امروز در تاریخ؛
از فرار "ژنرال هایزر" مستشار آمریکایی از ایران تا درگذشت پدر پویانمایی ایران
فرار "ژنرال هایزر" مستشار آمریکایی از ایران ، کشف سردترین نقطه جهان در سیبری ، تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به امر امام خمینی ، عقب‌نشینی مفتضحانه نیروهای نظامی آمریکا از خلیج فارس ، درگذشت پدر پویانمایی ایران و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 17 بهمن 1393 خورشیدی برابر با 16 ربیع الثانی 1436 هجری و 6 فوریه 2015 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
راهپیمایی عظیم مردمی در حمایت از دولت موقت (1357 ش)
در پی اعلام تشکیل دولت موقت انقلابی، راهپیمایی‌های وسیعی از سوی میلیون‌ها نفر از مردم مسلمان و انقلابی ایران برای پشتیبانی و تأیید این تصمیم حضرت امام در شهرهای مختلف برپا شد. در این روز مردم مسلمان ایران با اجتماع در خیابان‌ها، همه، یک صدا خواستار برکناری دولت سرسپرده بختیار شدند. در این راهپیمایی، تمام طبقات از جمله روحانیان، اصناف، کارگران، دانشجویان و زنان مشارکت داشتند و شعارهایی در تأیید اقدام امام داده شد. در پایان، طی قطعنامه‌ای به دولت غیرقانونی بختیار هشدار داده شد که هر چه زودتر از رودررویی ملت کنار بروند.
فرار "ژنرال هایزر" مستشار آمریکایی از ایران (1357 ش)
ژنرال هایزر فرستاده ویژه آمریکا، در چهاردهم دی ماه 1357 به منظور کمک به بقای رژیم پهلوی و اعلام حمایت آمریکا از فرماندهان ارتش شاه و زمینه‌سازی کودتا علیه انقلاب اسلامی به تهران آمده بود. وی در سفرش به ایران، ارتش را به تحت کنترل گرفتن ایران تشویق نمود و از ارتش خواست تا از دولت بختیار حمایت کرده، نظم را مستقر کند. هایزر معتقد بود که ارتش قدرت مهار تشنّجات را دارد اما در صورتی که نیروهای مذهبی طرفدار امام خمینی قصد سرنگونی دولت را داشتند او کودتا را به اجرا می‌گذاشت. اما ژنرال هایزر پس از یک ماه تلاش بیهوده و شکست در مأموریت خود به کشورش بازگشت.
رحلت آیت اللَّه العظمی "حاج آقا حسین طباطبایی قمی" از مدرسین حوزه علمیه نجف و قم (1325 ش)
آیت‌اللَّه حاج آقا حسین طباطبایی قمی در سال 1243 ش (28 رجب سال 1282 ق) در شهر قم دیده به جهان گشود. آیت اللَّه قمی پس از نزدیک به بیست سال اقامت در نجف به مشهد بازگشت و حوزه درس خود را تشکیل داد و مرجعیت مردم را نیز عهده‌دار شد. وی در واقعه قیام خونین مسجد گوهرشاد مشهد در اعتراض به کشف حجاب اعتراض خود را مطرح ساخت که به تبعید ایشان به عراق انجامید. ایشان از مراجع وارسته‌ای بود که در مقاطع مختلف به‌خصوص در دوران خفقان رضاخانی به پا خاست و شجاعانه به ستیز با دشمن پرداخت و دخالت عملی در سیاست را با حضور در صحنه‌های مختلف سیاسی بخوبی نشان داد که به حق می‌توان او را "قامت قیام" نامید. آیت اللَّه قمی از مشایخ حدیث و اجتهادِ زمان خود بود که بعد از شیخ الشریعه اصفهانی، ریاست و زعامت شیعه به او منتهی شد. از ایشان آثار متعددی بر جای مانده که حاشیه بر عروةُالوثقی، حاشیه بر رساله ارث و نَفقات، مختصَرُ الاحکام، طریقُ النجاة، مناسک حج و... از آن جمله‌اند. این فقیه عالی مقام و عالم نستوه سرانجام در هفدهم بهمن 1325 ش برابر با چهاردهم ربیع‌الاول 1366 ق در هشتاد و دو سالگی رحلت کرد و پس از تشییعی باشکوه در صحن امام علی (ع) دفن گردید.
تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به امر امام خمینی (1366 ش)
پس از تشکیل مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، مواردی به وجود آمد که این دو نهاد با هم اختلاف نظر پیدا می‌کردند و در هر بار نظر حضرت امام را اعمال می‌نمودند. سرانجام در اواسط بهمن 1366 از سوی رییس جمهور، رییس مجلس، رییس دیوان عالی کشور، نخست وزیر و حاج احمد خمینی نامه‌ای خطاب به امام نگاشته و از ایشان درخواست شد که برای حل عملی مسائل، مرجعی را تعیین کرده که باعث حل اختلاف مجلس با شورای نگهبان گردد. حضرت امام نیز در 17 بهمن آن سال، فرمان تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام مرکب از اعضای شورای نگهبان، رؤسای سه قوه و... را صادر کردند. مشروعیت و قانونی بودن تصمیمات مجمع تشخیص مصلحت نظام، تا قبل از بازنگری قانون اساسی در سال 1368، با توجه به اختیارات ولایت مطلقه فقیه که قانون اساسی آن را به رسمیت شناخته، قابل توجیه بود. ولی پس از بازنگری قانون اساسی، این مجمع برای تشخیص در مواردی که مصوبات مجلس توسط شورای نگهبان بر خلاف موازین شرع و یا قانون اساسی تشخیص داده شود و از آن سو مجلس با درنظر گرفتن مصلحت نظام، نظر شورای نگهبان را تأمین نکند؛ و همچنین مشاوره در اموری که رهبری به آنان ارجاع می‌دهد و سایر وظایفی که در قانون ذکر شده است، به دستور مقام معظم رهبری تشکیل می‌شود. اعضای ثابت و متغیر این مجمع را مقام معظم رهبری تعیین می‌نمایند.
عقب‌نشینی مفتضحانه نیروهای نظامی آمریکا از خلیج فارس در جریان جنگ تحمیلی (1366 ش)
دولت ریگان به دنبال رسوایی ایران گیت، به منظور باز یافتن اعتبار خود در میان کشورهای عرب، با درخواست حکام منطقه جهت اعزام نیرو به خلیج فارس به بهانه حفاظت از کشتیرانی آزاد موافقت نمود. رسانه‌های آمریکایی نیز تا مدتی اغلب، حملات به کشتیرانی منطقه را نادیده گرفته و بیشتر به موفقیت عملیات اسکورت آمریکا و عدم وقوع حمله علیه کشتی‌های آمریکایی پرداختند. این رسانه‌ها غالباً آن چه را که حملات قایق‌های توپ‌دار ایران به تانکرهای متعلق به عربستان و کویت و تانکرهایی که عازم این منطقه هستند می‌خوانند با آب و تاب خاص و با هدف معرفی ایران به عنوان یک نیروی تندرو و تهدیدکننده جریان آزاد کشتیرانی در خلیج‌فارس منعکس می‌کرد و به ندرت از حملات وسیع عراق علیه تانکرهای نفتی بین‌المللی یاد می‌کردند. نیروهای نظامی آمریکا مانعی بر افزایش حملات به نفت‌کش‌ها نشد به طوری که رسانه‌های آمریکا نیز به آن اعتراف کردند. در نهایت وحشت نیروهای آمریکا از حملات انتحاری ایرانیان و مخارج سنگین حضور آنان در خلیج فارس باعث عقب نشینی مفتضحانه آنها در این روز گردید.
تشکیل تیپ 27 محمدرسول اللَّه (ص) (1360 ش)
تیپ ۲۷ حضرت محمدرسول الله (ص) در هفدهم بهمن ۱۳۶۰ به فرماندهی حاج احمد متوسلیان به جرگه یگان های رزمی سپاه پیوست. تیپ در همان اوایل تاسیس آماده شد تا در عملیات بزرگ فتح المبین نقشی کلیدی ایفا نماید. این تیپ با ۹ گردان ماموریت یافت تا با نفوذ در عمق مواضع دشمن، توپ خانه سنگین آن ها را در ارتفاعات علی گره زد از کار بیندازد. در این عملیات، تیپ ۲۷ طی چهار مرحله توانست ضربات سنگینی را در مناطق تپه چشمه، شاوریه، بلتای بالا و پایین به دشمن بعثی وارد نموده و مناطق وسیعی از سرزمین های اشغالی را آزاد کند.
درگذشت اسفندیار احمدیه، پدر پویانمایی ایران (1390 ش)
استاد اسفندیاراحمدیه متولد ۱۳۰۷ در محله پامنار تهران بود. او به مدت ۲ سال از ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ در نزد استاد علی اصغر پتگر به تعلیم نقاشی پرداخت. سپس در سال ۱۳۲۶ به هنرستان کمال الملک رفت و از حضور بزرگانی چون اسماعیل آشتیانی، محمود اولیا و حسین شیخ بهره ها گرفت. اسفندیار احمدیه به علت شاگردی در نزد شاگردان کمال الملک و نیز به علت همفکری با این جریان مهم نقاشی معاصر ایران، در امتداد منطقی مکتب کمال الملک قرار گرفته است. وی در واقع بانی انیمیشن در ایران و پدر پویانمایی ایرانی بود که در سال ۱۳۳۶ با ساخت دو فیلم «ملانصرالدین» و «قمر مصنوعی» نام خود را به عنوان بنیانگذار نقاشی متحرک در ایران به ثبت رساند. احمدیه این دو فیلم را با مداد طراحی کرده و به مدت ۲ دقیقه به حرکت در آورده بود! کارگردان فیلم «قمر مصنوعی» یک ارمنی به نام پطروس پالیان بود. استاد احمدیه به رغم کهولت سن، تا روزهای پایانی عمر خویش نیز همچنان در مرکز آفرینش‌های هنری صبا به تولید انیمشین مشغول بود و از تلاش و فعالیت برای اعتلای این هنر در کشور فروگذار نکرد. ایشان بعدازظهر روز دوشنبه 17 بهمن ماه سال 1390 بر اثر بیماری اختلال خونی درگذشت.
به گزارش خبرگزاری رویتر، بیش از صد هزار دانشجوی دانشگا دهلی نو و جواهر لعل نهرو، ضمن خوستار آزادی بلاشرط 17 دانشجوی ایرانی...(1356 ش)
ـ که در تظاهرات روز پنج شنبه گذشته علیه شاه دستگیر شده بودند ـ دست به اعتصاب زدند. همچنین حدود 200 نفر از دانشجویان هند، در مقابل دفتر کارموراجی دسای، نخست وزیر هند، اجتماع کردند و از او خواستند تا دستورآزادی دانشجویان ایرانی را صادر کرده و از اخراج آنها ممانعت به عمل آورد.
رحلت فقیه جلیل ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری (465 ق)
عبدالکریم بن هوازن بن عبدالملک از قبیلهٔ قُشیری و ملقب به زین الاسلام یا شیخ الاسلام، مُکنّی به ابوالقاسم، از بزرگان علمای قرن پنجم هجری می‌باشد. وی فقیه، محدث، مفسر، عارف، ادیب، اصولی، کاتب، شاعر و در علوم عقلی و نقلی متبحّر بود. التَّیسیر فی التَّفسیر، الرِّسالَة القُشَیریه و مُختَصَرُ المُحَصَّل ازتالیفات اوست. وی هشتاد و نه سال عمر کرد و در نیشابور وفات یافت و در نزد قبر شیخ طریقتِ خود، ابوعلی دقاق، مدفون گردید.
پایان کنفرانس محدود کردن تسلیحات بین‌المللی در واشینگتن (1922 م) (ر.ک: 13 نوامبر)
کنفرانس "محدود کردن تسلیحات بین‌المللی" از 13 نوامبر 1921 م در واشینگتن، پایتخت امریکا آغاز به کار کرد. این کنفرانس در ششم فوریه 1922 م، با امضای قراردادی به نام قرارداد پنج جانبه توسط پنج کشور از کشورهای شرکت کننده به کار خود پایان داد. به موجب این قرارداد که به امضای امریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و ژاپن رسید، استفاده از هر گونه گاز سمّی و شیمیایی کشنده یا بی‌حس‌کننده در جنگ‌ها ممنوع شد. چند سال بعد در ژوئن 1925 م منع به کارگیری گازهای کشنده در جنگ‌ها از سوی تعداد بیشتری از کشورها مورد توجه قرار گرفت و طی پروتکلی در ژنو به امضای اکثر آن کشورها رسید. با این حال، همین کشورها در موارد متعدد از این سلاح های ممنوعه استفاده کرده‌اند.
درگذشت "امیرعبدالکریم ریفی" سردار آزادی خواه مسلمان مراکش (1963 م)
عبدالکریم ریفی، رئیس‌قبیله ریف و از امرای مسلمانان شمال افریقا در 28 ژانویه سال 1882 م در مراکش به دنیا آمد. بی‌عدالتی و استعمار اسپانیا در این کشور، وی را به قیام علیه این دولت برانگیخت و به مدت 14 سال رهبری قیام سکنه ریف و مراکشیان علیه اسپانیا و فرانسه را به عهده داشت. عاقبت قوای متحد اسپانیا و فرانسه حلقه محاصره دریایی و زمینی را بر او تنگ کردند. در این حال، عبدالکریم از ملت‌ها و دولت‌های مسلمان تقاضای یاری نمود ولی هیچ کمکی از آنان نرسید و سرانجام در سال 1926 م مغلوب شد و تسلیم فرانسویان گردید. وی پس از مدتی به فرانسه منتقل شد و از آن پس به مدت بیش از 35 سال در تبعید به سر برد. عبدالکریم ریفی در اواخر عمر به کشورش بازگشت و سرانجام در ششم فوریه 1963 م در 81 سالگی درگذشت.
کشف سردترین نقطه جهان در سیبری (1936 م)
سردترین نقطه کره زمین در ششم فوریه 1936 م توسط یک هیأت علمی و پس از چهار سال تلاش و جستجو در نقاط سردسیرِ جهان، شناخته شد. این گروه پس از تحقیقات بسیار، دریافتند که سردترین ناحیه جهان، شهر ورخویانسک در منطقه سیبری واقع در شمال روسیه است. این شهر تا پیش از فروپاشی شوروی و به ویژه در زمان تزارها تبعیدگاه محکومان سیاسی این کشور بود و دارای جمعیت بسیار کمی می‌باشد. سرمای این منطقه در زمستان به هفتاد درجه زیر صفر می‌رسد. لازم به ذکر است که این منطقه از مراکز داد و ستد خَز می‌باشد و رشته کوه‌های ورخویانسک با ارتفاع 2500 متر دارای معادن زغال سنگ، نقره، قلع و روی است.
تولد خانم "مارکیز دولامبر" ادیب فرانسوی (1647 م)
خانم آن ترز مارکیز دولامْبِر بانوی نویسنده فرانسوی در ششم فوریه 1647 م به دنیا آمد. وی که از چهره‌های برجسته ادبی در سده‌های 17 و 18 فرانسه به حساب می‌آید، یکی از بانیان اصلی محافل و کلوپ‌های ادبی نیز محسوب می‌گردد. در این مجالس عده زیادی از نویسندگان و هنرمندان اروپایی و به ویژه فرانسوی حضور می‌یافتند ضمن آن که خودِ خانم دولامبر نیز در ادبیات، صاحب ذوق بود و آثاری نیز به جای گذاشته است. خانم مارکیز دولامبر سرانجام در 27 ژوئیه 1733 م در 86 سالگی درگذشت.
تولد "رونالْدْ ریگان" چهلمین رئیس جمهور امریکا (1911 م) (ر.ک: 6 ژوئن)
ریگان با اتکا به اوج گیری احساسات راست گرایانه در آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا سال ۱۹۸۰ به پیروزی رسید. وی در سال ۱۹۸۹ در حالی کاخ سفید را ترک کرد که دو سوم مردم آمریکا عملکرد وی را در دوران زمامداریش مورد تائید قرار دادند. این بالاترین نرخ رضایت افکار عمومی آمریکا از یک رئیس جمهور بازنشسته در دوران پس از جنگ جهانی دوم بود. وی اگرچه دورانی طلایی را به عنوان بازیگر سینما سپری کرده بود، رفته رفته جذب حزب جمهوریخواه ایالات متحده آمریکا و در نهایت عضو فعال این حزب در سال ۱۹۶۶ شد. ریگان تا سال ۱۹۷۵ فرماندار ایالت کالیفرنیا بود. وی در رقابت‌های انتخاباتی‌اش در مقابل جیمز ایرل کارتر شعارهای میانه‌رو داد و توانست از نارضایتی دموکرات‌ها علیه اقدامات کارتر بهره‌مند شود. ریگان سه ماه پس از ورود به کاخ سفید مورد سوءقصد قرار گرفت، اما جان سالم به در برد. جرأت و جسارت وی در مواجهه با این واقعه زمینه محبوبیت بیشتر وی در میان افکار عمومی آمریکا را پدید آورد. کنترل تورم و بهبود وضعیت اقتصادی زمینه انتخاب مجدد ریگان را در انتخابات سال ۱۹۸۴ فراهم آورد. محبوبیت ریگان پس از رسوایی ایران - کنترا در سال ۱۹۸۶ تنزل یافت. اما ریگان خود را به عنوان رئیس جمهوری خلل‌ناپذیر شناسانده بود. مذاکرات ۴ روزه وی با «میخائیل گورباچف» رئیس جمهور وقت اتحاد شوروی را باید نقطه عطفی در دوران زندگانی وی و تاریخ آمریکا نامید. وی در سال ۱۹۹۴ دچار بیماری آلزایمر شد و ده سال بعد بر اثر همین بیماری درگذشت.
کشف جزایر "زلاند نو" در شرق استرالیا (1642 م)
جزایر زِلاندِ نو در ششم فوریه سال 1642 م به وسیله "آبل تاسمان" کاشف معروف هلندی کشف شد، ولی هلندی‌ها به علت دوری مسیر، رغبتی به مهاجرت و سکونت در آن نشان ندادند. در سال 1769 م کاشف و دریانورد معروف انگلیسی به نام "جِیمزکوک" به این سرزمین قدم نهاد و با گذشتن از تنگه میان دو جزیره اصلی، آن را به نام خود، تنگه کوک نامید. از این زمان بود که پای دیگر انگلیسی‌ها نیز به این سرزمین باز شد و در سال 1841 م، انگلستان رسماً زلاندنو را ضمیمه قلمرو امپراتوری خود کرد. از این تاریخ به بعد، سکنه بومی زلاندنو به مقاومت در برابر انگلیسی‌ها پرداختند و جنگی سی ساله را با استعمارگران آغاز نمودند، تا این که انگلستان در سال 1907 م به این سرزمین استقلال اعطا کرد.
آغاز سلطنت "ملکه الیزابت دوم" در انگلستان (1952 م)
الیزابت دوم یا الیزابت الکساندرا مری ویندسور رئیس دولت در بریتانیا و پانزده کشور دیگری است که وی بر آنها سلطنت می‌کند. این پانزده کشور که به عنوان «قلمروهای همسود» نیز شناخته می‌شوند، عبارت‌اند از کانادا، استرالیا، نیوزلند، جامائیکا، باربادوس، باهاما، گرانادا، پاپوآ گینه نو، جزایر سلیمان، تووالو، سنت لوسیا، سنت وینسنت و گرنادین، آنتیگوا و باربودا، بلیز و سنت کیتس و نویس. پس از مرگ پدرش شاه جورج ششم در ۶ فوریه ۱۹۵۲، الیزابت دوم به مقام ریاست دولت در پادشاهی متحد، کانادا، استرالیا، نیوزلند، سیلان، پاکستان و آفریقای جنوبی رسید. امروز بیش از ۱۲۸ میلیون نفر در کشورهایی زندگی می‌کنند که او صدر حکومت آنان است. او در ضمن مقام‌های صدر همسود، فرماندار عالی کلیسای انگلستان، لرد مان و دوک لانکستر را نیز به عهده دارد. الیزابت دوم در حال حاضر پس از شاه بامیبول در تایلند طولانی‌ترین دورهٔ صدارت حکومت در جهان را به عهده دارد. ملکه الیزابت دوم، تاکنون در بریتانیا شاهد فعالیت یازده نخست‌وزیر بوده است و دیوید کامرون، نخست‌وزیر کنونی بریتانیا، دوازدهمین نخست‌وزیری است که در زمان سلطنت او دولت تشکیل داده است.
زادروز جین یونگ، نویسنده معروف چین (1924 م)
جین یونگ، با نام اصلی جا لیانگ یونگ معروف به لوئیس چا در تاریخ ششم فوریه سال ۱۹۲۴ میلادی در شهر های‌نینگ چین به‌دنیا آمد. جین یونگ یکی از معروف‌ترین رمان‌نویس‌های چینی معاصر و یکی از پایه‌گذاران روزنامه مینگ پائو در هنگ‌کنگ است، که از سال ۱۹۵۹ م تا زمان بازنشستگی (۱۹۹۳ م) در آن کار می‌کرد. او 15 رمان بین سال‌های ۱۹۵۵ م تا ۱۹۷۲ م نوشته است. نوشته‌های جین یونگ به زبان‌های زیادی از جمله کره‌ای، انگلیسی، ژاپنی، فرانسوی، ویتنامی، اندونزیایی، برمه‌ای و تایلندی ترجمه شده است و بسیاری از فیلم‌ها، سریال‌های تلویزیونی و بازی‌های رایانه‌ای براساس داستان‌های او ساخته شده‌اند. در سال ۱۹۴۷ م، به‌عنوان روزنامه‌نگار وارد روزنامه تاکونگ پائو در شانگهای شد. یک سال بعد به‌عنوان ویرایشگر کپی در بخش هنگ‌کنگ گماشته شد. وقتی که جین یونگ به‌عنوان ویرایشگر به سین‌ون پائو منتقل شد، با چم ون تونگ روبه‌رو شد، که در سال ۱۹۵۳ م اولین رمان ووشیایش را نوشته بود. جین یونگ و چن دوست‌های خوبی با هم شدند، در این زمان بود که او شروع به نوشتن رمان‌هایش کرد. «کتاب و شمشیر» اولین رمان او در سال ۱۹۵۵ م نوشته شد. او به‌دنبال نوشتن رمان، کار قبلی‌اش را رها کرد و به‌عنوان صحنه‌آرا و نمایشنامه‌نویس در شرکت‌های فیلم‌سازی شروع به کار کرد. نوشته‌های جین یونگ شامل ۱۴ رمان و یک داستان کوتاه (شمشیر دوشیزه یوئه) می‌باشد. بیشتر رمان‌های او ابتدا در بخش روزانه روزنامه منتشر می‌شد. بعدها ویرایش کتابی رمان‌هایش به چاپ رسید.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
