به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران؛ اکبر ترکان دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی شب گذشته (۱۰شهریورماه) در برنامه گفتگوی ویژه خبری به تشریح عملکرد یکساله این مناطق پرداخت.  
 
اکبر ترکان دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ابتدا در پاسخ به سوال اول مجری برنامه مبنی بر اینکه وضعیت مناطق آزاد کشور چگونه است، گفت: در کشور ۷ منطقه آزاد تجاری داریم که سه منطقه آن در ابتدا تاسیس شده بودند که شامل قشم، کیش و چابهار است و مناطق آزاد انزلی، ماکو، ارس، جلفا و اروند نیز بعد‌ها به سه منطقه دیگر اضافه شدند.  
 
* کیش با محوریت گردشگری الگویی موفق در رونق کسب و کار

وی با اشاره به اینکه کیش با محوریت کسب و کار گردشگری بیشترین موفقیت را در رسیدن به اهداف اولیه داشته است، افزود: کیش به عنوان کسب و کار محوری در گردشگری از رونق قابل توجهی برخوردار است.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با بیان اینکه در قشم کسب و کار محوری و فولاد، صنعت نفت و صنایع سنگین است، ادامه داد: محور گردشگری در قشم مورد توجه است، اما نه به عنوان محور کسب و کار اصلی.  
 
ترکان با بیان اینکه قشم توسعه نسبی پیدا کرده است، اما میزان موفقیتش در حد کیش نیست، خاطرنشان کرد: چابهار برای ترانزیت و محور شرق اهمیت خاصی دارد به طوری که مشکل اصلی چابهار در تحقق اهدافش عدم توسعه زیرساخت‌های لازم مثل توسعه بندر چابهار است.  
 
وی با اشاره به اینکه ۵ اسکله بزرگ برای کشتی‌های اقیانوسی در دست اجرا داریم، ادامه داد: برای توسعه محور شرق نیازمند توسعه ۹۰ میلیون تن در بندر چابهار هستیم.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی توسعه سازمان بنادر و اجرای راه آهن چابهار، زاهدان و مشهد را دو کلید توسعه شرق کشور دانست و عنوان کرد: هنوز در حدی نیستیم که بتوانیم از آن‌ها بهره برداری کنیم.  
 
* بندر کاسپین سال آینده به‌ بهره‌برداری می‌رسد

ترکان با بیان اینکه در انزلی محور کسب و کار با خزر است، گفت: بندری به نام کاسپین در حال ساخت است به گونه‌ای که مناطق و اسکله‌های انزلی به خوبی توسط سازمان بنادر توسعه یافته است و در خدمت قرار دارد.  
 
وی با اشاره به اینکه بندر کاسپین در غرب مناطق آزاد انزلی است افزود: ان شاءالله این بندر سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه در ارس کسب و کار با محور قفقاز است ادامه داد: کار با آذربایجان، ارمنستان و نخجوان را منطقه آزاد عرب تعقیب می‌کند که این قطعه اخیر در سفر رئیس جمهور به اردبیل اضافه شد.  
 
ترکان با اشاره به اینکه منطقه ارس موفق‌ترین واحد صنعتی است، اظهار داشت: ماکو از نظر جغرافیایی گسترده‌ترین منطقه است که محوریت کسب و کارش با ترکیه است.  
 
وی با اشاره به اینکه در ماکو زیرساخت‌ها تازه شروع به کار کرده گفت: مدیرعامل این منطقه قول داده تا فرودگاه ماکو را ظرف یکسال آینده به بهره برداری برساند.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با بیان اینکه ماکو با فرودگاه‌های نزدیکش ۲۷۰ کیلومتر فاصله دارد، افزود: تا زمانی که فرودگاه ماکو راه اندازی نشود کسب و کار در این منطقه رونق نمی‌یابد.  
 
* مناطق آزاد با اهداف اولیه خود فاصله دارند
 
ترکان با بیان اینکه مناطق آزاد با اهداف اولیه خود بسیار فاصله دارد، خاطرنشان کرد: از تحقق اهداف در این مناطق رضایت نداریم.  
 
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه طی یکسال گذشته چه اقدامات عملیاتی و اجرایی را در راستای شفاف سازی بیشتر مناطق آزاد انجام داده‌اید، افزود: همه به خوبی شاهد هستیم که در برخی از دستگاه‌های دولتی کار مردم به روال عادی و به درستی صورت نمی‌گیرد، پس باید گفت فساد در سیستم اداری وجود دارد.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی راه مبارزه با فساد را براساس تجربه جهانی شفافیت دانست و عنوان کرد: باید هر آنچه که لازم است مورد اطلاع رسانی مردم در مناطق آزاد قرار بگیرد، البته بجز مسائل امنیتی که ممکن است به ندرت پیش آید.  
 
ترکان افزود: اگر زمینی در منطقه آزادی فروخته می‌شود، اطلاعات آن باید در سایت گذاشته شود، پس معاملات، مناقصه‌ها، فروش‌ها و موافقت دادن‌ها تا آنجا که ممکن است باید اطلاع رسانی شود.

ترکان گفت: برخی مناطق به آسانی و روانی عمل می‌کنند و برخی هم نیز هنوز چالش دارند چرا که تربیت آن‌ها این گونه نیست امری که به روش‌های خود خو گرفته بر می‌گردد.
 
وی با اشاره به این که همه اطلاعات باید در معرض دید ذی‌نفعان قرار بگیرد تا جلوی فساد گرفته شود افزود: و گرنه با توصیه و بقیه روش‌ها نمی‌توان مانع از فساد شد.
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مقابله با فساد را مستلزم اطلاع‌رسانی و شفافیت دانست و عنوان کرد: دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد 4 معاون دارد که در 4 حوزه مختلف ماموران از قسمت‌های مختلف نظارت به عمل می‌آورند و در نهایت این دبیرخانه گزارش امور را به اطلاع رئیس‌جمهور و اعضای شورای عالی می‌رساند.
 
ترکان در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه چه اقداماتی در راستای جذب سرمایه‌گذار در مناطق آزاد انجام داده‌اید گفت: ایران از نظر رتبه فضای کسب و کار جایگاه خوبی در دنیا ندارد.
 
وی خاطرنشان کرد: مناطق آزاد از 5 قانون مالیات، گمرک، پول و بانک و ویزا برای خارجی‌ها مستثنی هستند به طوری که بااین 5 مزیت باید دید که آیا توانسته‌ایم موقعیت را در کسب و کار ارتقا ببخشیم یا خیر.
 
دبیرشورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به این که رتبه فضای کسب و کار براساس شاخص‌های مورد نظر به دست می‌آید افزود: شاخص‌های متعددی در محورهای مختلف یک کشور تدوین شده که مشخص می‌کند که آن کشور از نظرمحیط کسب و کار در چه جایگاهی قرار دارد.  
 
ترکان با بیان اینکه این فضا مزیت‌هایی نسبت به سرزمین اصلی دارد گفت: اگر الگوسازی و نمونه‌سازی در این مناطق کوچک جغرافیایی به توسعه منجر شد در این صورت است که باید تجربیات را به سرزمین اصلی منتقل کرد.
 
وی با اشاره به این که در آموزش و پرورش، مدارس از آرمان‌هایی برخوردار هستند پس باید دید آرمان مدارس در سال 1404 چیست افزود: طی مذاکراتی که با وزیر آموزش و پرورش داشته‌ایم قرار است در این قطعات کوچک جغرافیایی مدارسی ساخته شود که قرار است در ایران 1404 مورد تاسیس قرار بگیرد.  
 
* باید در مناطق آزاد الگوسازی کنم 

دبیرشورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با تاکید براینکه باید در مناطق آزاد الگوسازی کنیم خاطر نشان کرد: اگر این امر به توسعه منجر شود بسیار مطلوب است بنابراین می‌توان از این امر در تربیت دانشجو، دانش آموز و یا حوزه‌های بازار کار استفاده کنیم.
 
ترکان با اشاره به این که در مناطق آزاد دانشجو بسیار زیاد است اظهار داشت: 65 هزار دانشجو در مناطق آزاد مستقر هستند که 45 هزار نفر آن متعلق به دانشگاه آزاد است.
 
وی تصریح کرد: آن چرا را که می‌خواهیم در افق 1404 بسازیم پیش از این باید در این مناطق مورد تاسیس قرار بگیرد تا به عنوان الگو برای سرزمین‌های اصلی مطرح شود.  
 
دبیرشورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه در طی یک سال گذشته چه اقداماتی در راستای افزایش سرمایه‌گذاری صورت گرفته است خاطر نشان کرد: سرمایه‌گذاری در دو حوزه صورت می‌گیرد که یکی حوزه‌های زیرساختی است که توسط دولت انجام می‌شود.
 
ترکان با اشاره به این که دولت یا از منابع عمومی یا درآمدهای اختصاصی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند گفت: فرودگاه ماکو برای استفاده از درآمدهای خود منطقه تاسیس شده است یا این که راه آهن قشم و بندر عباس از محل بودجه‌های ملی است  
 
وی با اشاره به این که برخی کارها مانند ترمینال مسافربری جزیره کیش ازمنابع داخلی است افزود: بندر کاسپین توسط درآمدهای منطقه آزاد راه اندازی می‌شود.  
 
دبیرشورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با بیان این که در برخی از زیرساخت‌ها همچون پل جزیره قشم از درآمد ملی استفاده نشده است اظهار داشت: در این رابطه سازمان برنامه و بودجه تامین مالی کرده است.
 
ترکان با اشاره به این که توسعه منطقه چابهار از منابع سازمان بنادر بوده است گفت: در برخی از امور از منابع داخلی استفاده می‌شود.
 
وی یکی از پیشرفته‌ترین اقدامات صورت گرفته را ساخت فاضلاب کیش دانست و عنوان کرد: در سیستم فاضلاب روزانه 10 هزار متر مکعب آب خام جدید تولید می‌شود که می‌تواند برای فضای سبز کیش مورد استفاده قرار بگیرد.  
 
دبیرشورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به این که محیط زیست پاکیزه در این مناطق باید الگو باشد افزود: باید نشان دهیم که می‌توانیم محیط زیست برجسته‌ای داشته باشیم و آن را در همه مناطق جغرافیایی ایران اجرایی کنیم.  
 
ترکان با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی همچون پروژه چابهار افزود: در این پروژه بانک سپه و سایر بانک‌ها نیز اقدام به سرمایه‌گذاری کردند و بخش خصوصی نیز وارد میدان شده است.
 
* منطقه آزاد چابهار به قطب فولاد تبدیل خواهد شد

وی گفت: برای منطقه آزاد چابهار، صنایع فولاد با ظرفیت 3.2 دهم تن شمس و تختال فولاد پیش بینی شده است که با ساخت راه آهن چابهار زاهدان مشهد این منطقه آزاد به قطب فولاد تبدیل خواهد شد.

وی علت اصلی توسعه نیافتگی در کشور را مکمل نبودن سرمایه‌داری تجاری و صنعتی دانست و افزود: سرمایه داری تجاری به دنبال واردات و سرمایه‌داری صنعتی به دنبال ارتقای پایه‌های فناوری و ساخت داخل است.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه سنگ آهن را از سنگان به چابهار خواهیم آورد، گفت: در این صورت چابهار به یکی از قطب‌های بزرگ فولادی کشور تبدیل خواهد شد.  
 
* ساخت فولاد بزرگ کشور را در منطقه اروند

ترکان با تاکید بر اینکه ان شاء الله قطب سوم خودروسازی کشور در این مناطق شکل خواهد گرفت، ادامه داد: ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تصمیم گرفته تا فولاد بزرگ کشور را در منطقه اروند بسازد، گفت: متاسفانه در آبادان و خرمشهر مشکل بیکاری داریم.  
 
وی با اشاره به اینکه اقتصاد آبادان، خرمشهر هنوز بازسازی نشده است، گفت: رئیس جمهور بر بازسازی خرمشهر تاکید بسیار زیادی دارند، به طوری که ایشان بازسازی فضاهای مسکونی آبادان و خرمشهر را پس از جنگ به معنای اتمام بازسازی این دو شهر نمی‌دانند.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه بازسازی آبادان و خرمشهر مورد قبول رئیس جمهور نیست، ادامه داد: انتظارات رئیس جمهور بسیار زیاد است که باید پاسخگوی آن‌ها باشیم.  
 
ترکان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا برای اصلاح مناطق آزاد رویه جدیدی اتخاذ شده است یا خیر، گفت: قشم زیرساخت منطقه ازاد را نداشت به طوری که از بودجه ملی برای ساخت آن استفاده نشد.  
 
وی افزود: به قشم گفتیم پول دربیار و زیرساخت بساز.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه به چرخه معیوب در قشم افتاده‌ایم گفت: مناطق آزاد به دروازه‌های وارداتی کشور تبدیل شده‌اند.  
 
ترکان تصریح کرد: در مناطق آزاد گفته شد که باید هزینه زیر ساخت‌های خود را تامین کند، از این رو آن‌ها به دنبال واردات و کسب درآمد رفتند، کاری که تغییر جهت دادن به آن نیروی بسیار زیادی می‌خواهد و همه ظرفیت‌ها باید به این سمت بیایند تا نگاه ما از واردات هرآنچه نیاز داریم تغییر کند.  
 
وی با اشاره به اینکه کشورهای نفتی گرفتار واردات هستند ادامه داد: از سال ۵۱ قیمت نفت از ۲. ۶ دلار به ۱۱ دلار رسید، به طوری که به بیماری هلندی مبتلا شدیم و درآمد نفت بیشتر موجب واردات شد.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه واردات موجب شکست تولیدات داخلی شده است، افزود: از سال ۵۱ تا ۵۶ شاهد ویرانی اقتصاد ایران بودیم.  
 
ترکان با اشاره به اینکه در دولت نهم و دهم هم درآمدهای هنگفت نفت سبب بیماری هلندی شد، خاطرنشان کرد: متاسفانه در آن دوران واردات رقیب تولیدات داخلی شد، به طوری که ۶۰ درصد از ظرفیت‌های کوچک و متوسط کشور معطل ماندند، زیرا واردات کالاهای نفتی سبب شکست تولیدات داخلی شد.  
 
* درآمدهای هنگفت نفتی واردات را رقیب تولید داخل کرد

وی افزود: درآمدهای هنگفت نفتی پیش از انقلاب و در دولت نهم و دهم سبب شد تا واردات رقیب تولید داخل شود و با ورود همه اقلام مصرفی و ثابت ماندن قیمت دلار به همراه تورم شرکتهای داخلی توان رقابت خود را از دست دادند.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی افزود: ما باید فکر کنیم که چگونه مانع از تکرار این وضعیت در زمانی شویم که چالش‌های بین المللی ما بهبود یافته و درآمدهای نفتی نیز زیاد شده است.  
 
ترکان با اشاره به اینکه وقتی کالای داخلی گران‌تر باشد و کیفیت کالای خارجی بهتر باشد طبیعی است که تولیدات داخلی دچار شکست می‌شوند.  
 
وی خاطرنشان کرد: ما توسعه درون‌زا را قبول داریم به شکلی که توسعه متکی بر پایه‌های جامعه محلی باشد و متکی بر فرهنگ، سبک زندگی و ظرفیت‌های محلی که مناطق آزاد دارند در آن شکل بگیرند.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه یک آسیب کم توجهی به مقوله فرهنگ واجتماع در کشور وجود دارد، افزود: از این رو معاونت فرهنگی و اجتماعی همسنگ با معاونت اقتصادی شکل گرفت تا کار توسعه را در پیش بگیرند.  
 
ترکان با اشاره به سه موضوع راستگویی، امانتداری و وفای به عهد در حوزه فرهنگ، گفت: در حوزه فرهنگ به دنبال این موضوعات هستیم تا مناطق آزاد از این جهات از متوسط جامعه بالا‌تر باشد.  
 
وی با تاکید بر اینکه هر منطقه آزاد دارای استعداد طبیعی مختص خود است، افزود: مثلا چابهار ترانزیت و حمل و نقل، اروند منطقه‌ای برای پشتیبانی حوزه نفت جنوب ایران و عراق و در ‌‌نهایت کیش دارای محوریت گردشگری است.  
 
دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خواستار عدم دخالت دستگاه‌های ملی و وزارتخانه‌ها در مناطق آزاد شد و ادامه داد: مدیران منصوب وزارتخانه‌ها آماده تجربیات نو نیستند و مقامات محلی زیربار نمی‌روند.
 
انتهای پیام/