از تأسیس بانک اقتصادی ایران تا روز جهانی ریشه کنی فقر

دانلود PDF

تأسیس بانک اقتصادی ایران، آغاز دومین دوره ی جنگ های ایران و روسیه، اختراع تلگراف تصویری و ... از مهم‌ترین رخدادهای تاریخی امروز است.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 25 مهر 1393 خورشیدی برابر با 22 ذی الحجه 1435 هجری و 17 اکتبر 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:

تأسیس بانک اقتصادی ایران (1328 ش)
بانک اقتصادی ایران به صورت بانکی صددرصد ایرانی و بدون حضور سهامداران بیگانه، در بیست و پنجم مهرماه 1338 ش با یکصد میلیون ریال سرمایه تأسیس گردید. این بانک به طور رسمی، بانک مجاز برای معاملات ارزی شناخته شده و هر نوع معاملات بانکی اعم از ارزی و ریالی را انجام می‌داد. عمر این بانک دوام چندانی نیافت و در حالی که در اکثر کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی کارگزارانی داشت، در سال 1341 ش منحل شد.

قتل "محمد فرخی یزدی" شاعر و روزنامه‌نگار مخالف استبداد در زندان رضاخان (1318 ش)
میرزا محمد فرخی یزدی در سال 1267 ش در یزد به دنیا آمد و پس از طی تحصیلات متداول، در جوانی فضل و سوادی پیدا کرد. استعداد شاعری فرخی از همان پشت نیمکت مدرسه آغاز گردید. پانزده ساله بود که به علت سرودن اشعاری انتقادی از مدرسه اخراج شد و چندی به کارگری پرداخت تا این که در اوان مشروطه به گروه آزادی‌خواهان پیوست. فرخی در نوروز 1289 ش در شعری خطاب به حاکم یزد، او را مورد انتقاد قرار داد و در پی آن به دستور حکمران، لبان وی را با نخ و سوزن دوختند و به زندانش افکندند. یکی دو ماه بعد به تهران گریخت و به صف مبارزان ملی پیوست. وی در سال 1300 ش روزنامه طوفان را منتشر ساخت و نسبت به اوضاع با انتقاد برخورد می‌کرد. در این روزنامه، رباعی‌هایی که او هر روز درباره مسائل جاری کشور در چهار بیت می‌سرود، فوق‌العاده مورد توجه قرار گرفت و روزنامه‌اش بین توده مردم، طرفداران زیادی یافت به طوری که مقام اجتماعی فرّخی به عنوان یک شاعر ملی و روشنفکر شهرت یافت. وی در دوره هفتم از طرف مردم یزد به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب شد و مبارزاتش را ادامه داد ولی بعدها به دلیل فقدان امنیت جانی به مسکو و از آن‌جا به آلمان گریخت. فرخی بعدها به ایران بازگشت ولی به زودی دستگیر و زندانی شد و در 25 مهر 1318 ش در 51 سالگی به قتل رسید. وی روزنامه‌نگار و شاعری توانا، ملی و سیاسی بود که خود را عاشق آزادی می‌نامید و در تمام اشعار خود از این عشق مقدس دفاع و حمایت می‌کرد.

درگذشت استاد "سیدحسین خدیوجم" مترجم و محقق (1365 ش)
استاد سیدحسین خدیوجم در سال 1306 در مشهد مقدس به دنیا آمد. پس از اخذ لیسانس در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه مشهد، دکترای خود را از دانشگاه سن ژوزف بیروت در رشته ادبیات عرب دریافت نمود. او پس از سال‌ها تدریس در دبیرستان‌های مشهد، به عنوان محقق در کتابخانه ملی و بنیاد فرهنگ مشغول شد و مدتی رایزن فرهنگی ایران در افغانستان بود. از استاد خدیوجم بیش از 30 جلد کتاب در حوزه‌های تحقیق، تصحیح و ترجمه به جا مانده که تصحیح و ترجمه احیاء علوم‌الدین غزالی در هشت جلد، مهمترین اثر اوست. همچنین تصحیح کیمیای سعادت در 2 جلد، جواهر القرآن، وجد و سماع و... به همت وی صورت پذیرفت. خدیوجم، خدمت مطبوعاتی را از 1340 آغاز کرد و با نشریه‌های سخن، نگین و راهنمای کتاب همکاری داشت. حسین خدیوجم سرانجام در مهرماه 1365 ش در 59 سالگی در مشهد درگذشت و پیکرش در کنار بقعه‌ای که مشهور به گور غزالی است، به خاک سپرده شد.

وقف خانه و موزه محسن مقدم در مجموعه باغ نگارستان به دانشگاه تهران (1351 ش)
عمارتی بزرگ به سبک معماری سنتی ایران در مجموعه‌ی باغ نگارستان تهران قرار دارد این عمارت از سه بخش شامل خانه‌ای بزرگ، حیاطی وسیع و باغی زیبا تشکیل شده است. بخش مسکونی این منزل با ایوان‌ها، ستون‌ها و تاق‌های هلالی شکل به دو بخش اندرونی و بیرونی تقسیم می‌شده است. در بخش بیرونی و یا بخش رسمی این قسمت، سالنی بزرگ برای پذیرایی، اتاق نشیمن، راهروهای ورودی به اتاق نشیمن، اتاق آتلیه و اتاقی در پشت سالن پذیرایی وجود دارد. تالارهای متعددی نیز در بخش زیرزمین سالن پذیرایی قرار دارد. حیاط این خانه را استخری تشکیل می‌دهد که اطراف آن را باغچه‌هایی دربر گرفته است. این خانه‌ی بزرگ، متناسب با آب و هوای تهران بنا شده و کاربری بخش‌های مختلف آن در فصول متنوع سال در نظر گرفته شده است. ما جدای از سبک معماری، همواره این مجموعه به عنوان موزه‌ای مطرح بوده است که اشیای متعدد فرهنگی و تاریخی را در خود جای داده است. عمده‌ترین آثار این مجموعه را نقاشی‌های رنگ و روغن از بناهای باستانی و معماری دوره‌ی اسلامی ایران و نیز طبیعت ایران و جهان نقاشی پشت شیشه، پارچه، لباس، فرش، ظروف سفالی، فلزی و شیشه‌ای، مهر و اسناد و فرامین تشکیل می‌دهند. همچنین در این مجموعه، انواع تذهیب، منبت و آینه کاری وجود دارد. بدون تردید، برخی از این آثار در نوع خود یگانه‌اند و نمونه‌ی آن در دیگر موزه‌های ایران دیده نشده است.

شهادت "میثم تمار" از یاران مُخلص امام علی (ع) در کوفه (60 ق)
میثم تمار ابتدا غلام بود و توسط حضرت علی (ع) خریداری و آزاد شد. امام او را بسیار دوست داشت و احترام زیادی برایش قائل بود و میثم نیز متقابلاً علاقه‌ی شدیدی به حضرت داشت. میثم را به خاطر آن که خرما فروش بود، تمّار گویند. امام علی (ع) سال‌ها قبل از شهادت میثم، او را از چگونگی شهادتش آگاه کرده بود. او قبل از شهادت به همگان گفته بود که مولایش امام علی (ع) طرز شهادت او را به وی گفته است. حکام جور قصد داشتند به نحوی غیر از آن چه که امام فرموده بود، میثم را به شهادت برسانند ولی سرانجام طبق پیش‌بینی امام (ع) زبان گویای او را بریدند و این دوستدار آل علی (ع) به جرم حمایت آشکار از اهل بیت رسول اکرم (ص) و دوستی با آن‌ها، توسط عبیداللَّه ابن زیاد، حاکم کوفه به طرزی فجیع به شهادت رسید.

درگذشت عارف نامدار "خواجه عبداللَّه انصاری" معروف به "پیر هرات"(481 ق)
ابواسماعیل، خواجه عبداللَّه بن محمد بن‌علی هروی معروف به پیر هرات و شیخ الاسلام، محدث، عارف، فقیه، شاعر و از اعقاب ابوایوب انصاری از صحابه‌ی پیامبر (ص)، در هرات به دنیا آمد. از کودکی هوش و استعداد وی مورد تعجب بود و در نوجوانی شعر می‌سرود. در تصوف، از شیخ ابوالحسن خرقانی تعلیم گرفت و جانشین وی شد. خواجه در فقه، روش احمد بن حنبل را داشت و در حدیث، توانا و صاحب اطلاعات بسیار بود و در هرات تعلیم و ارشاد می‌کرد. از آثارش طبقات صوفیه، از آثار بسیار معتبر فارسی و تقریباً مشهورترین کتاب اوست. مناجات نامه، کنزالسالکین، زادالعارفین، قَلَندَرْنامه و تفسیر قرآن نیز از اوست.

آغاز دومین دوره ی جنگ های ایران و روسیه (1241 ق)
از آنجایی که در عهدنامه‌ی گلستان که پس از جنگ اول ایران و روس، به امضا رسید، مرز بین ایران و روسیه، به درستی معین نشده بود، باعث ایجاد مشکلاتی گردید. در مناطقی، هر دو دولت ادعای مالکیت داشتند، همچنین مردم مسلمان قفقاز و طالش، که از تصرف اراضی ایران به دست روس‌ها سخت ناراضی بودند و نیز علمای دین که کفّار را مسلّط بر مسلمانان می‌دیدند، همواره فتحعلی شاه را به باز پس‌گیری آن اراضی، تشویق و تشجیع می‌کردند. این موارد و نیز عدم همکاری دولت روسیه با ایران، موجبات شروع دوره‌ی دوم جنگ‌های ایران و روسیه را پدید آورد که سرانجام به شکست ایران و انعقاد پیمان ترکمانچای انجامید.

وفات آیت‌اللَّه "حاج شیخ مجتبی قزوینی" فیلسوف بزرگ و عارف و اصل (1386 ق)
آیت‌اللَّه شیخ مجتبی قزوینی در جوانی به نجف اشرف، مشرف شده و در آن جا از محضر میرزا محمدتقی شیرازی، سیدمحمد کاظم یزدی و میرزای نایینی بهره برد. وی در درس محقق نایینی، با آیت‌اللَّه العظمی خویی هم بحث بود. ایشان سپس به قزوین آمد و به محضر سیدموسی زرآبادی رسید و پس از تشرف به مشهد مقدس از آقابزرگ حکیم و میرزای اصفهانی بهره‌ها برد. آیت‌اللَّه قزوینی چهل سال از عمرش را به تدریس و تربیت طلاب و افاضل گذراند و با نقد علمی مبانی فلسفه و عرفان و تحریر خالص حقایق قرآن، ارکان "مکتب تفکیک" را استوار ساخت. در علوم غریبه و اسرار، استادی مسلم بود و در قدرت روحی کم‌نظیر و نایل به مرحله‌ی تشرف بود. در تکالیف اجتماعی، مقدم بر دیگران و از نظر اخلاقی، متواضع و دایم التعقل و الذکر بود و به جوع عادت داشت. کتاب‌های "روشنگر" و "بیان الفِرَق در 5 جلد" از آثار این عالم ربانی می‌باشند.

یورش سپاهیان استعمارگر ایتالیا به کشور لیبی در شمال افریقا (1911 م)
لیبی از اوایل قرن 16 میلادی بخشی از قلمرو امپراتوری عثمانی بود و تا سال 1835 مستقیماً تحت نظارت دولت عثمانی قرار داشت تا این‌که در هفدهم اکتبر 1911 ایتالیایی‌ها لیبی را از چنگ عثمانی‌ها درآودند. درفاصله بین جنگ جهانی اول و دوم آن را تحت سلطه خود گرفتند. پس از پایان جنگ جهانی اول، ایتالیا فقط برمناطق محدودی از لیبی تسلط داشت و در سایر نواحی، حکومت‌های خودمختار تشکیل شده بود. اما در سال 1934 ایتالیا بخش‌هایی از لیبی را به تصرف کامل خود درآورد و در سال 1939 آن را ضمیمه خاک ایتالیا کرد. پس از پایان جنگ، پادشاه وقت لیبی که دست نشانده انگلستان بود لیبی رابه دو منطقه تحت نفوذ انگلیس و فرانسه تقسیم کرد. درسال 1949 م نواحی مزبور در هم ادغام شدند و استقلال لیبی در سال 1951 م از سوی سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شد.

روز جهانی ریشه کنی فقر
بدون تردید فقر و نابرابری‌های اقتصادی از زمرة مهم‌ترین معضلات جامعه بشری است که از جایگاه ویژه‌ای در بین دیگر مسائل اجتماعی برخوردار است. فقر از بنیادی‌ترین مشکلات و ناهنجارترین دردهای زندگی انسان است که با وجود پیشرفت و توسعه گسترده در جوامع بشری، میزان آن نه تنها کاسته نشده بلکه بر طبق آمارهای موجود در حال افزایش است. بخش مهمی از فقر در جهان معلول ظلم و بهره‌کشی و استعمار است. از میان بیش از 180 کشور جهان حدود 25 کشور دارای بالاترین درآمد هستند. ایران در زمره کشورهای با درآمد متوسط به بالا قرار می گیرد. اما به رغم داشتن درآمد سرانه متوسط به بالا و همچنین اقدامات صورت گرفته در زمینه فقر زدایی و مبارزه با فقر، بیش از 10 میلیون نفر از جمعیت ما زیر خط فقر مطلق و بیش از 30 میلیون نفر آنها زیر خط فقر نسبی به سر می‌برند.

درگذشت "فردریک شوپِن" آهنگ‌ساز شهیر لهستانی (1849 م)
فردریک فرانسوا شوپِن، موسیقی‌دان معروف لهستانی در 22 فوریه سال 1810 م در نزدیکی ورشو پایتخت لهستان به دنیا آمد. وی از کودکی، رنجور بود و از همان زمان به آموختن پیانو پرداخت. شوپن نخستین کنسرت خود را که موجب شهرتش شد در 8 سالگی اجرا کرد. وی دارای روحیه ملی و وطن‌پرستانه بود اما وضع آشفته لهستان و مبارزات لهستانی‌ها علیه روسیه تزاری برای به دست آوردن استقلال، شوپن را مجبور به ترک کشور و سفر به فرانسه نمود. با این حال، بعدها آهنگ‌های وطن‌پرستانه فراوانی در راه آزادی لهستان تصنیف کرد. او سپس به سفرهای متعدد اروپایی رفت و کنسرت‌های فراوانی اجرا نمود. شوپن، سبک نواختن پیانو را زنده کرد و ارزش این ساز را در اُرْکسْتر به حد کمال رسانید، به طوری که شاعر پیانو لقب گرفت. در آثار شوپن، جنبه شاعرانه و رمانتیک قوی وجود دارد. تصنیفات او، عموماً پرهیجان و غم‌انگیز است. سال‌های پایانی عمر شوپن به تنگ‌دستی و بیماری شدید سپری شد و سرانجام در هفدهم اکتبر 1849 م در 39 سالگی بر اثر بیماری سل درگذشت.

آغاز جنگ های چهار ساله بین پرو و شیلی در امریکای جنوبی (1879 م)
کشورهای منطقه امریکای جنوبی، از اولین سال‌های شکل‌گیری، دچار اختلافات مرزی بوده و مشکلات داخلی نیز بر آن افزوده می‌شد. در این میان کشمکش‌ها و تنش‌های موجود میان شیلی و بولیوی در طول قرن نوزدهم به جنگ‌های متعددی منجر گردید. در سال 1879 م دولت بولیوی، قراردادی را که با یک شرکت شیلیایی منعقد کرده بود نقض نمود. در عکس‌العمل نسبت به این مسئله، شیلی بندر آنتو فاگستا را که در اختیار بولیوی بود اشغال نمود. به این ترتیب در 17 اکتبر همان سال جنگ میان دو کشور آغاز شد. کشور پرو نیز که با بولیوی قرارداد تدافعی امضاء نموده بود، علیه شیلی وارد جنگ شد. با این حال نتیجه جنگ چهار ساله، به نفع شیلی تمام شد و این کشور علاوه بر مناطق به تصرف درآورده، تمام سواحل بولیوی و قسمتی از پرو را نیز به دست آورد. این مسئله بر اساس قرارداد صلح موقت که در سال 1884 م به امضاء طرفین رسید، عملی گردید. از آنجا که این جنگ‌ها در سواحل اقیانوس آرام به وقوع پیوست به جنگ‌های پاسیفیک به معنی آرام منجر شد.

اختراع تلگراف تصویری در فواصل دور (1906 م)
تلگراف تصویری یا فوتوتلگراف دستگاهی است که با آن تصویر نوشته ها و اسناد به فاصله دور مخابره می شود. با اساس کار فرستنده و گیرنده تلگراف تصویری دستگاه نمابر (فاکس، فاکسی مایل یا پست تصویری) وسیله مخابره و انتقال نوشته، مکتوب و تصویر به نقاط دور به روش الکترونیکی است.

برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی