به گزارش حوزه پارلمان باشگاه خبرنگاران به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی این مرکز اعلام داشت: توافقنامه امنیتی آمریکا و افغانستان بر منافع و جایگاه روسیه در منطقه موثر خواهد بود.

این توافقنامه دست آمریکا را در افغانستان همچنان باز خواهد گذاشت و حتی تقویت نقش آن کشور در آسیای مرکزی را به همراه خواهد داشت. اگر تا پیش از این، واشنگتن در قالب ناتو و ایساف در افغانستان حضور داشت و محدودیت‌هایی برای افزایش نفوذش در منطقه ایجاد می‌شد؛ از این پس تنها قدرت خارجی فعال در منطقه خواهد بود و همین امر نگرانی، روسیه را به همراه دارد.

این در حالی است که چنانکه در این نوشتار اشاره شده تهدیدات مهم مورد نظر روسیه مثل نزاع و بی‌ثباتی، مواد مخدر و حضور بیگانگان در منطقه نه تنها از بین نخواهند رفت، بلکه تشدید خواهند شد.
 
اگرچه این توافقنامه رسما به عنوان حضور دائمی آمریکا در افغانستان تعریف نشده است؛ اما آمریکایی‌ها می‌توانند مانند گذشته به ناامنی‌ها دامن زده و بهانه حضور بلندمدت خود در افغانستان را فراهم کنند. موضوع دیگری که در متن توافقنامه آمده آن است که آمریکا به ظاهر متعهد شده از افغانستان به عنوان نقطه آغاز حملات علیه سایر کشور‌ها استفاده نکند.

این بدان معنا است که آغاز حمله می‌تواند به عنوان مثال از عرشه یک ناو جنگی آمریکا صورت گرفته و سپس از پایگاه‌های این کشور در افغانستان برای ادامه حملات استفاده شود. در حالی که باید به طور قطعی عنوان می‌شد که هرگز و در هیچ شرایطی، هیچ فرد یا نیروی خارجی حق ندارد از خاک افغانستان برای تعرض به سایر کشور‌ها و از جمله همسایگان افغانستان استفاده کند. 

به طور کلی تاثیر این توافقنامه پیش از همه، منافع روسیه در آسیای مرکزی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. زیرا روسیه بعد از خروج از نیروهای شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰ از افغانستان، تعریف خاصی را از این کشور در سیاست خارجی خود ارائه نکرده و همواره تحولات آن را از منظر تاثیرگذاری بر شرایط آسیای مرکزی نگریسته است. بنابراین به نظر می‌رسد روسیه بعد از سال ۲۰۱۴ نیز نسبت به افغانستان فاصله نسبی خود را حفظ و از هرگونه مداخله و اشتغالات مهم امنیتی اجتناب خواهد کرد. در مقابل، علاقه مسکو و تاکید آن بر روی آسیای مرکزی دوباره فعال شده و چند تغییر مهم استراتژیک را هم شامل می‌شود.

روسیه می‌خواهد قدرتی هم وزن آمریکا در آسیای مرکزی داشته باشد و در واقع برای مسکو مهم‌ترین دغدغه ناشی از خروج ناتو و استقرار آمریکا، در افغانستان نیست؛ بلکه این دغدغه با منافع روسیه در آسیای مرکزی ارتباط دارد. اما حضور مجدد آمریکا در افغانستان می‌تواند منافع روسیه در آسیای مرکزی را به صورت منفی تحت تاثیر خود قرار دهد. برای مثال در صورت عدم حضور آمریکا دست روسیه برای مبارزه با مواد مخدر باز بود و می‌توانست ازطریق مشارکت بیشتر کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان و ترتیب دادن ساختارهایی منطقه‌ای به مبارزه با این معضل در خارج از مرزهای خود بپردازد. اما با حضور آمریکا بیشتر توجه دولت افغانستان به مسئله تروریسم که موضوع مورد علاقه واشنگتن است، معطوف می‌شود؛ حال آنکه در طول دهه گذشته این مسئله لاینحل باقی مانده و در اصل کارآیی روش نظامی برای نابودی تروریسم نیز تردید وجود دارد.
 
این گزارش در پایان می‌افزاید: همراهی اولیه روسیه با ناتو و آمریکا در جنگ افغانستان تنها موجب شد که اقدامات آمریکا وجاهت یابد و حال آنکه مسکو در حالی روی مسئله مبارزه با تروریسم در آسیای مرکزی تاکید می‌کند که بسیاری از این مشکلات ریشه در مسائل داخلی کشورهای منطقه دارند. تلاش روسیه و آسیای مرکزی برای کسب منافع از این مبارزه نیز در بلندمدت موجب تثبیت حضور بیگانگان شد. 

اکنون روسیه در تلاش برای طراحی استراتژی جدیدی به منظور ممانعت از نفوذ بیشتر آمریکا در منطقه است. بر مبنای این استراتژی روی کشور‌ها و نهادهای منطقه‌ای که بیشترین همگرایی با روسیه دارند؛ مانند تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان و سازمان پیمان امنیت جمعی متمرکز خواهد شد و می‌کوشد به کمک این کشور‌ها با مشکلاتی نظیر مواد مخدر، تروریسم و بی‌ثباتی مبارزه کند و نیز هزینه‌های کمک به نفوذ بیشتر آمریکا را برای کشورهایی مثل ازبکستان بالا ببرد.

انتهای پیام/