عراق درگیر جنگ و درگیری حزبی و قومی و قبیلهای و منازعات طراحی شده از سوی غرب میان شیعه و سنی بود که تروریستهای داعش از فرصت استفاده کردند و در بهار و تابستان سال جاری از مرزهای شرقی سوریه وارد شهرها و مناطق شمالی و غربی عراق شدند. آنها خود را مدافع حقوق سنی ها معرفی کردند و مدعی بودند که قصد دارند از سنی ها در برابر حاکمیت عراق که دست شیعیان است دفاع کنند و حقوق آنها بازپس بگیرند.
تبلیغات دروغین داعش موثر واقع شد و آنها توانستند به راحتی در غرب عراق پیشرفت کنند و خود را به چند کیلومتری بغداد برسانند. آنچه باعث پیشروی داعش در بهار و تابستان امسال در عراق شده بود، عدم مقاومت جدی قبایل سنی در غرب عراق بود.
حتی برخی گزارشها حاکی است که در جریان یورش داعش به عراق و تصرف موصل، برخی از عشایر و نیروهای مردمی در استانهای سنی نشین، نه تنها عکس العملی نشان ندادند بلکه تعدادی نیز با آنان همکاری کردند. اکنون اما وضعیت فرق کرده است. با انتشار اخبار و گزارش هایی درباره چگونگی حکومت داعش در شهر موصل و جنایاتی که این گروه علیه همه اقوام از شیعه گرفته تا ، سنی، کرد، مسلمان و غیرمسلمان انجام داده اند، تصور باطلی که از این گروه به عنوان نماینده و مدافع حقوق سنی ها در برابر شیعیان ساخته شده بود برباد رفت.
خشونت و سختگیریهای داعش بر مردم استان نینوا و مرکز آن موصل و نیز انهدام و تخریب هولناک کلیه مقابر، مراقد و اماکن مقدسه، کار را بر اهالی این استان سخت کرد. یکی از بدترین اقدامات داعش که خشم عمومی را در استان نینوا دامن زد، تخریب و ویران کردن مراقد پیامبران الهی مانند یونس، شیث و جرجیس بود.
جنایات داعش علیه عراقی های سنی مذهب و قتل عام آنها در شهرهایی مانند تکریت و موصل ماهیت جنایتکار این گروه تروریستی را برای سنی ها نیز آشکار کرد و آنها دریافتند که شعار"دفاع از حقوق سنی ها در برابر شیعیان " فقط ترفندی بوده که داعش از آن برای نفوذ آسان به درون خاک عراق استفاده کرده است. اکنون مردم عراق دریافته اند برخلاف آنچه برخی رسانههای غربی و عربی و تحلیلگران سفارشی آنها سعی در القای آن دارند، موضوع جنگ شیعه و سنی نیست؛ این جنگی است که گروهی تروریستی برای هدف گرفتن حیات خاورمیانه و ویرانی عراق به راه انداخته است.
برخلاف روزهای اول تجاوز داعش به عراق که هر لحظه اخباری درباره سقوط شهرهای عراق و نزدیک شدن این گروه تروریستی به پایتخت عراق می رسید. اکنون اوضاع تغییر کرده، نه تنها خبری از پیشروی داعش در عراق نیست، بلکه بخش های مهمی از مناطق تحت اشغال این گروه توسط ارتش و نیروهای مردمی این کشور آزاد شده و اخبار رسیده حاکی از آن است که تروریست های داعش با همان شتابی که در تابستان در حال پیشروی بودند، اکنون در حال عقب نشینی هستند.
علت شکست تروریست ها و پیروزی های اخیر عراق را می توان در یک مثلث خلاصه کرد. 1- نقش آفرینی مرجعیت شیعه 2- اتحاد مردم عراق و سازماندهی موفق نیروهای ارتش عراق و 3- هدایت راهبردی و مشاوره نخبگان نظامی ایران
اکنون در قالب یک گزارش سه قسمتی تلاش داریم به بررسی هر یک از اضلاع این مثلث بپردازیم:
مرجعیت آگاه و مبارز شیعه که در بزنگاه های تاریخی و در مقاطع و پیچ های حساس در کشورمان نقش آفرین بوده بار دیگر و این بار در کشور همسایه ،عراق، نقش خطیر خود را ایفا کرد و یک بار دیگر نام پر افتخار خود را به عنوان" عنصری بینا و آگاه به زمان " و " چراغ پر نور هدایت" در تاریخ ثبت کرد.
این بار قرعه به نام مرجع عالیقدر عالم تشیع آیت الله سید علی سیستانی رقم خورد تا در مقطعی حساس بیرق هدایت بخشی از جهان تشیع را به دوش بکشد و شیعه را سربلند کند.
در آخرین روزهای بهار زمانی که داعش استان غربی الانبار واستان های شمال غربی صلاح الدین و نینوا – و بخصوص شهرهای موصل و سامرا- را تقریبا بدون دردسر فتح کرده بود و به پیشروی خود ادامه می داد برخی از احزاب سیاسی مخالف دولت عراق نه تنها اراده ای برای دفع شر تروریست ها نداشتند بلکه احساس می کردند میتوانند از حضور داعش در این مناطق به عنوان برگ برنده و کسب امتیاز از دولت مرکزی – تحت حاکمیت شیعه- بهره ببرند.
مهمترین دلیل این برداشت هم اینکه حتی تا این اواخر، هیچکدام از جریانهای اهل سنت، داعش را گروهی تروریستی ندانسته و در مقابل، دائما دولت مالکی را مقصر وقوع این بحران معرفی می کردند.
اما در این بحبوحه مرجعیت شیعه بار دیگر قدم به میدان گذاشت و نقش آفرینی کرد. آیت الله علی سیستانی مرجع عالیقدر شیعیان عراق فتوای جنگ علیه تکفیریها را صادر کرد و همه آحاد مردم عراق را به مبارزه با داعش فرا خواند.
حجت الاسلام شیخ عبدالمهدی کربلایی نماینده حضرت آیت الله سید علی سیستانی در خطبه های نماز جمعه شهر مقدس کربلا به بیان مواضع این مرجع تقلید درباره دفاع از کشور و مقدسات در برابر تروریست های داعش پرداخت و از شهروندانی که توانایی حمل سلاح دارند، خواست برای مبارزه با تروریست ها و دفاع از کشور و ملت و مقدسات به دستگاه های امنیتی بپیوندند.
وی که دیدگاه و نظرات حضرت آیت الله سیستانی را در خطبه های نماز جمعه بیان می کند، اوضاع کنونی عراق را بسیار خطرناک دانست و گفت: مسئولیت شرعی و ملی بزرگی در برهه کنونی بر عهده ما قرار دارد. ملت و کشور عراق با چالش و خطری بزرگی مواجه بوده به گونه ای که تروریستها تنها به هدف قرار دادن استان های نینوا و صلاح الدین بسنده نکرده بلکه همه استان ها به ویژه بغداد، کربلا و نجف اشرف را در تیررس قرار داده اند.
حجت الاسلام کربلایی که به نوعی سخنگوی این مرجع تقلید به شمار می آید، افزود: مسؤولیت ایستادگی و جنگ با تروریستها متوجه همگان است و به پیروان یک مذهب اختصاص ندارد. چالش و خطر کنونی بسیار بزرگ است اما ملت عراق که به شجاعت و مسؤولیت پذیری ملی و شرعی شهرت دارد به محافظت از عراق و مقدسات آن خواهد پرداخت.
وی تصریح کرد: ما باید با فداکاری بیشتر در راه حفظ وحدت و کرامت کشور و محافظت از مقدساتی که از سوی این جنایتکاران مورد تجاوز قرار خواهد گرفت، بپردازیم. احساس رعب و هراس نزد شهروندان به هیچ وجه جایز نیست بلکه باید با با فداکاری به سوی دفاع از کشور و مقدسات برویم.
خطیب جمعه کربلا مسؤولان گروه های سیاسی را به ترک اختلافات در برهه حساس کنونی دعوت کرد و ادامه داد: دفاع نیروهای مسلح یک دفاع مقدس به شمار می آید به ویژه اینکه شیوه جنایتکاران متجاوز به دور از روحیه اسلامی و برخواسته از خشونت و خونریزی و جنگ مذهبی و تسلط بر مناطق مختلف عراق و سایر کشورهاست. حجت الاسلام کربلایی تأکید کرد: فرزندان ما در نیروهای مسلح در برابر مسؤولتی تاریخی، ملی و شرعی قرار دارند، پس با نیت دفاع از حرمت ها، وحدت، امنیت و مقدسات از هرگونه تجاوز به دفاع بپردازند.
وی با اشاره به حمایت حضرت آیت الله سیستانی از شجاعت و صبر و استقامت نیروهای امنیتی خاطر نشان ساخت: این مرجع تقلید تأکید می کند هر که در راه دفاع از کشور و خانواده و ناموسش کشته شود، شهید خواهد بود و از پدران، مادران و همسران می خواهد فرزندان و شوهران خود را به دفاع از حرمت های این کشور و مردم آن سوق دهند.
نماینده حضرت آیت الله سیستانی بر لزوم دفاع از وطن و ملت و ناموس شهروندان تأکید کرد و گفت: هر که توانایی دارد باید به دفاع از عراق و ملت و مقدسات آن بپردازد و این امر بر دیگران ساقط است. یعنی اگر 10 هزار توانستند به هدف مورد نظر دست یابند وجوب جهاد بر دیگران ساقط است.وی با اشاره به اعلام جهاد کفایی حضرت آیت الله سیستانی برای دفاع از عراق افزود: بر شهروندانی که توانایی حمل سلاح و مبارزه با تروریست ها را دارند، واجب کفایی است به دفاع از کشور، ملت و مقدسات پرداخته و به نیروهای امنیتی بپیوندند.
صدور فتوای آیت الله سیستانی در درجه اول مورد استقبال علمای شیعه عراق قرار گرفت و حتی برخی از آنها در تبعیت از مرجع عالیقدر شیعه جامه رزم پوشیدند.
سید عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در بیانیهای از مردم خواست با درک خطراتی که عراق را تهدید میکند، به دعوت مرجعیت دینی در این کشور پاسخ مثبت بدهند. وی به تبعیت از فتوا آیت الله سیستانی، لباس رزم به تن کرد و در یکی از مراکز ثبت نام داوطلبان پیوستن به ارتش عراق حضور یافت.
سيد مرتضی قزوينی از علماي بزرگ نجف نیز در پاسخ به درخواست آيت الله سيستانی برای مقابله با گروه داعش و واجب كفايی خواندن آن، سلاح به دست گرفت.
*** هراس رسانههای حامی تکفیریها
پس از آنکه آیت الله العظمی سیستانی، مقابله با تروریست های داعش را واجب کفایی اعلام کردند، رسانه های حامی تکفیریها بیمناک از تاثیرگذاری این حکم در بین عراقی ها تلاش کردند آن را به نحو دیگری تفسیر و تحریف کنند. شبکه های الجزیره قطر، بی بی سی انگلیس و العربیه عربستان و روزنامه های نزدیک به صهیونیست ها از جمله واشنگتن پست که تریبون اصلی تروریست ها و حامی آنها هستند، به سرعت خبر صدور فتوای جهاد را پوشش داده و با تاکید بر شیعه بودن آیت الله سیستانی و مقلدان او، کوشیدند به طور غیر مستقیم تخم تفرقه را بپاشند و با تحریک جوانان سنی نه تنها مانع از پیوستن آنها به مدافعان عراق شوند بلکه به نوعی آنها را ترغیب می کردند به صف داعش بپیوندند.
برای نمونه، واشنگتن پست با انتشار خبر صدور فتوا با وجود آن که اذعان کرد آیت الله سیستانی در گذشته با اظهارات آشتی جویانه مانع از جنگ و خونریزی در عراق شده اما این بار مدعی شد فتوای جهاد عامل جنگ و درگیری مذهبی بین شیعیان و سنی ها خواهد شد، در حالی که باراک اوباما به سران عراقی توصیه کرده راهی برای حل اختلاف میان شیعیان و سنی ها پیدا کنند.!!!!
با وجود شبهه افکنی بدخواهان و دسیسه چینان، آنچه از فتوای آیت الله سیستانی فهمیده می شود این موارد است : 1- دفاع از عراق و وحدت آن 2- حفظ یکپارچگی عراق به گونه ای که قابل تجزیه نباشد 3- مشارکت تمام طوایف و ادیان اعم از شیعی و سنی و مسیحی و ایزیدی، عرب و کرد و ترکمن در این ماموریت بزرگ.
افرادی همچون "یوسف القرضاوی" مفتی وهابی مصری نیزدر این غائله بسیار نقش آفرین بود و با سخنان تحریک آمیزخود تلاش داشت افرادی بیشتری را برای پیوستن به داعش ترغیب کند. او در اظهاراتی پلیدانه جنایات داعش را "انقلاب مردمی اهل سنت" دانسته بود.
اما با استقبال علمای اهل سنت عراق و حتی مصر ازفتوای جهاد آیت الله سیستانی، این دسیسه غربی- عربی-عبری خنثی شد. شماری از علمای اهل تسنن با تأکید بر حرام بودن هر گونه وابستگی فکری به داعش، ادعاهای یوسف قرضاوی مفتی قطری مصری درباره اوضاع کنونی عراق را محکوم کردند.
به گزارش خبری شبکه العالم، شیخ "خالد الملا" رئیس جمعیت علمای اهل عراق با اشاره به فتوای این جمعیت و دعوت از شهروندان برای حمل سلاح و مبارزه با داعش و مزدوران اجاره ای، گفت: در این فتوا بر حفظ وحدت عراق تاکید شده و دعوت شده تا با تروریسمی که هم اهل تسنن و هم شیعیان را تهدید می کند مبارزه شود.
وی افزود: در مقابل مواضع علمای عراق، لبنان و مصر مواضع متضادی وجود دارد که از سوی عربستان و قطر است. وی بیانیه مرکز موسوم به "اتحادیه جهانی علمای مسلمان" را که توسط "یوسف قرضاوی" رئیس این مرکز امضا شده، محکوم کرد و گفت: نقش این اتحادیه طی 10 سال گذشته که عراقی ها با انواع جنایتها روبرو بودند چه بوده است؟ خالد الملا پرسید: چرا اتحادیه علمای مسلمان از اعمال وحشیانه داعش مانند تجاوز به زنان و بریدن سرها و اعدام جمعی شهروندان انتقاد نمیکند.
شیخ "محمود الصمیدعی" رئیس اداره اوقاف اهل تسنن عراق هم در اظهاراتی، با دعوت برای برگزاری نشستی ملی جهت بررسی اوضاع امنیتی و رسیدن به دیدگاهی مشترک، بر ضرورت پاسداری از تمام اماکن مقدس و زیارتی و مراقد امامان و مقدسات اسلامی تاکید کرد.
شیخ "احمد ابو ریشه" رئیس حزب بیداری عراق نیز تأکید کرد: بر خلاف آنچه برخی رسانه ها می گویند کسانی که در الانبار هستند افراد مسلح داعش هستند نه انقلابیون. کسی که منکر این باشد از طرفداران این گروه تروریستی است. دار الافتای "مصر" هم در فتوایی وابستگی به داعش را حرام دانسته و گفته است که این گروه سعی دارد چهره اسلام را در جهان مخدوش کند.
"ابراهیم نجم" سخنگوی رسمی دارالافتای مصر، در مصاحبه با رسانهها پیوستن به گروه تروریستی داعش را حرام اعلام کرد و گفت: آن چیزی که ما از داعش در کشورهای عراق و سوریه، شاهد هستیم، پدیدهای است که در خدمت دشمنان اسلام قرار دارد.
شیخ "ماهر حمود" امام جماعت مسجد قدس در شهر صیدای لبنان نیز با انتقاد از اظهارات قرضاوی در حمایت از گروه داعش؛ سخن او را بیارزش دانست.
پس از انتشار فتوای جهاد از سوی زعیم عالیقدر شیعه، علمای آگاه اهل سنت عراق نیز با درک شرایط حساس این کشور و به دور از هرگونه تعصب مذهبی و قومی، قبیله ای از فتوای جهاد آیت الله سیستانی استقبال و دفاع کردند و از مردم خواستند به دفاع از کشور و ناموس خود در برابر داعش برخیزند.
در همین راستا ، شیخ "احمد الکبیسی" از علمای اهل تسنن عراق نیز بر لزوم ایستادگی همگانی در برابر گروه تروریستی داعش در این کشور تأکید کرد. وی افزود: همه ملت عراق باید در برابر داعش بایستند و اجازه تحقق اهداف این گروه را ندهند.
وی با صدور فتوایی جنگ با داعش را یک وظیفه شرعی برای همه مسلمانان دانست و از همه سیاستمداران عراقی خواست در شرایط کنونی اختلافات خود را کنار بگذارند و داعش را از سرتاسر عراق بیرون برانند.
"شیخ محمد امین" عالم اهل سنت عراق نیز در واکنش به اظهارات افرادی مانند القرضاوی که جنایات داعش را "انقلاب اهل سنت" دانسته بود گفت: هرکسی که این جماعت تروریستی را به اهل سنت مربوط بداند، قطعا متوهم است. وی تاکید کرد، چگونه این گروه میتواند از اهل سنت باشد و چگونه میتوان کارهای داعش را انقلاب اهلسنت دانست، در حالیکه در موصل، بسیاری از اهل سنت را کشتند و آواره کردند.
این عالم سنی اهل تسنن عراق را در کنار ارتش و نیروهای امنیتی دانست که در برابر داعش و هرکسی که بخواهد عراق را تجزیه کند، خواهند ایستاد و ادامه داد: هر زمانی که ارتش از ما بخواهد لباس روحانیت را کنار گذاشته و جامه رزم بر تن کنیم، ما آماده هستیم.
"حسن بن فرحان المالکی" یکی از علمای اهل سنت عربستان و منتقد وهابیت هم در مطلب اخیرش در صفحه فیس بوک چنین نوشته است: « از سال ۱۹۲۳ میلادی تا به امروز، فتوای آیت الله سیستانی اولین فتوای جنگ علیه تکفیریها در عراق به شمار می آید. فتوایی که در آن به مقابله با داعش به عنوان دشمن مشترک شیعه و اهل سنت حکم شده است. این در حالی است که فتاوای ما روزی دو بار عوض میشود. یک بار بر له یک مسأله حکم میدهیم و همان روز بر علیه همان موضوع حکم میکنیم.
" جمعه مختار" مفتی سابق مصر هم از فتوای جنگ علیه داعش استقبال و حمایت کرد.
در بحران اخیر که تروریست های تکفیری با همدستی بعثی ها بر برخی مناطق عراق مسلط شده و به فساد و تباهی مشغول شده اند، فتوای آیت الله سیستانی سبب بسیج عمومی ملت عراق حتی اهل سنت برای دفاع از عراق و پاکسازی آن از وجود باندهای تروریستی تکفیری شده است. در پی صدور این فتوا موجی از استقبال و شور مبارزه با داعش در میان مردم عراق شکل گرفت.
در همان ساعات اولیه صدور فتوای آیت الله سیستانی ده ها هزار عراقی در سنین مختلف در مراکز ثبت نام حاضر و داوطلب حضور در جبهه های نبرد با تکفیری ها شدند.به طوری که علی العدانی مدیر امور شهروندان بصره عنوان کرد در همان دقایق اولیه 30هزار نفر برای نبرد با داعش اعلام آمادگی کردند و هر دقیقه بر تعداد داوطلبان افزوده می شود.از دیگر مراکز ثبت نام داوطلبان نیز گزارش های مشابهی مخابره شد.
بر اساس آخرین اخبار تاکنون بالغ بر یک میلیون نفر آمادگی خود را برای پیوستن به ارتش و نیروهای امنیتی عراق اعلام داشتهاند.
هفته گذشته حیدر العبادی نخست وزیر عراق در سخنان خود در میان عزاداران حسینی در شهر کربلا عنوان داشت: تعداد کسانی که برای مبارزه با داعش داوطلب شدهاند به یک میلیون تن رسیده است و سازماندهی کردن آنها سخت به نظر میرسد. دستاوردهای اخیر در عراق مدیون هماهنگی میان نیروهای امنیتی و افرادداوطلب در این کشور است.
این در حالی است که در خبری دیگر کمیته امنیتی شورای استان بغداد اعلام کرد: شمار افراد داوطلب نبرد با تروریست ها در استان های مختلف عراق از سه میلیون نفر گذشت.
راهگشا بودن سخنان و توصیه های علمای شیعه عراق و آگاهی مقامات این کشور- از جمله رئیس جمهور و نخست وزیر- از جایگاه برجسته بزرگان دین در میان توده مردم باعث شده تا مقامات عراقی به دیدار آنها بروند و به نصایح و راهکارهای دلسوزانه آنها گوش جان بسپارند.
تا کنون نخست وزیران و روسای جمهور عراق بارها در بحران های به وجود آمده با آیت الله سیستانی دیدار کرده و از او رهنمود و راهکار خواسته اند.
در راستای همین تفکر و در یکی از آخرین ملاقات ها از این دست، فؤاد معصوم "رئیس جمهور عراق روز سه شنبه به نجف اشرف رفت تا با آیت الله سیستانی و دیگر علمای بزرگ این شهر دیدار کند.
معصوم در نشست مطبوعاتی روز سه شنبه در نجف پس از دیدار با آیت الله سیستانی گفت: آیت الله سیستانی به تمامی عراقی ها بطور یکسان نگاه می کند و تفاوتی میان آنها نمی گذارد. رهنمودهای آیت الله سیستانی و مواضع ایشان نقشی اساسی در یکپارچگی عراق و وحدت مردم دارد.
معصوم افزود: پیروی از دستورات مرجعیت راه حل برون رفت از مشکلات در عراق است.
رئیس جمهور عراق همچنین در جریان سفر خود به شهر نجف با با آیت الله العظمی شیخ بشیر حسین نجفی دیدار کرد.
به هر روی آیت الله سیستانی یکی ازمراجع گرانقدر جهان تشیع دست به کاری بزرگ زد و در حالی که سیاستمدران مشغول دعواهای حزبی و جناحی خود بودند و حتی در این اوضاع و احوال درهم و برهم عراق با کوته بینی به فکر منافع خود بودند، با دیدی وسیع و بصیر به نجات کل خاک عراق اندیشید و به قول محمد المهری نماینده آیت الله سیستانی در کویت، فتوای آیت الله سیستانی درباره ضرورت جهاد و حمل سلاح کمر داعش و توطئه کنندگان ضد عراق و همه بعثی ها را شکست .
گزارش از رضا عسگری
منابع
http://www.alitthad.com/News_Details.php?ID=23458
http://www.all-agencies.com/l.php?id=262852
http://www.hawzah.net/fa/news/newsview/97209
http://www.iraqinews.com/features/0-000-volunteers-respond-to-sistani-s-fatwa/
http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/volunteers-flock-to-defend-baghdad-as-insurgents-seize-more-iraqi-territory/2014/06/13/10d46f9c-f2c8-11e3-914c-1fbd0614e2d4_story.html
http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27834462