به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، آژانس نیز با وجود گذشت 20 روز از مهلت معمول برای تدوین و انتشار گزارش ماهانه وضعیت برنامه هسته ای ایران در اجرای توافقات ژنو و وین، هنوز گزارش مذکور را به صورت عمومی منتشر نکرده است.

 آژانس بر اساس توافق ایران و گروه 1+5 و مصوبه شورای حکام، موظف است به صورت ماهانه عملکرد ایران در اجرای برنامه اقدام مشترک را مورد پایش قرار داده و نتایج را به اطلاع اعضای شورای حکام و گروه مذکور برساند. تا کنون آژانس شش گزارش را در این زمینه منتشر کرده اما در طول دوره تمدید توافق ژنو تنها یک گزارش ماهانه را تنظیم کرده است.

آژانس در تمامی گزارش های ماهانه و فصلی خود، عملکرد ایران در اجرای توافق ژنو را مثبت ارزیابی کرده و پایبندی به الزامات پذیرفته شده داوطلبانه در این  زمینه را در ابعاد مختلف تایید کرده است. در این رابطه، آژانس تاکید کرده که ایران نه تنها تعلیق فعالیت های هسته ای که در این توافق ها مقرر شده را ادامه داده بلکه برای تبدیل ذخایر اورانیوم غنی شده خود به صورت رقیق سازی یا اکسید کردن نیز اقدام کرده است.

اگر گزارش جدید 20 سپتامبر منتشر می شد، آژانس تایید می کرد که ایران نسبت به رقیق سازی بخش مهمی از مجموع 4 و نیم تن مواد غنی شده ناقص (TAIL) که دارای غنایی کمتر از 2 درصد هستند، اقدام کرده است. ایران همچنین در مورد تبدیل بخشی از ذخایر اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد به صورت اکسید نیز اقدام نموده است. نکته مهم این است که ایران نیمی از ذخایر اورانیوم با غنای 20 درصد را که در توافق ششماهه به اکسید تبدیل کرده بود، بر مبنای الزام جدیدی که در توافق 4 ماهه پذیرفته است به کارخانه تولید صفحات سوختی وارد کرده و بخش مهمی را نیز به صفحه تبدیل کرده است.

همانطور که پیداست، ایران طبق روال و زمان بندی توافق شده، الزامات خود را اجرا کرده و هیچ مسئله ای برای تقلیل اعتبار یا نمود حسن نیت ایران وجود ندارد. بنابراین، انتشار گزارش چیزی جز تقویت جایگاه ایران و اثبات سیاست کشور برای اثبات ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای در بر نخواهد داشت.

در واقع، انتشار این گزارش به دلیل تایید مجدد حسن نیت و پایبندی ایران به این توافقات، می تواند نقش موثری در تقویت مواضع ایران در مذاکرات آینده داشته باشد. رویترز در 20 سپتامبر به نقل از منابع دیپلماتیک داخل آژانس گزارش داده بود که چنین سندی را آژانس تدوین کرده و پایبندی ایران را نیز مورد تاکید قرار داده است. اما از زمان انتشار این خبر حدود 20 روز گذشته است و هنوز آژانس این گزارش را در روند انتشار عمومی قرار نداده است.

 البته عدم انتشار گزارش به معنای بی اطلاعی اعضای گروه 1+5 از نتایج بازرسیها و بررسیهای فنی آژانس در این رابطه نیست. بلکه دقیقاً نتایج همه این اقدامات به صورت منظم به اطلاع دولتهای مذکور می رسد. اما انتشار عمومی می توانست موضع ایران را به ویژه در فضای تصمیم سازی و دیپلماسی عمومی تقویت کند. اما به طرز مبهمی، آژانس تا کنون به این تعهد خود عمل نکرده است.

ابهامی که در مورد 20 روز تاخیر در گزارش ماهانه هست، قابل توجه ویژه هست. ضمن اینکه آژانس باید 20 اکتبر هم گزارشی ماهانه را منتشر کند.  در صورت ادامه تاخیرها، آژانس معلوم نیست با گزارش ماه اکتبر چه برخوردی خواهد کرد. در این صورت، این پرسش مطرح خواهد شد که آژانس آیا این دو گزارش را به صورت ترکیبی و در قالب "گزارش دوماهانه" منتشر خواهد کرد؟

 البته ایران حق دارد انتشار عمومی گزارش عملکرد مثبت خود در ایفای این تعهدات را از آژانس بخواهد. این انتشار برای مقابله با مواضع بازیگران ضدایرانی و اتهاماتی که آنها علیه ایران در مورد ماهیت برنامه هسته ای مطرح می کنند، بسیار ضرروی است. اتهاماتی از نوعی که نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح کرد، با انتشار گزارش های بین المللی بیش از پیش بی اعتبار می شود. ضمن اینکه اگر آژانس به موقع این گزارش ماهانه مربوط به ماه سپتامبر  را منتشر کرده بود، حتی طرح این مواضع ضدایرانی و مخرب فضای مذاکراتی خنثی می شد.

نکته ای که در این زمینه وجود دارد این است که با درنظر داشتن حسن عمل ایران و آثار راهبردی انتشار گزارشهای آژانس که تایید رسمی پایبندی به الزامات و نادرست بودن اتهامات دشمنان ایران است، انتظار می رود که ایران مطالبه انتشار گزارش ماهانه 20 اوت تا 20 سپتامبر را از آژانس درخواست کرده و از حق خود برای بهره گیری از مزیت های اعلام و تایید بین المللی پایبندی به توافق مربوط به تمدید چهارماهه استفاده کند.