مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛آیه 25- 29 سوره دخان
كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (25) وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (26) وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ (27) كَذَٰلِكَ ۖ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ (28)
بعد از خود چه باغها و چشمهسارها بر جاى گذاشتند، (25) و كشتزارها و خانههاى نيكو، (26) و نعمتى كه در آن غرق شادمانى بودند. (27) بدينسان بودند و ما آن نعمتها را به مردمى ديگر واگذاشتيم. (28)
* این آیات از نقطه های اوج ادبیات قرآنی است که در تصویر نعمت ها و زوال آنها و بی اعتنایی عالم بر این زوال نظیر ندارد.
* این آیات منبع الهام چه بسیار اشعار بدیع و جذاب در ادب پارسی بوده است و از نظر صنایع ادبی چنان است که گویی معانی کلمات آن تمام از پردۀ الفاظ به در آمده و در پیش روی خواننده رقص و پایکوبی می کنند و از نظر کثرت صنایع بدیعی چنان است که بر هر کلمه ای انگشت گذارند در آن کلمه لطیفه ای به کمال خرج شده است:
بر هر حرفی که درج کردی علمی به کمال خرج کردی
* کلمۀ اول آیه (کم ترکوا) یعنی «چه بسیار ترک گفتند» و این ابهام از هر وضوحی در بیان واقعه قوی تر است، چنانکه کلمۀ «چه ها» در بیت زیر از الهی قمشه ای:
کجایی ای یار بی نشانم بیا که بر دیده ات نشانم
بیان کند چشم خون فشانم که از رقیبان چه ها شنیدم
* چگونه می توان در چند کلمه سک زندگی سعادت آمیز دنیوی را نقش کرد از باغها و چشمه ها و بارگاهی که به گرمی مردمان را درآغوش گرفته است و انواع نعمت ها که در آن نعمتها شاد و خندانند، و آنگاه به گردش قلمی همۀ آن نعمتها را از ایشان باز گرفتن و به قومی سپردن و آسمان و زمین را در عین حال که فرموده است بر ایشان نگریست به گریه وا داشتن:
از آن التماس ها و زاری ها که کرده اند و مهلتها که خواسته اند و نیافته اند و از بی اعتنایی عالم به بینوایی ایشان و همه و همه در چند کلمۀ کوتاه دارای وزن و آهنگ و قافیه و آکنده از تناسبات لفظی و معنوی.
پرویز به هر خوانی زرّین تره بنهادی کردی ز بساط زر زرین تره را الوان پرویز کنون گم شد زان گمشده کمتر گو «زرّین تره» کو بر خوان، رو «کَم تَرَکوا» برخوانخاقانی* مضمون بی اعتباری عالم و بی وفایی دهر و بی ثباتی نعمتهای دنیا ومقامات آن را در جای جای شعر پارسی می توان دید.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید