به گزارش سرويس بينالملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه اینترنتی شبکه خبری «العربیه» در یادداشتی به قلم "مجید رفیعزاده" مینویسد: دیپلماسی "بک چنل" آمریکایی ـــ یا به عبارتی استفاده از کانالهای غیررسمی ارتباطی به جای کانالهای عادی و رسمی برای مذاکره ـــ به تحول روابط بین کوبا و واشنگتن و نهایتا دستیابی به یک توافق دیپلماتیک تاریخی بین دولت اوباما و دولت «رائول کاسترو» منجر شد.
***توافق ایران و آمریکا، اتفاقی دستنیافتنی و تقریبا غیرممکن است
پس از گذشت تقریبا 53 سال جنگ سرد بین آمریکا و کوبا، تحول روابط بین این دو دشمن دیرینه، باعث شد که عدهای در مورد عادی سازی روابط دولت آمریکا با دیگر رقبای قدیمی خود، به بحث و گفت و گو بشینند. در همین رابطه، امکان حل و فصل دیگر اختلافات دیپلماتیک، به خصوص احیای روابط دیپلماتیک بین آمریکا و ایران، موضوعی است که به ذهن بسیاری از ما خطور کرده است.
به دنبال توافق اخیر آمریکا و کوبا، عدهای امیدوار هستند که این بار نوبت احیای روابط آمریکا با دولت ایران است. اما برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که توافق ایران و آمریکا، اتفاقی دستنیافتنی و تقریبا غیرممکن است.
***هرگونه عادی سازی روابط دیپلماتیک بین جمهوری اسلامی ایران و دولت آمریکا، تاثیرات قابل توجه و مثبتی بر هر دو کشور خواهد گذاشت
به اعتقاد رفیعزاده، هرگونه عادی سازی روابط دیپلماتیک بین جمهوری اسلامی ایران و دولت آمریکا، تاثیرات قابل توجه و مثبتی بر هر دو کشور خواهد گذاشت و به یک تغییر بسیار مهم استراتژیکی و ژئوپولیتیکی در صفحه شطرنج سیاسی خاورمیانه منجر خواهد شد. در حال حاضر هر دو کشور، اهداف ژئوپولیتیکی و راهبردی مشترکی در عراق و سوریه، به خصوص در مبارزه با داعش دارند.
*** نتایج توافق احتمالی ایران و آمریکا
توافق احتمالی ایران و آمریکا به لغو تحریمهای اقتصادی جمهوری اسلامی منجر خواهد شد و تهران را در دستیابی به به بالاترین پتانسیل اقتصادی در صادرات، واردات و رفاه، یاری خواهد کرد. از طرفی، وقتی که بسیاری از اروپاییها و آمریکاییها از شهرهای تاریخی چند هزارساله اصفهان، شیراز، همدان و دیگر استانهای ایران بازدید کنند، صنعت گردشگری در این کشور جان تازهای خواهد گرفت.
عادی سازی روابط دیپلماتیک باعث خواهد شد که شرکتهای عمده اروپایی برای تجارت با جمهوری اسلامی، به ایران هجوم بیاورند. علاوه براین، محصولات آمریکایی نیز میتوانند در بازار ایران جایی برای خود باز کنند. به علاوه، شرکتهای هواپیمایی آمریکایی،همکاری خود را با شرکتهای هواپیمایی ایران آغاز خواهند کرد.
***آیا لغو تحریمهای جمهوری اسلامی و احیای مجدد روابط با تهران، ممکن خواهد بود؟
در حالی که بسیاری از مردم در مورد احتمال توافقی مشابه با توافق اخیر کوبا در مورد ایران به فکر فرو رفتهاند، این سوال به وجود میآید که آیا لغو تحریمهای جمهوری اسلامی و احیای مجدد روابط با تهران، ممکن خواهد بود؟
بین روشی که دولت اوباما برای معامله با دولت «رائول کاسترو» به کار بست، و شیوهای که اخیرا با جمهوری اسلامی ایران وارد گفت و گو شده است، شباهتهایی نسبی وجود دارد. وجه تشابه عمده این دو روش، به کار بستن تلاشها و مذاکرات دیپلماتیک موسوم به «بک چنل» است که در آن، دولت آمریکا از طریق کانالهای ارتباطی غیررسمی، با هر دو کشور وارد گفت و گو شده است.
*** مذاکرات غیررسمی موسوم به «بک چنل»، وجه تشابه رویکردهای دولت آمریکا در قبال ایران و کوبا
به گفته رفیعزاده، دولت اوباما، درست مثل توافق با کوبا، در خصوص برنامه هستهای ایران، با سیاستمداران ایرانی مذاکراتی غیررسمی [بک چنل] انجام داده است. به علاوه، اوباما در نامه محرمانهای به آیت الله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران، برخی از منافع مشترک راهبردی، ملی و ژئوپولیتیکی هر دو کشور در خاورمیانه را مورد تاکید قرار داده است.
اشتراکات موجود در رویکردهای دیپلماتیک دولت آمریکا نسبت به دولتهای ایران و کوبا، باعث شده که برخی از کارشناسان، سیاستمداران، و تحلیلگران سیاسی بلافاصله نتیجه گیری کنند که چنین توافقی در مورد ایران قابل اجرا است؛ چرا که این رویکرد در مورد کوبا کارساز بوده و به لغو تحریمهای آمریکا علیه این کشور منجر شده است.
***پرونده ایران بسیار پیچیدهتر، چندوجهی و چند لایه است
پرونده ایران بسیار پیچیدهتر، چندوجهی و چندلایه است. کوبا یک جزیره کوچک در نزدیکی ایالت فلوریدا با جمعیت 11 میلیون نفر است، در حالی که کشور ایران بالغ بر 80 میلیون نفر جمعیت دارد و در منطقه ژئوپولیتیکی و نفتخیز خاورمیانه و در میان آمیزهای از اتحادها و دشمنیها واقع شده است.
دوما، از دیدگاه واشنگتن، کوبا نمیتواند تهدیدی جدی علیه منافع راهبردی، ژئوپولیتیکی و یا اقتصادی آمریکا تحمیل کند. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی یکی از بازیگران مهم در بر هم زدن اهداف سیاست خارجی آمریکا و مخالف با متحدان آن (از جمله اسرائیل) در خاورمیانه به شمار میرود.
***برخلاف کاسترو، ایرانیها برای عادی سازی روابط با آمریکاییها هیچ تمایلی از خود نشان نداده است
سوما، بعید به نظر میرسد که رهبران ایران در مورد اولویتهای سیاست خارجه خود، از جمله حفظ بشار اسد در قدرت، توقف حمایت مالی، اطلاعاتی و نظامی خود به دولتهای عراق و سوریه، و کمک به نمایندگان توانمندی چون حزب الله، مصالحه یا سازش کنند.
در نهایت و مهمتر از همه این که برخلاف کاسترو، ایرانی ها به عادی سازی روابط دیپلماتیک با آمریکا هیچ تمایلی نشان نداده است. برای مثال، دولت اوباما تاکنون در این رابطه هیچ پاسخ مثبتی از جانب آیت الله خامنهای دریافت نکرده است. به علاوه، در بین سیاستمداران ایرانی حاضر در کلیه طیفهای نظام سیاسی ایران، هیچ بحث عمومی در مورد عادی سازی روابط این کشور با آمریکا و یا حتی گشایش مجدد سفارت آمریکا در ایران، صورت نگرفته است.
*** عدم اعتماد جمهوری اسلامی ایران به «شیطان بزرگ»
علاوه براین، در مقایسه با مسئله کوبا، مخالفتهای داخلی در آمریکا برای عادی سازی روابط با ایران، به خصوص در بین جمهوریخواهان، بسیار بیشتر است. با این که دولت اوباما برای مذاکره با جمهوری اسلامی ایران، گامهای دیپلماتیکی را اتخاذ کرده است، اما رهبر جمهوری اسلامی ایران، به طور واضح عدم اعتماد خود را به «شیطان بزرگ» ابزار کرده و هیچ واکنش مبنی بر تمایل وی برای عادی سازی روابط ایران با آمریکا، نشان نداده است.
***تحمیل سیاستهای انزوا و تحریم از سوی قدرتهای سلطهجو در برابر اراده و پایداری ملتها و دولتهای مستقل بینتیجه و ناکارآمد است
به اعتقاد رفیعزاده، پیام توافق آمریکا و کوبا به رهبران ایران، آن چیزی نیست که رسانههای واشنگتن ــ مبنی بر خوشبینی ایران برای عادی سازی روابط خود با آمریکا ــ عنوان میکنند. بلکه پیامی که تهران از توافق اخیر آمریکا و کوبا دریافت کرد، این بود که جمهوری اسلامی باید همچنان بر سیاستهای خود اصرار ورزد و اینکه تحریمهای اقتصادی در نهایت شکست میخورند.
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به اتفاق اخیر گفت: «مقاومت و ایستادگی ملت و دولتمردان کوبا بر سر اصول و آرمانهای انقلاب خود در پنجاه سال گذشته نشان داد که تحمیل سیاستهای انزوا و تحریم از سوی قدرتهای سلطهجو در برابر اراده و پایداری ملتها و دولتهای مستقل بینتیجه و ناکارآمد است.»
انتهای پیام./.