به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اصفهان، گز انگبين ريشة گياهي به نام بته يا درخت گز است. ارتفاع اين درخت كوهستاني حداكثر به دو متر مي‌رسد و بيشتر در مناطق خوش آب و هواي بختياري و خوانسار در دامنه كوهها به عمل مي‌آيد.در اواخر تابستان محصول اين درخت آماده برداشت مي‌شود و دانه‌هاي برّاق و زرد رنگي مثل دانة ارزن از ساقه‌هاي اين درخت بيرون مي‌زند. در اين هنگام صاحبان درختان گز بايد محصول را، قبل از اينكه ريزش بارانهاي پاييزي شروع شود، برداشت كنند.
برای برداشت محصول، پوست دباغي شدة گوسفند را – كه تميز و سفيد مي‌باشد و به آن دباله مي‌گويند – زير درختچه پهن مي‌كنند سپس با چوب سر كجي كه به همين منظور تهيه شده و آن را دگنك مي‌نامند، به تنة درخت ضربه مي‌زنند تا دانه‌هاي ارزن مانند، از بدنة درخت جدا شده و داخل دباله بريزد. اين گزها ناخالص و با برگ و مواد ديگر مخلوط است كه براي تميزكردن آن از غربال آهني كه به همين منظور ساخته شده استفاده مي‌شود و آن مواد ناخالص را غربال مي‌كنند تا دانه‌هاي گز از سوراخهاي غربال عبور كرده و مواد اضافي در غربال باقي بماند. در طول سال بالغ بر ده مرتبه اين كار تكرار مي‌شود كه هر چه بيشتر تكرار شود، نوع محصول بعدي نامرغوب مي‌گردد و محصول بار اول به صورت گل و از همه مرغوب‌تر است. مواد اضافي كه در غربال باقي مي‌ماند هم، مصارف مختلف دارد. از جملة آن مواد، گز علفي است كه در پزشكي استفاده مي‌شود. اما دانه‌هاي گز اصلي كه در كيسه‌ها جمع‌آوري مي‌شود بسيار گرانبها و مادة اصلي به شمار مي‌آيد. چنانچه قبل از برداشت محصول بارندگي بشود، از مرغوبيت گز خواهد كاست و اگر تعداد بارش بارانها زياد باشد در آن سال، محصول قابل استفاده نمي‌باشد.
براي تهية گز مرغوب نيمي از مواد مصرفي، دانه‌هاي گز گياهي و نيمي ديگر شكر و مغز پسته و يا بادام و مواد ديگر استفاده مي‌شود. گاهي هم بنا به سفارش متنفذين ماده‌اي به نام شير خشت به گز اضافه مي‌:ردند و حتي به جاي آب خالص در آن آب هندوانه مي‌رخيتند. اين نوع گز سفارشي و مخصوص بوده كه براي پادشاهان و رؤساي ممالك ديگر به عنوان سوغات فرستاده مي‌شده و در بازار يافت نمي‌شد. اما گز بسيار مرغوب به علت كمبود و گراني مادة اوليه، كمتر تهيه مي شود.

اين روزها گزفروشيها براي پايين نگه داشتن قيمت، از ماده ديگري به نام بادكا كه از سيب زميني تهيه مي‌شود، به جاي گز گياهي استفاده مي‌كنند. اما اين گز به هيچ وجه طعم و لطافت گز اصلي را ندارد.

نوع ديگر گز كه در جعبه‌هاي كوچك فلزي به فروش مي‌رسد، گز انگشت پيچ است كه در آن از مغز پسته و بادام استفاده نمي‌كنند تا سالخوردگان به راحتي آن را تناول نمايند

انتهای پیام.