محيط زيست دوستانه تر برخورد كنند.
خادمی با تاکید براینکه تا فرهنگ زيست محيطي و HSE را پيدا نكنيم مشكلات حل نخواهد شد افزود: باید اذعان کرد که طي 14 سال اخير به دليل توجه ويژه وزارت نفت و وزير محترم فعلی که در دوران وزارت قبلی نیز منشاء دستاوردهای ارزشمندی در حوزه صیانت از محیط زیست بودند و همچنين با تلاش های سازمان حفاظت محيط زيست اقدامات مناسبی در صنعت نفت صورت گرفته است .
وی گفت: به طور مثال حضور پيمانكاران خارجي متعهد به رعایت الزامات زیست محیطی در پروژه هاي نفتي و استفاده از دستورالعمل های زيست محيطي در پروژه هاي واگذار شده از جمله آزادگان ،زمینه ساز این شد که حفاري در اين مناطق منوط به استقرار سيستم مديريت پسماند شود و به تبع آن باعث ايجاد تحول نسبي در زمینه حفظ محيط زيست گردید.
اما لازم است اين سختگيري ها براي تمامي مناطق و در عرصه تمامی فعالیت های بالادستی و پایین دستی نفت صورت پذيرد و علاوه بر آن به عنوان يك الزام در قراردادهای آتي توسعه ای نفت تثبیت شود و به باور عمومی تمامی رده های کاری صنعت نفت نیز بدل شود.
و اما در خصوص انواع فرایندهای مدیریت پسماند فرآيند موجود جهت مديريت پسماند كه هم اكنون تقریبا در حال انجام مي باشد بر پايه جداسازي فيزيكي و شيميايي استوار است ،بطوريكه توسط دستگاههاي كنترل جامدات ، جامدات را جداسازي و از طريق روش شيميايي و استفاده از پليمرها آب را جداسازي كرده و در نهايت آب مجددا استفاده شده و کنده ها نيز پس از انجام مراحل تثبيت در يك منطقه مشخص دفن مي گردند.
فرآيند ديگر كه در صورت محقق نشدن فرآيند اول صورت می پذيرد و معمولا براي گودالهاي قديمي استفاده مي شود فرآيند pit cleaning است كه در اين روش اقدامات لازم جهت رفع آلودگي و تثبيت ضايعات بجا مانده از چاههايي كه قبلاً حفاري شده انجام مي گیرد .
يكي ديگر از فرايند هايي كه طي دوسال اخير براي اولين بار در ايران با همكاري كارفرماي شركت حفاري شمال (شركت نفت مناطق مركزي ) و پيمانكاران شركت حفاري شمال صورت پذيرفت(pit closing) است که دراین روش تثبيت فوم و استفاده مجدد از آب برگشتي از چاه باعث جلوگيري از جاري شدن پساب حفاري به محيط زيست و ممانعت از نفوذ به منابع اب های زير زميني می شود.
با توجه به وجود فناوری های مدرن جهت مديريت پسماند ، بايستي تدابيري اتخاذ و قوانين مصوب شوند كه شروع عمليات حفاري منوط به استقرار سيستم مديريت پسماند باشد .
پيشنهاداتی به منظور بهينه سازي فرآيندهاي موجود مديريت پسماند در صنعت حفاری و نیز برای بهره مندی بیشتر از برگزاری این گنفرانس ارائه مي شود.
همانگونه که می دانیم مرجع و مأخذ اطلاعات و استانداردهاي ارائه شده در صنعت حفاري چاه هاي نفت و گاز، مركز تحقيقات مهندسي نفت آمريكا (API) و انجمن بين المللي پيمانكاران حفاري (IADC) هستند ، به همین دلیل جهت ارتقای سطح کیفی مدیریت پسماند استفاده از این مراجع معتبر توصیه می شود.
استفاده از سيالات حفاري سازگار با محيط زيست و قابل تجزيه (با پايه گياهي و معدني)بدون ايجاد عوارض خطرناك كه آلودگيها را به حداقل ممكن و ترجيحآ صفر كاهش می دهد مورد توجه ویژه قرار گیرد.
استفاده از تكنولوژيهاي جديد جهت پالايش،تجزيه و تبديل مواد زائد به مواد مفيد و قابل استفاده (Zero Discharge )مورد توجه خاص قرار گیرد ؛ در این بخش مي توان روش تصفيه بيولوژيكي را ترویج کرد كه در این روش ، با استفاده از باكتري ها مواد زائد حفاری به كود كمپوست(compost) تبديل ميشود، همچنین استفاده از مواد نانو نیز که باعث كاهش مصرف مواد شيميايي و به تبع آن كاهش توليد مواد زائد ميشود مورد توجه قرار گیرد .
استفاده از سيستم هاي مديريت پسماند در دستگاه های دريايي و جلوگيري از ورود آلاينده ها به دريا از طريق انتقال كنده ها به خشكي پس از انجام فرآورش اوليه و سپس انجام فرآيند هاي پالايشي بر روي آن در خشكي مورد تاکید قرار گیرد.
ارتباط و تعامل میان مدیرت های HSE شركتهاي حفاري و همچنين HSE وزارت نفت با سازمان حفاظت محيط زيست جهت همفكري و پياده نمودن قوانين و مقررات زيست محيطي قابل انجام به معناي واقعي آن در دستور کار قرار گیرد.
توجه ويژه ای به وضعيت تحقق مصوبه‌هاي كنفرانس پيشين (سال91) شود و در نهايت مسئول پيگيري اجراي مصوبات این کنفرانس ها مشخص گردد.
محمدعلی عبادی رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران در دومین کنفرانس پژوهش و فناوری مواد زائد در مدیریت صنعت نفت اظهار داشت: مسئله آلودگی و موارد مربوط به محیط زیست یکی از مهم‌ترین مسائل و دغدغه بشری است که آحاد جامعه با آن روبرو هستند که مسئله محیط زیست یکی از اساسی‌ترین این موضوعات می‌باشد که تمام کشورهای دنیا و مجامع بین‌المللی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی تصریح کرد: مهم‌ترین عامل در آلودگی محیط زیست عامل انسان، طبیعت و آلودگی تأثیرگذار است.
عمادی گفت: یکی از مسائلی که صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و هیدروکربری و محیط زیست با آن مرتبط است اکتشاف، حفاری تولید و استخراج، تصفیه و نگهداری آن است به طوری که به ازای هر بشکه نفت خامی که تولید می‌شود درصدی نیز همراه آن آب است.
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران گفت: با تولید 2.4 میلیون بشکه نفت خام حدود 450 هزار بشکه آب آلوده در صنعت تولید می‌شود که این موضوع رو زبه روز در حال افزایش است.
وی تأکید کرد: در حوزه حفاری میزان کنده‌ها سالانه به 600 هزار تن برای ایجاد چاه‌‌های جدید تولید می‌شود در اکتشاف و حفاری تأثیرگذار است و اینکه کشور ذخایر عظیم نفت و گاز را دارد اما با چالش های محیط زیستی مواجه است و این میزان و عدم مدیریت صحیح برای مواد زائد 10 تا 100 برابر هزینه به دنبال دارد و اگر به موقع مدیریت نشود خسارات جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کند.
وی گفت: در دنیا فناوری، پژوهش و تکنولوژی جدید در حوزه مدیریت نقش بسزایی دارد که استفاده از آن می‌تواند با مدیریت درست برای حفظ محیط زیست کمک کند.
عباس رزمي در دومين كنفرانس نقش پژوهش و فن آوري هاي نوين در مديريت مواد زائد صنعت نفت به تاريخچه قوانين و مقررات زيست محيطي پرداخت و گفت: اولين كنفرانس جهاني سازمان ملل درباره انسان و محيط زيست معروف به استكهلم 5 ژوئن 1972 ميلادي در سوئد برگزار شد.
وي افزود: نتيجه كنفرانس فوق تصويب و انتشار يك بيانيه حقوق محيط زيست يعني حقوق برخورداري انسان از محيط زيست سالم همطراز با حقوق بشر شناخته شده است.
رزمي تصريح كرد: كنفرانس دوم سازمان ملل درباره توسعه و محيط زيست 20 سال بعد از كنفرانس استكهلم در ژوئن 1992 در ريودوژانيرو برزيل بود كه به همايش زمين معروف است .
مدير HSE ، پدافند غير عامل ومديريت بحران شركت ملي نفت ايران افزود: با تصويب و انتشار بيانيه ريو حاوي 21 اصل و دستور كار و دو كنوانسيون مهم، زمينه تقويت همكاري هاي بين المللي زيست محيطي گشوده شد.
وي توضيح داد: كنوانسيون تغيير آب و هوا يكي از معاهدات زيست محيطي است كه در تاريخ 9 مي 1992 ميلادي در نيويورك به تصويب رسيد؛ اعضاي اين كنوانسيون با توجه به اين مهم، كنترل فعاليت هاي صنعتي و جلوگيري از توليد گازهاي گلخانه اي را مد نظر دارند.
رزمي در خصوص تاريخچه قوانين زيست محيطي در كشور گفت: اولين احكام قانوني در خصوص شكار سال 1307 تصويب و در سال 1350 قانون صيد و شكار و آئين نامه هاي اجرايي آن بازنگري و تكميل شد.
مدير HSE، پدافند غير عامل ومديريت بحران شركت ملي نفت ايران عنوان كرد: سال 1353، مجلس، قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست، ارائه اختيارات وسيع براي جلوگيري از آلودگي هوا و تخريب محيط زيست به سازمان را تصويب كرد و يك سال پس از آن هيات وزيران، تصويب آيين نامه جلوگيري از آلودگي هوا به استناد ماده 10 قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست مشتمل بر تعاريف و مقررات حفاظت از مناطق چهارگانه تحت اختيار و نظارت سازمان را دستور كار قرار داد.
وي با اشاره به اينكه تا قبل از انقلاب اسلامي فقط 5 قانون مرتبط با محيط زيست به تصويب رسيده بود، افزود: سال 1358 اصل 50 قانون اساسي كشور جمهوري اسلامي ايران با موضوع محيط زيست تصويب شد و پس از آن قوانين يكي پس از ديگري به تصويب رسيد.
رزمي به استانداردهاي زيست محيطي پرداخت، گفت: هواي پاك، حدود مجاز وسايل نقليه موتوري، حد مجاز آلودگي صوتي در هواي آزاد، استاندارد خروجي آلاينده هاي هوابرد از كارخانجات و كارگاه هاي صنعتي و استاندارد خروجي فاضلاب ها از جمله استاندارهاي زيست محيطي به شمار مي روند.
مدير HSE ، پدافند غير عامل ومديريت بحران شركت ملي نفت ايران گفت: از جمله معاهدات زیست محیطی بین المللی مي توان به کنفرانس جهانی محیط زیست، کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محیط زیست و توسعه، اجلاس جهانی توسعه پایدار، برنامه محیط زیست ملل متحد، اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، کنوانسیون بازل، پروتکل مونترال، اصلاحیه های لندن، کپنهاگ، مونترال و پکن، کنوانسیون تغییرات آب و هوا، پروتکل کیوتو اشاره كرد.
وي توضيح داد: قوانین و معاهدات زیست محیطی بین المللی دریا، بندر و کشتی شامل قانون حفاظت دریا و رودخانه های مرزی از آلودگی با مواد نفتی، آیین نامه احداث و استفاده از تاسیسات در فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی ایران در خلیج فارس، دریای عمان و قانون حفاظت از درياها و رودخانه‌هاي قابل كشتيراني در مقابل آلودگي به مواد نفتي مي شود.
رزمي در خصوص ديگر قوانين و معاهدات زیست محیطی بین المللی دریا، بندر و کشتی توضيح داد: کنوانسیون بین المللی مربوط به مداخله در دریاهای آزاد در صورت بروز سوانح آلودگی نفتی، پروتکل مربوط به مداخله در دریاهای آزاد در صورت بروز آلودگی ناشی از مواد غیر نفتی و کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی ناشی از دفع (تخلیه) مواد زاید و دیگر مواد و همچنين کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی دریا ناشی از کشتی ها از جمله قوانين زيست محيطي دريا به شمار مي رود.
مديرHSE ، پدافند غير عامل ومديريت بحران شركت ملي نفت ايران يادآور شد: عوارض آلايندگي (ارزش افزوده)، مشخص نبودن معيار آلايندگي و تكليف قانوني بخش بالادستي نفت، با توجه به اينكه شركت نفت درآمدي حاصل از فروش نفت ندارد، به عنوان يكي از چالش ها مطرح است.
وي در خصوص چالش و ابهامات موجود در محيط زيست گفت: عدم وجود استانداردهاي مربوط به فلر، پساب صنعتي بخش بالا دستي، آئين نامه هاي اجرايي، كاربردي نبودن دستورالعمل هاي ارائه شده نظير ماده 190 و همچنين قانون مديريت پسماند به خصوص در بخش تعاريف، از جمله چالش هاي موجود در بخش محيط زيست است.
رزمي اذعان كرد: مشخص نبودن تكليف قانوني بخش بالادستي نفت در شيوه نامه هاي ارائه شده توسط دفتر پايش فراگير سازمان محيط زيست و همچنين طرح و پروژه هاي مشمول انجام مطالعات ارزيابي به طور مثال در بحث توسعه ميادين يا توسعه خطوط لوله و ساير موارد تكليف قانوني به درستي مشخص نشده است، به عنوان مشكلات بخش محيط زيستي مطرح است.
گفتنی است دومین کنفرانس نقش پژوهش و فناوری های نوین در مدیریت مواد زائد صنعت نفت(بخش بالادستی) در روزهای 17و 16 دیماه سال 93 برگزار شد.
انتهای پیام/
حاجی دلیگانی در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان:
دولت نرخ ارز را حساب شده بالا برد/ مجلس در برابر این مسأله سکوت نمیکند
