به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران ، شانزدهم مرداد ۱۳۹۱، زمانی بود که پیشرفته‌ترین ساخته دست بشر قرار بود بر سیاره سرخ فرود بیاید. آزمایشگاه علمی مریخ یا همان کاوشگر کنجکاوی، پنجم آذر ۱۳۹۰ از پایگاه فضایی کیپ کاناورال با نیروی پیشران موشک اطلس ۵ عازم مأموریتی هیجان‌انگیز شد تا حدود ۹ ماه بعد زمان فرودش به دهانه گیل در مریخ برسد.


سلفی جدیدی که کنجکاوی از خودش گرفته است. این عکس با ترکیب نماهایی که دوربین MAHLI گرفته درست شده و بازوی مربوط به دوربین از تصاویر حذف شده است.

کاوشگر کنجکاوی با سه متر طول تقریبا دو برابر بزرگ تر از ربات های معروف روح و فرصت است؛ همچنین با جرم ۹۰۰ کیلوگرم پنج برابر سنگین تر از آنهاست و با همراه داشتن ۸۰ کیلوگرم وسایل آزمایشگاهی، ۱۰ برابر کاوشگرهای روح و فرصت، ابزار علمی به همراه خود دارد. ربات کنجکاوی به لحاظ نظری می تواند با سرعت ۹۰ متر در ساعت در سطح مریخ حرکت کند، ولی برای مدیریت توان الکتریکی و همچنین با توجه به عوارض زمین و میدان دید ربات در عمل با سرعت ۳۰ متر در ساعت روی مریخ جابه جا می شود.
 
از طرف دیگر، برای تأمین انرژی این ربات به جای صفحه های خورشیدی از ژنراتور ترموالکتریک رادیوایزوتوپ استفاده شد که قبل از آن در مریخ نشین های وایکینگ ۱ و ۲ استفاده شده بود. انرژی کاوشگر در این روش از واکنش پلوتونیوم ۲۳۸ تأمین می شود. مدت زمان پیش بینی شده برای مأموریت آزمایشگاه علم مریخ ۹۸ هفته بود که اکنون در آستانه دومین سالگرد فعالیت این مریخ نورد باید گفت تا اینجای کار اندکی بیش از حد مورد انتظار مأموریتش را ادامه داده است. با این حال با توجه به کارکرد باتری پلوتونیومی به نظر می رسد تا ۱۰ سال بتواند جوابگوی تأمین انرژی رباتش باشد.
 
حال که دو سال از فعالیت مریخ نورد کنجکاوی بر سطح سیاره سرخ می گذرد، می توان به مهم ترین دستاوردهای این مأموریت در دو سال گذشته پرداخت. در نخستین گام آزمون موفق فرود با فناوری جدید (شامل استفاده از ترکیبی از چتر نجات و سپر حرارتی و موشک های کاهنده سرعت و جداشدن مریخ نورد از سامانه فرود) جزو اولین دستاوردهای این مأموریت بود. طی فرآیند فرود این مریخ نورد که به "هشت دقیقه وحشت" معروف شده بود، برای اولین بار محموله ای سنگین و بسیار حساس در سیاره ای دیگر با حداکثر دقت و ایمنی فرود آمد.

این نمایی که دوربین مسیریاب مریخ نورد کنجکاوی ۶ آگوست ۲۰۱۴ (۱۵ مرداد ) از رد چرخ های کنجکاوی بر سطح شنی سیاره سرخ ثبت کرده است.

در گام بعدی فقط هفت هفته پس از فرود، مریخ نورد کنجکاوی کشف کرد که تا چند هزار سال پیش رودخانه هایی از آب در سطح مریخ جاری بوده است. از این رو احتمال وجود حیات میکروبی تا چند میلیون سال پیش در سیاره سرخ تقویت شد. یافته های مریخ نورد کنجکاوی در دو سال گذشته نشان داد میزان تشعشعات خطرناک در سطح مریخ بیش از چیزی است که دانشمندان تصور می کردند؛ یعنی مقدار آن حتی بیشتر از تشعشعاتی است که فضانوردان در خارج از ایستگاه فضایی بین المللی در معرض آن هستند. این تشعشعات تا سطح مریخ نیز می رسد.
در زمینه بررسی ترکیبات جوی، یکی از ابزارهای مریخ نورد کنجکاوی SAM نام دارد که ترکیبات هوای مریخ را بررسی می کند. این ابزار نشان داده است گاز غالب در مریخ دی اکسیدکربن است.

در این بین گاز دیگری مثل متان که عامل زیستی داشته باشد، هنوز در جو مریخ پیدا نشده است. در این زمینه یافته ها مشابه یافته های مأموریت وایکینگ است، اما دانشمندان هنوز امیدوارند ابزار SAM بتواند نشانه ای از متان نیز به دست بیاورد.

یکی از مهم ترین دستاوردهای مأموریت کنجکاوی در بهمن ۱۳۹۱ به دست آمد که برای نخستین بار مریخ نورد کنجکاوی توانست عملیات حفاری را در مقام رباتی زمینی در سطح سیاره ای دیگر انجام دهد. در این مأموریت کنجکاوی با استفاده از ابزاری روی بازوی خود، سنگی را تا عمق ۴.۶ سانتی متر حفاری کرد و از آن نمونه برداشت. سنگ ها به دلیل شکل گیری تدریجی لایه هایشان ممکن است طی چند میلیون سال شواهد هیجان انگیزی از حیات را در دل خود جای داده باشند. در اردیبهشت ۹۲ نیز حفاری دیگری به عمق ۶۶ میلی متر در سنگی دیگر روی مریخ انجام شد. آزمایشگاه علم مریخ با آزمایش هایی روی نمونه برداشته شده از سنگ مریخی، علایمی از وجود سولفور، اکسیژن، کربن، نیتروژن و هیدروژن و برخی مواد معدنی در آن یافت.
 
مسیر حرکت کنجکاوی از محل فرودش تا پای کوه شارپ که در طول ۲ سال کاوش مریخ، طی کرده است.
 
دانشمندان معتقدند شاید در جایی که این نمونه برداری انجام شده، دریاچه ای با PH طبیعی و نه چندان نمکی وجود داشته است که این، ممکن است نشانه ای از وجود حیات باکتریایی در گذشته های دور و نور امیدی برای امکان احتمالی زندگی انسان در آینده های دور در این سیاره باشد. در دو سال گذشته و در طول مأموریت مریخ نورد کنجکاوی مشکلاتی از قبیل نقص فنی رایانه های پردازش کننده و نیز قطع ارتباط با زمین به دلیل بروز توفان های شدید خورشیدی رخ داده است.

بر این اساس هر بار تیم هدایت کننده این مأموریت توانسته مشکل را با استفاده از راه حل های پیش بینی شده با موفقیت برطرف کند. اکنون در آستانه سومین سال فعالیت کنجکاوی در سطح سیاره سرخ بیش از گذشته چشم به راه رسیدن خبری از نخستین نشانه های حیات در سیاره سرخ هستیم.




انتهای پیام/