دانشنامه نجوم//
اختروَش چیست؟ + عکس
اختروش یا کوازار یک هستهٔ فعال به شدت نورانی و دوردست است که متعلق به یک کهکشان جوان می‌باشد.
به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران؛ در نیمه قرن بیستم به دنبال پیمایش‌های آسمان در طول موج‌های رادیویی علاوه بر کشف کهکشانهای رادیویی تعدادی منابع رادیویی نیز کشف شد که "منابع رادیویی ستاره گون" نام گرفتند چرا که برخلاف ستاره‌ها تصویر مرئی نداشتند.
نام اخترنما یا کوازار نامی است که به این رده از اجرام داده شده است. در ابتدا طیف این اجرام بسیار غریب می‌نمود چرا که خطوط مشاهده شده مربوط به هیچ اتم ،یون و یا مولکولی نبودند.
تا اینکه ستاره شناسی به نام مارتین شومیتز در سال 1963 کشف کرد که درخشان ترین خطوط نشری در طیف اخترنماها به خطوط نشری هیدروژن اتمی عادی تعلق دارد. این خطوط در واقع نشان دهنده دور شدن این اجرام با سرعت بسیار زیاد است.
اگر سرعت شعاعی (همان سرعت درامتداد دید) را ناشی از انبساط عالم بدانیم طبق قانون هابل فاصله این اجرام نشان دهنده فاصله بسیار زیادشان نیز می‌باشد. فاصله دورترین اخترنماها به 13تا 14 میلیارد سال نوری می‌رسد. اخترنماها برای قابل مشاهده بودن از چنین فواصلی باید خیلی نورانی و حتی نورانی‌تر از یک کهکشان درخشنده باشند.
روشنایی یا درخشندگی اخترنماها در محدوده‌ی 10 تا 10000 برابر کهکشان راه شیری می‌رسد. حتی کم فروغ ترین اخترنماها به درخشندگی پرفروغ ترین کهکشانهای سیفرت و کهکشانهای رادیویی مجاور کهکشان راه شیری هستند.
* اما انرژی بسیار زیاد اخترنماها از کجا می آید؟
همانند کهکشانهای فعال منبع انرژی این اجرام ریزش گاز بر روی یک سیاهچاله است. شواهد بسیار زیادی نشان می دهند که اخترنما در واقع هسته کهکشانهای فعال هستند.
در تصویربرداریهای دقیق هاله‌ای اطراف بعضی از اخترنماها دیده می‌شود که ناشی از برهم کنش و بلعیدن ستاره‌های اطراف است. این برهم کنش‌ها در بسیاری از اخترنماها موجب بوجود آمدن فواره هایی گازی (جت)می‌شود که مانند فواره های گازی مشهود در نزدیکی کهکشانهای رادیویی می باشند.
از آنجایی که میزان مصرف گاز اخترنماها صدها برابر جرم خورشید در سال است عمر آنها باید کم باشد بنابراین اخترنماها باید مرحله‌ای موقت از وجود یک کهکشان باشند.
اختروشها آنقدر از ما دور هستند که با وجود حرکت واقعی آنها در فضا، از دید ما ساکن به نظر می‌رسند. به خاطر عدم حرکت ظاهری اختروشها می‌توان از آنها بعنوان راهنماهایی برای تقسیم بندی آسمان استفاده کرد درست شبیه طول و عرض جغرافیایی که روی زمین استفاده می‌شود.
انتهای پیام/
نام اخترنما یا کوازار نامی است که به این رده از اجرام داده شده است. در ابتدا طیف این اجرام بسیار غریب می‌نمود چرا که خطوط مشاهده شده مربوط به هیچ اتم ،یون و یا مولکولی نبودند.
تا اینکه ستاره شناسی به نام مارتین شومیتز در سال 1963 کشف کرد که درخشان ترین خطوط نشری در طیف اخترنماها به خطوط نشری هیدروژن اتمی عادی تعلق دارد. این خطوط در واقع نشان دهنده دور شدن این اجرام با سرعت بسیار زیاد است.
اگر سرعت شعاعی (همان سرعت درامتداد دید) را ناشی از انبساط عالم بدانیم طبق قانون هابل فاصله این اجرام نشان دهنده فاصله بسیار زیادشان نیز می‌باشد. فاصله دورترین اخترنماها به 13تا 14 میلیارد سال نوری می‌رسد. اخترنماها برای قابل مشاهده بودن از چنین فواصلی باید خیلی نورانی و حتی نورانی‌تر از یک کهکشان درخشنده باشند.
روشنایی یا درخشندگی اخترنماها در محدوده‌ی 10 تا 10000 برابر کهکشان راه شیری می‌رسد. حتی کم فروغ ترین اخترنماها به درخشندگی پرفروغ ترین کهکشانهای سیفرت و کهکشانهای رادیویی مجاور کهکشان راه شیری هستند.
* اما انرژی بسیار زیاد اخترنماها از کجا می آید؟
همانند کهکشانهای فعال منبع انرژی این اجرام ریزش گاز بر روی یک سیاهچاله است. شواهد بسیار زیادی نشان می دهند که اخترنما در واقع هسته کهکشانهای فعال هستند.
در تصویربرداریهای دقیق هاله‌ای اطراف بعضی از اخترنماها دیده می‌شود که ناشی از برهم کنش و بلعیدن ستاره‌های اطراف است. این برهم کنش‌ها در بسیاری از اخترنماها موجب بوجود آمدن فواره هایی گازی (جت)می‌شود که مانند فواره های گازی مشهود در نزدیکی کهکشانهای رادیویی می باشند.
از آنجایی که میزان مصرف گاز اخترنماها صدها برابر جرم خورشید در سال است عمر آنها باید کم باشد بنابراین اخترنماها باید مرحله‌ای موقت از وجود یک کهکشان باشند.
اختروشها آنقدر از ما دور هستند که با وجود حرکت واقعی آنها در فضا، از دید ما ساکن به نظر می‌رسند. به خاطر عدم حرکت ظاهری اختروشها می‌توان از آنها بعنوان راهنماهایی برای تقسیم بندی آسمان استفاده کرد درست شبیه طول و عرض جغرافیایی که روی زمین استفاده می‌شود.
انتهای پیام/
