حجت‌الاسلام تقوی در نشست خبری:
مصوبه‌ای برای اینکه رئیس جمهور حتما سخنران روز قدس باشد نداریم/ از پایان‌نامه‌ها با موضوع نماز جمعه حمایت می‌کنیم
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه گفت: ما هیچ گاه به ائمه جمعه تکلیف نمی‌کنیم که چه مطلبی را بگویند چه مطلبی را نگویند ما فقط اطلاعات را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم.
به گزارش خبرنگار احزاب باشگاه خبرنگاران، حجت‌الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور در نشست خبری که صبح امروز (شنبه 4 مرداد) به مناسبت سالروز اولین نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مجتمع فرهنگی آدینه برگزار شد، اقامه نماز جمعه در ایران را یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی عنوان کرد و اظهار داشت: نماز جمعه یکی از عبادات ویژه‌ای است که شرع مقدس برای هدف بسیار والایی آن را بر مسلمانان واجب کرده است.
وی با بیان این که اولین نماز جمعه ایران اسلامی پس از پیروزی انقلاب به امامت حضرت آیت‌الله طالقانی اقامه شد افزود: اولین نماز جمعه در 5 مرداد 58 در دانشگاه تهران اقامه شد که این مهم پنج ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دستور امام خمینی(ره) صورت گرفت.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ادامه داد: به تدریج شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها درخواست‌های خود را برای اقامه نماز جمعه در شهر خود ارائه دادند و هر شهری بنا به درخواست خود به دفتر امام(ره) مراجعه می‌کرد دفتر نیز درخواست را به امام ارائه می‌دادند و در نهایت امام خمینی(ره) امام جمعه را تعیین می‌کردند پس از آن نیز مجموعه‌ای ایجاد شد که چند نفردر آن به نمایندگی از امام(ره) وظیفه معرفی امام جمعه به شهرها را برعهده داشتند.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی اضافه کرد: بیش از 300 شهر در دوران حضرت امام(ره) دارای نماز جمعه شدند و پس از رحلت امام نیز مقام معظم رهبری با همان تلاش و جدیت این کار را دنبال کردند که در زمان ایشان شورای سیاستگذاری نماز جمعه تشکیل شد.
وی تصریح کرد: اعضای شورای سیاستگذاری ائمه جمعه 7 نفر بوده و هستند که حکم آنان از سوی مقام معظم رهبری صادر می‌شود و رئیس شورای سیاستگذاری نیز که بنده باشم با حکم دیگری متصدی امور نماز جمعه کشور است.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه به مراحل گزینش امام جماعت اشاره کرد و گفت: پس از درخواست ائمه جمعه به شورای سیاست‌گذای شورا آن را تصویب می‌کند و پس از تصویب رئیس شورا حکم صادر می‌شود، بنابراین مقدمات معرفی امام جمعه در این شهر فراهم می‌شود در این زمینه معاونت‌هایی در شورا وجود دارد که به رئیس شورا در این زمینه کمک می‌کند.
* ائمه جمعه بعد از امتحان ورودی مورد مصاحبه قرار می‌گیرند
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی البته مراحل گزینش وجود دارد ائمه جمعه بعد از امتحان ورودی مورد مصاحبه قرار می‌گیرند و سوابق علمی، فکری و رفتاری آنان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی همچنین اضافه کرد: ما نیروهای خود را از حوزه‌های علمیه می‌گیریم؛ امام جمعه باید به لحاظ علمی مراحلی را گذرانده باشد و حداقل باید دو سال درس خارج در حوزه علمیه را خوانده باشد و در شورای سیاستگذاری نسبت به توانایی‌های ائمه جمعه و وی‍ژگی‌های وی آن را برای شهر مناسبی انتخاب می‌کند.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه به تذکرات شورای سیاستگذاری به ائمه جمعه در صورت طولانی بودن خطبه‌ها اشاره کرد و افزود: اگر مطالب خطبه‌های ائمه جمعه محتوای قابل قبول نداشته و یا بیش از حد طولانی باشد به آنان تذکر می‌دهیم البته یک واحد ارزش‌یابی در آن شهرستان وجود دارد که کار ائمه جمعه را با دقت مورد بررسی قرار می‌دهد البته بایستی این دقت لازم صورت بگیرد و در صورت ضعیف یا قوی بودن امام جمعه به وی اعلام می‌کنیم.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه به وظایف معاونت‌های شورای سیاستگذاری ائمه جمعه اشاره کرد و گفت: معاونت بازرسی در شورای سیاستگذاری کار حساسی داشته و بسیار موثر است تذکرات این معاونت نهاد نماز جمعه را تقویت می‌کند هم چنین معاونت مالی و معاونت سیاسی که اطلاع و اخبار سیاسی کشور را گردآوری می‌کند در این شورا وجود و نقش موثری دارند که اخبار گردآوری شده را به ائمه جمعه از طریق سایت امامت ارسال میکنند، بنابراین شورا وظیفه خود می‌داند که ائمه جمعه را در بخش اطلاع‌رسانی کمک کند.
وی با بیان این که ما هیچگاه به ائمه جمعه در بیان موضوعات امری را تکلیف نمی‌کنیم افزود: ما هیچ گاه به آنان نمی‌گوییم که چه مطلبی را بگویند و چرا نگویند ما تنها اطلاعاتی را در اختیار آن‌ها می‌گذاریم به روز نگه داشتن نیروها وظیفه ما است البته معاونت سیاسی شورا پدیده‌های مهم سیاسی را در کشور تحلیل می‌کند تا سطح اطلاعاتی ائمه جمعه را بالا ببرد چرا که نماز جمعه نماز عبادی سیاسی است.
* مدیریت نهاد جمعه پادگانی نیست
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، مدیریت نهاد جمعه در حوزه مدیریت روحانیت را نیازمند تعریف دانست و گفت: مدیریت نهاد جمعه پادگانی نیست، چرا که این گونه مدیریت‌ها نه جواب می‌دهد و نه می‌شود؛ چرا که روحانیون چهره‌هایی پسندیده و صاحب نظر و موجه هستند.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی معاونت سیاسی شورا را متصدی خطبه دوم نماز جمعه که خطبه سیاسی است دانست و گفت: معاونت فرهنگی بخش فرهنگی و عبادی نماز جمعه را برعهده دارد که به خطبه اول ناظر است.
وی همچنین به آموزش ضمن خدمت ائمه جمعه در این شورا اشاره کرد و گفت: ائمه جمعه که وارد نهاد نماز جمعه می‌شوند از لحاظ اطلاعات و رشته علمی مورد بررسی قرار می‌گیرند، البته موفق نشده‌ایم در حوزه علمیه رشته‌ای به عنوان تربیت امام جمعه دایر کنیم، سالهای سال طرحی آماده کردیم که امام جمعه و جماعت برای مساجد تربیت کنیم مقام معظم رهبری نیز این طرح را ارایه دادند و فرمودند من هم سفارش می‌کنم تا حوزه این کار را انجام دهد اما تاکنون در این زمینه به جایی نرسیده‌ایم.
* لزوم ایجاد رشته علمی امام جمعه جماعت در حوزه علمیه
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با بیان این که ما اعتقاد داریم که بایستی یک رشته علمی به نام امام جمعه و جماعت در حوزه علمیه دایر شود افزود: همان گونه که تربیت مدرس و دانشگاه‌های فنی مهندس تربیت میکنند در حوزه علمیه نیز نیاز داریم تا براساس نیازهای نظام رشته‌ای علمی و مدرسی علمی ارائه شود نیروها براساس نیازهای همان بخش تربیت شوند.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه آماری از تعداد مساجد کشور ارائه کرد و گفت: ما در کشور بیش از 60 هزار مسجد داریم که نیمی از آن‌ها امام جماعت دارند علاوه بر این مساجد 60 هزار دیگر نیز نیازمندیم البته در مورد دیگر 120 هزار امام جماعت هم نیازمندیم امام جماعتی که جلسه اداره امور مسجد را برعهده گرفته و با مردم ارتباط داشته باشد چرا که مسجد محل نشر فرهنگ دینی اسلامی است.
وی قداست مسجد و فضای آن را در ترویج ارزش‌های دینی و فرهنگی موثر دانست و گفت: متاسفانه آن‌گونه که باید به مساجد توجه نشده است ما بایستی با امام جماعتی که از نظر علمی و آگاهی به مطالب روز و شناخت جامعه و داشتن روحیه جوانان مساجد را تقویت کنیم که در صورت تقویت به فرهنگ جامعه کمک شایانی کرده‌ایم.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با اعلام این در سال نزدیک به 100 نفر امام جمعه نیازمندیم اظهار داشت: البته در سطح بالاتری نیازمند تربیت نیروها در بخش عقیدتی هستیم ما در ارگان نظامی بخشی به نام عقیدتی سیاسی داریم که بایستی برای آن نیرو تربیت کنیم.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه به نقش حوزه از لحاظ تقویت فکر و فرهنگ اسلامی در نظام اشاره کرد و گفت: حوزه اسلامیت نظام را با نگاهی که بر معارف دینی تسلط دارد تضمین می‌کند البته تضمین اسلامیت نظام راه‌های دیگری نیز دارد.
* از پایان‌نامه‌ها با موضوع نماز جمعه حمایت می‌کنیم
وی ادامه داد: شورای نگهبان متصدی تقویت اسلامیت نظام است؛ البته در حوزه علمیه قدم‌هایی نیز برداشته شده اما تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم در هر استانی نیز دفتری داریم هماهنگ کننده کار ائمه جمعه است در این زمینه دانشگاه‌ها می‌توانند پایان نامه‌های خود را در سطح ارشد و دکترا موضوع نماز جمعه قرار دهند که در این صورت مورد حمایت ما قرار می‌گیرند.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در ادامه به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به این سوال که در چند شهر کشور نماز جمعه برگزار می‌شود جوان‌ترین و پیرترین امام جمعه در کدام شهرها قرار دارد گفت: ما نزدیک به 800 شهر داریم که نماز جمعه در آن‌جاها اقامه می‌شود در کنار هر امام جمعه‌ای ستادی وجود دارد جوان‌ترین امام جماعت در کلات نادری و مسن‌ترین آن در خاوران شیراز قرار دارد.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی افزود: خادمان نماز جمعه در بخش ستاد‌ها ۳۲ هزار نیرو هستند که اکثر آن‌ها معتمدین شهر، خانواده شهدا و فرهنگیان را شامل می‌شود.
* پیگیری نهضت مصلاسازی در شهرستان‌ها
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه به لزوم اقامه نمازجمعه به مصلا‌ها و مساجد جامع هر شهر اشاره کرد و گفت: از این ۸۰۰ شهر دو سوم آن محل اقامه نمازجمعه مناسب ندارند، بخش وسیعی از آن‌ها در خیابان‌ها و سالن‌های تربیت بدنی نمازجمعه اقامه میکنند. با پیگیری ما کار نهضت مصلاسازی آغاز شده و تاکنون ۲۰۰ شهر در حال ساخت مصلا هستند.
وی با بیان اینکه مصلا تنها سالن اقامه نماز نبوده و مجتمع فرهنگی نیز هست، گفت: در زمینه ساخت مصلا ما هم امکانات دولتی و هم امکانات مردمی را استفاده می‌کنیم و در این زمینه نیازمند بودجه کلانی هستیم، دولت فعلی و دولت گذشته رقم بودجه برای ساخت مصلا را بسیار کم در نظر گرفتند، بنابراین رقم قطره چکانی بودجه ما را به جایی نمی‌رساند، چرا که ساخت این ساختمان‌ها هزینه زیادی دربر دارد.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی به بودجه سال ۹۳ و اختصاص ۳۰ میلیارد تومان به این شورا اشاره کرد و گفت: این ۳۰۰ میلیارد تومان بایستی میان ۲۰۰ شهر تقسیم شود که رقم این بودجه تنها برای ساخت مصلا در دو شهر متوسط تخصیص پیدا می‌کند.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه به نقش دولت در حمایت از ساخت و سازهای مصلا اشاره کرد و گفت: ما از دولت اسلامی خود توقع داریم که رقم‌ها را در بودجه بگذارد تا ما بتوانیم نمازجمعه را از اینکه هست تقویت کنیم. ما با مشکل کمبود مصلا برای اقامه نماز مواجهیم که با حمایت دولت این مشکل برطرف می‌شود.
* مصلای تهران به لحاظ بودجه‌ای و زمانی نیازمند تلاش است
وی در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران مبنی بر اینکه چه تمهیداتی از سوی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برای اقامه نمازهای جمعه هرسال در مصلای تهران اندیشیده شده است، گفت: ساختمان مصلای تهران هنوز تکمیل نشده است و به لحاظ زمانی و بودجه‌ای، نیازمند تلاش است. ما با مسئولین سازنده آن توافق کرده‌ایم تا در فصل گرما و سرما نمازهای جمعه تهران در مصلا اقامه شود. در این زمینه حتی نیروهای امنیتی نیز که کار حفاظت نماز را برعهده دارند می‌گویند کنترل و حفاظت این مکان بسیار مشکل است، اما ما به توافق رسیده‌ایم تا نماز جمعه را در دو فصل در مصلا برگزار کنیم، البته پارکینگ و محل خروج نمازگزاران در زمان اقامه نماز جمعه نیز باید مورد دقت و بررسی قرار بگیرد، چرا که در مواردی بردن نمازجمعه به مصلا برای سازندگان آن دست و پا گیر است.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه ساخت و ساز مصلای قم به کجا رسید افزود: این مصلا نیاز به تقویت داشت، چرا که استحکام لازم را نداشت، شورای فنی در نهایت تصمیم گرفتند کار تقویت بنای مصلا را برعهده بگیرند. کارهای مهم انجام شده، اگر بودجه نه چندان زیادی نیز برسد، بزودی نمازجمعه در آنجا اقامه خواهد شد.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه پیرامون نقش معارضین در روند ساخت مصلای قم نیز گفت: آن را پیگیری کرده‌ایم و زیاد جدی نیست، چرا که چگونگی واگذاری زمین آن معلوم است.
* 70 شهر در نوبت اقامه نماز جمعه هستند
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در حال حاضر در چند شهر نمازجمعه برگزار نمی‌شود و چند شهر درخواست ائمه جمعه داشته‌اند افزود: در اکثر شهرهایی که اقامه نمازجمعه در آنجا مصوب شده است، بدون هیچ تعلیقی اقامه می‌شود، اما ۷۰ شهر که اکثرا شهرهای کوچکی هستند که به تازگی شهر شده‌اند، در نوبت هستند تا نمازجمعه در آنجا اقامه شود.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه گاهی در خطبه‌های نمازجمعه مطالبی بیان می‌شود که از سوی برخی افراد آن مطالب نقد و یا تحلیل می‌شود، آیا این مطالب از سوی معاونت سیاسی ارائه می‌شود، افزود: امام جمعه همه اطلاعات خطبه خود را از ما نمی‌گیرد، بلکه منابعی دارد. ما مطالبی را ابلاغ نمی‌کنیم، بلکه مسائل عمومی را به آن‌ها ارائه می‌دهیم نه اینکه مسائل جزئی را به آن‌ها بگوییم، بنابراین امام جمعه خود با اطلاعات خودش به بیان خود رسیده است و خود مصلحت می‌داند که چه مسائلی را مطرح کند.
* نقد منصفانه و دفاع واقع بینانه از سیاست‌های ائمه جمعه است
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه تریبون حاکمیت کشور و خطبه‌ها را دارای ضابطه دانست و بیان داشت: سیاست‌هایی بایستی در خطبه تدوین و مطرح شود که مربوط به نظام باشد و این قاعده کلی ماست و ائمه جمعه اغلب آن را رعایت میکنند. ما تاکید داریم که در خطبه‌ها اسم شخصی برده نشود، البته مسئولان و دیگران نیز نباید از توصیه و نقد امام جمعه ناراحت شوند، چرا که نقد منصفانه و دفاع واقع بینانه جزو سیاست‌های ماست که هردو را داریم و همه مسائل نیز باید در این قالب مطرح شود.
* مصوبه‌ای برای اینکه قطعا رئیس جمهور سخنران روز قدس باشد نداریم
وی پیرامون دلیل سخنرانی نکردن رئیس جمهور در روز قدس نیز اضافه کرد: چنین مصوبه‌ای از سوی شورای سیاستگذاری نبوده است که حتما رئیس جمهور سخنران راهپیمایی روز قدس باشد، البته در سالهای اخیر چند سال رئیس جمهور سخنران بود و پیش از آن نیز ناطق نوری به عنوان رئیس مجلس سخنرانی می‌کرد اما چنین قاعده‌ای نبوده است که رئیس جمهور سخنران باشد.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی تاکید کرد: ما از دولت برای سخنرانی رئیس جمهور در این روز دعوت کردیم، اما آن‌ها نتوانستند برنامه‌های خود را تنظیم کنند.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه ادامه داد: انتخاب سخنران پیش از خطبه در نمازهای جمعه نیز برعهده ستاد نمازجمعه هر شهر است که از سخنران‌ها دعوت می‌کند و در مواردی نیز با امام جمعه هماهنگ می‌شود، البته شورا دخالتی در این زمینه ندارد، در بعضی موارد نیز بعضی مسئولین خود تقاضا میکنند که در راستای ارائه گزارشی به مردم سخنران پیش از خطبه باشند.
وی در پاسخ به این سوال که چند سایت خبری از ممنوع الخروج شدن مولوی عبدالحمید امام جمعه سیستان و بلوچستان خبر داده بودند، آیا شما می‌دانید علت چیست تصریح کرد: من در جریان این موضوع نیستم و در حوزه کاری ما هم نیست.
* با برگزاری نمایشگاه‌ها در مصلا مخالف نیستیم
حجت الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا نهاد نمازجمعه با برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی در مصلا مخالفت دارد، گفت: ما با برگزاری نمایشگاه‌ها در مصلا مخالف نبوده و نیستیم، البته نمایشگاه قرآن امسال به خاطر اقامه نماز در مصلا در باغ موزه دفاع مقدس برپا شد که البته جای بسیار خوبی نیز هست. مدیریت مصلا که در ساخت و ساز آن دخالت دارد، خود هماهنگ کننده است، اقامه نماز جمعه در دو فصل نیز با هماهنگی آن‌ها صورت می‌گیرد.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه پیرامون نوع نگاه سیاسی خطبای جمعه و اینکه آیا تذکری به آن‌ها داده می‌شود یا خیر نیز اظهار داشت: زمانی که امام جمعه در پشت تریبون نمازجمعه قرار می‌گیرد نگاه نظام را دارد که بایستی در چارچوب سیاست‌های نظام باشد، حتی نگاه وی بایستی در راستای تقویت نظام با رعایت ادبیات اسلامی و اخلاق اسلامی باشد، بنابراین نمی‌تواند نگاه دیگری داشته باشد.
وی با بیان اینکه سیاست‌ها از ولی فقیه گرفته می‌شود، افزود: تبیین سیاست‌های کلی نظام وظیفه ائمه جمعه کشور است که از سوی دستگاه بالا‌تر و یا رهبری معظم انقلاب تعیین می‌شود. وجود سلایق مختلف امری طبیعی در میان آقایان است که ما آن را نفی نمی‌کنیم، چرا که یکی آن را می‌پسندد و دیگری خیر. برای مثال نظام روابط سیاسی ما با آمریکا را صحیح نمی‌داند اگر ائمه جمعه این جمله را بگوید، حقی ندارد چرا که نباید نظر شخصی خود را پشت تریبون اعلام کند.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی پیرامون تذکر به ائمه جمعه نیز تصریح کرد: اگر ائمه جمعه چیزی خارج از عرف بیان کنند به آن‌ها تذکر می‌دهیم و آن‌ها هم استقبال میکنند، رابطه شورای سیاستگذاری و ائمه جمعه رابطه بسیار صمیمی و دوستانه است.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا راهپیمایی‌ها بعد از نمازجمعه خودجوش است و یا از سوی شورا تصمیم گرفته می‌شود، اظهار داشت: برخی راهپیمایی‌ها از سوی ستادهای نمازجمعه درخواست شده و اطلاعیه صادر می‌شود و برخی خودجوش و مردمی‌اند و ما نقش زیادی در آن نداریم، البته نمی‌توانیم مقابل حرکت مردمی نیز قرار بگیریم.
وی تاکید کرد: البته همه راهپیمایی‌ها با وزارت کشور هماهنگ می‌شود، نیروی انتظامی جزو اعضای ستاد ما است و با حضور نمایندگان آن این کار صورت می‌گیرد. تظاهرات مربوط به کل نظام است و همه بر این امر توافق دارند، بنابراین نگاه جناحی و سیاسی وجود ندارد.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه به تفاوت نهاد شورای سیاستگذاری ائمه کشور و مسئول شورای سیاستگذاری در شهرهای کشور اشاره کرد و افزود: ما در کشور یک شورای سیاستگذاری بیشتر نداریم که آن هم با حکم رهبری تشکیل شده است، بنابراین در هیچ جا شورای سیاستگذاری ائمه جمعه نداریم، بلکه شورای سیاستگذاری در هر شهری مسئول دارد که از سوی ما نمایندگی می‌کند.
* نمازجمعه تقویت و تحکیم ارتباط با ولایت و نظام است
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه در پایان به کارکردهای نمازجمعه اشاره کرد و در این باره گفت: نشر فرهنگ تقوا یکی از این کارکردهاست که توصیه به تقوا در ابتدای نمازجمعه تنها یک نقد نیست، همچنین تقویت وحدت که با محوریت امامت، ولایت و قبله که امری مقدس هستند صورت می‌گیرد، نیز یکی از کارکردهای نمازجعه است که به نوعی تمرین وحدت است. هر امام جماعتی که در وحدت تلاش کند رسالت خود را بیشتر انجام داده است.
وی به نقش بصیرت افزایی، بالابردن سطح بینش سیاسی مردم اشاره کرد و پیرامون حضور مردم در صحنه افزود: حضور مردم هر هفته در نمازجمعه پیام دارد و آن اینکه ما همواره در صحنه حاضریم و این حضور در صحنه باعث می‌شود که هرگز دچار هجمه دشمن نشویم.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی ادامه داد: نمازجمعه تقویت و تحکیم ارتباط با ولایت و نظام است، به این معنا که هر هفته مردم بیعت خود را با ولایت تجدید میکنند.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه نمازجمعه را کمکی به مسئولین خدمتگزار نظام عنوان کرد و گفت: نمازجمعه به مسئولین خدمتگزار در جهت مشکل گشایی مردم کمک می‌کند، همچنین افکار عمومی را متقاعد می‌کند تا مسئولین کار خود را به خوبی پیش ببرند.
وی در ادامه به نقش نمازجمعه در مقابل تهاجم فرهنگی و آموزش معارف اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: نمازجمعه مردم را با هویت دینی و اسلامی خود پیوند می‌دهد، بخشی از معارف دینی از طریق نمازجمعه به مردم آموزش عمومی داده می‌شود.
انتهای پیام/
وی با بیان این که اولین نماز جمعه ایران اسلامی پس از پیروزی انقلاب به امامت حضرت آیت‌الله طالقانی اقامه شد افزود: اولین نماز جمعه در 5 مرداد 58 در دانشگاه تهران اقامه شد که این مهم پنج ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دستور امام خمینی(ره) صورت گرفت.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ادامه داد: به تدریج شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها درخواست‌های خود را برای اقامه نماز جمعه در شهر خود ارائه دادند و هر شهری بنا به درخواست خود به دفتر امام(ره) مراجعه می‌کرد دفتر نیز درخواست را به امام ارائه می‌دادند و در نهایت امام خمینی(ره) امام جمعه را تعیین می‌کردند پس از آن نیز مجموعه‌ای ایجاد شد که چند نفردر آن به نمایندگی از امام(ره) وظیفه معرفی امام جمعه به شهرها را برعهده داشتند.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی اضافه کرد: بیش از 300 شهر در دوران حضرت امام(ره) دارای نماز جمعه شدند و پس از رحلت امام نیز مقام معظم رهبری با همان تلاش و جدیت این کار را دنبال کردند که در زمان ایشان شورای سیاستگذاری نماز جمعه تشکیل شد.
وی تصریح کرد: اعضای شورای سیاستگذاری ائمه جمعه 7 نفر بوده و هستند که حکم آنان از سوی مقام معظم رهبری صادر می‌شود و رئیس شورای سیاستگذاری نیز که بنده باشم با حکم دیگری متصدی امور نماز جمعه کشور است.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه به مراحل گزینش امام جماعت اشاره کرد و گفت: پس از درخواست ائمه جمعه به شورای سیاست‌گذای شورا آن را تصویب می‌کند و پس از تصویب رئیس شورا حکم صادر می‌شود، بنابراین مقدمات معرفی امام جمعه در این شهر فراهم می‌شود در این زمینه معاونت‌هایی در شورا وجود دارد که به رئیس شورا در این زمینه کمک می‌کند.
* ائمه جمعه بعد از امتحان ورودی مورد مصاحبه قرار می‌گیرند
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی البته مراحل گزینش وجود دارد ائمه جمعه بعد از امتحان ورودی مورد مصاحبه قرار می‌گیرند و سوابق علمی، فکری و رفتاری آنان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی همچنین اضافه کرد: ما نیروهای خود را از حوزه‌های علمیه می‌گیریم؛ امام جمعه باید به لحاظ علمی مراحلی را گذرانده باشد و حداقل باید دو سال درس خارج در حوزه علمیه را خوانده باشد و در شورای سیاستگذاری نسبت به توانایی‌های ائمه جمعه و وی‍ژگی‌های وی آن را برای شهر مناسبی انتخاب می‌کند.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه به تذکرات شورای سیاستگذاری به ائمه جمعه در صورت طولانی بودن خطبه‌ها اشاره کرد و افزود: اگر مطالب خطبه‌های ائمه جمعه محتوای قابل قبول نداشته و یا بیش از حد طولانی باشد به آنان تذکر می‌دهیم البته یک واحد ارزش‌یابی در آن شهرستان وجود دارد که کار ائمه جمعه را با دقت مورد بررسی قرار می‌دهد البته بایستی این دقت لازم صورت بگیرد و در صورت ضعیف یا قوی بودن امام جمعه به وی اعلام می‌کنیم.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه به وظایف معاونت‌های شورای سیاستگذاری ائمه جمعه اشاره کرد و گفت: معاونت بازرسی در شورای سیاستگذاری کار حساسی داشته و بسیار موثر است تذکرات این معاونت نهاد نماز جمعه را تقویت می‌کند هم چنین معاونت مالی و معاونت سیاسی که اطلاع و اخبار سیاسی کشور را گردآوری می‌کند در این شورا وجود و نقش موثری دارند که اخبار گردآوری شده را به ائمه جمعه از طریق سایت امامت ارسال میکنند، بنابراین شورا وظیفه خود می‌داند که ائمه جمعه را در بخش اطلاع‌رسانی کمک کند.
وی با بیان این که ما هیچگاه به ائمه جمعه در بیان موضوعات امری را تکلیف نمی‌کنیم افزود: ما هیچ گاه به آنان نمی‌گوییم که چه مطلبی را بگویند و چرا نگویند ما تنها اطلاعاتی را در اختیار آن‌ها می‌گذاریم به روز نگه داشتن نیروها وظیفه ما است البته معاونت سیاسی شورا پدیده‌های مهم سیاسی را در کشور تحلیل می‌کند تا سطح اطلاعاتی ائمه جمعه را بالا ببرد چرا که نماز جمعه نماز عبادی سیاسی است.
* مدیریت نهاد جمعه پادگانی نیست
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، مدیریت نهاد جمعه در حوزه مدیریت روحانیت را نیازمند تعریف دانست و گفت: مدیریت نهاد جمعه پادگانی نیست، چرا که این گونه مدیریت‌ها نه جواب می‌دهد و نه می‌شود؛ چرا که روحانیون چهره‌هایی پسندیده و صاحب نظر و موجه هستند.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی معاونت سیاسی شورا را متصدی خطبه دوم نماز جمعه که خطبه سیاسی است دانست و گفت: معاونت فرهنگی بخش فرهنگی و عبادی نماز جمعه را برعهده دارد که به خطبه اول ناظر است.
وی همچنین به آموزش ضمن خدمت ائمه جمعه در این شورا اشاره کرد و گفت: ائمه جمعه که وارد نهاد نماز جمعه می‌شوند از لحاظ اطلاعات و رشته علمی مورد بررسی قرار می‌گیرند، البته موفق نشده‌ایم در حوزه علمیه رشته‌ای به عنوان تربیت امام جمعه دایر کنیم، سالهای سال طرحی آماده کردیم که امام جمعه و جماعت برای مساجد تربیت کنیم مقام معظم رهبری نیز این طرح را ارایه دادند و فرمودند من هم سفارش می‌کنم تا حوزه این کار را انجام دهد اما تاکنون در این زمینه به جایی نرسیده‌ایم.
* لزوم ایجاد رشته علمی امام جمعه جماعت در حوزه علمیه
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با بیان این که ما اعتقاد داریم که بایستی یک رشته علمی به نام امام جمعه و جماعت در حوزه علمیه دایر شود افزود: همان گونه که تربیت مدرس و دانشگاه‌های فنی مهندس تربیت میکنند در حوزه علمیه نیز نیاز داریم تا براساس نیازهای نظام رشته‌ای علمی و مدرسی علمی ارائه شود نیروها براساس نیازهای همان بخش تربیت شوند.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه آماری از تعداد مساجد کشور ارائه کرد و گفت: ما در کشور بیش از 60 هزار مسجد داریم که نیمی از آن‌ها امام جماعت دارند علاوه بر این مساجد 60 هزار دیگر نیز نیازمندیم البته در مورد دیگر 120 هزار امام جماعت هم نیازمندیم امام جماعتی که جلسه اداره امور مسجد را برعهده گرفته و با مردم ارتباط داشته باشد چرا که مسجد محل نشر فرهنگ دینی اسلامی است.
وی قداست مسجد و فضای آن را در ترویج ارزش‌های دینی و فرهنگی موثر دانست و گفت: متاسفانه آن‌گونه که باید به مساجد توجه نشده است ما بایستی با امام جماعتی که از نظر علمی و آگاهی به مطالب روز و شناخت جامعه و داشتن روحیه جوانان مساجد را تقویت کنیم که در صورت تقویت به فرهنگ جامعه کمک شایانی کرده‌ایم.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با اعلام این در سال نزدیک به 100 نفر امام جمعه نیازمندیم اظهار داشت: البته در سطح بالاتری نیازمند تربیت نیروها در بخش عقیدتی هستیم ما در ارگان نظامی بخشی به نام عقیدتی سیاسی داریم که بایستی برای آن نیرو تربیت کنیم.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه به نقش حوزه از لحاظ تقویت فکر و فرهنگ اسلامی در نظام اشاره کرد و گفت: حوزه اسلامیت نظام را با نگاهی که بر معارف دینی تسلط دارد تضمین می‌کند البته تضمین اسلامیت نظام راه‌های دیگری نیز دارد.
* از پایان‌نامه‌ها با موضوع نماز جمعه حمایت می‌کنیم
وی ادامه داد: شورای نگهبان متصدی تقویت اسلامیت نظام است؛ البته در حوزه علمیه قدم‌هایی نیز برداشته شده اما تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم در هر استانی نیز دفتری داریم هماهنگ کننده کار ائمه جمعه است در این زمینه دانشگاه‌ها می‌توانند پایان نامه‌های خود را در سطح ارشد و دکترا موضوع نماز جمعه قرار دهند که در این صورت مورد حمایت ما قرار می‌گیرند.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در ادامه به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به این سوال که در چند شهر کشور نماز جمعه برگزار می‌شود جوان‌ترین و پیرترین امام جمعه در کدام شهرها قرار دارد گفت: ما نزدیک به 800 شهر داریم که نماز جمعه در آن‌جاها اقامه می‌شود در کنار هر امام جمعه‌ای ستادی وجود دارد جوان‌ترین امام جماعت در کلات نادری و مسن‌ترین آن در خاوران شیراز قرار دارد.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی افزود: خادمان نماز جمعه در بخش ستاد‌ها ۳۲ هزار نیرو هستند که اکثر آن‌ها معتمدین شهر، خانواده شهدا و فرهنگیان را شامل می‌شود.
* پیگیری نهضت مصلاسازی در شهرستان‌ها
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه به لزوم اقامه نمازجمعه به مصلا‌ها و مساجد جامع هر شهر اشاره کرد و گفت: از این ۸۰۰ شهر دو سوم آن محل اقامه نمازجمعه مناسب ندارند، بخش وسیعی از آن‌ها در خیابان‌ها و سالن‌های تربیت بدنی نمازجمعه اقامه میکنند. با پیگیری ما کار نهضت مصلاسازی آغاز شده و تاکنون ۲۰۰ شهر در حال ساخت مصلا هستند.
وی با بیان اینکه مصلا تنها سالن اقامه نماز نبوده و مجتمع فرهنگی نیز هست، گفت: در زمینه ساخت مصلا ما هم امکانات دولتی و هم امکانات مردمی را استفاده می‌کنیم و در این زمینه نیازمند بودجه کلانی هستیم، دولت فعلی و دولت گذشته رقم بودجه برای ساخت مصلا را بسیار کم در نظر گرفتند، بنابراین رقم قطره چکانی بودجه ما را به جایی نمی‌رساند، چرا که ساخت این ساختمان‌ها هزینه زیادی دربر دارد.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی به بودجه سال ۹۳ و اختصاص ۳۰ میلیارد تومان به این شورا اشاره کرد و گفت: این ۳۰۰ میلیارد تومان بایستی میان ۲۰۰ شهر تقسیم شود که رقم این بودجه تنها برای ساخت مصلا در دو شهر متوسط تخصیص پیدا می‌کند.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه به نقش دولت در حمایت از ساخت و سازهای مصلا اشاره کرد و گفت: ما از دولت اسلامی خود توقع داریم که رقم‌ها را در بودجه بگذارد تا ما بتوانیم نمازجمعه را از اینکه هست تقویت کنیم. ما با مشکل کمبود مصلا برای اقامه نماز مواجهیم که با حمایت دولت این مشکل برطرف می‌شود.
* مصلای تهران به لحاظ بودجه‌ای و زمانی نیازمند تلاش است
وی در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران مبنی بر اینکه چه تمهیداتی از سوی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برای اقامه نمازهای جمعه هرسال در مصلای تهران اندیشیده شده است، گفت: ساختمان مصلای تهران هنوز تکمیل نشده است و به لحاظ زمانی و بودجه‌ای، نیازمند تلاش است. ما با مسئولین سازنده آن توافق کرده‌ایم تا در فصل گرما و سرما نمازهای جمعه تهران در مصلا اقامه شود. در این زمینه حتی نیروهای امنیتی نیز که کار حفاظت نماز را برعهده دارند می‌گویند کنترل و حفاظت این مکان بسیار مشکل است، اما ما به توافق رسیده‌ایم تا نماز جمعه را در دو فصل در مصلا برگزار کنیم، البته پارکینگ و محل خروج نمازگزاران در زمان اقامه نماز جمعه نیز باید مورد دقت و بررسی قرار بگیرد، چرا که در مواردی بردن نمازجمعه به مصلا برای سازندگان آن دست و پا گیر است.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه ساخت و ساز مصلای قم به کجا رسید افزود: این مصلا نیاز به تقویت داشت، چرا که استحکام لازم را نداشت، شورای فنی در نهایت تصمیم گرفتند کار تقویت بنای مصلا را برعهده بگیرند. کارهای مهم انجام شده، اگر بودجه نه چندان زیادی نیز برسد، بزودی نمازجمعه در آنجا اقامه خواهد شد.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه پیرامون نقش معارضین در روند ساخت مصلای قم نیز گفت: آن را پیگیری کرده‌ایم و زیاد جدی نیست، چرا که چگونگی واگذاری زمین آن معلوم است.
* 70 شهر در نوبت اقامه نماز جمعه هستند
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در حال حاضر در چند شهر نمازجمعه برگزار نمی‌شود و چند شهر درخواست ائمه جمعه داشته‌اند افزود: در اکثر شهرهایی که اقامه نمازجمعه در آنجا مصوب شده است، بدون هیچ تعلیقی اقامه می‌شود، اما ۷۰ شهر که اکثرا شهرهای کوچکی هستند که به تازگی شهر شده‌اند، در نوبت هستند تا نمازجمعه در آنجا اقامه شود.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه گاهی در خطبه‌های نمازجمعه مطالبی بیان می‌شود که از سوی برخی افراد آن مطالب نقد و یا تحلیل می‌شود، آیا این مطالب از سوی معاونت سیاسی ارائه می‌شود، افزود: امام جمعه همه اطلاعات خطبه خود را از ما نمی‌گیرد، بلکه منابعی دارد. ما مطالبی را ابلاغ نمی‌کنیم، بلکه مسائل عمومی را به آن‌ها ارائه می‌دهیم نه اینکه مسائل جزئی را به آن‌ها بگوییم، بنابراین امام جمعه خود با اطلاعات خودش به بیان خود رسیده است و خود مصلحت می‌داند که چه مسائلی را مطرح کند.
* نقد منصفانه و دفاع واقع بینانه از سیاست‌های ائمه جمعه است
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه تریبون حاکمیت کشور و خطبه‌ها را دارای ضابطه دانست و بیان داشت: سیاست‌هایی بایستی در خطبه تدوین و مطرح شود که مربوط به نظام باشد و این قاعده کلی ماست و ائمه جمعه اغلب آن را رعایت میکنند. ما تاکید داریم که در خطبه‌ها اسم شخصی برده نشود، البته مسئولان و دیگران نیز نباید از توصیه و نقد امام جمعه ناراحت شوند، چرا که نقد منصفانه و دفاع واقع بینانه جزو سیاست‌های ماست که هردو را داریم و همه مسائل نیز باید در این قالب مطرح شود.
* مصوبه‌ای برای اینکه قطعا رئیس جمهور سخنران روز قدس باشد نداریم
وی پیرامون دلیل سخنرانی نکردن رئیس جمهور در روز قدس نیز اضافه کرد: چنین مصوبه‌ای از سوی شورای سیاستگذاری نبوده است که حتما رئیس جمهور سخنران راهپیمایی روز قدس باشد، البته در سالهای اخیر چند سال رئیس جمهور سخنران بود و پیش از آن نیز ناطق نوری به عنوان رئیس مجلس سخنرانی می‌کرد اما چنین قاعده‌ای نبوده است که رئیس جمهور سخنران باشد.
حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی تاکید کرد: ما از دولت برای سخنرانی رئیس جمهور در این روز دعوت کردیم، اما آن‌ها نتوانستند برنامه‌های خود را تنظیم کنند.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه ادامه داد: انتخاب سخنران پیش از خطبه در نمازهای جمعه نیز برعهده ستاد نمازجمعه هر شهر است که از سخنران‌ها دعوت می‌کند و در مواردی نیز با امام جمعه هماهنگ می‌شود، البته شورا دخالتی در این زمینه ندارد، در بعضی موارد نیز بعضی مسئولین خود تقاضا میکنند که در راستای ارائه گزارشی به مردم سخنران پیش از خطبه باشند.
وی در پاسخ به این سوال که چند سایت خبری از ممنوع الخروج شدن مولوی عبدالحمید امام جمعه سیستان و بلوچستان خبر داده بودند، آیا شما می‌دانید علت چیست تصریح کرد: من در جریان این موضوع نیستم و در حوزه کاری ما هم نیست.
* با برگزاری نمایشگاه‌ها در مصلا مخالف نیستیم
حجت الاسلام و المسلمین تقوی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا نهاد نمازجمعه با برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی در مصلا مخالفت دارد، گفت: ما با برگزاری نمایشگاه‌ها در مصلا مخالف نبوده و نیستیم، البته نمایشگاه قرآن امسال به خاطر اقامه نماز در مصلا در باغ موزه دفاع مقدس برپا شد که البته جای بسیار خوبی نیز هست. مدیریت مصلا که در ساخت و ساز آن دخالت دارد، خود هماهنگ کننده است، اقامه نماز جمعه در دو فصل نیز با هماهنگی آن‌ها صورت می‌گیرد.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه پیرامون نوع نگاه سیاسی خطبای جمعه و اینکه آیا تذکری به آن‌ها داده می‌شود یا خیر نیز اظهار داشت: زمانی که امام جمعه در پشت تریبون نمازجمعه قرار می‌گیرد نگاه نظام را دارد که بایستی در چارچوب سیاست‌های نظام باشد، حتی نگاه وی بایستی در راستای تقویت نظام با رعایت ادبیات اسلامی و اخلاق اسلامی باشد، بنابراین نمی‌تواند نگاه دیگری داشته باشد.
وی با بیان اینکه سیاست‌ها از ولی فقیه گرفته می‌شود، افزود: تبیین سیاست‌های کلی نظام وظیفه ائمه جمعه کشور است که از سوی دستگاه بالا‌تر و یا رهبری معظم انقلاب تعیین می‌شود. وجود سلایق مختلف امری طبیعی در میان آقایان است که ما آن را نفی نمی‌کنیم، چرا که یکی آن را می‌پسندد و دیگری خیر. برای مثال نظام روابط سیاسی ما با آمریکا را صحیح نمی‌داند اگر ائمه جمعه این جمله را بگوید، حقی ندارد چرا که نباید نظر شخصی خود را پشت تریبون اعلام کند.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی پیرامون تذکر به ائمه جمعه نیز تصریح کرد: اگر ائمه جمعه چیزی خارج از عرف بیان کنند به آن‌ها تذکر می‌دهیم و آن‌ها هم استقبال میکنند، رابطه شورای سیاستگذاری و ائمه جمعه رابطه بسیار صمیمی و دوستانه است.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا راهپیمایی‌ها بعد از نمازجمعه خودجوش است و یا از سوی شورا تصمیم گرفته می‌شود، اظهار داشت: برخی راهپیمایی‌ها از سوی ستادهای نمازجمعه درخواست شده و اطلاعیه صادر می‌شود و برخی خودجوش و مردمی‌اند و ما نقش زیادی در آن نداریم، البته نمی‌توانیم مقابل حرکت مردمی نیز قرار بگیریم.
وی تاکید کرد: البته همه راهپیمایی‌ها با وزارت کشور هماهنگ می‌شود، نیروی انتظامی جزو اعضای ستاد ما است و با حضور نمایندگان آن این کار صورت می‌گیرد. تظاهرات مربوط به کل نظام است و همه بر این امر توافق دارند، بنابراین نگاه جناحی و سیاسی وجود ندارد.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی در ادامه به تفاوت نهاد شورای سیاستگذاری ائمه کشور و مسئول شورای سیاستگذاری در شهرهای کشور اشاره کرد و افزود: ما در کشور یک شورای سیاستگذاری بیشتر نداریم که آن هم با حکم رهبری تشکیل شده است، بنابراین در هیچ جا شورای سیاستگذاری ائمه جمعه نداریم، بلکه شورای سیاستگذاری در هر شهری مسئول دارد که از سوی ما نمایندگی می‌کند.
* نمازجمعه تقویت و تحکیم ارتباط با ولایت و نظام است
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه در پایان به کارکردهای نمازجمعه اشاره کرد و در این باره گفت: نشر فرهنگ تقوا یکی از این کارکردهاست که توصیه به تقوا در ابتدای نمازجمعه تنها یک نقد نیست، همچنین تقویت وحدت که با محوریت امامت، ولایت و قبله که امری مقدس هستند صورت می‌گیرد، نیز یکی از کارکردهای نمازجعه است که به نوعی تمرین وحدت است. هر امام جماعتی که در وحدت تلاش کند رسالت خود را بیشتر انجام داده است.
وی به نقش بصیرت افزایی، بالابردن سطح بینش سیاسی مردم اشاره کرد و پیرامون حضور مردم در صحنه افزود: حضور مردم هر هفته در نمازجمعه پیام دارد و آن اینکه ما همواره در صحنه حاضریم و این حضور در صحنه باعث می‌شود که هرگز دچار هجمه دشمن نشویم.
حجت الاسلام و المسلمین تقوی ادامه داد: نمازجمعه تقویت و تحکیم ارتباط با ولایت و نظام است، به این معنا که هر هفته مردم بیعت خود را با ولایت تجدید میکنند.
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه نمازجمعه را کمکی به مسئولین خدمتگزار نظام عنوان کرد و گفت: نمازجمعه به مسئولین خدمتگزار در جهت مشکل گشایی مردم کمک می‌کند، همچنین افکار عمومی را متقاعد می‌کند تا مسئولین کار خود را به خوبی پیش ببرند.
وی در ادامه به نقش نمازجمعه در مقابل تهاجم فرهنگی و آموزش معارف اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: نمازجمعه مردم را با هویت دینی و اسلامی خود پیوند می‌دهد، بخشی از معارف دینی از طریق نمازجمعه به مردم آموزش عمومی داده می‌شود.
انتهای پیام/
با انتشار اطلاعیهای در سامانه کدال اعلام شد؛
جزئیات برنامه ایران خودرو برای افزایش سرمایه از راه تجدید ارزیابی
