سیف‌الله داد فیلمنامه این فیلم را بر اساس داستانی از غسّان کَنَفانی نویسنده مصری به نام «بازگشت به حیفا» نوشته است و موضوع آن به سال ۱۹۴۸ و تشکیل اسرائیل و حکومت آن بر شهر حیفا باز می‌گردد. این فیلم را مرحوم سیف الله داد از کتابی با همین موضوع که توسط یک نویسنده عرب نوشته شده است، ساخت.

حالا پس از گذشت 20 سال از ساخت فیلم سینمایی، مرکز پویانمایی صبا تصمیم گرفته نسخه انیمیشنی این فیلم سینمایی را در قالب سریال بسازد.

مجموعه انیمیشن «بازمانده» در 13 قسمت به سفارش مرکز پویانمایی صبا تولید می شود و 5 قسمت ابتدایی، داستان فیلم سینمایی «بازمانده» را روایت می کند. در 8 قسمت پایانی هم نوجوانی‌های کاراکتر اصلی داستان یعنی «فرحان» به تصویر کشیده می‌شود.

«احسان طاهری» کارگردان پروژه انیمیشنی «بازمانده» درباره این اثر توضیح داد: فیلم سینمایی «بازمانده» مرحوم سیف الله داد بر اساس کتابی با همین موضوع ساخته شده بود اما این انیمیشن بر اساس کتاب نیست و اقتباسی از فیلم سینمایی مرحوم سیف الله داد است. انیمیشن «بازمانده» در 13 قسمت تولید می شود که در پنج قسمت اول داستانِ فیلم را تمام می کنیم و در هشت قسمت باقیمانده 16 سال به جلو می رویم یعنی زمانی که کاراکتر اصلی ما «فرحان» بزرگ شده است.

وی ضمن بیان اینکه هشت قسمت آخر زاییده ذهن نویسنده است درباره اینکه هدف از به تصویر کشیدن دوران نوجوانی کاراکتر اصلی قصه چه بوده است؟ گفت: ایده اصلی این بود که ما به نوجوانی های «فرحان» بپردازیم اما به این نتیجه رسیدیم که احتمالا و لزوما همه، فیلم سینمایی «بازمانده» را ندیده اند و دیدن این انیمیشن به یک مرور ذهنی نیاز دارد. در نتیجه لازم بود که ما حتما یک بار دیگر این داستان را به شکلی، تعریف کنیم تا مخاطب بداند سرگذشت این نوجوان در کودکی چه بوده است.

این کارگردان افزود: در هشت قسمت آخر زمانی که کاراکتر اصلی داستان بزرگ می شود از هویت واقعی خود خبر ندارد، گروه های مقاومت سرپرستی او را بر عهده گرفته اند و وقتی در آینده از هویت خود با خبر می شود به نزد یکی از اقوامش که زنده مانده و جزو گروه مبارزان است می رود، در نتیجه «فرحان» به یک مبارز چریک تبدیل می شود و برای آزاد سازی شهر و کشورش تلاش می کند.

طاهری در ادامه با اشاره به تکنیک ساخت مجموعه انیمیشن «بازمانده» عنوان کرد: یکی از تفاوت های تکنیکی این اینکار گرفتن موشن کپچر است، یعنی بازی های سه بعدی توسط بازیگران زنده صورت می گیرد که در «بازمانده» هنرمندان تئاتر نقش ها را بازی کرده اند و در نهایت نیز حرکات بدن آنها به روی کاراکترهای این انیمیشن انتقال داده می شود.

او افزود: موشن کپچر تکنیکی بین فیلم زنده، سینما و انیمیشن است، چون بالاخره ما باید با هنرپیشه ها نیز کار کنیم و ما نیاز داشتیم که کمی سینمایی تر کار کنیم چون داستان خیلی جدی بود، درست است که سریال است اما خیلی از موارد قالب سریالی را رعایت نکرده ایم.

این کارگردان انیمیشن همچنین درباره گروه سِنی ای که باید «بازمانده» را تماشا کنند تصریح کرد: قطعا انیمیشن «بازمانده» برای گروه سنی الف و ب (پیش دبستانی و دبستانی) نیست و برای نوجوان، جوان و بزرگسال مناسب‌تر است، در این اثر خشونت و مرگ وجود دارد. البته ما سعی کردیم صحنه های خشونت خیلی عریان و آزار دهنده نباشند، هرچند من خودم دلم می خواست که خشونت را عریان نشان دهیم چون اگر می خواستیم واقعیت یک جریان را نشان دهیم باید خشونت عریان می شد اما ناچاریم که رعایت کنیم و حواسمان به مخاطب باشد.

طاهری اظهار داشت: چون خشونت عریان نیست به این معنی نیست که مخاطب کودک نباید این انیمیشن را نگاه کند، فقط معتقدم اگر نگاه کند از داستان چیزی متوجه نمی شود. شاید این داستان ملودرام خانوادگی خیلی مناسب سن الف و ب نباشد چرا که یک داستان غم انگیزی است که در یک خانواده اتفاق می افتد و به لحاظ روحی قطعا برای کودک مناسب نیست.

وی درباره زمان مناسب برای پخش این مجموعه انیمیشن نیز گفت: شب مناسب ترین زمان است ضمن اینکه تقریبا مطمئنم این کار برای اولین بار از شبکه پویا پخش نمی شود و شاید از شبکه دو سیما به روی آنتن برود.

کارگردان «بازمانده» در ادامه در پاسخ به این پرسش که چرا برای اقتباس کردن به سراغ فیلم سینمایی مرحوم سیف الله داد رفته است؟ بیان کرد: این سفارشی بوده و مدیران خواستند که چنین کاری در قالب انیمیشن تولید شود و ایده آنها هم این بوده که چون سینمایی «بازمانده» مرحوم داد فیلم خوبی است دوست دارند که به جز بزرگترها، کوچکترها یعنی قشر نوجوان و جوان هم این اثر را در قالب انیمیشن ببینند.

طاهری معتقد است اقتباس در دنیا روش متداولی است، یعنی باز آفرینی داستان های خوب در طول تاریخ با روش ها و تکنیک های جدید اتفاق می افتد «آلیس در سرزمین عجایب»، «بتمن»، «اسپایدرمن» و ... چند بار و با چند تکنیک ساخته شده اند. اینها در طول سال ها مرتبا ساخته می شوند و به روز می شوند تا مخاطب این داستان خوب را مرتب ببیند. «بازمانده» هم یکی از آن کارهای هنری خوب سینمایی کشور ماست.

وی یادآور شد: ما نیز داستان را تغییر داده و به روز کردیم و کمبودهایی که در ساخت فیلم بوده را به تصویر کشیدیم مثلا یکی از کمبودهای داستان پایان کار است که با انفجار یک قطار، تمام می شود اما آنچه که در پایان عقیم می ماند نشان دادن انفجار قطار است احتمالا محدودیت های مالی و امکاناتی باعث شده چنین صحنه ای وجود نداشته باشد، اما وقتی قالب، انیمیشن باشد دست ما نیز بازتر می شود. ما سعی کردی یک گام از فیلم جلوتر برویم. بنابراین باز تولید «بازمانده» نه تنها ایرادی ندارد بلکه ما نباید آخرین هم باشیم یعنی بعد از گذشت مدت زمانی نیاز است که دوباره به شکل دیگری ساخته شود.

او در ادامه گفتگوی خود اظهار داشت: در این میان مشکلی وجود دارد و آن این است که ما در پخش کارهای خوب افراط می کنیم، ما باید کار فاخری ایجاد کنیم که جدید باشد؛ ده روز مانده به محرم همه یادشان میفتد که باید کار مناسبتی تولید کنند، این اقدام کیفیت کار را پایین آورده، موضوع را ذبح می کند و مخاطب هم نمی پسندد. خوب است که زودتر فکر کرده و یک کار فاخر را به شکل دیگری تولید کنیم تا در مواجهه با مناسبتی خاص کار جدید ارائه دهیم نه تکراری.

این انیمشن ساز همچنین در پاسخ به این پرسش که انیمیشن های مناسبتی چقدر مورد پسند مخاطب قرار می گیرند؟ گفت: اگر به تجربیات کشورهای دیگر رجعت کنیم می بینیم که آنها از اینکه چه چیزی واقعا مخاطب دارد و یا چه چیزی موفق بوده است یک نظر سنجی جامع انجام می دهند، طبیعتا موضوعی که یکبار موفق شده قطعا بار دیگر هم می تواند موفق شود. اگر کتاب «هری پاتر» موفق است قطعا فیلم آن هم می تواند موفق شود.

او در پایان ضمن بیان اینکه باید میان بودجه، موضوع و توان نیروها تناسب وجود داشته باشد عنوان کرد: نباید با بودجه ای که برای ساخت یک کار آموزشی در نظر گرفته می شود به سراغ ساخت یک کار مثلا مذهبی فاخر برویم، این باعث می شود کار موفق نباشد. نمی توان با بودجه یک سریال 13 قسمتی داستان شاهنامه را ساخت.

طاهری از عوامل سازنده انیمیشن «بازمانده» نیز نام برد که به شرح زیر است:

مهدی ابوهاشم نویسنده، امیرمحمد دهستانی ناظر هنری، اسماعیل شرعی مدیر تولید، بهمن زارعی سوپروایزر فنی، حسن تبریزی کانسپت، سعید غنی‌زاده استوری برد و طراحی کاراکتر، حسین طهماسبی، حامد صفری، حسن وفایی و ... انیماتور، حامد جعفری، حامد ذبیحی و ... بازیگران موشن کپچر، مهدیه مونسان لی اوت، عرفان علیمحمدی کامپوزیت.

فارس