به گزارش خبرنگار دانشگاه باشگاه خبرنگاران، محمدرضا عارف عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی عصر امروز در مراسمی که به مناسبت آغاز سال تحصیلی در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، با بیان اینکه تاکید اصلی مقام معظم رهبری بر دانشجو و علم و فناوری این است که فضای دانشگاه ها و مراکز علمی را به سمتی ببریم که تولید علم داشته باشیم،‌ گفت: مهتمرین اختلاف علمی ما با انقلاب‌های دیگر این است که نمی‌توانیم انسان را تک بعد تعریف کنیم،‌ بر اساس تعریف علم دانشگاه کارخانه آدم‌سازی است و این وظیفه همه ما به ویژه علما و اساتید است.

عارف اظهار داشت: در پیروزی انقلاب نقش کلیدی و اساسی داریم،‌ بنده هیچ کدام از پست‌هایی را که بعد از انقلاب گرفته‌ام با پست معلمی مقایسه نکرده‌ام و تنها پست اجرایی را که به آن افتخار می‌کنم و اگر توان داشتم آن را بپذیرم، مسئولیت دانشگاه تهران بود.

وی  تصریح کرد: در مبارزه با رژیم طاغوتی و همراهی انقلاب نقش داشته‌ایم متاسفانه به قدری سیاست زده شده‌ایم که دانشجو و جوان مسلمان می‌خواهند در فضای برادرانه اختلافات را بنویسند و با انگ و برچسب زدن همدیگر را ترد می‌کنند و صله رحم مطرح نیست.

عارف تصریح کرد: بنده وقتی به دوران دانشجویی باز می‌گردم انگیزه آن زمان انسجام ایجاد می‌کرد در حالی که انگیزه در حال حاضر همراهی انقلاب است ولی به خاطر مسائل سیاسی راهت از انسجام دور می‌شود و در هر مقطعی انگ و برچسب انگیزه روز می‌شود.

وی در خصوص کرسی‌های آزاد اندیشی اظهار داشت: ایجاد این کرسی‌ها دغدغه مقام معظم رهبری بود ولی چقدر استقبال شد؟ در شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 89 یا 90 گزارشی از کرسی‌ها داده شد، ولی باید تاسف خورد محافظه کاری در کشور ما بیداد می‌کند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: دو دیدگاه بعد از انقلاب اسلامی در مورد مسائل و مشکلات وجود داشت یک دیدگاه این بودکه هر بخش و هر نفر هر کاری می‌تواند انجام دهد دیدگاه دوم این بودکه نگاه برنامه یا به مسائل داشته باشیم امروزه در مقابل حملات شیمیایی کشور ما مصونیت کامل دارد در حالی که در دوران جنگ این گونه نبود و در آن زمان در شرایطی که علمای وابسته به غرب و استکبار رو در روی ما بودند توانستیم خود را به مصونیت برسانیم.

وی ادامه داد: در سال‌های 59 و 60 نگاه برنامه یا علی رغم مخالفت‌ها ایجاد شد و در نهایت این نگاه غالب شد اما انقدر جو مخالف بی‌برنامه بود که قانون برنامه تصویب شد ولی ابلاغ نشد، اما بالاخره حرکت برنامه یا پذیرفته شد و داشتن برنامه کوتاه مدت در دستور کار قرار گرفت.

عارف در مورد ارزیابی عملکرد  4 برنامه توسعه گذشته تصریح کرد: این برنامه‌ها باعث شد سامان نسبی در فضایی که برخی مدیران به برنامه اعتقادی نداشتند و برنامه‌های سلیقه‌ای و حزبی وجود داشت به وجود بیاید شخص محوری آفت کشور است در ارتباط با نگاه برنامه‌ای توجه به نیروی انسانی مورد توجه قرار گرفت بحثی که باید توجه کنیم این بود که ارتباط بین برنامه‌های ما و کشور مترقی چیست و در برنامه می‌توان ایثار ، فداکاری و انگیزه معنوی را قرار داد.

عارف افزود: پاسخی که هیچ وقت نتوانستیم جواب صریح به ان بدهیم ما باید از الگوی توسعه سایر کشورها استفاده کنیم و هماهنگ با آرمان ها،‌ برنامه ها و شعارهای انقلابیمان این الگو را بومی کنیم نگرانی کشور ما این است که نتوانیم با برنامه دراز مدت کشور را جلو ببریم بار اصلی سند چشم انداز بر دوش دانشجویان است چراکه اولین جمله در سند چشم انداز مربوط به جایگاه علمی در کشور است.

رئیس بنیاد ایرانیان در پایان خاطرنشان کرد: تجربه دنیا این است که بیشترین پیشرفت دنیا و توسعه توسط دانشمندان جوان کمتر از 40 سال به دست آید بنای ما براین است که دانشجویان را تک بعدی به وجود نیاوریم ما باید رشد فرهنگی و اجتماعی را در دستور کار قرار دهیم و مسئولیت پذیری شما در امور اجتماعی باید بالا رود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: ما نتوانستیم نظام اداری را اصلاح کنیم و از ابتدای انقلاب گفتیم که سیستم را اصلاح کنیم و بچه‌های حزب‌الله ی را وارد کنیم، اما چون نظام و سیستم اداری اصلاح نشد، آنها نتوانستند کاری کنند و همرنگ جماعت شدند ابتدای انقلاب نگاه چپ به بخش خصوصی بود که این نگاه اسلامی نبود، ولی حالا باید با تجربه نسل اول و دوم و نگاه به آینده ضعف گذشته را اصلاح کنیم.

وی با بیان اینکه از سال 89 تصمیم جدی و شوخی در بخش نانوفناوری گرفته شد، تصریح کرد: الان مشاهده می‌کنید که با حمایت‌های صورت گرفته در بخش نانوفناوری کشور ما رتبه ششم یا هفتم جهان را کسب کرده است دانشجویان نباید وارد بحث سیاسی  و جناحی شوند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: البته دیدگاه سیاسی داشته باشند و باید در زمینه راهبردی تولید ثروت از طریق تولید علم پیشتاز باشند و اگر می‌خواهیم ارزش انقلاب حاکمیت پیدا کند، باید تولید ثروت کنیم که آن هم از طریق دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد.

عارف افزود: تقسیم فرد نباید جایگاهی در نظام ارزشی ما داشته باشد، ولی برخی شیوه حکومت کردن را با تعارف و رفاقت اشتباه می‌گیرند؛ حرکت برنامه‌ای بنا بود این مسئله را حل کند، اما اسناد پایین‌دستی 5 ساله مانع این موضوع شد چرا که وقتی در بخش‌ها همه چیز را می‌خواهیم این مشکلات به وجود می‌آید.

وی با طرح این پرسش که کدام دانشگاه برنامه راهبردی دارد و آیا دانشگاه صنعتی شریف برنامه‌ای دارد، افزود: مشکل برنامه این است که ما می‌خواهیم همه مشکلات را با هم حل کنیم، ولی سیستم قطره‌چکانی است. به طور مثال اکثر طرح‌های عمرانی با رودربایستی کلنگ زده می‌شود و ما اعتقادی به برنامه و اولویت‌ در کارهای‌مان قائل نمی‌شویم.

رئیس بنیاد امید ایرانیان گفت: انجمن‌های تخصصی با فشار دانشمندان و انجمن‌های علمی باید کشور را وادار کنند که برنامه داشته باشیم.

عارف با بیان اینکه باید اقتصاد کشور پویا و فعال شود، گفت: امیدواریم دانشگاه‌ها به عنوان الگو برنامه راهبردی ارائه کرده و در این زمینه پیشتاز باشند.

وی با تاکید بر اینکه مهمترین ضعف بخش‌های مختلف کشور این است که سلیقه‌ای عمل می‌شود و هر کس از اختیار قانونی خود می‌خواهد استفاده کند. در کشور ما نگاه مقطعی و کوتاه مدت وجود دارد چرا که طول مدیریت در کشور ما کوتاه مدت است و برخورد سلیقه‌ای در تغییر مدیران حاکم است، اما در هیچ جای دنیا تغییر مدیریت نداریم، یعنی دولت عوض می‌شود اما مدیران باقی می‌مانند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: در کشور ما دانشگاه‌ها با ثبات‌ترین نهادها هستند و متوسط عمر دانشگاه‌های ما بعد از انقلاب 3.7 سال است در حالی که متوسط عمر طول مدیریت در دنیا 7.8 است یعنی 2.5 برابر ما؛ حالا رئیس دانشگاهی که 6 ماه می‌ماند مجبور است برنامه‌ای کوتاه مدت را پیگیری کند.

عارف با تاکید بر اینکه ما باید انتصابات دانشگاه‌ها را براساس ضابطه نه سلیقه و نه برچسب زدن به نیروهای توانمند و کنار گذاشتن آنها و گذاشتن رفقا و همگروه‌های خود در پست‌های دانشگاهی انجام دهیم، گفت: ما باید حاکمیت قانون را بپذیریم و اگر تلاش شود در نظام اداری حاکمیت قانون را بپذیریم، انتصابات‌مان ضابطه‌مند می‌شود.

وی با طرح این پرسش که چقدر از تجربه مدیران استفاده می‌شود، گفت: مهمترین و پراهمیت‌ترین چالش ما نظام اداری است که نتیجه آن فساد و رشوه است که در شان انقلاب و کشور ما نیست. بنابر این باید از برخورد سلیقه‌ای پرهیز شود و در انتصابات شیوه قانونمندی رعایت شود.

عارف در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی براینکه به نظر شما بیشترین کمبود نیروی انسانی در حال حاضر در چه حوزه‌ای است و آیا این کمبودها در نظام دانشگاهی دیده شده است گفت: اگر بخواهیم حال را مبنا قرار دهیم، امروز 4 میلیون و حدود 700 هزار دانشجو داریم که تقریبا در همه بخش‌ها بیش از نیازمان تربیت می‌کنیم.

وی ادامه داد: در دهه شصت زمانی اولویت دیگری برای ما مطرح بود در آن زمان نگران بودیم که چرا همه بخش‌های کشور را مهندسین اداره می کنند. بنابراین در زمان تعطیلی دانشگاه‌ها رشته مهندسی برنامه ریزی سیستم را در دانشگاه اصفهان راه اندازی کردیم که اتفاقا آقای نیلی رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه شریف از فارغ التحصیلان این رشته بود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه واقعیت این است که نمی توانیم مهندسین را از اداره کشور حذف کنیم، تصریح کرد: مهندسین حال با انگیزه‌های مختلف یا بحث استعداد یا توانمندی و یا هر انگیزه دیگری در اداره امور کشور حضور دارند، اما ما به یک نگاه برنامه ریزی و مدیریت در این بخش نیاز داشتیم که خوشبختانه با ایجاد این رشته تا حدودی مسائل برطرف شد و امروز می‌بینیم در بخش‌های دیگر که این فارغ التحصیلان حضور دارند موفق عمل می‌کنند. در سازمان مدیریت موفق‌ترین افراد کسانی بودند که فارغ‌التحصیلان این رشته محسوب می‌شدند.

وی افزود: در سال 68 بنده رئیس گروه برنامه ریزی مهندسی بودم و در عین حال معاون قائم مقام وزیر. ما در آن سال نتوانستیم دانش آموزان ممتاز را با مکانیزم های مختلف تشویق کنیم تا برای ادامه تحصیل و کنکور رشته‌های علوم انسانی را انتخاب کنند. زیرا در آن زمان کشور در این زمینه کمبود داشت. رشته‌هایی مانند علوم اقتصادی، اقتصاد و علوم تربیتی و علوم اجتماعی مشکلاتی را داشتند و آفت‌ها و مشکلاتی را برای کشور ایجاد کرده بودند و در کل سیکل معیوبی را ایجاد کرده بودند.

عارف تصریح کرد: در آن زمان دانش آموزان با معلومات متوسط این رشته ها را انتخاب می‌کردند و به درجه استادی می‌رسیدند و با همان استعداد در دانشگاه‌ها تدریس می‌کردند. در آن زمان تلاش کردیم از دوره کنکور این مشکل را برطرف کنیم و البته راهکارهایی را نیز ارائه کردیم.

وی با اشاره به راهکار خود در برخورد با این معضل ادامه داد: بنده راهکاری را ارائه کردم که خیلی مورد مخالفت قرار گرفت و نظر این بود که ما شرط مدرک را در مقطع کارشناسی ارشد برداریم و به این شکل همه رشته‌ها بتوانند در مقطع ارشد رشته های دیگر ادامه تحصیل دهند. البته بیشتر نگاهمان این بود که مهندسین به سمت رشته های علوم انسانی بروند، چون تجربه هایی که در این خصوص وجود داشت موفق بود و بسیاری از اساتید موفق علوم انسانی امروز نیز بک‌گراند مهندسی دارند که خوشبختانه درسال 68 موفق شدیم و این راهکار مورد توجه قرار گرفت، نتیجه آن شد که در دانشگاه شریف دانشکده اقتصاد و رشته مدیریت ایجاد شد و امروز در سطح عالی مشکلاتی را در این حوزه نداریم.

عضو مجمع تشخیص مصلحت افزود: اگر بتوانیم این نگاه را با مکانیزم های تشویقی و نه اجباری درسطح کارشناسی قرار دهیم، به این شکل که دانش اموزان با معدل 19 و 19.5 بتوانند رشته های اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی و ... را انتخاب کنند، این خوب است.

وی تصریح کرد: یکی از بحث‌هایی که من آن را قبول دارم اما نگاه متفاوتی به روند آن دارم، بحث تحول در علوم انسانی است که به نظر من یکی از مشکلات آن کمبود اساتید کیفی است. ما امروز در زمینه مهندسی و کشاورزی مشکلات زیادی نداریم، اما اگر بتوانیم راهکاری را قرار دهیم تا دانشجویان ممتاز به سمت رشته های علوم اجتماعی جذب شوند فکر می‌کنم در این حوزه نیز مشکلات زیادی نخواهیم داشت.

عارف در ادامه در پاسخ به سوال دیگری در زمینه فعالیت های دولت ها در تأمین نیروی انسانی مورد نیاز کشور افزود: در برنامه سوم ارزیابی این بود که دولتی با حداکثر 800 هزار نفر داشته باشیم و باید خصوصی سازی و عمومی سازی را به طور جدی و به معنای واقعی انجام داد.

وی در همین زمینه اظهار داشت: شهرداری ها پس از حضور شورای شهر امورات شهری را برعهده می‌گیرند و نمایندگان مجلس وقت خود را صرف امورات معمولی مانند آب و برق ده نمی کنند، بلکه به مسائل کلان کشور می‌پردازند.اما متأسفانه این اتفاقات نیفتاد و عملا خصوصی سازی شکل نگرفت. بنا بود سالی 5 درصد از جمعیت دولت کم شود و بودجه و امکانات دولت برای حدود 700 تا 800 هزار نیرو خرج شود. در این صورت کارمند دولت دیگر به دنبال شغل دوم نبود و تعداد نان خورهای دولت کم می‌شدند، اما این اتفاق نیفتاد و در حال حاضر از تعداد دولت کم نشده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه هیچ راهی جز کم کردن و چابک سازی دولت نیست ادامه داد: به کمک سیاست های خصوصی سازی دولت پویا و فعال می‌شود و تنها مباحث حاکمیتی را دنبال می‌کند.

وی افزود: زمانی در اصل 144 که برخی به آن انتقاداتی داشتند که درست بود بخش های زیربنایی در اختیار دولت قرار داده شده بود. این اصل چند سال در شورای عالی انقلاب فرهنگی و در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بحث قرار گرفت و ایرادات آن رفع شد و نهایتا قانون خوبی استخراج شد، تنها بحث‌های زیربنایی مثل مخابرات زیرنظر دولت قرار گرفت که رهبر انقلاب آن موارد را نیز رفع کردند و امروز بخش خصوصی در همه بخش‌ها می‌تواند حضور داشته باشد.

عارف تصریح کرد: دولت تنها باید درجاهایی حضور داشته باشد که بخش خصوصی نمی‌تواند به سمت آن رود. چون بخش خصوصی به دنبال سود است و ممکن است بخش هایی مانند مناطق محروم نرود اینجاست که دولت باید فعال شود.

وی با اشاره به اینکه سعی کردیم در برنامه سوم براساس نیازهای کشور نیروی انسانی تربیت کنیم افزود: این مسئله را در برنامه سوم دنبال کردیم که به هیچ نتیجه ای نرسیدیم، زیرا دستگاه ها تنها نیازهای خود را می‌دیدند مثلا زمین شناسی تنها نیازهای خود را می دید و در تولید نیروی انسانی جهت گیری که خیلی مورد توجه و مانور قرار نگرفت صدور نیروی خدمات فنی برای سایر کشورهای منطقه بود که اگر به درستی آن را دنبال می‌کردیم با نگاه فرهنگی می‌توانستیم از آن به عنوان یک پتانسیل برای انقلاب استفاده کنیم.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه در زمینه صدور نیروهای خدماتی به سایر کشورهای منطقه موفق نبودیم، ادامه داد: نتوانستیم به خوبی تعامل را با کشورهای منطقه‌ای ایجاد کنیم که بخشی از آن به دلیل ناتوانی‌های خودمان و عدم مدیریت مناسب بود و بخشی هم به دلیل فشارهایی بود که از طرف غرب وجود داشت.

وی با اشاره به اینکه منظور از کشورهای منطقه تنها کشورهای عربی و جنوبی نیست، افزود: برخی از کشورهای عربی و جنوبی تمایل ندارند با ما تعامل داشته باشند. من نظرم بیشتر کشورهای اکو و آسیای میانه و قفقاز است که علاقه مند به همکاری هستند که متأسفانه نتوانستیم به خوبی این بخش را مدیریت کنیم و ظرفیت‌هایی را ایجاد کنیم.

عارف تأکید کرد: قرار بود دانشگاه‌های بزرگ ما بخشی از فعالیت های خود را در زمینه جذب دانشجویان خارجی داشته باشند که متأسفانه این بخش از ناموفق‌ترین بخش‌های آموزش عالی بود و به هیچ وجه موفق در جذب دانشجویان خارجی نبودیم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در نظام آموزشی شورای عالی برنامه ریزی و شورای گسترش اموزش عالی به خوبی می‌توانند با تشخیص نیازهای آموزشی کشور گرایش هایی را ایجاد کنند، اظهار داشت: این دو بخش به اندازه کافی پویا هستند و به سرعت و بلافاصله می‌توانند گرایش‌های مورد نیاز کشور را ایجاد کنند.

رئیس بنیاد امید ایرانیان با بیان اینکه کشور و سیستم آموزشی ما مدار باز نیست افزود: برآوردی که من بدست آورده ام این است که نسبت دانشجوی ما به جمعیت یک به دو هزار و 500 دانشجو بود که امروز این نسبت سه برابر شده است و حدود 6 هزار و 500 رسیده است.

وی ادامه داد: در بعد تخصصی نیروی انسانی وضع ما در کشور خوب است اما در ابعاد دیگر و موضوعات دیگر مشکلاتی داریم. مثلا سرانه بودجه فرهنگی و ورزشی دانشگاه‌هایمان به قدری کم است که گاهی خجالت می‌کشیم آن را عنوان کنیم.

عارف تأکید کرد: در سه دهه گذشته از ضرورت رشد فرهنگی اجتماعی دانشجویان غافل مانده‌ایم. شعار دادیم اما وقتی پای دادن اعتبار برای آنها به عمل آمد نتوانستیم اعتباراتی تعریف کنم و اگر اعتباراتی را تعریف کردیم ممکن است به شکل مطلوب در جهت مطلوب هدایت نکرده باشیم.

وی افزود: دانشجویان ما بسیار توانمند و با استعداد هستند و اگر حمایت کم و حداقلی از آنها صورت گیرد، می‌تواند خودجوش به فعالیت بپردازد. امیدواریم حداقل دانشگاه شریف با جدیت اولویت فرهنگی را دنبال کند و نه تنها در بعد تخصصی، بلکه در بعد فرهنگی و اجتماعی نیز الگو شود. چیزی که در انقلاب فرهنگی ایده‌آل و آرزوی ما بود که امیدواریم محقق شود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان خاطر نشان کرد: تغییر زودهنگام مدیران دانشگاه‌ها نیز باعث می‌شود به دلیل اینکه برنامه‌های

انتهای پیام/