رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: امروز در خلال مذاکرات هسته‌ای طرف‌های ما همان طرف‌هایی هستند که در ملی شدن صنعت نفت با آن‌ها برخورد و تعامل داشتیم و آن‌ها همان کسانی هستند که در آن دوران خدعه و نیرنگ‌های فراوانی را علیه ما به کار بردند.

ملی شدن صنعت نفت مدلی مناسب برای مذاکرات هسته‌ایبه گزارش خبرنگار سیاسی باشگاه خبرنگاران، سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران موسی حقانی رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران بود و با توجه به روز 29 اسفند که روز ملی شدن صنعت نفت است، گفت: وقایع 29 اسفند که در آن صنعت نفت ایران ملی شد، می‌تواند برای ما عبرت‌آموز باشد، تاریخ چراغ راه آینده است و همواره ملت‌ها از وقایع تاریخی درس می‌گیرند و آشنایی با وقایع تاریخی می‌تواند سطح هوشیاری یک ملت را افزایش دهد.

وی با اشاره به اظهار نگرانی مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای مجلس خبرگان افزود: مقام معظم رهبری از رفتار و پایبندی طرف مقابل به تعهدات و مواضع‌اش در خلال مذاکرات اظهار نگرانی کرده‌اند.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران اظهار داشت: امروز در خلال مذاکرات هسته‌ای طرف‌های ما همان طرف‌هایی هستند که در ملی شدن صنعت نفت با آن‌ها برخورد و تعامل داشتیم و آن‌ها همان کسانی هستند که در آن دور خدعه و نیرنگ‌های فراوانی را علیه ما به کار بردند.

حقانی اظهار داشت: مدل ملی شدن صنعت نفت می‌تواند مدل خوبی در مذاکرات هسته‌ای برای ما باشد. غربی‌ها در پروسه ملی شدن صنعت نفت تمام سعی خود را کردند تا از زیر قول‌هایی که داده بودند، شانه خالی کنند.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تصریح کرد: در تاریخ گذشته، ایران کشوری قدرتمند در منطقه غرب آسیا بود و به همین جهت از ابتدای حضور انگلیسی‌ها در منطقه این کشور، ایران را مانعی برای رسیدن به اهداف خود می‌دانستند.

وی افزود: انگلیسی‌ها، روس‌ها را در دوران فتحعلی شاه به حمله به ایران تحریک کردند و این به دو جنگ بین ایران و روس منجر شد که یکی از آن‌ها ده سال به طول انجامید و در خلال این جنگ‌ها بخش‌های وسیعی از کشور ما تجزیه شد.

حقانی ادامه داد: در یکی از جنگ‌های ایران و روسیه، انگلیسی‌ها شرایط مذاکرات ایران و روسیه را برای پایان دادن به جنگ فراهم کردند و در آن مذاکرات طرف روسیه را گرفتند و بر این اساس ایران دچار صدمات شدیدی شد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تصریح کرد: قرارداد دارسی موجبات حضور انگلیسی‌ها برای اکتشاف نفت در ایران را فراهم کرد و در جنگ جهانی اول به گفته چرچیل، نفت ایران به مثابه خونی در رگ‌های خشک انگلیس جریان پیدا کرد و انگلیس را از شکست حتمی نجات داد.

وی افزود: مردم ایران از ابتدا با غارت نفت مخالف بودند و کودتایی که شرایط روی کار آمدن رضاخان را فراهم کرد، در راستای حفظ نفت ایران برای انگلیسی‌ها بود.

حقانی ادامه داد:  مذاکره جزئی اجتناب ناپذیر از سیاست‌های ایران است در حین مذاکره در زمان ملی شدن صنعت نفت که قرار بود سهم ایران افزایش یابد طرف انگلیسی عنوان کرد ما با افزایش سهم ایران موافقت می‌کنیم اما مدت قرارداد باید تمدید شود.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر تصریح کرد: به این ترتیب قراردادی که در سال 1341 قانونا بایستی پایان می‌یافت 60 سال دیگر تمدید شد.

وی تصریح کرد: اگر انقلاب اسلامی ایران بدست بنیانگذار کبیر انقلاب و شما مردم عزیز رخ نمی‌داد و رژیم شاهنشاه ساقط نمی‌شد این قرارداد تا سال 1372شمسی ادامه می‌یافت و در آستانه انقضا تمدید دوباره صورت می‌گرفت.

حقانی با تأکید بر اینکه ملی شدن صنعت نفت در حقیقت پس از پیروزی انقلاب اسلامی محقق شد تصریح کرد: در حقیقت صنعت نفت ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ملی شد و این در حالی است که تهدید انگلیس‌ها در زمان رضا شاه وی را به عقب‌نشینی درخصوص ملی شدن صنعت نفت وا داشت و وی پذیرفت که 60 سال قرارداد ملی شدن صنعت نفت به تأخیر بیافتد خود رضاشاه در مطلبی عنوان کرد که 50 سال دیگر به واسطه تمدید این قرارداد مردم ما را لعنت خواهند کرد. 

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر تصریح کرد: ایران در جریان جنگ‌های جهانی چندین بار توسط انگلستان تا مرز نابودی پیش رفت و انگلیس‌ها بارها اعلام کردند ایران باید در وحوشت و بربریت قرار گیرد و تبدیل به کشوری کوچک شود. 

وی با بیان اینکه در این میان نقش جریان دینی از جمله آیت‌الله کاشانی ودکتر مصدق بسیار برجسته است به محض آنکه بحث ملی شدن صنعت نفت آغاز شد آمریکایی‌ها شروع به تهدید کردند و گفتند ما اجازه نمی‌دهیم نفت ایران ملی شود.

حقانی اضافه کرد: بالاخره با تمام این کش و قوس‌ها در 29 اسفند 1329 صنعت نفت ملی شد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر تصریح کرد: انگلیس‌ها باتوجه به آنکه منافعشان در منطقه به خطر افتاده بود اعلام کردند به هیچ وجه ملی شدن صنعت نفت در ایران را نمی‌پذیریم و به این منظور آبادان را تحت محاصره نیروهای خود درآوردند. 

وی ادامه داد: به این ترتیب آنها در کنار این تهدیدهای نظامی عوامل خود در داخل ایران را تحریم کردند و با این اقدامات اساس ملی شدن صنعت نفت را زیر سوال بردند.

حقانی اضافه کرد: با تمام این فراز و نشیب‌ها ملت ایران در برابر توطئه آنها ایستادگی کرد و بالاخره انگلیس‌ها رضایت دادند نفت ایران نصف نصف به فروش برسد یعنی به شرطی که مدیریت نفت ایران به دست انگلیس‌ها بماند اجازه فروش آن را به ایران دادند.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر اداامه داد: از اردیبهشت 1330 تا اسفند 1331 ایران 5 دوره مذکره با انگلیس و آمریکا برای استیفای حقوق ملت داشت و در روند این مذاکرات پیشنهاداتی ارائه شد که ناقض منافع ملت ایران بود. 

وی اضافه کرد: در همین مقطع انگلیس با تشدید جنگ نرم علیه ملت ایران شروع به ایجاد ناامیدی و یأس بین مردم کرد و از طرف دیگر با تحریم نفت ایران سعی در کاهش درآمدهای نفتی ایران داشت.

حقانی با بیان اینکه این توطئه‌ها به همین جا ختم نشد ادامه داد: انگلیس‌ها با تحریک کاگران به اعتصاب و اقداماتی عظیم تلاش کردند پشت نهضت ملی شدن نفت را از حمایت مردم خالی کنند اما نقش بی‌نظیر و غیرقابل انکار آیت‌الله کاشانی با حمایت جدی از دولت مصدق آنها را در نیل به این هدف ناکام گذاشت.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران افزود: در آن مقطع زمانی آمریکا به برخی از جریانات در ایران چراغ سبز نشان می‌داد و قصد آن‌ها این بود که از جریان‌هایی که در کشور رخ می‌دهد، بهره لازم را ببرند، البته تلاش آمریکا با شکست مواجه شده بود و انگلیس به آن‌ها مجال نمی‌داد.

حقانی تصریح کرد: وقتی مردم ایران بر استیفای حقوق خود تأکید داشتند، آمریکا برای ترساندن انگلیس از گرفتن حق ایرانی‌ها آن‌ها را می‌ترساند و همواره مخالفت می‌کرد که البته این هدفش برای گرفتن امتیاز از این کشور بود.

وی اضافه کرد: البته در آن مقطع زمانی متأسفانه برخی از دولتمردان به برخی از رفتارهای آمریکا امید بسته بودند و اگر مخالفتی نیز به وجود می‌آمد، برخورد جدی صورت نمی‌گرفت. با اعلام ملی شدن صنعت نفت ایران به فاصله دو ماه، آمریکا دو موضع مختلف را گرفت؛ از ایران حمایت کرد اما نه به معنای به رسمیت شناختن صنعت نفت، بلکه به دنبال گرفتن امتیاز از عربستان بود.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تأکید کرد: از سال 1330 به بعد رفته رفته رفتار دوپهلوی آمریکا در مذاکرات آشکار شد و ظاهرات شروع به نصیحت کردن ایران و انگلیس کرد و همواره می‌گفت که ایران باید با انگلیس به توافق برسد و انگلیس نیز این مسیر را نباید تند برود و همینطور امکان حمله نظامی با توجه به ملی شدن نفت ایران نیز نباید از سوی این کشور صورت بگیرد.

حقانی افزود: چرا که ونزوئلا و عربستان در آن مقطع زمانی به دنبال رسیدن توافقات نفتی بودند و آمریکا از این واهمه داشت که ایران امتیاز بگیرد و این دو کشور از ایران الگوبرداری کنند.

وی با اشاره به روی کار آمدن مصدق اظهار داشت: وی با همراهی و مساعدت آیت‌الله کاشانی توانست صنعت ملی شدن نفت را به پیش ببرد و قرار بر این شد که مدیریت دولت را در دست بگیرد و به خوبی مسائل را اداره کند اما در ادامه با مشکلاتی که آمریکا و انگلیس بر سر راهش قرار دادند، مواجه شد و کم کم متوجه دورویی آمریکایی‌ها شد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تصریح کرد: در 26 مرداد سال 1332 دقیقاً دو روز قبل از کودتا مصدق با سفیر آمریکا ملاقات داشت و در این ملاقات درباره این موضوع صحبت شد که ایران و انگلیس به توافقاتی خواهند رسید اما آمریکا می‌دانست که این توافقات با شکست مواجه خواهد شد و در 29 اسفند رفتار توأم با خوش‌بینی به ظاهر آمریکا نمایان شد، چرا که کودتا به راه افتاد.

حقانی افزود: در آن بهبهه زمانی مصدق موضوع اقتصاد و فروش نفت را مطرح کرد و به دنبال دور زدن تحریم‌ها بود و در مقابل دشمنان کرنش نمی‌کرد و به دشمن خوش بین نبود و دولتمردان در آن زمان دچار جنگ درونی شدند و گروه‌های سیاسی در ایران به جان افتادند و مانع شدند تا منافع خود را در جریان ملی شدن صنعت نفت حفظ کنند و در 28 مرداد این نهضت با کودتا مواجه شد.

وی تصریح کرد: از همان ابتدا مشخص بود که رفتار آمریکایی‌ها فقط در جهت رسیدن به منافع خودشان بوده و در طول 5 دوره مذاکرات با ما هیچ دستاوردی را به دست نیاوردند و حتی در آخرین مرحله مصدق پذیرفت که 25 درصد از درآمدهای حاصل از نفت را به برخی از کشورها بفروشد و در دادگاه صالحه بین‌المللی گفتگوهایی رد و بدل شد و مدعیان طرفین آمریکا و انگلیس حتی در این اقدام نیز عزم خود را برای نابودی ملی شدن نفت ایران جزم کرده بودند.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران افزود: متاسفانه خوش بینی دولتمردان ما در آن مقطع زمانی آنان را از واقعیت دور می‌سازد، آن‌ها حتی در حین مذاکره نقشه نابودی نهضت ملی شدن صنعت نفت را می‌کشیدند و برخی از عناصر دولت به آمریکا امید داشتند.

حقانی با اشاره به مذاکرات اخیر تیم هسته‌ای کشورمان با طرف غربی اظهار داشت: امیدواریم این مذاکرات به نتیجه مطلوب برسد. ایستادگی و مقاومت دولتمردان ما در این مذاکرات در تاریخ بی‌سابقه است. ملت ما با ایستادگی و تبعیت از منویات رهبری مقابل هجوم بیگانه و تقاضای نامشروع با دست پر و با پیروزی این مرحله را طی خواهد کرد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در پایان خاطرنشان کرد: اگر ما به توافق نیز برسیم آن‌ها طرح‌های دیگری را مطرح می‌کنند و در همان لحظه در اندیشکده‌های خود به فکر نابودی ایران و انقلابند و امید داریم ترفند‌های آنان با تدبیر مسئولین خنثی شده و توطئه‌شان به خودشان بازگردد.


انتهای پیام/


اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار