باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل بین‌الملل

گزارش ویژه

جنگ نفتی عربستان علیه ایران و روسیه/ خوش رقصی ریاض برای واشنگتن، به چه قیمتی؟!

نظر دادن

دانلود PDF

۰۱:۴۹ - ۰۲ آبان ۱۳۹۳

۵۰۱۹۸۸۰

۰۱:۴۹ - ۰۲ آبان ۱۳۹۳

۵۰۱۹۸۸۰

نظر دادن

دانلود PDF

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل بین‌الملل

گزارش ویژه

جنگ نفتی عربستان علیه ایران و روسیه/ خوش رقصی ریاض برای واشنگتن، به چه قیمتی؟!

نظر دادن

دانلود PDF

این روزها برخی گزارش ها از جنگ نفتی امریکا و عربستان علیه ایران و روسیه و توطئه برای پایین نگه داشتن قیمت نفت خام خبر می دهند، اگرچه شاید امریکا از این توطئه سودی ببرد اما عربستان قطعا متضرر خواهد شد.

به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، در قرن بیستم میلادی، نفت به اصلی‌ترین منبع انرژی تبدیل شد. در دنیای صنعتی، نفت همیشه کالایی راهبردی محسوب می شده است و به دلیل همین اهمیت، گاهی به عنوان سلاح و حربه از آن استفاده شده است.به یاد ماندنی ترین نمونه از کاربرد نفت به عنوان یک "حربه" به دوران جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در سال 1973 برمی گردد که در آن کشورهای عربی عضو سازمان اوپک برای آن که امریکا را وادار کنند دست از حمایت رژیم اسرائیل بکشد ، صادرات نفت به امریکا را تحریم کردند که باعث شکل گرفتن صف های طولانی در پمپ بنزین های این کشور و رکود اقتصاد جهان شد.

اما رفته رفته اوضاع سیاسی جهان تغییر کرد و کشورهای عربی بخصوص کشورهای حوزه خلیج فارس که روزگاری مستقل عمل می کردند و اسرائیل و به نوعی امریکا را دشمن مشترک خود می دانستند نه تنها در صف دوستان استکبار جهانی درآمدند بلکه عملا مزدور و دست نشانده کاخ سفید شدند. در این بین عربستان نوکر بی جیره و مواجب امریکا و غلام حلقه به گوش این کشور شد،به طوری که در برخی موارد تصمیماتی می گیرد که بر ضد منافع داخلی خود اما در راستای منافع واشنگتن است.

از جمله این تصمیمات و اقدامات تلاش این کشور برای پایین نگه داشتن قیمت نفت برای ضربه زدن به ایران و روسیه است که مانع تحقق اهداف وهابیون در منطقه بخصوص سوریه شده اند.

این روزها اوضاع بازار نفت حال و روز چندان خوشی ندارد .از اواسط ماه ژوئن قیمت نفت در سراشیبی قرار گرفته ،به طوری که قیمت نفت خام دریای برنت 25درصد کاهش را تجربه کرده است،که پایین ترین رقم در 4سال گذشته محسوب می شود.

در این شرایط انتظار می رفت کشورهای عضو اوپک که بیش از نیمی از بودجه آنها از محل فروش نفت تامین می شود در برابر افت قیمت نفت واکنش نشان دهند و برای افزایش قیمت این کالای استراتژیک دست به اقداماتی بزنند. همانطور که در جریان رکود سال های 1981 و 1982 عربستان سعودی برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی تولید نفت خود را 6میلیون بشکه در روز کاهش داد،کاری که در رکود اقتصادی سال 2001 هم انجام داد.

نشست عادی اوپک روز 27 نوامبر برگزار خواهد شد اما ونزوئلا به عنوان یکی از اعضای اوپک با درک موقعییت حساس کنونی خواستار نشست اضطراری اوپک شده است.

با این وجود عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت عضو اوپک نه تنها تمایلی برای افزایش قیمت نفت از خود نشان نداده بلکه اعلام کرده قیمت فروش نفت خود را تا بشکه ای 60 دلار پایین خواهد آورد. عربستان سعودی از دو هفته پيش قيمت نفت خام سبک خود برای ارائه به بازارهای آسيايی را کاهش داده و به کمترين ميزان خود از دسامبر سال ۲۰۰۸ تاکنون رسانده است. مقامات نفتی ریاض اعلام کرده اند تا مدت ها می توانند نفت 80دلار در هر بشکه را تحمل کنند. اما ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه معتقد است اگر قیمت نفت همچنان 80 دلار باشد تولید نفت و اقتصاد جهان فرو می پاشد. او گفته است بودجه کشورهای صادرکننده نفت بالای 80 دلار بسته شده است.

ریاض در حالی چنین تصمیمی گرفته که آمارها نشان می دهد بیش از 90درصد بودجه این کشور از طریق فروش نفت تامین می شود.

اگرچه مقامات ریاض علت این تصمیم خود را برهم خوردن عرضه و تقاضا در بازار و کاهش تقاضا و افزایش نفت "شیل" امریکا و تلاش برای کسب سهم بیشتری از بازار جهانی نفت اعلام کرده اند، اما بیشتر تحلیلگران این تصمیم مقامات سعودی را کاملا سیاسی و توطئه ای برای ضربه زدن به کشورهای ایران و روسیه می دانند.

حمایت های ایران و روسیه از دولت بشار اسد مانع از آن شد که عربستان با اجیر کردن و تجهیز و تسلیح تروریست ها بتواند دولت اسد را سرنگون سازد و ریاض با وجود صرف دلارهای هنگفت در این نبرد راهبردی شکست سنگینی متحمل شد، و اکنون ریاض با همدستی واشنگتن در صدد انتقام گیری از تهران و مسکو است.

"رشید آبنمی" Abanmy)) رئیس مرکز سیاست های نفتی و انتظارات استراتژیک عربستان سعودی با صراحت دلیل "ارزان فروشی" عربستان را فشار بر ایران و روسیه عنوان کرده است. بنا به گفته "رشید آبنمی" Abanmy)) رئیس مرکز سیاست های نفتی و انتظارات استراتژیک عربستان سعودی ،عربستان در تلاش برای تحت فشار قرار دادن سیاسی ایران و روسیه قیمت نفت را پایین خواهد برد.

این تحلیلگر می گوید عربستان سعودی قصد دارد به دلایل سیاسی نفت را ارزان بفروشد.

آبنمی می‌گوید برای اعمال فشار بر ایران برای محدود کردن برنامه هسته ای خود، و برای تغییر موضع روسیه در قبال سوریه، ریاض نفت خود را در بازارهای آسیایی و شمال امریکا به قیمت میانگین50 تا 60 دلار در هر بشکه خواهد فروخت. به گفته آبنمی عربستان باعث کاهش قابل توجه قیمت نفت در سه ماه گذشته، از 115 به 85 دلار در هر بشکه، شده است.

او می گوید با توجه به کاهش تقاضای نفت ، دلیل ظاهری کاهش قیمت ،جذب مشتریان جدید است ، اما دلیل واقعی سیاسی است. عربستان سعودی می خواهد ایران گسترش انرژی هسته ای خود را محدود کند، و روسیه هم موضع خود را در حمایت از اسد در سوریه تغییر دهد.

این مقام سعودی مدعی شد هر دو کشور ایران و روسیه به شدت وابسته به صادرات نفت هستند و قیمت نفت پایین تر به معنی درآمد کمتر در آینده است. کشورهای حوزه خلیج فارس ، از کاهش قیمت نفت کمتر تاثیر خواهند پذیرفت.

وی گفت سازمان کشورهای صادر کننده نفت، که داور فنی تعیین قیمت نفت برای عربستان سعودی و 11 کشور دیگری است که این گروه را تشکیل می دهند، قادر نخواهد بود تاثیری بر تصمیم عربستان سعودی بگذارد.تصمیم این سازمان فقط توصیه ای است و الزام آور نیست.

ريانووستی هم از توطئه واشنگتن و رياض برای کاهش بهای نفت و فشار بر ایران و روسیه خبر داد و نوشت دولت های آمریکا

و عربستان سعودی قصد دارند به منظور اعمال فشار بر ایران و روسیه، بهای هر بشکه نفت خام را تا بین 50 تا 60 دلار کاهش دهند.

مطبوعات چینی اعلام کردند که نفت با بهای بشکه ای 80 دلار، کاملا برای عربستان سعودی و آمریکا قابل قبول است.

روزنامه خلق، وابسته به حزب کمونیست چین به نقل از یک تحلیلگر کره جنوبی، تئوری توطئه ضد روسی آمریکا و برخی کشورهای عضو اوپک را مطرح کرد.

به گفته این تحلیلگر، ایران و روسیه دشمن آمریکاو عربستان تلقی می شوند و به همین علت است که کشورهای غربی و اوپک کنترل بازار نفت خام را در دست گرفته اند و همگی وارد عمل شده اند. سقوط بهای نفت تاثیری سه گانه دارد: تحریک رشد اقتصادی، حمله به روسیه و کاهش فشار بیش از حد بین عرضه و تقاضا. به علاوه، براساس مطالعات انجام شده، آمریکا و عربستان سعودی در نظر دارند به آسیا و آمریکای شمالی نفت را به قیمت بین 50 تا 60 دلار برای هر بشکه به فروش برسانند. این روزنامه یادآور شد که نیمی از درآمد روسیه حاصل از فروش سوخت است و اگر بهای هر بشکه نفت واقعا تا 60 دلار کاهش یابد، اقتصاد روسیه در موضعی دشوار قرار خواهد گرفت.

نیویورک تایمز در گزارشی نوشته است اساس همه تقلاهای عربستان رقابت با ایران ،کانون قدرت شیعه،برای نفوذ در سرتاسر جهان عرب و اسلام است.

نیویورک تایمز در ادامه علت دشمنی ریاض با مسکو را حمایت روسیه از دولت اسد دانست و به نقل از"گری راس" رئیس اجرایی

شرکت مشاوره ای "" PIRA Energy نوشت: عربستان سیاست کاهش قیمت را در پیش گرفته تا با یک تیر دو نشان بزند هم سهم بازار خود را حفظ کند و هم به رقیبان ضربه بزند.اتخاذ این سیاست همزمان شده با قدرتمند شدن ایران و زمانی که روسیه که صادر کننده بزرگ نفت است در کنار بشار اسد قرار گرفته و از او حمایت می کند."

نیویورک تایمز در ادامه به نقل از "ژان فرانسوا سانچز" اقتصاددان سیاسی دانشگاه جورج تاون گفت" این ملاحظات را نمی توان دور از ذهن تصمیم سازان سعودی دور دانست."

فایننشال تایمز نیز در گزارشی می نویسد" ناظران بازار انرژی در مورد تنزل قیمت نفت و نقش بزرگترین تولید کننده اوپک می گویند کاهش 25 درصدی نفت برنت ،که پایین ترین قیمت در 4سال اخیر بوده، نتیجه استراتژی است که عربستان عمدا اتخاذ کرده تا میزان مقاومت دیگر تولید کنندگان رقیب از روسیه گرفته تا ایران را بیازماید.

این گزارش می افزاید این کشور حوزه خلیج فارس با خودداری از کاهش تولید و کم کردن قیمت نفت خود ،یک جنگ قیمتی را آغاز کرده که به دلیل ارزان بودن هزینه تولید نفتش ،برنده این جنگ خواهد بود."

عربستان سعودی در حالی که برای اجرای برنامه های اقتصادی و رفاه اجتماعی خود به شدت به دلارهای نفتی وابسته است اما در یک خوش رقصی آشکار برای امریکا قیمت نفت خود را پایین آورده تا به زعم خود به اقتصاد رقیب دیرینه خود در منطقه یعنی ایران ضربه بزند.

"رستم تانکایف"، از اتحادیه تولید کنندگان نفت و گاز روسیه می گوید: "عربستان سعودی با افزایش بهای نفت مخالف است، اما مخالفت ها در این کشور رو به افزایش است، زیرا به علت بهای کنونی نفت، در حال حاضر مشکلاتی برای تحقق برنامه های اجتماعی در این کشور وجود دارد."

به تازگی شاهزاده الولید بن طلال سرمایه گذار بزرگ سعودی با ارسال نامه ای به النعیمی وزیر نفت این کشور ضمن انتقاد از سخنان وزیر که گفته بود "نفت 80 دلار هشدار نیست" با اشاره به این که 90 درصد بودجه کشور از نفت است هشدار داده است که اگر کاهش قیمت نفت ادامه یابد "فاجعه " خواهد بود. او کاهش قیمت نفت را "فاجعه ای که نمی توان آن را نادیده گرفت" توصیف کرده بود.

بدر جعفر یک مدیر ارشد نفتی امارات متحده نیز گفته است عربستان به نفت گران نیاز دارد تا از پس هزینه های بالای امور اجتماعی برآید.

در کارنامه سیاه خوش خدمتی عربستان به غرب بخصوص امریکا مواردی از این دست فراوان به چشم می خورد.به عنوان نمونه در جریان افزایش فشار غرب بر کشورمان بر سر پرونده هسته ای ،وقتی امریکا و اتحادیه اروپا تصمیم گرفتند از اول جولای سال 2012 ایران را تحریم نفتی کنند و صادرات نفت کشورمان را محدود سازند،تحلیل گران و کارشناسان نفتی در خصوص پیامدهای حذف نفت ایران از بازارهای جهانی و تاثیر منفی آن بر اقتصاد جهان هشدار دادند،اما عربستان پا پیش گذاشت و به اربابان غربی خود قول داد حاضر است جور کمبود نفت در بازارهای جهانی را بکشد و تولید خود را افزایش دهد.

در حقیقت به پشتوانه و پشت گرمی عربستان غرب تحریم نفتی را به ایران تحمیل کرد.هرچند که جذابیت بازار ایران و کیفیت بهتر نفت صادراتی کشورمان باعث شد کشورهای تحریم کننده یکی پس از دیگری درخواست معافیت از تحریم را بکنند و به این ترتیب عملا تحریم کامل نفت ایران شکست خورد.

در جریان بحران لیبی در سال های 2011 و 2012 وقتی درگیری ها باعث شد تولید نفت لیبی به شدت کاهش یابد عربستان سعودی بار دیگر با افزایش تولید خود مانع افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی شد و به نوعی به اقتصاد های ضعیف اروپا و امریکا کمک کرد تا بیش از پیش فرو نپاشد.

اکنون هم با این که عربستان می تواند به گفته "نات کرن" رئیس شرکت مشاوره ای " گزارش های خارجی" مستقر در واشنگتن،با کاهش تولید نفت خود قیمت نفت را در هر بشکه 100 دلار تثبیت کند،اما ترجیح داده به جای کاهش تولید ،قیمت نفت صادراتی خود را کاهش دهد.

باب مک نالی یک مقام سابق واشنگتن و رئیس کنونی شرکت مشاوره ای "رپیدن" می گوید" آنچه که از اظهارات اخیر مقامات عربستانی بر می آید آن است که این کشور گزینه کاهش تولید را کنار گذاشته است."

یک تحلیلگر مسائل نفتی خاورمیانه با وجود این که مدعی است تصمیم ریاض سیاسی نیست اذعان کرد که" البته آنها(مقامات ریاض) از این که دیگر تولیدکنندگان رقیب درد و رنج می کشند،ناراحت نیستند."

"پپه اسکوبار" تحلیل گر مسائل سیاسی در گفتگو با شبکه خبری راشا تودی در مورد تصمیم عربستان در کاهش قیمت نفت خود گفت" عربستان می خواهد با کاهش قیمت نفت به روسیه فشار بیاورد تا موضع خود در قبال سوریه را تغییر دهد و از طرف دیگر می خواهد با ایران بخاطر آنچه که در منطقه می کند، دشمنی کند. استراتژی ریاض اشتباه است."

وی با اشاره به این که تقریبا 20کشور از آسیا،افریقا و امریکا حداقل نیمی از بودجه خود را از نفت تامین می کنند عنوان کرد با کاهش قیمت نفت فقط روسیه متضرر نمی شود ،بلکه در دراز مدت خود عربستان هم دچار دردسر و مشکل خواهد شد.

بنابراین اگر همانطور که برای سه ماهه اول سال 2015 پیش بینی شده قیمت نفتی که اکنون بین 86 تا 87 دلار است، بین 70 تا 80 دلار باشد آنها هم دچار دردسر می شوند.راهبرد آنها در دراز مدت نتیجه عکس خواهد داد."

اسکوبار با اشاره به این که کشورهایی مانند ونزوئلا و اکوادور برای بودجه خود به نفت 120 دلاری و عراق به نفت 106 تا 116 و روسیه نفت 100 دلاری احتیاج دارند گفت برای ایران نفت آنچنان ضرورتی ندارد بلکه برای آنها گاز مهمتر است."

از جمله تاثیرات کاهش قیمت نفت افزایش رشد اقتصادی امریکا و رفاه عمومی در این کشور است که به لطف خوش خدمتی عربستان حاصل می شود. با توجه به این که اکنون قیمت نفت نسبت به دوران اوجش در سال 2014 میلادی حدود 30درصد پایین آمده هزینه سوخت برای شهروندان امریکایی نیز پایین می آید. به عبارت دیگر هر 10 سنت کاهش در قیمت یک گالن بنزین باعث می شود رانندگان امریکایی 120دلار در روز صرفه جویی کنند.از طرف دیگر هر 20 دلار کاهش قیمت هر بشکه نفت ،رشد اقتصادی امریکا را 4/0 درصد افزایش می دهد.

هفته جاری قیمت بنزین 9/0 سنت در هر گالن کاهش یافت که کمترین قیمت از فوریه سال 2011 است.تخمین زده می شود در 30ایالت امریکا قیمت هر گالن بنزین به کمتر از 3 دلار برسد.

به همین جهت است که محققان و گروه های امریکایی از کاهش قیمت نفت( با خوش خدمتی عربستان) استقبال می کنند:

سیتی گروپ تخمین می زند کاهش قیمت نفت 1.1 تریلیون دلار به اقنصاد جهان تزریق می کند. زیرا مصرف کنندگان نه تنها در بخش سوخت پس انداز می کنند بلکه قیمت محصولات دیگر هم تاثیر می پذیرد.

اد مورس" رئیس سیتی گروپ به بلومبرگ گفت:" همه کالا ها به نوعی به انرژی مرتبط هستند."

یک محقق ارشد در بانک امریکا با استقبال از کاهش قیمت نفت به بلومبرگ گفت:" همه اقتصاد های نوظهور از اقتصاد قدرتمند امریکا،دلار قدرتمند و انرژی ارزان سود خواهند برد."!!!

عربستان در شرایطی اکنون به نفع امریکا قدم بر می دارد که تولید نفت امریکا روز به روز در حال افزایش است .آمریکا در سال 1970 روزانه 9.6 میلیون بشکه نفت تولید می کرد و بنابر تخمین سازمان اطلاعات انرژی، این کشور تا سال 2019 بار دیگر می تواند به آن رکورد برگردد. اما آژانس بین المللی انرژی پا را فراتر گذاشته و می گوید امریکا تا سال 2020 با تولید روزانه 11.6 میلیون بشکه نفت جای عربستان را به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت جهان خواهد گرفت.بنابراین عربستان زمان چندانی برای سلطه بر بازارهای جهانی ندارد و باید به جای سیاسی کاری، از این فرصت باقیمانده نهایت استفاده را ببرد و بر درآمد نفتی خود بیفزاید.

این در حالی است که بنابر گزارش ها صادرات نفت عربستان در ماه اوت ، چهارمین ماه کاهش پیاپی را تجربه کرد و به کمترین میزان در سه سال گذشته رسید.

اگرچه النعیمی مدعی 260 میلیارد بشکه نفت در عربستان وجود دارد و می توان 200 میلیارد بشکه دیگر را به این رقم افزود،اما متئو سیمونس تحلیلگر کهنه کارصنعت نفت در کتاب خود" افول در بیابان" بر اساس حقایق انکار ناپذیر فاش می کند که نفت عربستان و صنعت تولید نفت این کشور به زودی دچار افول خواهد شد.

در یک کلام می توان گفت تنبیهی که عربستان برای ایران و روسیه در نظر گرفته بیش از این که به این دو کشور آسیب برساند،خود عربستان را از پای در خواهد آورد و در این بین فقط این امریکا و اقتصادهای ضعیف اروپا هستند که از این ماجرا بهره می برند.

گزارش از رضا عسگری

منابع

http://www.zerohedge.com/news/2014-10-10/oil-weapon-new-way-wage-war

http://en.ria.ru/world/20141017/194226195/Putin-Global-Economy-Will-Collapse-if-Oil-Prices-Remain-at-80.html

http://www.nytimes.com/2014/10/16/world/middleeast/as-oil-prices-plummet-saudi-arabia-faces-a-test-of-strategy.html?_r=0

http://en.ria.ru/analysis/20141017/194188214/Oil-Prices-Falling-to-60-per-Barrel-Could-Re-Stoke-Economic.html

http://www.zerohedge.com/news/2014-10-10/why-oil-plunging-other-part-secret-deal-between-us-and-saudi-arabia

http://www.cbsnews.com/news/saudi-arabia-bullish-on-oils-future/

http://www.bloomberg.com/news/2014-10-18/saudi-kuwait-seen-curbing-oil-output-at-opportune-time

http://english.alarabiya.net/en/business/energy/2014/10/21/Saudi-August-oil-exports-slump-to-lowest-in-three-years.html

http://www.amazon.com/Twilight-Desert-Coming-Saudi-Economy/dp/0471790184

http://oilprice.com/Energy/Oil-Prices/Is-the-Oil-Price-Slide-Nearing-an-End.html