عوارض خود درمانی با آنتی بیوتیک ها
کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی داروی سازمان غذا و دارو، اظهارداشت: خود درمانی يكی از عوامل مهم ايجاد و ظهور باكتری های مقاوم است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،دکتر نوشین محمد حسینی گفت: آنتی بیوتیک ها دسته ای از داروها هستند که
برای از بین بردن عوامل ایجاد کننده بیماری های عفونی٬ به صورت گسترده در
سراسر دنیا مصرف می شوند. کشف این مواد، کمک بزرگی به علم پزشکی کرده و طی
سالیان اخیر جان انسان های زیادی را نجات داده است.
وی افزود: هنگامی که در سال‌هاي ابتدايي قرن بيستم آنتي بيوتيك‌ها كشف شدند و عوامل عفونت را از بين بردند همه خوشحال بودند و پس از آن درست در اواسط قرن بيستم، مصرف كلينيكي آنتي بيوتيك‌ها شروع شد. چند سال بعد ظهور ميكروب‌هاي مقاوم دانشمندان را برآن داشت تا آنتي بيوتيك‌هاي جديدي را بوجود آورند این روند منجر به شروع مسابقه‌اي براي توليد آنتي بيوتيك‌هاي جديد و ظهور ميكروب‌هاي مقاوم آنتي بيوتيك‌ها شد که تا به امروز ادامه یافته است وآنچه به شدت دانشمندان را نگران کرده است، بی اثر شدن آنتی بیوتیک ها در درمان برخی از بیماری های عفونی است.
محمد حسینی گفت: نباید فراموش کنیم که، باكتري‌ها موجودات هوشمند زنده‌اي هستند كه وقتي در مقابل ناسازگاري محيطي قرار مي‌گيرند، عكس‌العمل نشان مي‌دهند. به بيان ديگر تغييرات ژنتيكي كه در باكتري‌ها رخ مي‌دهد، منجر به مقاوم شدن آنها و ظهور اشكال مقاوم به آنتي بيوتيك‌ها مي‌شود.
کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو خاطر نشان کرد: خود درماني يكي از عوامل مهم در ايجاد و ظهور باكتري‌هاي مقاوم است. چرا كه نه‌تنها درمان درست انجام نمي‌‌گيرد، بلكه امكان ظهور باكتري مقاوم هم در ميانه مسير درمان به وجود مي‌آيد. حتي علائم بيماري ممكن است دو يا سه روز پس از درمان از بين برود، ولي اين عامل دليلي بر خاتمه روند درمان با آنتي‌بيوتيك نيست. اگر آنتي‌بيوتيك بدرستي مصرف نشود، تنها باكتري‌هاي حساس را از بين مي‌برد و تعدادي را در محل درگير باقي مي‌گذارد كه منجر به رشد دوباره باكتري مقاوم و بروز عفونت ثانويه در همان محل مي‌شود.
وی گفت: يكي از مشكلات اصلي ايجاد شده این است که آنتي‌بيوتيك‌ها در مصرف بی رویه ميكروب‌هاي مفيد در دستگاه‌هاي گوارش را هم از بين مي‌برند. از سویی اگر آنتي‌بيوتيك به ميزان كافي هم مصرف نشود، غلظت آن در سرم خون كاهش مي‌يابد و تنها ميكروب‌هاي مفيد يا كمتر مقاوم از بين مي‌رود و در واقع اجازه رشد براي باكتري‌هاي مقاوم صادر مي‌شود.
محمدحسینی با بیان اینکه نقش پزشك و داروساز در چنين شرايطي بسيار مهم است اظهار داشت: آنها بايد توصيه درستي براي مصرف دارو به بيمار داشته باشند؛از آنجا که میکروب ها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتی بیوتیک ها، این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کنند و حتی به صورت شایع این ژن از یک گونه میکروبی به گونه دیگری انتقال می یابد.با وجود تجویز آنتی بیوتیک در مقادیر بالا، نتیجه ای حاصل نمی شود و عفونت پایدار می ماند. در اصل میکروب یاد می گیرد که چگونه خود را در برابر آنتی بیوتیک ها محافظت کند و چطور آن را خنثی و بی اثر کند.
کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی داروی سازمان غذا و دارو افزود: به همن دلیل است که تشخیص درست و به موقع برای استفاده از آنتی بیوتیک ها یکی از هنرهای پزشکان است تا بیمار با مصرف کمترین تعداد آنتی بیوتیک، بهبود کامل بیابد. متاسفانه برخی معتقدند که مثلاً باید برای گلودرد یا دندان درد٬ حتماً از این دسته ی دارویی استفاده کنند و گاه تا حدی جلو می روند که حتی به داروی خوراکی بسنده نمی کنند و فقط و فقط داروی تزریقی را علاج دردشان می دانند. حال اگر پزشک در برابر این خواسته آنها مقاومت کند، آن قدر پزشک خود را عوض می کنند تا سرانجام به مقصودشان برسند.
محمدحسینی در ادامه افزود: در حالی که بیشتر گلودردها و سرماخوردگی ها در فصول مختلف سال، نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ندارند در اصل این دسته دارویی نیز مثل همه داروهای دیگر عوارضی دارند. در حقیقت تنها در زمان احتیاج و نیاز است که تجویز آنها به صلاح است، (حتی اگر مختصر عوارضی هم ایجاد کند)، ولی وقتی بدن برای مقابله با بیماری نیازی به آنتی بیوتیک ندارد، قبول خطر عوارض آنها، منطقی نیست.
وی گفت: اگرچه انواع خاصی از گلودرد هستند که می تواند نهایتاً در صورت درمان نشدن به بیماری تب روماتیسمی منجر شود.اما این تنها پزشک است که می‌تواند میان این نوع گلودرد با سایر انواع، تفاوت گذاشته و اقدامات لازم را انجام دهد و نباید در صورت مراجعه به پزشک نگران چنین امری بود، در غیر این صورت مصرف گسترده و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور موجب ایجاد گونه‌های مقاوم و خطرناک از میکروب‌ها می‌شود که چه بسا درمانی برای آنها موجود نباشد.
محمد حسینی در پایان گفت: پس بهتر است تصمیم گیری برای مصرف کردن یا نکردن آنتی‌بیوتیک‌ها را بر عهده پزشک معالج خود بگذارید تا از ایجاد خطر ذکر شده در آینده جلوگیری شود.به خاطر داشته باشید که در غیر این صورت ممکن است خود شما در آینده قربانی گونه های میکروبی مقاوم به درمان شوید.
وی افزود: هنگامی که در سال‌هاي ابتدايي قرن بيستم آنتي بيوتيك‌ها كشف شدند و عوامل عفونت را از بين بردند همه خوشحال بودند و پس از آن درست در اواسط قرن بيستم، مصرف كلينيكي آنتي بيوتيك‌ها شروع شد. چند سال بعد ظهور ميكروب‌هاي مقاوم دانشمندان را برآن داشت تا آنتي بيوتيك‌هاي جديدي را بوجود آورند این روند منجر به شروع مسابقه‌اي براي توليد آنتي بيوتيك‌هاي جديد و ظهور ميكروب‌هاي مقاوم آنتي بيوتيك‌ها شد که تا به امروز ادامه یافته است وآنچه به شدت دانشمندان را نگران کرده است، بی اثر شدن آنتی بیوتیک ها در درمان برخی از بیماری های عفونی است.
محمد حسینی گفت: نباید فراموش کنیم که، باكتري‌ها موجودات هوشمند زنده‌اي هستند كه وقتي در مقابل ناسازگاري محيطي قرار مي‌گيرند، عكس‌العمل نشان مي‌دهند. به بيان ديگر تغييرات ژنتيكي كه در باكتري‌ها رخ مي‌دهد، منجر به مقاوم شدن آنها و ظهور اشكال مقاوم به آنتي بيوتيك‌ها مي‌شود.
کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو خاطر نشان کرد: خود درماني يكي از عوامل مهم در ايجاد و ظهور باكتري‌هاي مقاوم است. چرا كه نه‌تنها درمان درست انجام نمي‌‌گيرد، بلكه امكان ظهور باكتري مقاوم هم در ميانه مسير درمان به وجود مي‌آيد. حتي علائم بيماري ممكن است دو يا سه روز پس از درمان از بين برود، ولي اين عامل دليلي بر خاتمه روند درمان با آنتي‌بيوتيك نيست. اگر آنتي‌بيوتيك بدرستي مصرف نشود، تنها باكتري‌هاي حساس را از بين مي‌برد و تعدادي را در محل درگير باقي مي‌گذارد كه منجر به رشد دوباره باكتري مقاوم و بروز عفونت ثانويه در همان محل مي‌شود.
وی گفت: يكي از مشكلات اصلي ايجاد شده این است که آنتي‌بيوتيك‌ها در مصرف بی رویه ميكروب‌هاي مفيد در دستگاه‌هاي گوارش را هم از بين مي‌برند. از سویی اگر آنتي‌بيوتيك به ميزان كافي هم مصرف نشود، غلظت آن در سرم خون كاهش مي‌يابد و تنها ميكروب‌هاي مفيد يا كمتر مقاوم از بين مي‌رود و در واقع اجازه رشد براي باكتري‌هاي مقاوم صادر مي‌شود.
محمدحسینی با بیان اینکه نقش پزشك و داروساز در چنين شرايطي بسيار مهم است اظهار داشت: آنها بايد توصيه درستي براي مصرف دارو به بيمار داشته باشند؛از آنجا که میکروب ها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتی بیوتیک ها، این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کنند و حتی به صورت شایع این ژن از یک گونه میکروبی به گونه دیگری انتقال می یابد.با وجود تجویز آنتی بیوتیک در مقادیر بالا، نتیجه ای حاصل نمی شود و عفونت پایدار می ماند. در اصل میکروب یاد می گیرد که چگونه خود را در برابر آنتی بیوتیک ها محافظت کند و چطور آن را خنثی و بی اثر کند.
کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی داروی سازمان غذا و دارو افزود: به همن دلیل است که تشخیص درست و به موقع برای استفاده از آنتی بیوتیک ها یکی از هنرهای پزشکان است تا بیمار با مصرف کمترین تعداد آنتی بیوتیک، بهبود کامل بیابد. متاسفانه برخی معتقدند که مثلاً باید برای گلودرد یا دندان درد٬ حتماً از این دسته ی دارویی استفاده کنند و گاه تا حدی جلو می روند که حتی به داروی خوراکی بسنده نمی کنند و فقط و فقط داروی تزریقی را علاج دردشان می دانند. حال اگر پزشک در برابر این خواسته آنها مقاومت کند، آن قدر پزشک خود را عوض می کنند تا سرانجام به مقصودشان برسند.
محمدحسینی در ادامه افزود: در حالی که بیشتر گلودردها و سرماخوردگی ها در فصول مختلف سال، نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ندارند در اصل این دسته دارویی نیز مثل همه داروهای دیگر عوارضی دارند. در حقیقت تنها در زمان احتیاج و نیاز است که تجویز آنها به صلاح است، (حتی اگر مختصر عوارضی هم ایجاد کند)، ولی وقتی بدن برای مقابله با بیماری نیازی به آنتی بیوتیک ندارد، قبول خطر عوارض آنها، منطقی نیست.
وی گفت: اگرچه انواع خاصی از گلودرد هستند که می تواند نهایتاً در صورت درمان نشدن به بیماری تب روماتیسمی منجر شود.اما این تنها پزشک است که می‌تواند میان این نوع گلودرد با سایر انواع، تفاوت گذاشته و اقدامات لازم را انجام دهد و نباید در صورت مراجعه به پزشک نگران چنین امری بود، در غیر این صورت مصرف گسترده و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور موجب ایجاد گونه‌های مقاوم و خطرناک از میکروب‌ها می‌شود که چه بسا درمانی برای آنها موجود نباشد.
محمد حسینی در پایان گفت: پس بهتر است تصمیم گیری برای مصرف کردن یا نکردن آنتی‌بیوتیک‌ها را بر عهده پزشک معالج خود بگذارید تا از ایجاد خطر ذکر شده در آینده جلوگیری شود.به خاطر داشته باشید که در غیر این صورت ممکن است خود شما در آینده قربانی گونه های میکروبی مقاوم به درمان شوید.
منبع: خبرگزاری مهر
