به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران، انسان امروزی به منظور تأمین نیازهای زندگی هر روز بر بهره‌برداری‌های خود از طبیعت می‌افزاید. قطع درختان و درختچه‌ها، بوته‌کنی برای تأمین سوخت و پخت و پز و تبدیل اراضی مرتعی به اراضی کشاورزی برای تأمین نیاز غذایی از طریق چرانیدن دام در مراتع منجر به کاهش پوشش گیاهی و تخریب طبیعت شده است. تقریبا هیچ زیستگاه یا اکوسیستم طبیعی در سطح زمین وجود ندارد که تغییراتی در آن صورت نگرفته باشد، اکوسیستم زاگرس مرکزی نیز از این قاعده مستثنی نیست. 

شیرین ابوالقاسمی مدیر پروژه حفاظت از زاگرس مرکزی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران، گفت: وسعت مراتع در چهار استان زاگرس مرکزی 16788539 هکتار و در منطقه محدوده طرح 1600642 هکتار است که 467805 هکتار آن دارای پوشش گیاهی با تراکم کم و بین 5 تا 25 درصد تاج پوشش است و 667458 هکتار از وسعت مراتع دارای پوشش گیاهی نیمه متراکم و دارای تاج پوششی بین 25 تا 50 درصد و مابقی آن یعنی 465378 هکتار آن دارای پوشش متراکم است که میزان تاج پوشش آن از 50 درصد بیشتر است. تولید علوفه مراتع استان‌های ذیربط در میانگین بارندگی حدود 2600 تن علوفه خشک قابل بهره‌برداری مجاز است.

در حالی که در شرایط فعلی 16301760 واحد دامی به مرتع وابسته هستند، بهره‌برداری بی‌رویه و چرای زودرس و خارج از فصل فشار مضاعف را بر مراتع تحمیل می‌کند.

وی با اشاره به اینکه نگاه به اکوسیستم‌های مرتعی به عنوان تولیدکننده علوفه برای دام نمی‌تواند نگاه منطقی و کارشناسانه باشد، افزود: ارزش مراتع فقط در تولید علوفه آنها نیست. پوشش گیاهی و مرتع ارائه‌کننده خدمات بسیاری هستند که هر یک از آنها ارزشی به مراتب بیشتر از تولید علوفه را دارند. جذب گازکربنیک و تولید اکسیژن، جذب مواد سمی رادیواکتیو، جذب گردوغبار، تغذیه سفره آب‌‌های زیرزمینی، حفظ خاک، حفظ ذخایر ژنتیکی، پناهگاه حیات وحش، تولید غذا، تفرجگاه و تولید داروهای گیاهی و تولیدات صنعتی تنها بخشی از خدماتی است که پوشش گیاهی و مرتع ارائه‌کننده آنها هستند.

ابوالقاسمی ادامه داد: جمعیت دامی بر اساس اطلاعات بدست آمده حدود 16301760 واحد دامی است.

نظام دامداری منطقه نظام سنتی است و متأسفانه هیچگونه تحولی در این نظام اتفاق نیفتاده است. نظام دامداری سنتی وابستگی شدید به علوفه مراتع دارد و برای حفظ، احیاء و توسعه مراتع فاقد برنامه لازم است. متولیان دام کشور نیز فاقد برنامه‌ریزی لازم برای تغییر و جایگزینی نظام پویا و کارآمد برای مدیریت دام سبک کشور است. بنابراین تا در نظام بهره‌برداری مراتع تحولی رخ ندهد، تخریب مرتع امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

وی با بیان اینکه تخریب سرزمین اثرات نامطلوبی را بر سایر بخش‌های اقتصادی کشور می‌گذارد، تصریح کرد: تخریب اکوسیستم‌ها بیشترین صدمه را متوجه انسان به عنوان جزئی از اکوسیستم می‌کند. بنابراین برای آینده بهتر چاره‌ای جز حفظ و بهره‌برداری اصولی از عرصه‌های مرتعی کشور به منظور حفاظت از تنوع زیستی وجود ندارد.

مدیر پروژه حفاظت از زاگرس مرکزی خاطرنشان کرد: در وضعیت فعلی در استان‌های مربوطه زاگرس مرکزی 142851 خانوار از طریق دامداری امرار معاش می‌کنند و بخشی از غذای دام را از مرتع بدست می‌آورند در صورتی که ‌توان طبیعی سرزمین در شرایط مطلوب بهره‌برداری می‌تواند جایگاه 26682 خانوار باشد، بنابراین شکاف عمیقی بین وضع موجود با وضع مناسب و مطلوب بهره‌برداری وجود دارد. متأسفانه در کشورهای در حال توسعه،‌ به دلیل توسعه‌نیافتگی در بخش‌های مختلف اقتصادی، سه ریزجمعیت معیشت خود را در منابع طبیعی جستجو می‌کند.

گفتنی است، در حال حاضر در کوهستان‌های زاگرس مرکزی تناسبی بین جمعیت انسانی و دام‌های فعلی وجود ندارد و این امر سبب بهره‌برداری ناپایدار و غیراصولی از مراتع منطقه شده است و بسیاری از دامداران به دلیل مشکلات معیشتی مجبور به وارد کردن تعداد دام بیشتر از مجوز اخذ شده در مرتع و عامل از بین رفتن پوشش گیاهی و فشار به مراتع هستند.

گزارش از هراتیان

انتهای پیام/