امروز در تاریخ؛
از درگذشت پدر برق ایران تا آغاز بحران "والْ استریتْ" در امریکا
زادروز شهید مظلوم، آیت الله دکتر بهشتی، درگذشت پدر برق ایران، آغاز به کار سازمان ملل متحد، آغاز بحران "والْ استریتْ" در امریکا، پایان جنگ چهارم اعراب و اسرائیل، وقوع بحران موشکی بین امریکا و شوروی بر سر کوبا و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 1 آبان 1393 خورشیدی برابر با 28 ذی الحجه 1435 هجری و 23 اکتبر 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
امضای لایحه ساختار جدید دولت از سوی ناصرالدین شاه قاجار (1251 ش)
مشیرالدوله، صدراعظم ناصرالدین شاه، در روزهای پایانی اولین سال صدارتش، لایحه‌ای به ناصرالدین شاه تسلیم و در آن، اصول تشکیلات جدید دولت ایران را پیشنهاد نمود. در مقدمه این لایحه، به منظور اینکه شاه گمان نکند که قصد محدود ساختن اختیاراتش در بین است، نام یکایک تشکیلات دولت ایران را دربار اعظم خواند و با این مقدمه، تشکیلات دولت را که دارای نه وزیر و یک صدراعظم بود، با حدود اختیارات صدراعظم و هر یک از وزیران به تفصیل ذکر کرد. وزارت‌خانه‌های نه‌گانه عبارت بودند از: وزارت داخله، خارجه، جنگ، مالیه، عدلیه، علوم، فواید عامه، تجارت و زراعت و دربار. وی با تعیین یک وزیر برای بررسی امور دربار سلطنت، امور دربار نیز را زیرنظر صدراعظم قرار داد. در این هیئت دولت، صدراعظم، برجسته‌ترین فرد بود. نکته مهم دیگر مسئوولیت وزیران در مقابل صدراعظم و قطع ارتباط مستقیم آنها باشاه است. ناصرالدین شاه، لایحه سپهسالار را پسندید و با امضای آن، بدان اعتبار قانونی بخشید.
به زمین زده شدن اولین کلنگ پالایشگاه نفت تهران (1344 ش)
اولین کلنگ پالایشگاه نفت تهران در سال 1344 هجری شمسی نزدیکی شهرری به زمین زده شد.
برپایی تظاهرات گسترده مردم علیه رژیم پهلوی (1357 ش)
با گسترش نهضت اسلامی علیه رژیم شاه، شهرهای گرگان، تهران، قم، تبریز، کرمانشاه و همدان به عرصه تظاهرات گسترده و اعتصابات مردمی و دولتی تبدیل شدند. در تهران، مدارس تعطیل شد و گروه زیادی از دانش‌آموزان که در دانشگاه تهران اجتماع کرده بودند به دست نظامیان رژیم شاه، مجروح و دستگیر شدند. در شهر گرگان، عظیم‌ترین تظاهرات مردمی از آغاز نهضت اسلامی تا آن روز برگزار شد و مردم به اداره ساواک شهر حمله بردند. کارگران پالایشگاه تبریز، کارکنان شرکت برق کرمانشاه و کارکنان تلویزیون ایران اعتصاب نموده و استادان و طلاب حوزه علمیه قم، جلسات درس خود را تعطیل کردند. این تعطیلی فرصتی را فراهم ساخت تا استادان و طلاب انقلابی با حضور بیشتر در بین مردم، به روشنگری و هدایت حرکت اسلامی به سمت پیروزی نهایی انقلاب بپردازند.
رحلت فقیه بزرگوار آیت اللَّه "سیداحمد میرخانی" از مفاخر علمای تهران (1372 ش)
آیت‌اللَّه سیداحمدمیرخانی در سال 1296 ش (1335 ق) در تهران به دنیا آمد. پس از طی تحصیلات مقدماتی، به شوق فراگیری علوم دینی راهی حوزه علمیه قم شد و از محضر حضرات آیات مرعشی نجفی، سیدمحمد حجت کوه‌کمره‌ای و سید محمد تقی خوانساری بهره‌های وافر برد. وی پس از ورود آیت‌اللَّه بروجردی به قم، در جلسه درس ایشان حاضر شد و تا پایان عمر آن عالم بزرگ از بحث‌های فقهی و اصولی ایشان استفاده کرد. وی پس از آن به تهران بازگشت و به اقامه جماعت، اعزام مبلغ به اطراف تهران، تالیف و نشر کتب دینی، تاسیس مسجد و حوزه علمیه و ارشاد جوانان اشتغال ورزید. از آثار قلمی ایشان، آیات الاحکام در 2 جلد و سیر حدیث در اسلام را می‌توان نام برد. سرانجام این فقیه فرزانه پس از 76 سال زندگی پربار در 2 آبان 1372 برابر با 9 جمادی الاول 1414 ق چشم از جهان فروبست و به اجداد طاهرینش پیوست.
ارتحال عالم ربانی آیت اللَّه "محمد واصف لاهیجی" (1375 ش)
آیت‌اللَّه محمد جیلانی معروف به شیخ محمد واصف لاهیجی اسطوره تقوا و معرفت و از مدافعین حقیقی اسلام و مذهب شیعه جعفری بود که در خطیرترین ایام هجوم دشمنان اسلام، با قلم وبیان از اسلام ناب دفاع می‌نمود. او در اکثر علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، فلسفه، منطق، کلام، درایه، ریاضی و فیزیک استاد بود و اکثر این علوم را به نظم کشید. علامه لاهیجی در سرودن اشعار علمی به زبان عربی بی‌نظیر بود و در نظم کشیدن مباحث علمی به زبان عربی، مهارت فوق العاده‌ای داشت. دیوان اشعار، بیت الاحزان عاشقان، رسالةُ الانسان، طبُّ النبی و تاریخ الائمه از جمله هفتصد اثر این عالم پر تلاش و نویسنده تواناست که از این میان، بالغ بر 200 اثر از آنها به چاپ رسیده‌اند. سرانجام این عالم عامل و سالک الی اللَّه، پس از عمری خدمت و تلاش در راه اعلای کلمه حق، در دوم آبان 1375 به لقاء اللَّه رسید و به دوست پیوست.
زادروز شهید مظلوم، آیت الله دکتر بهشتی (1307 ش)
درگذشت مهندس تیمور لکستانی، پدر برق ایران (1390 ش)
مهندس تیمور لکستانی در سال 1294 در سلماس به دنیا آمد و پس از اخذ دیپلم از دبیرستان فردوسی تبریز در سال 1313 به دانشکده فنی دانشگاه تهران راه یافت و در زمره 10 نفر اول پذیرفته و با اخذ رتبه ممتاز فارغ‌التحصیل شد. لکستانی از نخستین گروه مهندسان برق دانش آموخته دانشگاه تهران بود که پس از فراغت از تحصیل به صنعت برق کشور ملحق شد. در زمان ورود لکستانی به صنعت برق، کارخانه برق تهران در اختیار مهندسان چک بود و از آن جا که آنها تمایلی برای انتقال دانش و تخصص برق به ایرانی‌ها نداشتند، لکستانی و همکارانش خود را متعهد به کسب این تجارب و تخصص کرده و با مطالعه پنهانی نقشه‌های مهندسان چک، امور حساس در اداره شبکه برق تهران را فرا گرفتند تا این که سرانجام همین تعهد و تلاش سبب شد تا چکی‌ها مجبور به ترک کارخانه برق شده و اداره کارخانه برق تهران بر عهده مهندسین داخلی قرار گیرد. وی همچنین پس از انتصاب به ریاست شبکه برق تهران در سال 1326، در توسعه این شبکه نقش بسیار تاثیرگذاری داشت. لکستانی که از پایه‌گذاران دانشگاه صنعتی شریف بود در سالهای 1345 تا 1359 عضو هیات امنا و معاون فنی این دانشگاه بود. مهندس تیمور لکستانی، پدر برق ایران و از بنیانگذاران دانشگاه صنعتی شریف، بر اثر سکته مغزی در بیمارستان ایرانمهر تهران بستری شد و در دوم آبان در سن 96 سالگی درگذشت.
شهادت روحانی آگاه و مبارز انقلابی "شیخ محمد خیابانی" در تبریز (1338 ق)
شیخ محمد خیابانی در سال 1297 ق در خامنه از توابع شبستر به دنیا آمد. در ابتدا مدتی به همراه پدر به کار تجارت مشغول بود، اما گرایش روحی به فراگیری علم او را به سلک روحانیت در آورد. شیخ محمد مدارج علمی را به سرعت پیمود و در درس عالی فقه و اصول و هیئت و نجوم شرکت کرد. در محاصره‌ی تبریز، وی از ارکان فکری و رهبری مردم بود و با لباس روحانیت و تفنگ بر دوش در سنگرها به دفاع از شهر و ناموس و حیثیت مردم مسلمان در مقابل سپاه متجاوز عین الدوله صدراعظم قاجار پرداخت. پس از خلع محمدعلی شاه از حکومت، از طرف مردم تبریز به مجلس شورای ملی راه یافت، و در کنار افرادی همچون شهید مدرس به دفاع از حقوق مردم قیام کرد. از قاجار کارهای درخشان خیابانی در مجلس دوم، اعتراض شجاعانه و کارساز او علیه اولتیماتوم استعماری دولت تزاری روس بود. اوضاع نابسامان ایران و اخراج نمایندگان آذربایجان از مجلس شورای ملی، شیخ محمد خیابانی را به تشکیل مجلس محلی و قیام مردمی فرا خواند و در 16 رجب 1338 آن را علنی ساخت. در این قیام تبریز از لوث حضور خائنان و بیگانگان مزدور پاک شد و زمام امور به دست خیابانی و یارانش افتاد. این قیام پیروزمندانه، پنج ماه ادامه داشت. سرانجام با خیانت مخبرالسلطنه که چهره‌ای موجه و ملی داشت، هواداران و یاران خیابانی به قتل رسیده و یا خلع سلاح شدند. در نهایت بر اثر خیانت برخی مزدوران، شیخ محمد خیابانی در 29 ذی‌الحجه‌ی سال 1338 ق (22 شهریور 1299 ش) به شهادت رسید. پیکر وی را در گورستان سید حمزه در تبریز به خاک سپردند. بعدها، این گورستان به مدرسه تبدیل شد و با ویرانی مدرسه، مقبره‌ی خیابانی مظلوم هم از بین رفت.
تصرف شهر بیروت توسط سپاهیان مسلمان شام و مصر در جنگ با صلیبی ها (690 ق)
آغاز به کار سازمان ملل متحد معروف به پارلمان جهانی و روز ملل متحد (1945 م)
پس از جنگ جهانی دوم سازمان ملل متحد به عنوان بزرگ‌ترین سازمان بین‌المللی دنیا، جانشین جامعه ملل شد که در فاصله بین دو جنگ جهانی، فعالیت می‌کرد. نمایندگان دولت‌های متفقین در جنگ جهانی دوم شامل امریکا، شوروی، انگلستان و فرانسه، در مذاکراتی که در زمان جنگ انجام داده بودند، مقدمات تشکیل سازمان ملل متحد را فراهم آوردند. بعدها در جلساتی که در واشینگتن، یالتا و مسکو تشکیل شد، زمینه تشکیل این سازمان فراهم گردید. سرانجام در کنفرانس سانفرانسیسکو در امریکا، نمایندگان پنجاه کشور جهان، تأسیس سازمان ملل متحد و اساسنامه آن را تصویب کردند. منشور سازمان ملل که در 26 ژوئن 1945 م تنظیم شد اعلام داشت که سازمان مزبورْ کانونی از کشورهایی خواهد بود که هدفشان حفظ صلح و ثبات و همکاری بین‌المللی است. و سرانجام در 24 اکتبر 1945 با تأیید منشور آن، توسط 29 کشور جهان، تحقق پیدا نمود. مقرّ سازمان ملل متحد در نیویورک و دارای شش رکن اصلی است که عبارتند از: مجمع عمومی، شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی، شورای قیمومیت، دیوان بین‌المللی دادگستری و دبیرخانه. در حالی که مجمع عمومی این سازمان در برگیرنده تمام کشورهای عضو است اختیارات چندانی ندارد، در همان حالْ شورای امنیت با پنج عضو ثابت و ده عضو موقت، قدرت فراوانی دارد و وجود حق وتو آن را ابزاری جهت اعمال زور و فشار اعضای آن قرار داده است. 24 اکتبر برابر با دوم آبان هر سال، سال‌روز تأسیس سازمان ملل‌متحد، در سراسر جهان با نام روز ملل متحد نامیده شده است.
پذیرش ایران به عضویت سازمان ملل متحد (1945 م)
سازمان ملل متحد در تاریخ 24 اکتبر 1945 هنگامیکه اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، چین، فرانسه و اکثریتی از امضاء کنندگان دیگر منشور ملل متحد را مورد تصویب قرار دادند، رسما موجودیت پیدا کرد. منشور ملل متحد اعلام داشت که عضویت سازمان ملل متحد به روی همه ملت های صلح دوست که الزامات و داوری آن را می پذیرفتند، گشوده است. در ایران سازمان ملل دارای چهارده دفتر نمایندگی و برنامه اجرائی می باشد. این واحدهای اجرائی و آژانس ها جمعاً "تیم کشوری سازمان ملل متحد" را در ایران تشکیل میدهند و تحت سرپرستی "هماهنگ کننده مقیم" سازمان ملل که در عین حال سمت "نماینده مقیم برنامه عمران سازمان ملل متحد" را نیز عهده دار می باشد، وظائف خود را انجام می دهد.
آغاز بحران شدید اقتصادی امریکا موسوم به "والْ استریتْ" (1929 م)
ایجاد بازوی نظامی اروپای غربی و ارتش پیمان آتلانتیک شمالی ناتو (1950 م)
به دنبال تأسیس پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو در سال 1949 م، ارتش آتلانتیک شمالی در 24 اکتبر 1950 م به پیشنهاد فرانسه ایجاد گردید. فرانسه پیشنهاد کرده بود دولت‌هایی که در اتحادیه بزرگ آتلانتیک شمالی عضویت دارند، برای دفاع مشترک از یک حمله احتمالی دولت‌های بیگانه به خاک یک یا چند کشور عضو اتحادیه، ارتشی تشکیل دهند. با این حال، پس از تشکیل این نیروی نظامی، امریکا از همان ابتدا کوشید از این پیمان در جهت اهداف سلطه طلبانه خود استفاده کند. این مسئله زمینه ساز ایجاد برخی اختلافات با دیگر کشورهای اروپایی گردید. از همین رو، ژنرال دوگل رئیس جمهور وقت فرانسه که نسبت به مقاصد امریکا بدبین بود نیروهای فرانسوی را از پیمان ناتو خارج کرد و مقرّ ناتو از آن پس به بروکسل در بلژیک انتقال یافت. طی وقایع و جریاناتی که به تدریج رخ داد این نکته به اثبات رسید که هر جا صدای مخالفتی علیه امریکا و انگلیس یا کشورهای متحد آنها مثل رژیم صهیونیستی بلند می‌شود، ارتش آتلانتیک شمالی، گرداننده اصلی سرکوب است و سلاحهای ارسالی ناتو، نقش موثری را در سرکوب تمامی انقلاب‌های سراسر عالم بازی می‌کند. همچنین کودتاها و سرنگونی رژیم‌های مختلف دنیا به نحوی با ناتو و مستشاران نظامی و سیاسی آن ارتباط دارد.
وقوع بحران خطرناک موشکی بین امریکا و شوروی بر سر کوبا (1962 م)
امریکا و شوروی که به عنوان نماد بلوک‌های شرق و غرب پس از جنگ جهانی دوم، درگیر جنگ سرد بودند، از رویارویی نظامی با هم اجتناب می‌کردند. با این حالْ مهمترین و خطرناک‌ترین بحران در روابط این دو ابرقدرت که جهان را در آستانه جنگی دیگر قرارداد، بر سر استقرار پایگاه‌های موشکی شوروی در کوبا ایجاد شد. وقوع این حادثه در 24 اکتبر 1962 م عکس‌العمل تند مقامات امریکایی را برانگیخت و به محاصره دریایی کوبا توسط نیروی دریایی امریکا انجامید. هم‌زمان با این محاصره، چندین کشتی حامل موشک‌های روسی عازم کوبا بودند. اما خروشچف، رهبر شوروی سابق، بی‌اعتنا به محاصره، فرمان ادامه حرکت را صادر کرد. خروشچف سپس اعلام کرد در صورتی موشک‌های روسی از کوبا برچیده خواهند شد که امریکا هم پایگاه‌های موشکی خود در نزدیکی مرز ترکیه با شوروی را جمع‌آوری کند. با ردّ این خواسته شوروی، هر آن احتمال برخورد بین شوروی و امریکا وجود داشت که در نهایتْ خروشچف تن به مصالحه داد و جهان از خطر یک جنگ جهانی دیگر رهایی یافت. مصالحه امریکا و شوروی مبتنی بر این توافق بود که شوروی، پایگاه‌های موشکی خود را از کوبا برچیند و امریکا هم متقابلاً اطمینان دهد که کوبا را به طور مستقیم یا غیرمستقیم، مورد حمله قرار نخواهد داد.
پایان جنگ چهارم اعراب و اسرائیل موسوم به جنگ رمضان (1973 م)
در ششم اکتبر 1973 م، محمد انور سادات رئیس جمهور وقت مصر، برای جبران شکست جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 م، حمله غافل‌گیرانه‌ای را به مواضع اسرائیل در طول کانال سوئز انجام داد. به فاصله کمی پس از آغاز حمله نیروهای مصری، سربازان سوریه نیز در ارتفاعات جولان که در جنگ‌های سال 1967 م به تصرف رژیم صهیونیستی درآمده بود، دست به حمله زدند و سربازان اسرائیلی را از تمام مناطق متصرفی خود در جنگ 1967 بیرون راندند. با اعلام وضع فوق‌العاده و بسیج نیروها در اسرائیل و ارسال کمک‌های فوری امریکا به این رژیم، اسرائیلی‌ها موفق شدند پیش‌روی نیروهای مصر و سوریه را در روز سوم جنگ متوقف کنند و در پایان نخستین هفته جنگ، دست به حمله متقابل بزنند. در نهایت پس از گذشت سه هفته از آغاز جنگ، در حالی که در مراحل اولیه نبرد، موفقیت با مصری‌ها بود، ولی با سرازیر شدن سیل کمک‌های امریکا، این جنگ نیز در 24 اکتبر 1973 م، با شکست و عقب نشینی اعراب خاتمه یافت. پس از این شکست، سادات چاره‌ای جز تغییر کلی سیاست‌های خارجی خود و نزدیکی به غرب ندید و به دنبال بهبود رابطه با امریکا، در یک سفر خفت‌بار به سرزمین‌های اشغالی در نوزدهم نوامبر 1977 م، باب مذاکرات مستقیم را با اسرائیل گشود. سرانجام علی رغم مخالفت شدید سایر کشورهای عرب، انورسادات در مارس 1979 م، به عقد قرارداد صلح کمپ‌دیوید و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی تن در داد.
آغاز هفته جهانی خلع سلاح و توسعه (24 تا 30 اکتبر)
همه ساله از 24 تا 30 اکتبر به عنوان هفته جهانی خلع سلاح گرامی داشته می شود. بی شک ایجاد جهانی عاری از سلاحهای مختلف از جمله آرزوهای بشر امروزی است. جهای که در آن نشانی از جنگ و کشتار و نمودی از سلاحهای مخرب نباشد. البته سازمان ملل متحد در این راستا تنها به توصیه به کشور های برهم زننده صلح جهان بسنده نمی کند. به همین منظور شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس ماده 39 منشور وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح و تجاوز را احراز و به کشور های بر هم زننده صلح جهانی توصیه می کند و چنانکه توصیه کفایت نکند بر اساس مواد 41 و 42 منشور دست به محاصره اقتصادی می زند و اجازه اقدام و توسل به زوررا صادر خواهد کرد. امروزه کشور های غربی بویژه ایالات متحده آمریکا که خود داعیه دار خلع سلاح جهانی هستند، بیشترین میزان سلاح را در سطح جهان تولید می کنند.
روز جهانی اطلاعات پیشرفته
همه ساله بیست و چهارم اکتبر به عنوان روز گسترش اطلاعات در جهان گرامی داشته می شود. امروزه با توجه به ظهور عصر ارتباطات و ارزشی که اطلاعات در توسعه و پیشرفت جوامع دارد تلاش برای حضور و تعامل بیشتر در زمینه استفاده از الگوهای نوین ارتباطی برهیچ ملتی پوشیده نیست هما نطور که دنیای ما از قید و بند های سنتی سرمایه گذاری و تجارت و حضور در بازار کالاها و اشتغال رهایی جسته و پای در عرصه ای نوین از تعاملات اجتماعی گذارده است به گونه ای که یکی از اساسی ترین اقدامات همه کشورها بستر سازی برای حضور در دنیای مجازی ایجاد جایگاه مناسب با فرهنگ خود و کسب پایگاهی در دنیای مجازی اطلاعات میباشد. فناوری اطلاعات از جنبه های مختلفی چه از نظر فرهنگی و ساختاراقتصادی و اجتماعی و جمعیتی قابل بحت است. در این میان توجه به سرعتی که جوامع در این راه و برای ایجاد زمینه های حضور خود دارند قابل تامل می نماید. امروزه اطلاعات بهایی فراوان دارد واینترنت مقوله ای است که به این مساله جامه عمل پوشانده است.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
