به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه تحلیلی "گلوبال ریسرچ" در مقاله‌ای به قلم "تونی کارتالوچی" می‌نویسد: فیسبوک یک معضل بزرگ است و بدون تردید، ذینفعان خاصی از آن برای کنترل و نظارت بر مردم آمریکا و دیگر نقاط جهان استفاده می‌کنند. فیسبوک ابزاری است که در حقیقت، به هیچ وجه در خدمت مردمی که از آن استفاده می‌کنند نیست، بلکه در عوض، از کاربران این شبکه، برای منافع ویژه‌ای استفاده می‌شود. این شبکه به اصطلاح اجتماعی، یک نمایشگاه جهانی ایده‌آل برای سوءاستفاده دیکتاتورهایی است که جوامع غربی را اداره می‌کنند و به خود اجازه می‌دهند که بر آنچه که آن را «نظم بین الملل» می‌نامند، تسلط داشته باشند.
*** کاربران سرخورده فیسبوک به دنبال جایگزین دیگری برای این شبکه اجتماعی
اما به عقیده «کارتالوچی»، برای مقابله با این تهدید، نمی‌توان فیسبوک را به سادگی با چیز دیگری جایگزین کرد. این سایت، ویژگی‌های بارز آن و آن چه که برای کاربران ارائه می‌کند، باید به طور کلی مختل گردد.
اخیرا بحث و جدل‌های بر سر فیسبوک صورت گرفته است که کاربران آن را بیش از پیش به سرخوردگی دچار کرده و موجب شده است که آنها به دنبال جایگزین دیگری باشند. در مرکز این مناقشات، مشخصه خبرپراکنی یا «خوراک اخبار» (news feed) قرار دارد. در حالت ایده‌آل، کاربران، می‌توانند در قسمت بروز رسانی نوار زمان افراد و سازمان‌هایی که آنها را دنبال می‌کنند، خوراک اخبار را مشاهده کنند. برای خوراک اخبار، دو گزینه وجود دارد ـــ «تازه‌ترین‌ها (most recent) و گلچین رویدادها (top stories). فیسبوک به طرز موذیانه‌ای با کنترل آن چه که بر روی خوراک اخبار کاربران اتفاق می‌افتد، و بدون در نظر گرفتن تمایل کاربران برای دریافت این گونه اخبار، از این مشخصه استفاده می‌کند.
*** کاربران فیسبوک پس از مدتی شاهد نسخه «فیلترشده‌ای» خواهند بود که توسط الگوریتم‌های فیسبوک تعیین می‌شوند
بدین ترتیب، کاربران دیگر قادر نخواهند بود که مثل گذشته، مطالب به روز رسانی شده کسانی را که دنبال می‌کند، دریافت کنند و در عوض، شاهد نسخه «فیلترشده‌ای» خواهند بود که توسط الگوریتم‌های فیسبوک تعیین می‌شوند. بسیاری از کاربران فیسبوک، از این حقیقت آگاهی ندارند و از این که مدتی است بروز رسانی حساب‌هایی را که دنبال می‌کردند را دریافت نمی‌کنند، سردرگم شده‌اند.
*** توضیح فیسبوک در مورد سیاست «خوراک خبری» کاربران
فیسبوک در توضیح این که چرا آنها چنین سیاستی را اجرا می‌کنند، می‌گوید:
«خوراک خبری برای این منظور طراحی شده است که به جای اینکه تمام مطالب ممکن به مردم نشان داده شود، به هر فرد مطالبی را که بیش از همه با آنها مرتبط است، نشان دهد. از بین 1500 رویدادی که هر فرد وقتی وارد فیسبوک می‌شود قادر به دیدن آنها است ، خوراک خبری، حدود 300 مورد از این تعداد را نمایش می‌دهد. برای انتخاب اینکه کدام رویداد به نمایش درآید، خوراک خبری، هر رویداد ممکن را (به ترتیب اهمیت آنها) با در نظر گرفتن هزاران عامل مرتبط با هر فرد، درجه‌بندی می‌کند.»
*** فیسبوک در سال 2012، خوراک خبری 2 میلیون کاربر آمریکایی را دستکاری کرد
انگیزه واقعی فیسبوک، به احتمال زیاد ترکیبی از به کار بردن سانسور ملایم و تلاش برای پولی کردن خوراک‌های خبری است که این کار را با مجبور کردن سازندگان محتوا به پرداخت هزینه برای دسترسی افرادی که قبلا آنها را دنبال می‌کردند، انجام می‌دهد. در نهایت، آنچه که باقی می‌ماند، سازندگان ثروتمند محتوا، مانند شرکت‌های رسانه‌ای بزرگ است که توجه مردم را بدون توجه به حق انتخاب آنها، به طور کامل و دربست، در اختیار خود قرار می‌دهند.
خوراک خبری، همچنین در حداقل دو آزمایش ناخواسته مهندسی اجتماعی، جایی که خوراک‌های خبری کاربران فیسبوک بدون آگاهی آنها و برای تحت تاثیر قرار دادن آنها از نظر روانی، دستکاری می‌شوند، مورد استفاده قرار گرفته است. در تازه‌ترین آزمایش افشا شده، فیسبوک در سال 2012، خوراک خبری 2 میلیون کاربر آمریکایی را دستکاری کرد تا در طول انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، مشارکت مردمی را افزایش دهد.
*** فیسبوک این توانایی را دارد که احساسات و عواطف کاربران خود را بدون اینکه آنها از این موضوع خبر داشته باشند، از طریق دستکاری هوشیارانه خوراک خبری آنها، تحت تاثیر قرار دهد
در سال 2013 نیز فیسبوک بار دیگر خوراک خبری کاربران را بدون اطلاع آنها دستکاری کرد تا آن‌هارا از لحاظ روانی تحت تاثیر قرار دهد. در خلاصه گزارشی که در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا (PNAS)، با عنوان «شواهد تجربی سرایت عاطفی در مقیاس بزرگ از طریق شبکه‌های اجتماعی» منتشر شد، آمده است:
«ما از طریق آزمایشی گسترده در فیسبوک (با شرکت 689003 کاربر) ثابت کردیم که می‌توان حالات هیجانی را از طریق سرایت عاطفی به دیگران منتقل کرد و بدون این که آنها از این موضوع آگاهی داشته باشد، احساسات مشابه را تجربه کنند. ما شواهد تجربی مبنی بر اینکه سرایت عاطفی، بدون تعامل مستقیم بین مردم (قرار گرفتن در معرض دوستی که یک احساس را نشان می‌دهد، کافی است) و درغیاب کامل نشانه‌های غیرزبانی اتفاق می‌افتد را ارائه کرده‌ایم.
این یافته‌ها نه تنها نگران کننده بودند ـــ نشان می‌دادند که فیسبوک این توانایی را دارد که احساسات و عواطف کاربران خود را بدون اینکه آنها از این موضوع خبر داشته باشند، از طریق دستکاری هوشیارانه خوراک خبری آنها، تحت تاثیر قرار دهدـــ بلکه روش‌های تهاجمی و غیراخلاقی که فیسبوک با استفاده از آنها این کار را انجام می‌دهد نیز، بسیار نگران‌کننده هستند.»
*** فیسبوک یک «جعبه اسکنر» بزرگ در ابعاد جهانی است
کسانی که در این آزمایش و همچنین آزمایشی که در طول انتخابات 2012 آمریکا صورت گرفت، شرکت کردند، قبل و بعد از آن، از انجام آن مطلع نشدند. این طور که به نظر می‌رسد، فیسبوک به خوراک خبری از جنبه تاثیرگذاری آن بر مردم می‌نگرد؛ همانطور که فیسبوک و مشتریانش صلاح می‌دانند به جای اینکه از این ویژگی برای مطلع کردن کاربران استفاده کنند، از آن در جهت منافع خود بهره ببرند.
فیسبوک در اصل یک «جعبه اسکنر» بزرگ، جهانی و دیجیتال است. یک جعبه اسکینر یا جعبه «شرطی شدن عامل»، یک فرد ـــ معمولا یک حیوان ـــ را با کنترل محرک‌های مثبت و منفی تنظیم شده در داخل جعبه، برای انجام رفتار یا رفتارهای خاصی شرطی می‌کند. برای مثال، با فشار دادن اهرم صحیح، غذا پرت می‌شود؛ در حالی که اگر اهرم اشتباه فشرده شود، شوک الکتریکی دردانکی به حیوان وارد میگردد.
*** آیا گوگل هم از روش‌های مشابه برای تاثیرگذاری، دستکاری و تعیین رفتار کاربران استفاده می‌کند؟
فیسبوک در این مورد تایید می کند که در آزمایش سال 2013، محرک‌های مثبت و منفی را تنظیم کرد و در سال 2012 نیز، رفتار افراد را با استفاده از محرک‌هایی که به طور خاص تنظیم شده بودند، تحت تاثیر قرار داده است. هیچ اطلاعات دیگری در مورد اینکه آیا آزمایش‌ها یا دستکاری‌های دیگری بر روی کاربران فیسبوک صورت گرفته است یا در حال حاضر صورت می‌گیرد، و یا این که دیگر پایگاه‌های انحصاری فن‌آوری اطلاعات مانند گوگل نیز از روش‌های مشابه برای تاثیرگذاری، دستکاری و تعیین رفتار کاربران استفاده می‌کنند، در دست نیست.
*** شبکه اجتماعی «الو»، قاتل فیسبوک!
اولین کاری که بسیاری از کاربران فیسبوک پس از فهمیدن این موضوع انجام می‌دهند، جایگزین کردن آن با دیگر شبکه‌های اجتماعی است. یکی از این شبکه‌های اجتماعی، «الو» نام دارد که اخیرا عناوینی ضدفیس‌بوکی مانند «قاتل فیسبوک» به آن اطلاق شده است. اما سوال اینجاست که اگر بیش از یک میلیارد کاربر فیسبوک به «الو» مهاجرت کنند، آیا تضمینی وجود خواهد داشت که به حریم خصوصی کاربران تجاوز نشود و احساسات آنها نیز در جهت منافع خاصی دستکاری نشود؟ پاسخ به این سوال، به احتمال زیاد منفی است.
*** راه حل در تمرکززدایی شبکه‌های اجتماعی است
«کارتالوچی» معتقد است که به جای این کار باید تلاش‌هایی برای مختل کردن فیسبوک و شبکه اجتماعی متمرکز آن صورت گیرد. به عبارت دیگر، شبکه‌های اجتماعی باید تمرکززدایی شوند، تا جایی که هیچ شبکه جداگانه‌ای نتواند اطلاعات، قوانین و مقرراتی که به طور کلی مبین شبکه‌های اجتماعی هستند را کنترل کند. اما تمرکززدایی فیسبوک از شبکه‌های اجتماعی، در مقیاس ملی کافی نیست. در حقیقت، هدف نهایی باید تمرکززدایی نامحدود باشد.
در حال حاضر این کار در مقیاس جهانی انجام می‌شود. کشورهایی چون روسیه، چین، ایران و سایرین، نسخه‌های بومی فیسبوک را تولید کرده‌اند ـــ که نه تنها از انحصار فیسبوک، بلکه از استثمار مداخله آمیز و سوء استفاده کننده ذینفعان مالی در وال استریت و لندن از این انحصار، جدا هستند.
برای مثال، شبکه اجتماعی «وی کی» VK.com در روسیه، در سطح جهان و در داخل روسیه بیش از 120میلیون کاربر دارد که از محبوب‌ترین سایت‌های شبکه‌های اجتماعی به شمار می‌رود و تا حد زیادی باعث افول سهام فیسبوک شده است. در حالی که رسانه‌های غربی «وی کی» را به عنوان ابزار دولت روسیه مورد انتقاد قرار می‌دهند، اما با توجه به رسوایی‌های افشا شده اخیر در غرب، این مسئله را می‌توان به استفاده ابزاری وال‌استریت و لندن از فیسبوک نسبت داد.
*** افزایش روزافزون انجمن‌های اینترنتی و شبکه‌های کوچک اجتماعی
تعداد انجمن‌های اینترنتی و در بسیاری از جهات شبکه‌های بسیار کوچک اجتماعی، بسیار زیاد است. این شبکه‌ها حول موضوعاتی از قبیل سرگرمی، مهارت‌ها، تجارت، ایدئولوژی سیاسی، مذهبی و بسیاری از علایق و گرایش‌های شخصی ایجاد شده‌اند. در حالی که برای سهیم شدن از مباحث این انجمن‌ها، باید به عضویت آنها درآمد، می‌توان با جست‌وجوی اینترنتی، اطلاعات مفیدی را پیدا کرد. یافتن «فیسبوک» انجمن‌های اینترنتی دشوار است ــ چرا که این‌ها انجمن‌ها در عین حال که بسیار بزرگ و شناخته شده هستند، اما در مورد آنها هیچ انحصاری وجود ندارد.
*** بسیاری از کاربران فیسبوک، از اینکه مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند، اطلاعی ندارند
ایجاد یک الگوی جدید برای شبکه‌های اجتماعی، در کنار مفهوم مشابهی از عدم تمرکز نامحدود، نه تنها غیرممکن نیست، بلکه اجتناب‌ناپذیر است. شبکه‌هایی که این الگو را دنبال مي‌کنند، می‌توانند تمایل رو به رشد افراد را برای فرار از شبکه‌های انحصاری که به حریم کاربران خود تجاوز کرده و از طریق مهندسی اجتماعی توطئه‌آمیزی، احساسات آنها را به طور جهت‌داری تحت تاثیر قرار می‌دهند را ارضا کنند.
می‌توانید روزی را تصور کنید که ابزارهایی مانند «ویکی» یا «وورد پرس»، به هر کسی اجازه می‌دهند که شبکه اجتماعی خود را بر اساس علایق خاص خود ایجاد کنند. تصور کنید ابزارهایی چون «فید آر اس اس»، به کاربران یک شبکه اجتماعی اجازه می‌دهند که بدون پیوستن به آن شبکه، به روزرسانی‌ها را دنبال کنند. یا اینکه تصور کنید اگر به هر دلیلی به این نتیجه رسیدید که دیگر قوانین و مقررات شبکه‌ای که در حال حاضر عضو آن هستید را دوست ندارید، بتوانید اطلاعات خود را دریافت کرده و آن را به شبکه اجتماعی دیگری وارد کنید.
در این صورت است که می‌توان گفت، حق انتخاب و حریم خصوصی کاربران حفظ و محترم شمرده می‌شود؛ مسئله‌ای که در حال حاضر در شبکه‌های اجتماعی همچون فیسبوک رعایت نمی‌شود و بسیاری از کاربران آن، از اینکه مورد سوءاستفاده قرار می گیرند، حتی کوچکترین اطلاعی ندارند.
انتهای پیام./
