به گزارش گروه علمی،‌ پزشكی باشگاه خبرنگاران مهندس محمد هاشمی در خصوص خبر پراکنی هایی که در چند ماه اخیر در حوزه سلامت مطرح می شود، اظهارداشت: این شایعات  همواره وجود داشته است بطوریکه با کوچکترین خبر نادرست، به یک باره موجی از نگرانی و دلهره در بین مردم ایجاد می شود.

وی ادامه داد: شایعه سم کشنده گوجه‌فرنگی یکی از همین دست اخباری بود که یکی دوماه گذشته سر زبان ها افتاد به دنبال آن، موارد مشابه دیگری مثل خرمای داعشی، کرم کشنده نارنگی پاکستانی، واکس سرطان‌زای میوه ها، واردات سوسيس و کالباس حيوانات حرام گوشت، و تغییر سیاست تأسیس داروخانه های زنجیره ای، خوراک برخی رسانه ها شد و البته اخیرا، دوباره شایعات دارویی شدت گرفته است. نمونه اخیر آن، موضوع توهم زا بودن قرص "کلداکس" بود که یکی دو هفته گذشته در فضای مجازی منتشر شد.

هاشمی گفت: حجم پیامک‌ و خبرهای محتوی آلوده بودن مواد غذایی، میوه‌ها و سبزیجات در تلفن‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی، این روزها آنقدر افزایش یافته که اگر بنا را بر راست بودن آنها بگذاریم باید بگوییم که همه خوراکی‌های موجود در بازار آلوده اند و اصلاً بهتر است هیچ ماده غذایی را مصرف نکنیم.

وی با بیان اینکه در اصطلاح رسانه ای به این خبرها "هوکس" گفته می شود و زبانشناسان ریشه لغوی این کلمه را  Hocus Pocus به معنای معنای اجی مجی یا همان شعبده بازی می دانند، هوکس را سخنی غیر واقعی اما قابل باور دانست که آگاهانه و با نیت فریب یا مزاح با دیگران و از روی عمد ساخته می شود و در قالب تصویر، صوت و فیلم، اخبار و گزارش های جدی ارائه می شوند.

هاشمی افزود: سازنده این هوکس ها، افراد یا گروه هایی با "خلاقیت سیاه" هستند که معمولا به صورت موردی و با دلایلی چون سربه سر گذاشتن دیگران، یادآوری مناسبت ها، طنز نویسی انتقادی، انتقام گیری شخصی، پرونده سازی، رقابت های ناسالم تجاری، ساخته می شوند و معمولا هم قالبی جدی دارند.

وی خبر "خرمای داعشی" را به عنوان شاهد مثال یک هوکس خوب ارائه نمود و اظهار داشت: تمام مشخصات مذکور در آن خبر وجود داشت. قالب آن جدی و مثل تمام خبرهایی بود که در رسانه ها منتشر می شد. ضمنا به موضوعی پرداخته بود که تقریبا همه مردم با آن آشنا بوده و درباره اش سخن می گفتند. یا موضوع "واکس سرطان‌زای میوه ها"  آنقدر ساده و قابل فهم همگانی بود که شانس بیشتری برای دهان به دهان شدن و تبدیل به شایعه ای مواج داشته باشد.

مدیر روابط عمومی سازمان غذا و دارو، افزود: متاسفانه، برای هوکس ها، قانون تدوین شده رسمی وجود ندارد. مدیوم هایی مثل روزنامه، رادیو و تلویزیون، قوانین حقوقی مدون رسانه ها خود را دارند به این مفهوم که در آن فریب مردم، آسیب رسانی به احساسات و عواطف عمومی و مسائلی از این دست ممنوع است و انتشار مطالب دروغ علیه یک فرد وی را صاحب حق پاسخگویی در همان رسانه می کند. علاوه بر این، اعتبار و موقعیت هر رسانه مشخص می نماید که مخاطبان آن می توانند انتظار چه نوع مطالب و با چه میزانی از صحت و سقم را داشته باشند. در  شبکه‌های اجتماعی مثل وایبر، لاین، تانگو، واتس‌آپ و وایبر، اما اینگونه نیست.

وی با نام بردن از اینترنت به مثابه رسانه ای عظیم که به تمام مخاطبان و کاربران اجازه تولید و نشر محتوا را می دهد و هر فرد با امکاناتی نظیر وبلاگ و هایپرلینک را  قادر به خبرسازی و انتشار مطالب در مقیاسی وسیع اقدام نماید، گفت: امکان ناشناس بودن در فضای مجازی نیز همانگونه که از نامش بر می آید مهیاست لذا این مسائل باعث شده است اینترنت بهترین خاستگاه انتشار هوکس ها باشد.

هاشمی، افراد زودباور را بیش از هر رسانه ای به عنوان رسانه ی مطلوب هوکس سازان معرفی کرد و گفت: فقط افراد ساده دل هستند که با شنیدن، خواندن یا دیدن مطلبی عجیب به صرف ارائه آن در قالبی جدی و بدون توجه به جزئیات غیرعقلانی ، باورش می‌کنند و بی درنگ نیز برای دیگران بازمی گویندش.

وی افزود: با رویت درست و کامل، استعلام و جستجوی منبع خبر و خود آن به راحتی می توان هوکس ها را تشخیص داد.

هاشمی خاطر نشان کرد: با توجه به همین راه حل های ساده اگر هوکس "عوارض ناشی از دیکلوفناک و فلج کننده بودن آن" کامل و درست رویت می شد به وضوح مشخص می گردید که موضوع، شرکتی خاص و نوع خاصی از این دارو بوده است و نه یک هشدار عمومی. یا در خصوص خرمای داعشی با صرف زمانی اندک معلوم می گردید که منبع مورد وثوقی برای استناد به آن یافت نمی شود.

سخنگوی سازمان غذا و دارو در پایان با بیان اینکه برخی افراد با این هوکس ها قصد ابراز وجود دارند و می‌خواهند خویش را در سطحی وسیع مطرح کنند، تاکید کرد: مردم مطمئن باشند همان‌گونه که سازمان غذا و دارو درباره روغن گیاهی پالم بدون ملاحظه، منع مصرف آن را اطلاع‌رسانی نمود در صورت وجود منع مصارف، اطلاع‌رسانی لازم را انجام خواهد داد. ضمن اینکه پایگاه خبری سازمان غذا و دارو نیز به‌ صورت آنلاین، آخرین شایعات مطرح شده درباره سلامت فراورده های غذایی، آرایشی و بهداشتی، دارو، مکمل و تجهیزات پزشکی را به اطلاع عموم خواهد رساند.

انتهای پیام/